Thiĩ harĩ ũhoro

Thiĩ harĩ ũhoro ũrĩa wĩ thĩinĩ

GĨCUNJĨ KĨA WĨRUTI KĨA 38

Kuhĩrĩria Famĩlĩ Yaku ya Kĩĩroho

Kuhĩrĩria Famĩlĩ Yaku ya Kĩĩroho

“Ndĩrambata kũrĩ Awa na no we Ithe wanyu.”—JOH. 20:17.

RWĨMBO NA. 3 Ngai nĩ Mwĩhoko na Hinya Witũ

GĨCUNJĨ-INĨ GĨKĨ *

1. Jesu oonanirie no twĩte Jehova atĩa?

FAMĨLĨ ya Jehova ĩkoragwo ĩthondeketwo nĩ athathaiya ake, Jesu ũrĩa nĩwe “irigithathi harĩ ũũmbi wothe,” na araika ngiri nyingĩ. (Kol. 1:15; Thab. 103:20) Rĩrĩa Jesu aarĩ gũkũ thĩ, nĩ aateithirie andũ gũtaũkĩrũo atĩ no mete Jehova Ithe wao. Akĩaria na arutwo ake, Jesu eetire Jehova “Awa na no we Ithe wanyu.” (Joh. 20:17) Rĩrĩa tweyamũrĩra Jehova na twabatithio, tũtuĩkaga a famĩlĩ ya Jehova ĩrĩ wendo ya aarĩ na ariũ a Ithe witũ.—Mar. 10:29, 30.

2. Nĩ maũndũ marĩkũ tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

2 Andũ amwe nĩ monaga arĩ ũndũ mũritũ kuona Jehova atariĩ ta Ithe witũ ũrĩ wendo. Angĩ nao no maage kũmenya ũrĩa mangĩonia aarĩ na ariũ a Ithe witũ wendo. Thĩinĩ wa gĩcunjĩ gĩkĩ, nĩ tũkuona ũrĩa Jesu atũteithĩtie kuona Jehova arĩ Ithe witũ, na ũrĩa tũngĩhota kũmũkuhĩrĩria. Ningĩ nĩ tũkwĩruta ũrĩa tũngĩĩgerekania na Jehova kũgerera maũndũ marĩa twĩkagĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ.

JEHOVA NĨ ENDAGA ŨMŨKUHĨRĨRIE

3. Ihoya rĩa kĩonereria rĩngĩtũteithia gũkuhĩrĩria Jehova atĩa makĩria?

3 Jehova nĩ Ithe witũ ũtwendete. Jesu endaga tuone Jehova ta ũrĩa amuonaga, tũmuone atariĩ ta mũciari ũrĩ wendo ũrĩa tũngĩhota kwaria nake hĩndĩ o yothe, no ti ta mũndũ ũtarĩ tha ũheaga andũ o mawatho marĩa magĩrĩirũo kũrũmĩrĩra. Ũndũ ũcio nĩ wonekaga wega kũgerera ihoya rĩrĩa aarutire arutwo ake kũhoyaga. Aambĩrĩirie ihoya rĩu rĩake rĩa kĩonereria na ciugo “Ithe witũ.” (Mat. 6:9) Jesu nĩ angĩamerire metage Jehova “Mwene-Hinya-Wothe,” “Mũũmbi,” kana “Mũthamaki wa tene na tene,” tondũ Jehova nĩ agĩrĩirũo gwĩtwo ũguo na nginya Maandĩko nĩ mahũthagĩra marĩĩtwa macio. (Kĩam. 49:25; Isa. 40:28; 1 Tim. 1:17) Handũ ha ũguo, Jesu aatwĩrire twĩtage Jehova “Ithe witũ,” rĩĩtwa rĩrĩa rĩronania wendo.

4. Tũmenyaga atĩa atĩ Jehova nĩ endaga tũmũkuhĩrĩrie?

4 Hihi nĩ wonaga ũrĩ ũndũ mũritũ kuona Jehova atariĩ ta Ithe witũ ũrĩ wendo? No ũkorũo ũtarĩ ũndũ mũhũthũ harĩ andũ amwe, makĩria angĩkorũo maarerirũo nĩ mũciari ũtaamonagia wendo na ũtarĩ tha. No nĩ tũmagĩrĩrio nĩ ũndũ wa kũmenya atĩ Jehova nĩ ataũkagĩrũo biũ nĩ ũrĩa tũiguaga. Nĩ endete mũno gũkorũo hakuhĩ na ithuĩ. Nĩkĩo Kiugo gĩake gĩtwĩraga ũũ: “Kuhĩrĩriai Ngai, nake nĩ ekũmũkuhĩrĩria.” (Jak. 4:8) Jehova nĩ atwendete, na atwĩraga atĩ nĩ egũtuĩka mũciari mwega harĩ ithuĩ.

5. Kũringana na Luka 10:22, Jesu angĩtũteithia na njĩra ĩrĩkũ gũkuhĩrĩria Jehova?

5 Jesu no atũteithie gũkuhĩrĩria Jehova makĩria. Jesu nĩ oĩ Jehova biũ na nĩ atũkĩtie ngumo ciake na njĩra nginyanĩru biũ na nĩkĩo aaugire ũũ: “Mũndũ o wothe ũnyonete nĩ onete Awa o nake.” (Joh. 14:9) O ta ũrĩa mũriũ ũrĩa mũkũrũ angĩonia ciana icio ingĩ ciao gwathĩkĩra ithe, no taguo Jesu atũrutĩte ũrĩa tũngĩtĩa na twathĩkĩre Ithe witũ, ũrĩa tũngĩĩthema maũndũ marĩa matamũkenagia, na ũrĩa tũngĩka nĩguo twĩtĩkĩrĩke nĩwe. Ningĩ ũtũũro wa Jesu gũkũ thĩ nĩ woonanirie wendo na tha cia Jehova. (Thoma Luka 10:22.) Rekei tuone ngerekano cigana ũna.

Tondũ Jehova nĩ endete Mũrũ wake, nĩ aatũmire mũraika nĩguo amũmĩrĩrie (Rora kĩbungo gĩa 6) *

6. Nĩ na njĩra irĩkũ Jehova oonanirie atĩ nĩ aathikagĩrĩria mahoya ma Jesu?

6 Jehova nĩ athikagĩrĩria ciana ciake. Ta wĩcirie ũrĩa aathikĩrĩirie Mũrũ wake wa irigithathi. Hatarĩ nganja, Jehova nĩ aaiguire mahoya maingĩ ma Mũrũwe rĩrĩa aarĩ gũkũ thĩ. (Luk. 5:16) Nĩ aaiguaga mahoya maingĩ marĩa Jesu aahoyaga akĩenda gũtua matua maritũ ta marĩa aahoire rĩrĩa eendaga gũthuura atũmwo arĩa 12. (Luk. 6:12, 13) O na rĩrĩa Jesu aarĩ na mĩtangĩko, Jehova nĩ aaiguaga mahoya make. Ihinda inini mbere ya Jesu gũkunyanĩrũo nĩ Judasi, nĩ aahoire mũno igũrũ rĩgiĩ igerio rĩu iritũ eerekeire kũng’ethanĩra narĩo. Makĩria ma gũthikĩrĩria mahoya macio make, Jehova nĩ aatũmire mũraika nĩguo omĩrĩrie Mũrũ ũcio wake endete mũno.—Luk. 22:41-44.

7. Kũmenya atĩ Jehova nĩ athikagĩrĩria mahoya maitũ kwagĩrĩire gũtũma tũigue atĩa?

7 O na mahinda-inĩ maya, Jehova nĩ athikagĩrĩria mahoya ma ndungata ciake na akamacokia na njĩra ĩrĩa njega biũ ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire. (Thab. 116:1, 2) Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe kuuma India, nĩ eeyoneire ũndũ ũcio. Nĩ aakoragwo na thĩna wa gũtangĩka mũno gũkĩria njano, na nĩ aahoire Jehova mũno igũrũ rĩgiĩ ũndũ ũcio. Aandĩkire ũũ: “Programu ya JW Broadcasting® ya Mĩĩ 2019 ĩrĩa yaragĩrĩria ũrĩa tũngĩhiũrania na mĩtangĩko, nĩ yandeithirie kũhiũrania na mĩtangĩko ĩrĩa ndaarĩ nayo. Jehova nĩ aamĩhũthĩrire gũcokia mahoya makwa.”

8. Jehova oonirie Jesu wendo na njĩra irĩkũ?

8 Jehova nĩ atwendete na nĩ atũrũmbũyagia o ta ũrĩa eekire harĩ Jesu rĩrĩa aarĩ gũkũ thĩ hĩndĩ ya ũtungata wake ũrĩa warĩ na moritũ. (Joh. 5:20) Jehova aarũmbũyagia mabataro ma Jesu ma kĩĩroho, ma ngoro, na ma kĩĩmwĩrĩ. Ningĩ Jehova nĩ eeraga Jesu atĩ nĩ aamwendete na atĩ nĩ aamwĩtĩkĩrĩte. (Mat. 3:16, 17) Nĩ ũndũ wa kũmenya atĩ hingo ciothe Jehova aakoragwo hamwe nake, Jesu ndaaiguaga arĩ wiki.—Joh. 8:16.

9. Tũmenyaga atĩa atĩ Jehova nĩ atwendete?

9 O ta Jesu, ithuothe nĩ twĩyoneire maũndũ maingĩ marĩa monanagia atĩ Jehova nĩ atwendete. Ta wĩcirie ũndũ ũyũ: Jehova aakũgucĩrĩirie harĩ we, na agĩkũhe famĩlĩ ya kĩĩroho ĩrĩa ĩkoragwo na wendo na ũrũmwe nĩguo ũkoragwo na gĩkeno, na ĩkũmagĩrĩrie rĩrĩa ũrĩ na mĩtangĩko. (Joh. 6:44) Ningĩ Jehova nĩ atigagĩrĩra atĩ tũrĩ na irio cia kĩĩroho. Ningĩ nĩ arũmbũyagia mabataro maitũ ma kĩĩmwĩrĩ. (Mat. 6:31, 32) Tũngĩĩcũrania ũrĩa Jehova atuonagia wendo, wendo witũ harĩ we nĩ ũrĩongererekaga.

ONAGA AARĨ NA ARIŨ A ITHE WITŨ TA ŨRĨA JEHOVA AMONAGA

10. Tũngĩĩruta atĩa kuumana na ũrĩa Jehova arũmbũyanagia na aarĩ na ariũ a Ithe witũ?

10 Jehova nĩ endete aarĩ na ariũ a Ithe witũ. No ti hingo ciothe ũngĩkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ harĩ ithuĩ kwenda aarĩ na ariũ a Ithe witũ na kũmonia atĩ nĩ tũmendete. Ũndũ ũmwe ũngĩtũma gũthiĩ ũguo nĩ tondũ tuumĩte ũndũire-inĩ na mĩrerere-inĩ ngũrani. Ningĩ ithuothe nĩ twĩkaga tũmaũndũ tũngĩrakaria andũ arĩa angĩ. O na kũrĩ ũguo, nĩ twagĩrĩirũo kwĩrutanĩria nĩguo twende aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Na njĩra ĩrĩkũ? Na njĩra ya kwĩgerekania na Ithe witũ harĩ kuonia aarĩ na ariũ a Ithe witũ wendo. (Ef. 5:1, 2; 1 Joh. 4:19) Rekei tuone ũrĩa tũngĩĩruta kuumana na kĩonereria kĩa Jehova.

11. Jesu oonanirie “ũcayanĩri mũingĩ” ta ũrĩa ũkoragwo na Jehova na njĩra ĩrĩkũ?

11 Jehova nĩ onanagia “ũcayanĩri mũingĩ.” (Luk. 1:78) Mũndũ mũcayanĩri nĩ atangĩkaga rĩrĩa ona andũ arĩa angĩ makĩnyamarĩka, na agetha ũrĩa angĩka nĩguo amomĩrĩrie na amateithie. Kũgerera ũrĩa Jesu aarũmbũyanirie na andũ, nĩ oonanirie ũrĩa Jehova aaiguaga kũmerekera. (Joh. 5:19) Kwa ngerekano, hĩndĩ ĩmwe rĩrĩa Jesu oonire kĩrĩndĩ nĩ “[aakĩiguĩrĩire] tha tondũ kĩarĩ kĩnyamarie na gĩkahurunjwo ta ng’ondu itarĩ na mũrĩithi.” (Mat. 9:36) Jesu ndaacayagĩra andũ o ngoro-inĩ tu, no nĩ aamateithagia. Nĩ aahonagia andũ arĩa arwaru na agacanjamũra andũ arĩa ‘maanogete na magatitika mĩrigo.’—Mat. 11:28-30; 14:14.

Wĩgerekanagie na Jehova na njĩra ya gũcayagĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ na kũmonagia ũtaana (Rora kĩbungo gĩa 12-14) *

12. Heana ngerekano ya ũrĩa tũngĩka nĩguo tuonanie ũcayanĩri.

12 Nĩguo tuonie aarĩ na ariũ a Ithe witũ ũcayanĩri, nĩ twagĩrĩirũo kwamba kũmenya moritũ marĩa maragerera. Kwa ngerekano, kĩũngano-inĩ no gũkorũo kũrĩ na mwarĩ wa Ithe witũ ũkoragwo arĩ mũrwaru mũno. No gũkorũo ndaragia ũhoro wĩgiĩ thĩna ũcio wake, ĩndĩ no gũkorũo no akene mũno angĩheo ũteithio. Hihi nĩ ahotaga kũhingia mabataro ma kĩĩmwĩrĩ ma famĩlĩ yake? Hihi no tũmũteithie na njĩra ya kũmũrugĩra kana kũmũteithia gũthambia nyũmba? Ningĩ no gũkorũo na mũrũ wa Ithe witũ ũrĩtwo nĩ wĩra wake. No tũbange kũmũhe mbeca, hihi na njĩra o na atekũmenya nĩ ithuĩ twamũhe, cia kũmũteithĩrĩria kamũira one wĩra ũngĩ.

13-14. Tũngĩonania ũtaana atĩa o ta Jehova?

13 Jehova akoragwo arĩ mũtaana. (Mat. 5:45) Tũtiagĩrĩirũo gweterera nginya rĩrĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ marĩũka gũtũhoya ũteithio atĩ nĩguo tũmonie ũcayanĩri. No twĩgerekanie na Jehova na njĩra ya kũmateithia o na matarĩ maratũhoya ũteithio. Nĩ atũmaga mbura yure o na tũtamũhoete. Na andũ othe nĩ magunĩkaga nĩyo, to andũ arĩa tu monanagia ngatho. Gũkorũo atĩ Jehova nĩ atũheaga mabataro maitũ, nĩ kuonania atĩ nĩ atwendete. Hatarĩ nganja nĩ twagĩrĩirũo kwenda Jehova mũno nĩ ũndũ wa ũtugi na ũtaana wake mũingĩ.

14 Aarĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ nĩ megerekanagia na Ithe witũ wa igũrũ na njĩra ya gũkorũo marĩ ataana. Kwa ngerekano, mwaka wa 2013 kĩhuhũkanio kĩnene gĩetagwo Haiyan nĩ gĩatũmire kũgĩe na mwanangĩko mũnene bũrũri-inĩ wa Philippines. Aira a Jehova aingĩ nĩ morirũo nĩ mĩciĩ na indo ciao. No aarĩ na ariũ a Ithe witũ kuuma kũndũ guothe thĩinĩ wa thĩ nĩ maamaheire ũteithio ũrĩa maabataraga o na ihenya. Aingĩ nĩ maarutire mbeca ciao, kana magĩthiĩ gũteithĩrĩria wĩra-inĩ mũnene wa gwaka ũrĩa wabataranagia. Nĩ ũndũ ũcio, mĩciĩ hakuhĩ 750 nĩ yathondekirũo kana ĩgĩakwo rĩngĩ ihinda-inĩ rĩtakinyĩte mwaka ũmwe. Hĩndĩ ya mũrimũ wa Korona, Aira a Jehova nĩ meerutanĩirie mũno gũteithia aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa angĩ. Rĩrĩa tweka o na ihenya gũteithia aarĩ na ariũ a Ithe witũ, nĩ tũmonagia atĩ nĩ tũmendete.

15-16. Kũringana na Luka 6:36, njĩra ĩmwe ya bata tũngĩĩgerekania na Ithe witũ wa igũrũ nĩ ĩrĩkũ?

15 Jehova nĩ aiguagĩra andũ tha na akamohera. (Thoma Luka 6:36.) O mũthenya nĩ tũgunĩkaga nĩ ũndũ wa tha cia Ithe witũ wa igũrũ. (Thab. 103:10-14) Arũmĩrĩri a Jesu matiarĩ akinyanĩru no nĩ aamonagia tha na akamohera. O na nĩ eerutĩire kũneana muoyo wake nĩguo tuoherũo mehia maitũ. (1 Joh. 2:1, 2) Na githĩ tũtiguaga tũkuhĩrĩirie Jehova na Jesu, tondũ nĩ matũiguagĩra tha na magatuohera?

16 Wendo gatagatĩ-inĩ gaitũ nĩ wongererekaga rĩrĩa ‘tuohanĩra twĩyendeire.’ (Ef. 4:32) Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, rĩmwe ti ũndũ mũhũthũ kuohera andũ arĩa angĩ na kwoguo no tũbatare kwĩrutanĩria. Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe aaugire atĩ gĩcunjĩ kĩmwe kĩarĩ thĩinĩ wa Mũrangĩri kĩarĩ na kĩongo “Ohanagĩrai Mwĩyendeire,” nĩ kĩamũteithirie kuohanagĩra. * Aandĩkire ũũ: “Gĩcunjĩ kĩu nĩ kĩandeithirie gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa ingĩgunĩka nĩ ũndũ wa kuohera andũ arĩa angĩ. Gĩataarĩirie atĩ gũkorũo wĩhaarĩirie kuohera arĩa angĩ ti kuuga wĩtĩkĩre mĩtugo yao mĩũru kana ũhũthie ruo rũrĩa ĩrehete. Ĩndĩ kuohera nĩ kuuga weherie marakara o mothe marĩa moimanĩte na mahĩtia ta macio na ũtũũrie thayũ waku.” Rĩrĩa tuohera aarĩ na ariũ a Ithe witũ twĩyendeire, tũkoragwo tũkĩmonia atĩ nĩ tũmendete na nĩ twĩgerekanagia na Ithe witũ Jehova.

KENAGA NĨ ŨNDŨ WA GŨKORŨO FAMĨLĨ-INĨ YA JEHOVA

Akristiano ethĩ na akũrũ nĩ monanagia atĩ nĩ mendete aarĩ na ariũ a Ithe witũ (Rora kĩbungo gĩa 17) *

17. Kũringana na Mathayo 5:16 tũngĩtĩithia Ithe witũ wa igũrũ na njĩra ĩrĩkũ?

17 Nĩ gĩtĩo kĩnene gũkorũo tũrĩ thĩinĩ ya famĩlĩ yonanagia wendo ya aarĩ na ariũ a Ithe witũ thĩinĩ wa thĩ yothe. Tũngĩenda andũ aingĩ o ũrĩa kwahoteka moke manyitanĩre hamwe na ithuĩ harĩ gũthathaiya Ngai witũ. Nĩ ũndũ ũcio, nĩ twagĩrĩirũo gwĩthema ũndũ o wothe ũngĩcambithia andũ a Jehova kana ũthũkie rĩĩtwa rĩa Ithe witũ wa igũrũ. Tũgeragia gwĩka maũndũ na njĩra ĩngĩtũma andũ angĩ merirĩrie kwĩruta ũhoro wĩgiĩ Jehova.—Thoma Mathayo 5:16.

18. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia kũhunjia tũtegwĩtigĩra?

18 Rĩmwe na rĩmwe no tũnyũrũrio kana tũnyarirũo nĩ ũndũ wa gwathĩkĩra Ithe witũ wa igũrũ. Twagĩrĩirũo gwĩka atĩa angĩkorũo nĩ tũiguaga guoya kwaria na andũ arĩa angĩ maũndũ marĩa twĩtĩkĩtie? Hĩndĩ ta ĩyo, no tũkorũo na ma atĩ Jehova na Jesu nĩ marĩtũteithagia. Jesu eerire arutwo ake atĩ matiaagĩrĩire kũmaka nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa maabatiĩ kwaria. Nĩkĩ hihi? Jesu aameerire ũũ: “Nĩ mũkaaheo ũndũ ũrĩa mũkuuga o hĩndĩ ĩyo; nĩ gũkorũo ti inyuiki mũgaakorũo mũkĩaria, no nĩ roho wa Ithe wanyu ũgaakorũo ũkĩaria kũgerera kũrĩ inyuĩ.”—Mat. 10:19, 20.

19. Heana ngerekano ya mũndũ wahunjirie arĩ na ũcamba.

19 Ta wĩcirie ũhoro wa Robert. Gatene hĩndĩ ĩrĩa aarĩ mũrutwo wa Bibilia atanagĩa na ũmenyo mũingĩ wa Maandĩko, nĩ aabatarire gũthiĩ igooti-inĩ bũrũri-inĩ wa Afrika ya Mũhuro nĩguo ataarĩrie kĩrĩa gĩatũmaga age kũingĩra njeshi-inĩ. Aatarĩirie igooti arĩ na ũcamba atĩ aaregaga kũingĩra njeshi-inĩ tondũ nĩ eendete aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Nĩ aakenaga gũkorũo arĩ thĩinĩ wa famĩlĩ ya Jehova. O rĩmwe aterĩgĩrĩire njanji akĩmũũria ũũ: “Nĩa acio ũreta ariũ a Ithe wanyu?” Robert ndeerĩgagĩrĩra kũũrio kĩũria kĩu, no o rĩmwe nĩ aaririkanire rĩandĩko rĩa mũthenya ũcio. Rĩarĩ Mathayo 12:50 rĩrĩa riugaga: “Mũndũ o wothe wĩkaga wendi wa Awa ũrĩa ũrĩ igũrũ, nĩwe mũrũ wa maitũ, na mwarĩ wa maitũ o na maitũ.” O na gũtuĩka Robert aarĩ mũrutwo mwerũ wa Bibilia, roho wa Jehova nĩ wamũteithirie gũcokia kĩũria kĩu o hamwe na ingĩ iria ooririo aterĩgĩrĩire. No mũhaka akorũo Jehova nĩ aakenirio mũno nĩ Robert. Jehova nĩ akenagio nĩ ithuĩ mũno rĩrĩa twamwĩhoka atũteithie kũhunjia o na tũkĩgeragĩra ũndũ mũritũ.

20. Twagĩrĩirũo gũtua itua rĩrĩkũ? (Johana 17:11, 15)

20 Nĩ tũcokagia ngatho mũno nĩ ũndũ wa gũkorũo tũrĩ thĩinĩ wa famĩlĩ ĩrĩ na wendo ya athathaiya a Jehova. Tũkoragwo na baba mwega biũ, o hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ matwendete. Nĩ twagĩrĩirũo gũcokagia ngatho hingo ciothe nĩ ũndũ wa maũndũ macio. Shaitani na arĩa mamũnyitaga mbaru nĩ mendaga twĩkĩrĩre nganja kana Ithe witũ wa igũrũ nĩ atwendete na nĩ mageragia gũthũkia ũrũmwe ũrĩa tũkoragwo naguo. No Jesu nĩ aatũhoeire akĩĩra Ithe witũ atũgitagĩre nĩguo tũkoragwo na ũrũmwe. (Thoma Johana 17:11, 15.) Jehova nĩ aracokia mahoya macio. O ta Jesu, rekei hingo ciothe tũkoragwo na ma atĩ Ithe witũ wa igũrũ nĩ atwendete na nĩ arĩtũteithagia. Rekei tũtue itua rĩa gũthiĩ na mbere gũkuhĩrĩria aarĩ na ariũ a Ithe witũ.

RWĨMBO NA. 99 Makiri Maingĩ ma Ariũ a Ithe Witũ

^ kĩb. 5 Nĩ tũkoragwo na mweke wa mwanya mũno wa gũkorũo thĩinĩ wa famĩlĩ ya aarĩ na ariũ a Ithe witũ marĩ na wendo. Ithuothe nĩ twendaga gwĩkĩra hinya wendo ũrĩa ũkoragwo gatagatĩ-inĩ gaitũ. Tũngĩka ũguo atĩa? Nĩ na njĩra ya kwĩgerekania na wendo ũrĩa Jehova atuonagia na kũrũmĩrĩra kĩonereria kĩa Jesu na kĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ.

^ kĩb. 57 GŨTAARĨRIA MBICA: Jehova nĩ aatũmire mũraika athiĩ agekĩre Jesu hinya mũgũnda-inĩ wa Gethisemane.

^ kĩb. 59 GŨTAARĨRIA MBICA: Hĩndĩ ya mũrimũ wa Korona, aarĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ nĩ meerutĩire kũbanga na gũtwarĩra arĩa angĩ irio.

^ kĩb. 61 GŨTAARĨRIA MBICA: Mwarĩ wa Ithe witũ agĩteithĩrĩria kairĩtu gake kanini kwandĩkĩra mũrũ wa Ithe witũ wĩ njera marũa.