1-2. Sahˬ paˬ Aˬhaˆ hawˇ˗eu Maˬnaˇseˬ aˬ jeˬ beu gaˇ˗eu nga? Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ naˇ haˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

 Aˬ dui gaˇ hu˗euˬ sahˬ paˬ nyiˬ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. Dahˬ beh˗eu gʼaˬ naˇ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ tseˇ jeuˬ˗euˬ sahˬ paˬ pyeuꞈ˗awˇ, dzaˇ˗iˬ tiˬ gʼaˬ naˇ Yuˇdaˆ tsawˇ jeuˬ nyiˬ jeuˬ˗euˬ sahˬ paˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ yaw dehꞈ dehꞈ˗eu aˇ yamˬ saˇ ka maˬ duˇ leˇ kʼawꞈ, duˇ leˇ˗eu tiˬ jeˬ na jaˆ˗eu meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ Miˬyehˇ˗euˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ˗euˬ uˬ taꞈ, Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ iˬ baˇ mˇ ni jahˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗euˬ uˬ taꞈ, tsawˇ haˬ jiˇ sehꞈ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ sahˬ paˬ heu nyiˬ gʼaˬ beu gaˇ˗eu jeˬ jiˇ jaˆ˗eu meh. Sahˬ paˬ tiˬ gʼaˬ shiˇ ngeh keuˆ ni iˬ baˇ mˇ˗awˇ, dzaˇ˗i tiˬ gʼaˬ naˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗euˬ meh. Sahˬ paˬ heu nyiˬ gʼaˬ naˇ aˬ suˇ gʼaˬ nga?

² Sahˬ paˬ teu nyiˬ gʼaˬ naˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ sahˬ paˬ Aˬhaˆ hawˇ˗eu Yuˇdaˆ sahˬ paˬ Maˬnaˇseˬ meh. Sahˬ paˬ heu nyiˬ gʼaˬ˗euˬ beu gaˇ˗eu jeˬ˗ahˇ neh, aˬ dui˗ahˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ˗eu iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ bi siˬ laꞈ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 17:30; Loˇmaˆ 3:23) Iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu heu naˇ aˬ jeˬ nga? Iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga? Aˬ dui iˬ baˇ mˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ bi pyehˬ mawꞈ˗eu miˇ neh, gaˇ kawˆ heu˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya˗eu loˬ meh. Aˬ dui gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ sahˬ paˬ Aˬhaˆ hawˇ˗eu Maˬnaˇseˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga lehˇ ja sawˇ˗awˇ, iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ mehˬ˗eu nga lehˇ jiˇ ja sawˇ ma.

3. Aˬhaˆ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu sahˬ paˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ nga?

³ Aˬhaˆ naˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ tseˇ jeuˬ˗euˬ sahˬ paˬ shiꞈ gʼaˬ aˬ yawꞈ gʼaˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ laꞈ taˆ paw jaˆ˗eu smˇ muiˬ muiˬ duiˬ dui˗eu Siˇdoˬ meuˬ˗ahˇ˗euˬ sahˬ paˬ˗euˬ aˬ buˇ Yeˬsaˬbeˬlaˇ nehˬ˗ehˇ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ meh. Teu naˇ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ smˇ muiˬ bi muiˬ laˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ  nehˬ˗ehˇ gaˇ mahˇ bi kaˬ dzehˬ iˇ˗eu meh. Yeˬsaˬbeˬlaˇ naˇ, Baˬlaˇ miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗awˇ, Aˬhaˆ˗ahˇ jiˇ Baˬlaˇ miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ laˇ ni jahˇ˗euˬ meh. Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma laꞈ kʼoeˇ zaˬ miˬ zaˬ mehˬ maˬ laˇ bi jawˇ taˬ˗awˇ, zaˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ dzah puiˆ˗awˇ lawˇ˗eu meh. Yeˬsaˬbeˬlaˇ sahˬ ma pyeuꞈ luꞈ˗eu aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ bawˇlawˇpeh deuˬ˗ahˇ guˆ˗eu gaˆ˗eu jeˬ keuˆ le taˬ˗awˇ, bawˇlawˇpeh gʼawˬ mya gʼaˬ jiˇ bi sehꞈ˗euˬ meh. (1 Sahˬpaˬ 18:13) Aˬhaˆ “aˬ yawˬ˗euˬ mehˬ hu uˆ lahˇ yaꞈ˗euˬ deuˬ naˆ maˬ tseˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ mehˬ shi aˬ yawꞈ iˬ baˇ mˇ˗euˬ meh.” (1 Sahˬpaˬ 16:30) Yeˬhawˇbaˬ Aˬhaˆ hawˇ˗eu Yeˬsaˬbeˬlaˇ neh mˇ˗euˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ mawˇ jiˇ˗awˇ siˬ nya jiˇ˗eu meh. Teu ngeh Yeˬhawˇbaˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ jeˬ nah maˬ ga˗iˇ mi naˆ˗ehˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu gʼaˇ duˬ, bawˇlawˇpeh Eˇliˇyaˆ˗ahˇ kʼehˇ˗awˇ saˇ tiˇ bi biꞈ iˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ Aˬhaˆ hawˇ˗eu Yeˬsaˬbeˬlaˇ maˬ naˇ haˬ˗aˬ.

4. Yeˬhawˇbaˬ Aˬhaˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ daˇ˗euˬ nga? Aˬhaˆ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga?

⁴ Uˬ duˬ duˬ leˇ ngeh˗aˬ, Yeˬhawˇbaˬ nui ma jiˇ laˇ˗awˇ, Aˬhaˆ hawˇ˗eu Yeˬsaˬbeˬlaˇ˗ahˇ daˇ˗eu gaˇ kawˆ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ pehˬ˗euˬ aˇ jeuˬ aˇ ca˗ahˇ bi luˬ bi seˇ˗iˇ˗eu gaˇ kawˆ Eˇliˇyaˆ˗ahˇ bi ehˇ iˇ˗eu meh. Eˇliˇyaˆ˗euˬ dawˬ˗ahˇ ya gaˬ ngeh, Aˬhaˆ˗euˬ nui ma˗ahˇ deuˬ leˇ dui dui˗euˬ meh. Zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ naˇ, nui ma huiˬ˗eu sahˬ paˬ “nui ma nahˬ yu ni taˬ”˗euˬ meh.—1 Sahˬpaˬ 21:19-29.

5-6. Aˬhaˆ maˇ diˇ maˬ noeˬ poˆ maˬ noeˬ paˇ˗euˬ lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

⁵ Teu ngeh Aˬhaˆ nui ma nahˬ yu ni taˬ˗euˬ kʼawꞈ, aˇ nah naˇ aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw ngeh, maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗a lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ miˇ kʼahˬ laꞈ kʼoeˇ jaˆ˗eu Baˬlaˇ miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ laˆ cawˆ˗eu uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ gʼaˬ maˬ biꞈ˗aˬ. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ maˇ diˇ iˬ baˇ maˬ noeˬ poˆ maˬ noeˬ paˇ˗euˬ lehˇ siˬ laˇ˗eu nui jeˬ jiˇ paˇ jaˆ˗a siˬ.

⁶ Aˇ nah naˇ, sahˬ paˬ Aˬhaˆ Yuˇdaˆ˗euˬ sahˬ paˬ Yeˬhawˇshaˬpaˇ˗ahˇ Suˇliˆ˗ahˇ guiˇ deuˆ iˇ˗eu lehˇ cawˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇshaˬpaˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ guiˇ maˬ deuˆ iˇ mi naˆ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ bawˇlawˇpeh˗ahˇ jeˬ hu naˇ haˬ˗awˬ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Dahˬ beh ngeh Aˬhaˆ laˆ maˬ daˬ mawꞈ˗a. Aˬ yawꞈ “Miˇkaˬyaˇ lehˇ myahˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ jawˇ˗a siˬ. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ ngaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ yaw muiˬ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ ngehˬ dah nehˬ laꞈ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ˗ahˇ ngaˇ bye dui dui nya. Aˬ myahˬ luꞈ maˬ muiˬ˗eu jeˬ tehꞈ˗ehˇ ngehˬ dah nehˬ laꞈ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ bawˇlawˇpeh Miˇkaˬyaˇ˗ahˇ kuˇ˗awˇ naˇ haˬ˗euˬ meh. Bawˇlawˇpeh Miˇkaˬyaˇ Aˬhaˆ˗ahˇ maˬ muiˬ˗eu gaˇ kawˆ ya tahˬ puˬ meh lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˬhaˆ teu˗ahˇ ya gaˬ ngeh, noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ ngeh to˗aˬ maˬ shaˇ ni, bawˇlawˇpeh˗ahˇ tawˬ˗ahˇ nyehꞈ ahˇ˗euˬ meh. (1 Sahˬpaˬ 22:7-9, 23, 27) Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ bawˇlawˇpeh˗ahˇ tawˬ˗ahˇ nyehꞈ ahˇ nya˗eu kʼawꞈ, maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ teu maˬ bi pyeuꞈ laˇ ni nmˇ maˬ jahˇ nya˗a. Ehˇ˗eu loꞈ˗ehˇ aˬ yawꞈ guiˇ deuˆ iˇ ngeh ya shiˇ˗euˬ meh.—1 Sahˬpaˬ 22:34-38.

7. Yeˬhawˇbaˬ Aˬhaˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu nga?

⁷ Aˬhaˆ shiˇ dzeuˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ Aˬhaˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu lehˇ aˬ dui siˬ nya˗eu ma. Yeˬhawˇshaˬpaˇ sahˬ paˬ˗euˬ nymˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ gʼoꞈ keuˆ laˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ bawˇlawˇpeh Yeˬhuˇ˗ahˇ kʼehˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ bi mehˬ bi tsoˆ iˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Aˬhaˆ nehˬ˗ehˇ gmˬ leˇ˗euˬ miˇ neh meh. Yeˬhuˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ “nui ma maˬ dawˇ˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ caw ba˗awˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ bye˗eu tsawˇ haˬ nehˬ˗ehˇ mˇ taꞈ shaˇ taꞈ˗eu tsaˬ meh lehˇ nawˇ noeˬ te loˇ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (2 Laˬsaˬbaˬ 19:1, 2) Shaˇ noeˬ haw sheˇ, Aˬhaˆ maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ naˇ, Yeˬhuˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ bye˗eu nui ma maˬ dawˇ˗eu tsawˇ haˬ lehˇ ehˇ meh loˇ? Aˬhaˆ aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ nui ma cawˆ˗eu lehˇ tiˬ kʼehˬ mˇ mawˇ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh.

8. Aˬ dui Aˬhaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, aˬ jeˬ ya siˬ˗euˬ nga?

⁸ Aˬ dui Aˬhaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? Eˇliˇyaˆ Aˬhaˆ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ jeuˬ aˇ ca dawˬ tawˆ luꞈ ya luˬ ya seˇ˗iˇ meh lehˇ ehˇ nehˬ ngeh, aˬ yawꞈ nui ma nahˬ yu ni taˬ˗euˬ meh. Teu naˇ muiˬ dui dui˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˇ nah hawˇ˗eu aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw ngeh, aˬ yawꞈ maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, yawˬ  ha mˇ lehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ nui ma cawˆ miˇ˗a lehˇ tiˬ kʼehˬ tehꞈ˗ehˇ mˇ mawˇ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ jiˇ˗a. Nymˬ˗mˇ aˬ dui maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, dzaˇ˗i yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ ja sawˇ ma.

9. Maˬnaˇseˬ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu sahˬ paˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu nga?

⁹ Teu gaˇ neh uˬ taꞈ nyiˬ yaˇ kʼoꞈ ehˇ gʼaˬ ni naˇ, Maˬnaˇseˬ Yuˇdaˆ˗euˬ sahˬ paˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ naˇ Aˬhaˆ naˆ maˬ tseˇ doeˇ dzehˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Sahˬpaˬ Miˬyehˇ nui ma pehˇ laˇ ngeh keuˆ ni aˬ yawꞈ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗euˬ mehˬ shi iˬ baˇ mˇ˗euˬ meh.” (2 Laˬsaˬbaˬ 33:1-9) Aˬ yawꞈ maˇ diˇ miˬ yehˇ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ˗ahˇ lawˇ˗eu gʼaˇ duˬ lawˇ duˬ tsoˆ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma laꞈ kʼoeˇ, yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ gaˇ duˇ˗eu hawˇ zeuˇ ka taˬ laˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ yawꞈ maw loˬ ja maw hawˇ˗eu nyiˇ paˬ shaˆ ma deuˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ, ‘iˬ baˇ maˬ ahˇ˗eu tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni˗ahˇ sehꞈ˗euˬ’ uˬ taꞈ, maˇ diˇ miˬ yehˇ maˬ ngeuˬ˗eu deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ “aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ li miˬ dzaˬ˗ahˇ dzah puiˆ˗awˇ lawˇ˗euˬ shehˇ˗euˬ meh.”—2 Sahˬpaˬ 21:6, 7, 10, 11, 16.

10. Yeˬhawˇbaˬ Maˬnaˇseˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga?

¹⁰ Aˬhaˆ loꞈ˗ehˇ duˇ ni Maˬnaˇseˬ jiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ bawˇlawˇpeh neh saˇ tiˇ biꞈ˗euˬ dawˬ˗ahˇ maˬ naˇ haˬ˗aˬ. Teu miˇ neh “Aˬshuˇliˆ guiˇ maꞈ deuˬ˗ahˇ Yuˇdaˆ miˇ kʼahˬ laꞈ kʼoeˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ bi uˇ le˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Maˬnaˇseˬ˗ahˇ nyehꞈ˗awˇ, naˇ mehˇ˗ahˇ shmˇ kuˆ seuˬ siˇ ceuˬ˗awˇ, shmˇ caˆ paꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ, Baˬbuˇloˬ meuˬ˗ahˇ tsahˇ gʼeh˗euˬ meh.” Maˬnaˇseˬ tawˬ˗ahˇ uˇ luꞈ ngeh, aˬ yawꞈ neh mˇ lehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ kʼoꞈ˗euˬ meh. Maˬnaˇseˬ “nui ma nahˬ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ jawˇ paw noeˬ pyawˇ kʼoꞈ laˇ˗awˇ, caw ba nehˬ laꞈ˗awˬ lehˇ shaˇ˗euˬ meh.” Kʼoeˇ naˇ, aˬ yawꞈ ‘Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ˗awˬ lehˇ shaˇ daˆ’ leꞈ˗euˬ meh. Maˬnaˇseˬ doeˇ dui dui kʼawꞈ, nymˬ˗mˇ poˆ laˇ paˇ laˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ “aˬ yawꞈ˗euˬ Miˬyehˇ” pyeuꞈ˗euˬ lehˇ haw laˇ˗euˬ uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ tsehˆ leˇ ni guiˬ lahˬ shaˇ daˆ leꞈ˗euˬ meh.—2 Laˬsaˬbaˬ 33:10-13.

11. 2 Laˬsaˬbaˬ 33:15, 16-ahˇ haw ngeh, Maˬnaˇseˬ maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?

¹¹ Yeˬhawˇbaˬ Maˬnaˇseˬ˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ ya gaˬ ngeh, aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma maˇ diˇ paˇ laˇ˗euˬ lehˇ Miˬyehˇ siˬ nya˗eu meh. Teu miˇ neh Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ sahˬ paˬ tiˬ poˆ paˇ bi geuꞈ kʼoꞈ˗euˬ meh. Maˬnaˇseˬ maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ lehˇ gʼawˬ myaˬ jeˬ lehˇ mˇ mawˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ dehꞈ poˆ dehꞈ paˇ˗awˇ, Aˬhaˆ neh tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ mˇ haw˗euˬ jeˬ˗ahˇ mˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ laˆ cawˆ˗euˬ uˬ taꞈ, maˇ maˇ ni uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗euˬ meh. (2 Laˬsaˬbaˬ 33:15, 16-ahˇ gui.) Teu loꞈ˗ehˇ jahˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ nui kʼaˬ ya ahˇ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yawꞈ, aˬ yawꞈ pehˬ˗euˬ nymˇ jiˇ mehˬ shi maˬ ehˇ, aˬ yuiꞈ aˬ tsu mehˬ shi maˬ ehˇ, zaˬ lahˇ deuˬ˗euˬ mehˬ shi maˬ ehˇ, gʼawˬ mya tseˇ kʼoꞈ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ dehꞈ mehˬ yaꞈ˗euˬ miˇ neh meh. Nymˬ˗mˇ naˇ, Maˬnaˇseˬ aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ jiˇ leˇ dzaˬ˗ahˇ gaˇ hu, aˬ yawꞈ neh mˇ yaꞈ˗euˬ maˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ, laˆ poˆ laˆ paˇ˗eu leh jeh˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ oeˬ paˬ Yawˇshiˆ˗ahˇ jiˇ yaw muiˬ˗ehˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh Yawˇshiˆ muiˬ˗eu sahˬ paˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh.—2 Sahˬpaˬ 22:1, 2.

12. Maˬnaˇseˬ˗ahˇ neh iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ ya siˬ˗eu nga?

 ¹² Aˬ dui Maˬnaˇseˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? Maˬnaˇseˬ nui ma nahˬ yu ni taˬ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ ni, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ, dehꞈ poˆ dehꞈ paˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ yaw lehˬ baˬ da neh pyeuꞈ laˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ laˆ muiˬ kʼoꞈ˗eu leh jeh˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh uˬ duˬ tahˬ˗eu leh jeh˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ jiˇ toˆ˗ehˇ jahˇ nya ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Maˬnaˇseˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ngeh, huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ˗euˬ deuˬ kʼawꞈ ni noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ ngaˇ lehˇ siˬ laˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ˗aˬ “muiˬ˗awˇ iˬ baˇ pyehˬ˗eu” Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu meh lehˇ maˇ jawˆ ni siˬ laˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 86:5) Yeˬhawˇbaˬ maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗eu meh.

13. Iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ bi siˬ laꞈ˗eu yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw

¹³ Maˬnaˇseˬ aˬ yawꞈ˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ nui ma cawˆ˗euˬ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ dui heu gaˇ neh iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya siˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ heu˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ, nawˇ kaˬ muˇ zeuˇ iˇ˗euˬ lehˇ ehˇ˗awˬ, ehˇ kʼawꞈ kaˬ muˇ ahˬ˗eu gʼaˬ nawˬ˗ahˇ kaˬ muˇ maˬ biꞈ ni ya uˆ biꞈ nehˬ laꞈ naˇ, nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh laˇ nya? Nawˇ nui kʼahˇ maˬ shiˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Aˬ yawꞈ nawˬ˗ahˇ kaˬ muˇ teu˗aˬ ya uˆ neh jahˇ˗euˬ meh lehˇ ehˇ naˇ tawˇ neh, nawˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ miˇ˗a laˬ? Nawˇ nui kʼahˇ maˬ shiˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Teu gaˇ duˇ ni Yeˬhawˇbaˬ jiˇ iˬ baˇ mˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ iˬ baˇ bi noeˬ poˆ bi noeˬ paˇ mawꞈ˗eu meh. Yaw lehˬ mˇ˗euˬ gʼaˬ, aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ nui ma cawˆ˗eu heu naˇ, yaw muiˬ meh. Teu naˇ, iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ neh aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ teu naˆ tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a. Aˬ dui aˬ jeˬ paˇ ya jahˇ nga siˬ lehˇ Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗ahˇ neh ya siˬ˗eu meh.

14. Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ laꞈ kʼoeˇ byoˆ iˇ˗euˬ aˬ li teu gʼaˬ, iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ dahˬ beh˗euˬ nga?

¹⁴ Luˇkaꞈ 15:11-32-ahˇ Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ byoˆ iˇ˗euˬ aˬ li tiˬ gʼaˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ gaˇ kawˆ ahˇ˗eu meh. Gaˇ kawˆ teu laꞈ kʼoeˇ aˬ li tiˬ gʼaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da˗euˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ ni iˇ kahˇ neh doˆ iˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “gaˇ mahˇ kaˬ˗eu miˇ kʼahˬ˗ahˇ doˆ˗iˇ˗awˇ”, kʼaˇ dehꞈ mawꞈ˗eu dehꞈ˗eu uˬ taꞈ, pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ zmˬ dzeh jiˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ shaˬ laˇ ngeh hawˇ˗eu aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da nehˬ˗ehˇ jawˇ ngeh, dehꞈ ziˇ aˇ naˆ ni muiˬ˗euˬ lehˇ noeˬ mawˇ leˇ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ aˬ li teu gʼaˬ “aˬ yawˇ yawꞈ noeˬ gahˇ laˇ”˗euˬ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Uˬ duˬ duˬ leˇ ngeh aˬ yawꞈ, aˬ yawꞈ aˬ da˗euˬ iˇ kahˇ gʼoꞈ iˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ laꞈ lehˇ tahˬ shaˇ iˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh. Aˬ li teu gʼaˬ aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ noeˬ poˆ kʼoꞈ˗eu aˇ yeˇ huiˬ kʼawꞈ ni, teu naˆ tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a siˬ. Aˬ yawꞈ tiˬ jeˬ na paˇ ya jahˇ˗eu meh.

15. Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ byoˆ iˇ˗euˬ aˬ li teu gʼaˬ, maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?

¹⁵ Byoˆ iˇ˗euˬ aˬ li teu gʼaˬ, aˬ yawꞈ neh mˇ lehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ lehˇ mˇ mawˇ˗euˬ meh. Gaˇ ma gʼawˬ mahˇ ni kaˬ˗eu kʼawꞈ ni aˬ yawꞈ iˇ kahˇ˗ahˇ gʼoꞈ laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ, aˬ yawꞈ aˬ da˗ahˇ mawˇ ngeh “Miˬyehˇ mehˬ shi hawˇ˗eu nawˬ˗euˬ mehˬ shi ngaˇ iˬ baˇ mˇ˗euˬ ma. Ngaˬ˗ahˇ nawˬ li lehˇ  bi kuˇ˗eu maˬ paˇ geuˇ miˇ˗a” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 15:21) Aˬ yawꞈ neh ngehˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ haw ngeh, aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ taꞈ˗eu jeˬ muiˬ kʼoꞈ laˇ mawꞈ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ teu naˇ, aˬ yawꞈ aˬ da˗euˬ nui ma˗ahˇ naˇ leˇ˗eu lehˇ siˬ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ aˬ da˗euˬ gaˬ˗eu aˬ li tiˬ gʼaˬ paˇ pyeuꞈ kʼoꞈ mawꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da jawˇ gaˇ gʼaˬ mahˇ mahˇ dzaˬ˗eu tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ jawˇ˗eu lehˇ kʼawꞈ noeˬ taˬ˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 15:19) Heu naˇ aˬ dui˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw laˇ˗eu yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ jiˇ mˇ lehˬ˗euˬ gʼaˬ maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ ngaˇ laˬ lehˇ haw doˆ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh.

16. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ iˬ baˇ mˇ˗euˬ gʼaˬ maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ ngaˇ laˬ lehˇ noeˬ tsehˆ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh maˬ awˬ˗eu nga?

¹⁶ Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, mˇ lehˬ˗euˬ gʼaˬ maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ ngaˇ laˬ lehˇ noeˬ tsehˆ˗eu heu naˇ maˬ awˬ˗a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ cawˬ˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ siˬ nya nya˗eu miˇ neh meh. Teu miˇ neh, mˇ lehˬ˗euˬ gʼaˬ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ ngaˇ laˬ lehˇ aˬ yawꞈ maꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw˗awˇ ya noeˬ tsehˆ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, tiˬ poˆ na mˇ lehˬ˗euˬ gʼaˬ huiˬ dui dui˗eu iˬ baˇ mˇ˗euˬ miˇ neh, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ yawꞈ maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ ngaˇ laˬ lehˇ maˬ duˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh.

17. (a) Nui ma cawˆ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗a lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu aˬ jeˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ jaˆ˗eu nga? (b) 2 Gawˇliˬtu 7:11-ahˇ haw ngeh, maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ deuˬ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?

¹⁷ Yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ gʼawˬ mya kʼoꞈ dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ laꞈ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ ngeh to˗aˬ maˬ shaˇ ni, aˬ yawꞈ˗euˬ miˬ zaˬ hawˇ˗eu cawˬ deuˬ uˬ taꞈ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ bi siˬ ni laˆ zaꞈ taˬ˗euˬ meh. Aˇ nah naˇ, aˬ yawꞈ neh mˇ lehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ siˬ nya˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ˗iˇ ngeh, aˬ yawꞈ yawˬ ha˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗awˇ, nui ma cawˆ dui dui kʼawꞈ, teu naˇ maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ lehˇ ehˇ mawꞈ nga laˬ? Maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ yawꞈ nui ma cawˆ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a, teu naˆ maˬ tseˇ mˇ mawˇ˗eu loˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yawꞈ tiˬ poˆ tehꞈ˗ehˇ mˇ lehˬ˗euˬ maˬ ngeuˇ ni, gʼawˬ mya poˆ mˇ lehˬ˗awˇ gʼawˬ mya kʼoꞈ mˇ laꞈ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ yawˬ ha˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ ehˇ ni, aˬ cawˬ neh bi pah doˆ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ mˇ lehˬ˗euˬ gʼaˬ maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ lehˇ siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ˗euˬ nui noeˬ nui ma hawˇ˗eu dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ paˇ laˇ˗euˬ lehˇ ya mawˇ˗eu loˬ meh. (2 Gawˇliˬtu 7:11-ahˇ gui.) Aˬ yawꞈ laˆ poˆ laˆ paˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ zmˬ˗eu loˬ˗awˇ, aˇ muˇ˗ahˇ neh bi teh doˆ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh.—1 Gawˇliˬtu 5:11-13; 6:9, 10.

18. Aˇ muˇ˗ahˇ neh bi teh doˆ˗euˬ deuˬ maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga? Aˬ yawꞈ maꞈ toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗eu nga?

¹⁸ Aˇ muˇ˗ahˇ neh bi teh doˆ˗eu deuˬ, maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ lehˇ mˇ mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ myah luꞈ mehˬ bawˬ˗ahˇ ya iˇ˗awˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ neh nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ myah luꞈ guiˬ lahˬ ya shaˇ˗awˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ ya pyehˆ tseˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, yawˬ ha˗ahˇ bi mˇ lehˬ laˇ nya˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ ya yahˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ  nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ taꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ muiˬ kʼoꞈ laˇ ni kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh naˇ, Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗eu yaw duˬ baw˗awˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ jiˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ bi gʼoꞈ kʼoꞈ laˇ˗eu meh. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ naˇ, mˇ lehˬ˗euˬ gʼaˬ maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ ngaˇ laˬ lehˇ siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, gaˇ kawˆ yawˬ kawˆ na luꞈ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ pyehˆ tseˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˇ dzehˬ dzeuˇ ni maˬ jahˇ˗a.

19. Maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? (Yeˬsaˬgeˬlaˇ 33:14-16)

¹⁹ Aˬ dui neh ja sawˇ dzeuˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, yawˬ ha neh mˇ˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ maˇ diˇ nui ma cawˆ miˇ˗a lehˇ ehˇ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a. Aˬ yawꞈ yawˬ ha˗euˬ noeˬ jeˬ noeˬ kawˆ hawˇ˗eu dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ ya laˆ paˇ˗awˇ, yawˬ ha˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ ya byehˇ dzeh˗eu uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ ya dehꞈ caw˗eu meh. (Yeˬsaˬgeˬlaˇ 33:14-16-ahˇ gui.) Aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ dzehˬ˗eu jeˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ taꞈ˗eu jeˬ muiˬ kʼoꞈ laˇ ni jahˇ˗eu heu meh.

20-21. Tiˬ gʼaˬ gʼaˬ huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ˗euˬ naˇ, aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu nga?

²⁰ Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ ya mˇ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ tiˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, “Ngaˇ . . . iˬ baˇ zaˬ deuˬ iˬ baˇ bi noeˬ poˆ ni kuˇ˗eu lehˇ oe˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Luˇkaꞈ 5:32) Aˬ dui jiˇ toˆ˗ehˇ mˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui yawˬ ha gʼoeˇ˗eu cawˬ tiˬ gʼaˬ huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ˗euˬ lehˇ ya siˬ naˇ, aˬ jeˬ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

²¹ Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ cawˬ neh mˇ lehˬ˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ laˆ zaꞈ˗eu leh jeh naˇ, yawˬ ha˗euˬ cawˬ˗ahˇ deuˬ˗eu tehꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ mawˇ jiˇ˗eu miˇ neh, aˬ dui aˇ naˆ ni laˆ zaꞈ˗eu leh jeh kʼawꞈ, tiˬ jeˬ˗iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ˗a. (Dawˬdaˬ 5:21, 22; 28:13) Aˬ dui aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ maˇ diˇ caw ba nehˬ mawꞈ meh lehˇ ehˇ nehˬ˗eu heu neh, aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ maˬ ehˇ nehˬ naˇ, aˬ dui ya ehˇ nehˬ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu teu naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, maˇ diˇ caw ba nehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Teu naˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ yaw ka jaˆ˗eu cawˬ cawˬ taꞈ˗eu jeˬ cawˆ iˇ nya˗eu miˇ neh meh.

22. Nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

²² Tiˬ gʼaˬ gʼaˬ huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ˗awˇ, iˬ baˇ mˇ luꞈ˗eu jiˇ myahˇ laˇ˗euˬ miˇ neh, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ neh teh doˆ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ maˬ gaˬ˗eu lehˇ ehˇ mawꞈ nga laˬ? Nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ joˆ˗ehˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗eu nga lehˇ ja sawˇ˗awˇ, aˬ dui Miˬyehˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga lehˇ jiˇ ja sawˇ ma.