Yi enu ci yí lemɛ ji

Yi enyɔtawo nɔxu

ENUKPLAKPLA NYƆTA 40

Nyi yí jimɛtrɔtrɔ ŋtɔŋtɔ nyiɔ?

Nyi yí jimɛtrɔtrɔ ŋtɔŋtɔ nyiɔ?

“Ŋ va a yɔ agɔjetɔwo nɔ wo a trɔ wowo jiwo koɖo wowo nɔnɔmɛwo.”—LUIKI 5:32.

EHAJIJI 36 Míadzɔ Míaƒe Dzi Ŋu

SUSU VEVI LƆ *

1-2. Vovototo ci yí le gblamɛ nɔ Ashabu koɖo Manasheɔ, yí nyɔbiɔse ciwo mɛ mìagbejeɔ?

MÌAXO nuxu so efyɔ amɛve ciwo yí nɔ agbe le sasa hwenu nu. Ðeka kpa cɛ do Izraɛli kɔta amɛwo lɔwo ji; yí amɛvetɔ kpa cɛ do Ʒuda kɔta amɛve lɔwo ji. Ci wodenɔ agbe le hwenu ɖekɛwo mɛ can ɔ, woɖyi nɔnɔ le ŋɖewo mɛ. Efyɔ amɛve cɛwo fɔn gu do Yehowa ji yí na jukɔn lɔ wa nuvɔn. Wo koɖo ve lɔwo sɛn ŋsumawuwo yí gbewu amɛ sugbɔ. Vɔ vovototo le ŋsu amɛve cɛwo gblamɛ. Ðeka kpɔtɔ wakɔ enudɔndɔnwo keke na nɔ yi kugbe, vɔ xlɔtɔ trɔ ji mɛ yí Yehowa sɔ nuvɔn gangan sugbɔ ciwo yí ewa sɔ ki. Miwo yɔɔ?

2 Wowo ŋkɔwo yí nyi Izraɛli fyɔ Ashabu koɖo Ʒuda fyɔ Manashe. Vovototo ci yí le gblamɛ nɔ ŋsu amɛve cɛwo ana mìakpla enu sugbɔ so nyɔta vevi ci yí nyi jimɛtrɔtrɔ nu. (Edɔ. 17:30; Rɔm. 3:23) Nyi jimɛtrɔtrɔ nyiɔ, yí lé mìadasɛ do mɔ mìtrɔ ji mɛɔ? Mìɖo anya nyɔ cɛ, ɖo mìji mɔ nɔ mìwa nuvɔn ɔ, Yehowa asɔ ke mì. Nɔ mìakpɔ ɖoŋci nɔ nyɔbiɔse cɛwoɔ, mìagbeje efyɔ amɛve cɛwo gbenɔnɔ mɛ keŋ akpɔ enu ci mìatɛnŋ akpla so wowo kpɔwɛwo mɛ. Yi goduɔ, mìakpɔ enu ci Yesu kpla mì so jimɛtrɔtrɔ nu.

ENU CI MÌATƐNŊ AKPLA SO EFYƆ ASHABU KPƆWƐ MƐ

3. Efyɔ ciŋmɛ yí Ashabu nyiɔ?

3 Ashabu yí nyi efyɔ amadrɛtɔ nɔ Izraɛli kɔta amɛwo fyɔɖuxu lɔ. Éɖe Ʒɛzebɛli ci yí nyi Sidɔn fyɔ vi; Sidɔn nyi eju ci yí je dɔku yí le tagbe nɔ Izraɛli. Ci Ashabu ɖe Ʒɛzebɛliɔ, mɔnu sugbɔ atɛnŋ ahun nɔ Izraɛli nɔ akpɔ ho. Vɔ alɔlele ŋtɔ́ gbena yí Izraɛli jukɔn lɔ wa nuvɔn do Yehowa sugbɔ sɔwu. Ðo ci Ʒɛzebɛli nyi Bali sɛntɔɔ, édɔn Ashabu do mɛ nɔ ado ŋsɛn jukɔn lɔ nɔ asɛn voju nyɔŋ cɛ ci mɛ yí wowanɔ gbɔdɔndɔn masɔkoɖosenuwo le yí sɔ ɖeviwo sanɔ avɔn hɛnnɛ. Hwenu Ʒɛzebɛli nyi efyɔnyɔnuɔ, Yehowa nyɔnuɖɛtɔwo pleŋ gbe le afɔku mɛ. Édɔ yí wowu sugbɔ le wo mɛ. (1 Efy. 18:13) Ashabu ŋtɔ “nyina wu efyɔwo pleŋ ciwo yí nɔ̀ ega ji do ŋkɔ ni.” (1 Efy. 16:30) Nuvɔn ciwo Ashabu koɖo Ʒɛzebɛli wa degɔn male nyanya mɛ nɔ Yehowa o. Énya enu ciwo pleŋ wowakɔ fɛɛ. Vɔ Yehowa ku ŋshishi nɔ Yi jukɔn lɔ yí dɔ enyɔnuɖɛtɔ Eli ɖaɖa nɔ ado ŋsɛn wo mɔ wo le wa trɔtrɔwo le wowo gbe mɛ keŋ asɛn ye gbɔxwe gamɛ aji. Vɔ Ashabu koɖo Ʒɛzebɛli gbe mɔ yewodaɖo to o.

4. Lé Yehowa nu mɔ yeadɔn to nɔ Ashabu doɔ, yí lé ewa nu doɔ?

4 Le yiyi mɛɔ, Yehowa jigbɔnɖɛ ɖo vɔvɔnu. Édɔ Eli ɖaɖa Ashabu koɖo Ʒɛzebɛli gbɔ nɔ anu lé ejikɔ adɔn to nɔ wo do. Woavɔ wowo xomu lɔ pleŋ. Eli nyɔwo ve nɔ Ashabu sugbɔ! Ekpaca mɛ mɔ ŋsu egoyitɔ ŋtɔ́ “bubɔ yiɖeki.”—1 Efy. 21:19-29.

Ci Efyɔ Ashabu detrɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔɔ, ésɔ Mawu nyɔnuɖɛtɔ lɔ do gakpa mɛ (Kpɔ mamamɛ 5-6) *

5-6. Lé mìwɛ yí nya mɔ Ashabu detrɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔɔ?

5 Ci Ashabu sɔ yiɖeki hwe hwenɔnu can ɔ, enu ci ewa le enu cɛwo godu dasɛ mɔ detrɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔ o. Detekpɔ mɔ yeagu Bali sɛnsɛn le ye fyɔɖuxu lɔ mɛ o. Yí dedo ŋsɛn mɛbuwo mɔ wo le sɛn Yehowa o. Ashabu gbewa nubuwo sɔ dasɛ mɔ yedetrɔ ji mɛ o.

6 Yi godu ci Ashabu yɔ Ʒuda fyɔ nywi Ʒozafati mɔ yɛ le va bɔdo ye nu nɔ yewoawa ahwa kpe Siritɔwoɔ, Ʒozafati nu ni mɔ yɛ le biɔ Yehowa nyɔnuɖɛtɔ ɖeka se gbɔxwe yewoayi ahwa lɔ. Kakaɔ, Ashabu gbe mɔ yedawa do yi nyɔ ji o yí mɔ: “Mawu nyɔnuɖɛtɔ bu yí li. . . . Vɔ, ŋ de lwin o. Hwecinu é xo nuxu do dumɛ nɔ [Yehowa] ɔ, dé nunɔ enyɔ nywi ɖe gbeɖe o. É nunɔ enyɔ ciwo yí ŋ de lɔn tɛgbɛɛ o.” Wovayɔ nyɔnuɖɛtɔ Mishe lɔ. Ashabu nyɔ jɔ. Eŋɛ vwin ɖeɖe shɔnŋ yí Mawu nyɔnuɖɛtɔ lɔ nu do Ashabu nu! Amɛvwin Ashabu deji mɔ yeatrɔ ji mɛ keŋ abiɔ sɔsɔke so Yehowa gbɔ o, ewaɖeɔ, éle nyɔnuɖɛtɔ lɔ do gakpa mɛ. (1 Efy. 22:7-9, 23, 27) Ci efyɔ lɔ lé Yehowa nyɔnuɖɛtɔ lɔ do gakpa mɛ can ɔ, denyi eyi adɔ nyɔnuɖɛtɔ lɔ nyɔwo agɔn majɔ do ji o. Wowu Ashabu le ahwa ci yí kplɔɛ do mɛ.—1 Efy. 22:34-38.

7. Ci Ashabu ku goduɔ, lé Yehowa nu so nuɔ?

7 Ci Ashabu ku goduɔ, Yehowa nu lé ekpɔnɔ ŋsu ŋtɔ́ do. Hwenu Efyɔ nywi Ʒozafati vaɖo axomɛ nywiɖeɔ, Yehowa dɔ nyɔnuɖɛtɔ Yehu nɔ agbe nyɔ ni nɔ ci eca gbɛ koɖo Ashabu. Yehowa nyɔnuɖɛtɔ lɔ nu mɔ: “Amɛvwin nu yí àkpedoa? Mɛ ciwo yí gbe Yehowa yí àlɔn a?” (2 Kro. 19:1, 2, NWT) Ecɛyɛɔ, bu nyɔ cɛ kpɔ: Nɔ Ashabu trɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔɔ, kankandoji li mɔ nyɔnuɖɛtɔ lɔ dayɔɛ mɔ amɛvwin ci yí gbe Yehowa o. Eze gbawlɛ mɔ, ci Ashabu dasɛ mɔ enu ci yewa ve nɔ ye le mɔ ɖewo nu can ɔ, detrɔ ji mɛ pleŋpleŋ gbeɖe o.

8. Nyi mìatɛnŋ akpla so jimɛtrɔtrɔ nu le enu ci yí jɔ do Ashabu ji mɛɔ?

8 Nyi mìatɛnŋ akpla so Ashabu kpɔwɛ lɔ mɛɔ? Ci ese Eli nu mɔ enubaɖa jikɔ ajɔ do yi xomu jiɔ, ésɔ yiɖeki hwe le tɔtɔmɛ. Étɔɛ ji nywiɖe. Vɔ lé ewa nu do le yiyi mɛ dasɛ mɔ detrɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔ o. Ecɛ dasɛ mɔ nɔ mìtrɔ ji mɛɔ, mìɖo awa nu wu nunu kpoŋ mɔ enu ci mìwa ve nɔ mì. Ecɛyɛɔ, mìasɔ Manashe kpɔwɛ, akpedo mì nu mìakpɔ enu ci jimɛtrɔtrɔ ŋtɔŋtɔ nyi.

ENU CI MÌATƐNŊ AKPLA SO EFYƆ MANASHE KPƆWƐ MƐ

9. Efyɔ ciŋmɛ yí Manashe nyiɔ?

9 Exwe sanŋdi amɛve han goduɔ, Manashe vanyi Ʒuda fyɔ. Ewa mɔ nuvɔn ciwo ewa wugan wu Ashabu tɔ hannɛ! Bibla nu mɔ: “Éwa nuvɔn sugbɔ le Yehowa ŋmɛ yí sɔ do dɔmɛzi ni.” (2 Kro. 33:1-9, NWT) Manashe cu avɔnsakpoɖu sugbɔ nɔ ŋsumawuwo, éwa legba mɛmɛ do Yehowa gbedoxɔ kɔkɔɛ lɔ mɛ hɛnnɛ. Taŋfuin legba ŋtɔ́ le dumɛ nɔ gbɔdɔndɔnnuwo sɛnsɛn! Éwa maʒiki, ékan fan yí wa azenuwo. Sɔ kpe niɔ, “ékɔ hun amɛmanyaɖe tɔ sugbɔ.” Ésɔ “yiŋtɔ viwo do zo mɛ” yí sɔ wo sa vɔn nɔ ŋsumawuwo.—2 Efy. 21:6, 7, 10, 11, 16, NWT.

10. Lé Yehowa dɔn to nɔ Manashe doɔ, yí lé efyɔ lɔ wa nu doɔ?

10 Shigbe Ashabu nɛɔ, Manashe gbe mɔ yedaɖo to amɛkanxlenyɔ ciwo yí so Yehowa nyɔnuɖɛtɔwo gbɔ o. Le vɔvɔnuɔ, “Yehowa na Asiri fyɔ hwagawo va je [Ʒuda] ji, yí wolé Manashe yí blɛ koɖo awlɛga yí blɛ koɖo egamu amɛve yí hin yi Babiloni.” Hwenu ele gakpa mɛ le Babiloniɔ, ewa shigbe mɔ Manashe bu tamɛ kpɔ veviɖe so enu ciwo ewa vayi nu nɛ. “Ésɔ yiɖeki hwe sugbɔ le ŋmɛ nɔ tɔgbiɛwo Mawu.” Égbewa nu wu ahan. “Éɖe kuku nɔ Yehowa yi Mawu nɔ aku ŋshishi ni.” Le nyɔnɔnwi mɛɔ, Manashe “kpɔtɔ dokɔ gbe ɖaɖa ni.” Ŋsu vwin ŋtɔ́ tɔ trɔtrɔwo wawa. Évatɔ Yehowa kpɔkpɔ shigbe “yi Mawu” nɛ yí do gbe ɖaɖa ni veviɖe.—2 Kro. 33:10-13, NWT.

Ci Efyɔ Manashe trɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔɔ, éfɔn gu do ŋsusɛnsɛn ji (Kpɔ mamamɛ 11) *

11. Sɔ koɖo 2 Kronika 33:15, 16 ɖe, lé Manashe dasɛ mɔ yetrɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔ doɔ?

11 Ci hwenuwo vayikɔɔ, Yehowa ɖo Manashe gbedodoɖa ŋci. Ékpɔ trɔtrɔ ciwo ŋsu ŋtɔ́ wa le ji mɛ, ɖo eze le gbedodoɖa ciwo ewa mɛ. Yehowa ɖo to Manashe hwenu ebiɔkɔ sɔsɔke yí ɖe mɔ ni egbevanyi fyɔ ke. Manashe wa ci ji ekpe yí sɔ dasɛ mɔ yetrɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔ. Éwa enu ci Ashabu dewa gbeɖe o. Étrɔ yi gbenɔnɔ. Éfɔn gu do ŋsusɛnsɛnwo ji yí do ŋsɛn jukɔn lɔ nɔ asɛn Yehowa. (Hlɛn 2 Kronika 33:15, 16, NWT.) Kankandojitɔɔ, enu cɛwo wawa ʒan edɔngbegbe koɖo xɔse, ɖo gbɔxwe Manashe atrɔ ji mɛɔ, éɖo kpɔwɛ dɔndɔn nɔ yi xomu, yi canmiwo koɖo jukɔn lɔ na nɔ exwe sugbɔ. Vɔ ecɛyɛ, ci evashin ɔ, étekpɔ yí dra akpaxwe ɖewo do nɔ nuvɔn ciwo ewa vayi. Ewa mɔ, eyi kpɔ ŋsɛn nywi do viviɛ Ʒoziasi ji, yí enyi efyɔ nywi le yiyi mɛ.—2 Efy. 22:1, 2.

12. Nyi mìatɛnŋ akpla so jimɛtrɔtrɔ nu le Manashe kpɔwɛ mɛɔ?

12 Nyi mìatɛnŋ akpla so Manashe kpɔwɛ mɛɔ? Ésɔ yiɖeki hwe yí gbewa nu wu ahan. Édo gbe ɖaɖa yí biɔ sɔsɔke. Gbesɔ kpe niɔ, étrɔ yi gbenɔnɔ. Éje agbla veviɖe yí dra enu ciwo yí edahɛn do yí wa ci ji ekpe keŋ sɛn Yehowa yí kpedo mɛbuwo nu nɔ wowo can asɛn Yehowa. Manashe kpɔwɛ atɛnŋ akpedo mɛ ciwo yí wa nuvɔn gangan nu nɔ woanya mɔ mɔkpɔkpɔ li nɔ yewo. Enu ci yí jɔ do Manashe ji dasɛ mɔ Mawu “nyɔ yí le gbesɔsɔ asɔ nu ke amɛ.” (Eha. 86:5, NWT) Yehowa asɔ nu ke mɛ ciwo yí trɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔ.

13. Na kpɔwɛ ɖeka ci yí kpedo mì nu mìmɔŋje enuvevi ɖeka so jimɛtrɔtrɔ mɛ nu.

13 Nuvɔn ciwo Manashe wa ve ni sugbɔ, vɔ égbewa nu wu ahan. Ecɛ kpla mì enuvevi ɖeka so jimɛtrɔtrɔ ŋtɔŋtɔ nu. Mìasɔ kpɔwɛ cɛ: Èjikɔ axwle kpɔnnɔ yí kpɔnnɔsatɔ lɔ sɔ yovoɣɔ nɔ eo vɔ desɔ kpɔnnɔ lɔ ŋtɔ nɔ eo o. Àlɔn axɔɛa? Oo! Nɔ kpɔnnɔsatɔ lɔ nu mɔ yovoɣɔ yí wosɔ wa kpɔnnɔ lɔ can ɖe, eyi eɔjikɔa? Oo, kpɔnnɔ gbe eɔto. Ahanke Yehowa jikɔ mɔ nuvwinwatɔ le trɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔ nɛ. Nɔ nuvɔn ci mɛ lɔ wa ve niɔ, enyɔ. Seselelanmɛ cɛ nyi akpaxwe vevi ɖeka le jimɛtrɔtrɔ mɛ, vɔ desun o. Nubu ci nuvɔnwatɔ lɔ ɖo agbewaɔ? Mìakpla enu sugbɔ le labalu wadɔdoamɛji ɖeka ci Yesu do mɛ.

LÉ WOAWƐ ANYA NƆ MƐÐE TRƆ JI MƐ NYƆNƆNWITƆ

Ci evi bubu lɔ vado jeshi mɔ yesɔ gbeta dɔndɔn ɔ, ézɔn mɔ jinjin yí va axomɛ (Kpɔ mamamɛ 14-15) *

14. Le labalu ci Yesu do mɛɔ, nyiwo yí evi bubu lɔ wa doŋkɔ yí sɔ dasɛ mɔ yetɔ ji mɛ trɔtrɔɔ?

14 Le Luiki 15:11-32 mɛɔ, Yesu do labalu doŋsɛn-amɛ ɖeka so evi tonumasetɔ ɖeka nu. Ðajɛ lɔ fɔn gu do dalɔ ji yí so le axomɛ yí zɔn mɔ “yi eju jinjin ɖeka mɛ.” Ci eje nɔɔ, énɔ agbe baɖa. Vɔ ci agbe lɔ vagbɔnkɔnu ni sugbɔɔ, étɔ tamɛ bubu kpɔ so enudɔndɔn ciwo ewa nu veviɖe. Édo jeshi mɔ agbe lɔ nyɔ nɔ ye sugbɔ sɔwu hwecinu yele ye daye xwe mɛ. Yesu nu mɔ ɖajɛ lɔ ‘nyɔ le yiɖeki mɛ.’ Ésɔ gbeta mɔ yeatrɔ yi axwe yí aɖe kuku nɔ ye daye nɔ asɔ ke ye. Ele veviɖe mɔ ɖajɛ lɔ do jeshi mɔ yesɔ gbeta dɔndɔn sugbɔwo. Vɔ ecɛ sun a? Oo. Egbele veviɖe mɔ átrɔ yi gbenɔnɔ!

15. Lé evi bubu ci nu Yesu do labalu so dasɛ mɔ yetrɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔɔ?

15 Evi bubu lɔ dasɛ mɔ yetrɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔ so enu ciwo yewa mɛ. Ézɔn mɔ jinjin yí va axomɛ. Ci exokɔ nuxu nɔ dalɔɔ, énu mɔ: “Ŋ je agɔ do jeŋkwi koɖo eo. Ŋ de gbe je yí wo a yɔnɔ ŋ mɔ, evio o.” (Luiki 15:21) Ci ɖajɛ lɔ hun yi nuvɔn mɛ so ji mɛɔ, edasɛ mɔ, yeji mɔ yeadra ye koɖo Yehowa gblamɛ do. Égbenya mɔ ye nuwanawo ve ye daye nu. Yí ele gbesɔsɔ aje agbla nɔ yɛ koɖo dalɔ agbeve shigbe sasa nɛ. Élɔn faa yí wa dɔ nɔ dalɔ shigbe dɔwavi hannɛ! (Luiki 15:19) Labalu cɛ denyi exolɔlɔ fakɔnnamɛ ɖe kpoŋ o. Akpedo hamɛmɛshinshinwo nu sugbɔ. Akpedo wo nu nɔ wotekɔkpɔ mɔ yewoakpɔ mɔ, mɛ ci yí wa nuvɔn gangan ɖe trɔ ji mɛ nyao ma.

16. Nyi yí taɖo atɛnŋ agbɔnnu mɔ hamɛmɛshinshinwo anya nɔ mɛɖe trɔ ji mɛ nyaoɔ?

16 Dele fafɛɖe mɔ hamɛmɛshinshinwo anya nɔ mɛ ci yí wa nuvɔn gangan ɖe trɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔ o. Nyi yí taɖo enyi ahan ɔ? Ðo ci hamɛmɛshinshinwo datɛnŋ anya enu ci yí le ji mɛ nɔ amɛ lɔɔ, wotenɔkpɔ yí akpɔ kpeɖoji ci yí dasɛ mɔ nuvɔn ci nɔvi lɔ wa ve ni nyɔnɔnwitɔ. Le nɔnɔmɛ ɖewo mɛɔ, mɛ lɔ tɛnŋ wa nuvɔn gangan ɖe gannaganna yí hamɛmɛshinshin ciwo yí do go koɖi dakando ji mɔ yɛtrɔ ji mɛ ŋtɔŋtɔ o.

17. (a) Kpɔwɛ ci yí dasɛ mɔ, nɔ mɛɖe mɔ nuvɔn ci yewa ve nɔ ye can ɔ, detrɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔɔ? (b) Shigbe lé 2 Korɛntitɔwo 7:11 dasɛ yi nɛ ɖe, nyi mɛɖe ɖo awa gbɔxwe amɔ yetrɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔɔ?

17 Mìakpɔ kpɔwɛ ɖeka. Nɔviŋsu ɖeka wa hashi zenɛniɖe na nɔ exwe sugbɔ. Debiɔ kpekpedonu o, vɔ ésɔ nuvɔn lɔ wla do ashiɛ, yi xlɔwo koɖo hamɛmɛshinshinwo. Le vɔvɔnuɔ, hamɛmɛshinshinwo vase enu ci ewa. Hwenu woxokɔ nuxu niɔ, wonu kpeɖoji ci yí dasɛ mɔ yɛwa hashi ni yí elɔn do ji yí gbewa nu shigbe mɔ enu ci ewa ve ni sugbɔ hannɛ. Vɔ ecɛ dasɛ mɔ nɔvi lɔ trɔ ji mɛa? Oo. Kankandoji li mɔ denyi vevi ci mɛ lɔ se ɖekɛ yí hamɛmɛshinshin lɔwo akpɔ o. Ðo denyi zeɖeka yí nɔvi lɔ sɔ gbeta dɔndɔn keŋ wa nuvɔn lɔ o, ewaɖeɔ, éwa nuvɔn gangan lɔ zenɛniɖe na nɔ exwe sugbɔ. Sɔ kpe niɔ, denyi yiŋtɔ yí va nu nyɔ lɔ nɔ hamɛmɛshinshinwo o, mɛbu yí va nui nɔ wo. Eyi taɖo ele veviɖe mɔ hamɛmɛshinshinwo ɖo akpɔ kpeɖoji ciwo yí dasɛ mɔ nuvɔnwatɔ lɔ wa trɔtrɔwo le yi susu, seselelanmɛwo koɖo yi gbenɔnɔ mɛ. (Hlɛn 2 Korɛntitɔwo 7:11.) Ecɛ tɛnŋ xɔ gamɛ sugbɔ gbɔxwe mɛ lɔ awa trɔtrɔ ciwo yí dasɛ mɔ étrɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔ. Kankandoji li mɔ, wotɛnŋ ɖe mɛ lɔ ti le Kristotɔwo hamɛ lɔ mɛ na nɔ hwenu ɖe.—1 Kor. 5:11-13; 6:9, 10.

18. Lé mɛ ci woɖe ti le hamɛ lɔ mɛ atɛnŋ adasɛ mɔ yetrɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔɔ, yí nyi yí ato so mɛɔ?

18 Gbɔxwe mɛ ci woɖe ti le hamɛ lɔ mɛ adasɛ mɔ yetrɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔɔ, ávanɔ bɔbɔwo gashiagamɛ yí azɔnnɔ do hamɛmɛshinshinwo nukplamuwo ji, ádonɔ gbe ɖaɖa yí akplanɔ Bibla gashiagamɛ. Éɖo aje agbla aze nɔ nɔnɔmɛ ciwo yí ana atɛnŋ agbeje nuvɔn mɛ ke. Nɔ éje agbla veviɖe yí dra ekacaca ci yí le yɛ koɖo Yehowa gblamɛ doɔ, átɛnŋ akando ji mɔ Yehowa asɔ ye nuvɔn lɔ ke ye keŋkeŋ yí hamɛmɛshinshinwo akpedo nu agbetrɔ va hamɛ lɔ mɛ. Le nyɔnɔnwi mɛɔ, nɔ hamɛmɛshinshinwo tekɔkpɔ mɔ yewoakpɔ mɔ nuvɔnwatɔ ɖe trɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔ maɔ, wodesɔ mɛ lɔ sɔnɔ koɖo mɛbu o, vɔ wogbejenɔ mɛɖekamɛɖeka nɔnɔmɛ kpɔ nywiɖe yí wodeɖonɔ kojo lɔ koɖo tamɛsɛnsɛn o.

19. Woatrɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔ gɔnmɛ ɖe? (Ezekiɛli 33:14-16)

19 Shigbe lé mìkplɛ yɛ nɛɔ, nɔ mɛɖe mɔ yetrɔ ji mɛ nyɔnɔnwitɔɔ, nunu mɔ nuvɔn ci yewa ve nɔ ye ɖekɛ desun o. Égbeʒan mɔ mɛ lɔ awa trɔtrɔwo nyɔnɔnwitɔ le yi susu koɖo yi ji mɛ, ecɛ ana yí asɔnɔ gbeta nywiwo. Éɖo ami enudɔndɔn lɔ wawa yí atɔ zɔnzɔn do agbenywinɔnɔ se Yehowa tɔwo ji. (Hlɛn Ezekiɛli 33:14-16.) Enuvevitɔ lɔ yí nyi mɔ nuvɔnwatɔ lɔ ɖo atekpɔ adra yɛ koɖo Yehowa gblamɛ do.

KPEDO NUVƆNWATƆWO NU NƆ WOATRƆ JI MƐ

20-21. Lé mìatɛnŋ akpedo mɛ ci yí wa nuvɔn gangan ɖe nu doɔ?

20 Yesu dre akpaxwe vevi ɖeka mɛ nɔ yi sumɔsumɔdɔ lɔ mɔ: “Ŋ va a yɔ agɔjetɔwo nɔ wo a trɔ wowo jiwo koɖo wowo nɔnɔmɛwo.” (Luiki 5:32) Ecɛ yí ɖo anyi edro mìwo tɔ hɛnnɛ. Eyi taɖo nɔ mìse mɔ mìwo xlɔ vevi ɖe wa nuvɔn gangan ɖe, nyi mìɖo awaɔ?

21 Mìadahɛn nu le mìwo xlɔ lɔ nu, nɔ mìtekpɔ mɔ mìasɔ nuvɔn lɔ wla do hamɛmɛshinshinwo. Agbla ŋtɔ́wo jeje dekplɔnɔ amɛ yi fiɖe o, ɖo Yehowa kpɔkɔ enu ci yí jɔkɔ. (Elo. 5:21, 22; 28:13) Àtɛnŋ akpedo ao xlɔ lɔ nu yí ayi kpɔ hamɛmɛshinshinwo nɔ woakpedo nu. Nɔ ao xlɔ lɔ gbe mɔ yedanui nɔ hamɛmɛshinshinwoɔ, èɖo ayi nui nɔ wo. Ecɛ dasɛ mɔ èji mɔ yeakpedo nu nyɔnɔnwitɔ. Ecɛ le veviɖe, ɖo nɔ dexɔ kpekpedonu so hamɛmɛshinshinwo gbɔ yí trɔ ji mɛɔ, exlɔnyinyi ci yí le yɛ koɖo Yehowa gblamɛ atɛnŋ aso!

22. Nyi mìakpɔ le nyɔta ci yí akplɔɛdo mɛɔ?

22 Vɔ nɔ nuvɔnwatɔ ɖe wakɔ nuvɔn gangan na nɔ hwenu jinjin ɖe yí voŋ le mɛ yí hamɛmɛshinshinwo sɔ gbeta mɔ woɖo aɖi ti ɖe, edasɛ mɔ wodeku ŋshishi ni yɔa? Le nyɔta ci yí akplɔɛdo mɛɔ, mìaxo nuxu so lé Yehowa dɔnnɔ to nɔ nuvɔnwatɔwo koɖo ŋshishikuku yí akpɔ lé mìatɛnŋ asrin do.

EHAJIJI 103 Alẽkplɔlawo—Nunana Siwo Nye Amewo

^ par. 5 Jimɛtrɔtrɔ ŋtɔŋtɔ denyi nunu kpoŋ mɔ nuvɔn ci yewa ve nɔ ye o. Nyɔta cɛ azan Efyɔ Ashabu, Efyɔ Manashe koɖo labalu ci Yesu do so evi bubu lɔ nu kpɔwɛwo yí asɔ kpedo mì nu mìamɔŋje enu ci jimɛtrɔtrɔ ŋtɔŋtɔ nyi mɛ. Ágbexo nuxu so enu ciwo hamɛmɛshinshinwo ɖo akpɔ gbɔxwe anu mɔ nɔviŋsu alo nɔvinyɔnu ɖe ci yí wa nuvɔn gangan ɖe trɔ ji mɛ nyao.

^ par. 60 FOTOWO MƐ ÐEÐE: Efyɔ Ashabu do dɔmɛzi yí ɖe gbe mɔ sɔjawo le sɔ Yehowa nyɔnuɖɛtɔ Mishe do gakpa mɛ.

^ par. 62 PICTURE DESCRIPTION: Efyɔ Manashe nukɔ nɔ dɔwatɔwo mɔ wo le gban legba mɛmɛ ci yesɔ da do gbedoxɔ lɔ mɛ.

^ par. 64 PICTURE DESCRIPTION: Evi bubu lɔ zɔn mɔ jinjin yí enu ci kɔ ni kpɛɖɛkpɛɖɛ, ci ele azɔge yí kpɔ axomɛ ɖaɖaɔ, ékpɔ jijɔ.