A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

ZIR TUR THUZIAK 40

Inchhîrna Dik Tak Chu Eng Nge Ni?

Inchhîrna Dik Tak Chu Eng Nge Ni?

“Mi sualte lama simtîr tûra lo kal ka ni.”—LK. 5:32.

HLA 36 Thinlung Kan Vêng Ṭha

THLIR LAWKNA *

1-2. Engtin nge lal pahnihte chu an inan loh va, eng zawhnate nge kan ngaihtuahho vang?

HMAN laia lal pahnih chanchin hi lo bih chiang ta ila. Pakhat chuan Israel hnam sâwm lalramah ro a rêl a; a dang pakhat chuan Juda hnam hnih lalramah ro a rêl a ni. An rorêl hun chu inang lo mah se, an pahnih hian inanna tam tak an nei a. Chu lal pahnih chu Jehova chungah an hel a, Pathian mite chu thil sual an tihtîr ve ve a ni. Pathian dik lote biain, tualthattu an ni ve ve bawk. Mahse, hêng lal pahnihte inkârah hian inan lohna pawh a awm. Pakhat chuan a thih thlengin nun kawng dik lo a zawh a, a dang pakhat erawh chu a inchhîr a, thil sual râpthlâk tak a tihte lakah ngaihdam a ni thung. He lal pahnih hi tute nge an nih?

2 Anni chu Israel lal Ahaba leh Juda lal Manasea an ni a. Hêng mi pahnihte inan lohna hian thil pawimawh tak, inchhîrna chungchângah thil tam tak min zirtîr a ni. (Tirh. 17:30; Rom 3:23) Inchhîrna chu eng nge ni a, chu chu engtin nge kan lantîr ang? Chûng zawhnate chhânna hriat kan duh chhan chu thil sual kan tihpalh huna Jehova ngaihdamna dawn kan duh vâng a ni. Chûng chhânnate hriat nân, chu lal pahnihte nun kawng chu kan bih chiang ang a, an entîrnate aṭanga kan zir theihte chu hmuh kan tum ang. Chumi hnuah, inchhîrna chungchânga Isua min zirtîrte chu kan ngaihtuahho vang.

LAL AHABA ENTIRNA AṬANGA KAN ZIR THEIHTE

3. Lal Ahaba chu eng nga mi nge a nih?

3 Ahaba chu Israel hnam sâwm lalrama lal a pasarihna a ni a. Ani chuan hmâr lam ram hausa tak Sidon lal fanu Jezebeli chu nupuiah a nei a. Chu chuan Israel ram chu hausak theihna hun remchâng a neihtîr thei a ni. Kawng leh lamah chuan, Jehova leh Israel mite inlaichînna chu nasa takin a tichhe bawk. Jezebeli chuan Baal betu a nih angin, a pasal Ahaba chu biak ina nawhchizuarte awmna leh naupanga inthawina hlân ṭhîn, chu sakhaw tenawm tak chu chawilâr tûrin a fuih a ni. Jezebeli’n thuneihna a chelh chhûng chuan Jehova zâwlnei tu mah him an awm lo. Ani chuan zâwlnei tam tak a tihlum tawh a ni. (1 Lal. 18:13) Ahaba ngei pawhin “a hmaa mite zawng zawng aiin LALPA mithmuhin thil ṭha lo tak a ti ṭhîn a.” (1 Lal. 16:30) Jehova chuan Ahaba leh Jezebeli thiltihte chu a hmuh hmaih lo. An thiltihte chu a hre chiang êm êm a ni. Mahse, khawngaihna lantîrin, a mite chu a tlai lutuk hmaa an nun kawng thlâk danglam tûra vaukhân tûrin zâwlnei Elija a tîr a. Mahse, Ahaba leh Jezebeli chuan a ngaithla duh lo ni.

4. Ahaba hremna tawh tûr chu eng nge ni a, engtin nge a chhân lêt?

4 A tâwpah chuan, Jehova dawhtheihnain tâwp hun a nei ta a. Ani chuan Ahaba leh Jezebeli hnênah anmahni a hrem dân tûr chungchâng hrilh tûrin Elija a tîr a. An chhûngkua chu tihhlum vek an ni ang. Elija thute chuan Ahaba rilru a khawih hle! Mak tak maiin, chu mi chapo tak chu “a inngaihtlâwm” ta a ni.—1 Lal. 21:19-29.

Lal Ahaba chuan inchhîrna dik tak a lantîr loh avângin Pathian zâwlnei chu lung inah a khung (Paragraph 5-6-na en rawh) *

5-6. Ahaba’n inchhîrna dik tak a lantîr lo tih engtin nge kan hriat theih?

5 Ahaba chu chumi ṭum chuan inngaitlâwm mah se, a hnua a thiltihte chuan inchhîrna dik tak a lantîr lo tih a târ lang a. A lalram aṭangin Baal biakna nuaibo a tum lo va. Jehova biakna pawh a chawilâr hek lo. Ani chuan inchhîrna dik tak a nei lohzia kawng dangte pawhin a lantîr bawk.

6 A hnuah, Ahaba chuan Suria-ho a beihnaah amah ṭanpui tûrin Juda lal ṭha tak Jehosaphata a sâwm a, Jehosaphata’n Jehova zâwlnei râwn hmasa tûrin a hrilh a. Atîr chuan, Ahaba’n chu ngaih dân chu hnâwlin heti hian a sawi a ni: “LALPA min râwnsak tûr mi pakhat . . . a la awm kha maw; nimahsela, ani hi chu ka huat zâwng tak a ni; ka chungchâng thu hi a chhe lam ngawt lo chu a ṭha rêng rêng a sawi ngai si lo va,” tiin. Chutiang chu ni mah se, zâwlnei Mikaia chu an râwn ta a. A sawi ang ngeiin, Pathian mi chuan Ahaba tân chanchin ṭha lo a hrilh lâwk ta! Jehova ngaihdamna dawng tûra inchhîrna lantîr ahnêkin, mi sual Ahaba chuan zâwlnei chu lung inah a khung a. (1 Lal. 22:7-9, 23, 27) Lal chuan Jehova zâwlnei chu lung inah khung thei mah se, hrilh lâwkna thleng famkim lo tûrin a dang thei lo. Chumi hnua indonaah chuan, Ahaba chu tihhlum a ni ta a ni.—1 Lal. 22:34-38.

7. Engtin nge Jehova’n Ahaba thih hnuah a chungchâng a târ lan?

7 Ahaba thih hnuah, Jehova’n Ahaba a hmuh dân chu a târ lang a. Lal ṭha Jehosaphata chu him taka in a thlen chuan, Jehova’n a hnênah Ahaba a ṭanrualpui chu a dik lo tih hrilh tûrin zâwlnei Jehua a tîr a ni. Jehova zâwlnei chuan: “Mi suaksual chu i ṭanpuiin LALPA hawtute chu i hmangaih dâwn a ni maw?” tiin a sawi. (2 Chro. 19:1, 2) Tûnah, hei hi han ngaihtuah teh: Ahaba’n inchhîrna dik tak lantîr se chuan, chu zâwlnei chuan ani chu Jehova huat zâwng, mi suaksual tiin a sawi lo ngei ang. Ni e, Ahaba chuan inchhîrna eng emaw chen a lantîr ngei mai; mahse, inchhîrna dik tak a lantîr ngai lo a ni.

8. Inchhîrna chungchânga Ahaba entîrna aṭangin eng nge kan zir theih?

8 Ahaba entîrna aṭangin eng nge kan zir theih? Ahaba’n a chhûngkaw chunga thleng tûr chhiatna chungchâng Elija thuchah ken a hriat chuan, atîrah, inngaihtlâwmna a lantîr a. Chu chu ṭanna ṭha tak a ni. Mahse, a hnua a thiltihte chuan inchhîrna a lantîr lo tih a târ lang. A nih chuan, inchhîrnaah chuan hun rei lote chhûng inchhîrna lantîr mai aia tam a tel tûr a ni. Inchhîrna dik taka telte hre chiang tûra min ṭanpui theitu entîrna dang i lo ngaihtuah leh ang u.

LAL MANASEA ENTIRNA AṬANGA KAN ZIR THEIHTE

9. Manasea chu eng ang lal nge a nih?

9 Kum zabi nih vêl a liam hnuah, Manasea chu Juda lal a rawn ni a. Ani chu Ahaba aiin a sual zâwk a ni mai thei! A chungchângah heti hian kan chhiar a ni: “LALPA tithinur tûrin a mithmuha thil ṭha lo a ti ṭhîn a,” tiin. (2 Chro. 33:1-9) Manasea chuan Pathian dik lote tân maichâmte a siam a, mipat hmeichhiatna hmanga pathian biaknain a entîr Aseri milem chu Jehova biak in thianghlimah a dah hial a nih chu! Ani chuan mitdawivaih te, thil lo thleng tûr sawi lâwkna te, leh dawi lam thiamna te a ti ṭhîn a. Chu bâkah, “pawikhawih lo thisen nasa takin a chhuah bawk.” Mi tam tak a tihlumin, pathian dik lote hnêna inthawi nân “meiah a fate chu a luhtîr” hial a ni.—2 Lal. 21:6, 7, 10, 11, 16.

10. Engtin nge Jehova’n Manasea a zilh a, engtin nge lalin a chhân lêt?

10 Ahaba angin, Manasea pawhin Jehova’n a zâwlneite hmanga a pêk vaukhânnate chu luhlul takin a ngaihthah a. A tâwpah, “LALPAN [Juda ramah] Asuria sipai hotute a tîr a, Manasea chu khaidiatin an hlîng a, kawl an buntîr a, Babulon-ah an kalpui ta a.” Ram danga tân ina khung a nih laiin, Manasea chuan ngun takin thil a ngaihtuah tih a chiang a ni. “A pi leh pute Pathian hmaah chuan nasa takin a intihnuai a.” Chu lo dang pawh a la ti bawk. “LALPA a Pathian chu a zawng a.” Dik tak chuan, Manasea chu “A hnênah a ṭawngṭai a.” Chu mi suaksual chu a inthlâk danglam a. Jehova chu “a Pathian” angin a hmu ṭan ta a, a hnênah ṭhahnemngai takin a ṭawngṭai a ni.—2 Chro. 33:10-13.

Lal Manasea’n simna dik tak a lantîr avângin biakna dik lo a do (Paragraph 11-na en rawh) *

11. Chronicles pahnihna 33:15, 16-a sawi angin, engtin nge Manasea’n inchhîrna dik tak a lantîr?

11 A hnuah chuan, Jehova’n Manasea ṭawngṭainate chu a chhâng a. Ṭawngṭainaa a sawite aṭangin a inthlâk danglam tak zet tih a hmu a ni. Chuvângin, Jehova chuan ngaidam tûra Manasea ngenna chu a ngaihthlâksakin, lalṭhutthlêngah a ṭhuttîr leh a ni. Manasea chuan inchhîrna dik tak lantîr tûrin theih tâwp a chuah a. Ani chuan Ahaba’n a tih ngai loh chu a ti a ni. A nungchang a thlâk a. Biakna dik lo chu ṭhahnemngai taka dovin, biakna dik chu a chawisâng leh a ni. (2 Chronicles 33:15, 16 chhiar rawh.) Chutiang ti tûr chuan, Manasea’n huaisenna leh rinna a neih a ngai ngei ang, kum tam tak chhûng chu a chhûngte, a mi ropui te, leh a mite tân entawn tûr ṭha lo tak a lo siam si a. Mahse, tûna a thih dâwn hnaih lam kumahte chuan, amah avânga lo awm harsatna ṭhenkhat chu chinfel a tum a. Chu chuan a hnua lal ṭha tak rawn ni a tupa Josia chungah nghawng ṭha tak a nei ngei ang.—2 Lal. 22:1, 2.

12. Manasea entîrna aṭangin inchhîrna chungchângah eng nge kan zir theih?

12 Manasea entîrna aṭangin eng nge kan zir theih? Ani chuan inngaihtlâwmna a lantîr bâkah, thil dangte pawh a ti a. Khawngaihna dîlin a ṭawngṭai a ni. A nun kawngte a thlâk a. Amah avânga lo awm harsatnate chu theih tâwp chhuahin a chingfel a, Jehova chibai bûk tûr leh mi dangte pawh chutianga ti ve tûrin a ṭanpui bawk. Manasea entîrna chuan mi sual berte tân pawh beiseina a neihtîr a ni. Heta ṭang hian Pathian Jehova chu ‘a ṭhain, ngaihdam a peih’ tih finfiahna chiang tak kan hmu a. (Sâm 86:5) Inchhîrna dik tak lantîrtute chu Jehova ngaihdam an ni ang.

13. Inchhîrna chungchânga zir tûr pawimawh tak hre thiam tûrin entîrna pe rawh.

13 Manasea chuan a thil sual tih chungchângah pawi tih mai aia tam a ti a. Chu chuan inchhîrna chungchângah zir tûr pawimawh tak min pe a ni. He entîrna hi han ngaihtuah teh: Chhang zawrhna dâwrah kalin chhang i va dîl a. Mahse, dâwr neitu chuan chhang aiah artui a lo pe che a ni. I lungawi ang em? Lungawi lo ngei ang! A nih leh, dâwr neitu chuan artui chu chhang siam nâna thil pawimawh ber a ni tih hrilh ta che se la, i lungawi ang em? Lungawi chuang lo vang! Chutiang bawkin, Jehova chuan thil tisualtu chu inchhîrna dik tak nei tûrin a phût a. Thil tisualtu chuan a thil sual tih avânga pawi tihna rilru a neih chuan, chu chu thil ṭha tak a ni. Chutiang rilru put hmang chu inchhîrna lantîr nâna thil pawimawh tak ni mah se, chu chu a tâwk mai lo. Eng dang nge la ngai? Isua sawi tehkhin thu rilru khawih tak aṭangin thil tam tak kan zir thei a ni.

INCHHIRNA DIK TAK HRIAT THEIH DAN

Fapa tlân bo chu a inhriat chhuah chuan inah a haw leh vang vang (Paragraph 14-15-na en rawh) *

14. Engtin nge Isua tehkhin thua fapa tlân bo chuan a inchhîrzia a lantîr ṭan?

14 Isua chuan Luka 15:11-32-naa chhinchhiah fapa tlân bo tehkhin thu ngaihnawm tak a sawi a. Tlangvâl pakhat chu a pa chungah helin in ata a chhuak a; tichuan, “khaw lam hla takah” a zin ta a. Chutah chuan nungchang bawlhhlawh takin a nung a. Mahse, a nun a lo harsa tâkah chuan, thu tlûkna ṭha lo a siam chu a ngaihtuah ṭan a. A pa ina a awm laia a nun a ṭhat zâwkzia chu a hre chhuak a. Isua sawi angin, chu tlangvâl chu ‘a inhre chhuak a.’ Tichuan, inah haw lehin, a pa hnêna ngaihdam dîl a tum ta a ni. Chu fapa chuan thu tlûkna ṭha lo tam tak a lo siam tawh tih a hriat chhuah chu thil pawimawh tak a ni. Mahse, chu chu a tâwk mai em? Tâwk mai lo. Hma a lâk a ngai!

15. Engtin nge Isua tehkhin thua fapa tlân bo chuan a inchhîrzia a lantîr?

15 Fapa tlân bo chuan a thiltihte chungah inchhîrna dik tak a lantîr a. Tichuan, inah a haw ta vang vang a. Tichuan, a pa hnênah: “Vâna mi chungah leh nangma mithmuhin thil ka tisual e; i fapaa vuah tlâk ka ni ta lo ve,” a ti a ni. (Lk. 15:21) Thinlung taka a inpuanna chuan Jehova nêna an inlaichînna siam ṭhat leh a duh tih a târ lang a. Chu bâkah, a thiltihte chuan a pa rilru a tinâ tih a hriatzia a târ lang bawk. A pa ina inhlawhfa pakhat anga cheibâwl nih pawh inhuam khawpin, a pa duhsakna dawng leh tûrin theih tâwp chhuah a duh! (Lk. 15:19) He tehkhin thu hi thawnthu ngaihnawm satliah mai a ni lo. Kohhran upate’n Kristian pakhatin a thil sual tihah inchhîrna dik tak a lantîr leh lantîr loh an endik hunah chu tehkhin thuin a zirtîr thu bulte chu an ngaihven tlat tûr a ni.

16. Engvângin nge kohhran upate tân mi chu a inchhîr tak zet leh tak zet loh hriat chu a harsat mai theih?

16 Kohhran upate tân mi chu a thil sual tiha a inchhîr tak zet leh tak zet loh hriat chu a harsa mai thei. Engvângin nge? Anni chuan thinlung an hmuh theih loh avângin, an Kristian unau chuan a thil sual tihah a inchhîr tak zet tih târ langtu pâwn lam finfiahna an rinchhan a ngaih vâng a ni. Dinhmun ṭhenkhatah chuan, a thil sual tih chu a râpthlâk êm avângin, amah kâwmtu kohhran upate’n inchhîr tak zet niin an ring ngam lo pawh a ni thei a ni.

17. (a) Inchhîrna dik tak lantîr nân, pawi tihna ṭawngkam mai chu a tâwk lo thei tih eng entîrnain nge târ lang? (b) Korinth thawn hnih 7:11-a sawi angin, mi chu inchhîrna dik tak lantîr tûrin a chungah eng nge beisei a nih?

17 He entîrna hi han ngaihtuah teh. Unaupa pakhat chu vawi tam tak a uirê a. Ṭanpuina zawn ahnêkin, a thil sual tih chu a nupui, a ṭhian te, leh kohhran upate lakah a thup tlat a. Mahse, a tâwpah chuan a lo lang chhuak ta a. Kohhran upate’n a uirê tih finfiahnate an hrilh chuan, a thil sual tih chu a pawm mai bâkah, pawi a ti tak zet niin a lang a. Chu chu inchhîrna dik tak a lantîr tihna a ni em? Ni lo. Chutiang dinhmunah chuan, kohhran upate chuan pawi tihna rilru put hmang aia tam an hmuh a ngai a. Chu unaupa chuan thu tlûkna ṭha lo a siam avângin vawi khat mai ni lo, vawi eng emaw zât sual pawi tak a ti a ni. A thil sual tih chu a inpuan vâng ni lovin, hailan chawp a ni a. Chuvângin, kohhran upate chuan a ngaihtuahna te, a rirlu put hmang te, leh a nungchangte chu a inthlâk tak zet tih târ langtu finfiahna chiang tak an hmuh a ngai a ni. (2 Korinth 7:11 chhiar rawh.) A mamawh inthlâk danglamna siam tûrin hun eng emaw chen a duh thei a. Ani chu Kristian kohhran aṭanga hun eng emawti chhûng hnawhchhuah a nih ngei a rinawm.—1 Kor. 5:11-13; 6:9, 10.

18. Engtin nge hnawhchhuah tâwktu chuan inchhîrna dik tak a lantîr theih a, eng nge a rah chhuah?

18 Hnawhchhuah tâwktuin inchhîrna dik tak lantîr tûr chuan inkhâwmahte a tel ziah a, ṭawngṭai leh inzirna hun duan ṭha nei tûra upate fuihna chu a zawm a ngai a ni. Chu bâkah, thil sual tihtîr theitu dinhmunte chu theih tâwp chhuaha a pumpelh a ngai bawk. Jehova nêna an inlaichînna siam ṭha leh tûra theih tâwp a chhuah chuan, Jehova’n a ngaidam tak zet ang a, kohhran upate pawhin kohhranah an la lût leh ang tih a ring tlat thei a ni. Ni e, kohhran upate’n mi chu inchhîrna dik a neih leh neih loh hriat chian an tum hunah, dinhmun tinte chu a inang lo ṭheuh tih hriain, fîmkhur takin an endik a, hmanhmawh takin ro an rêl lo vang.

19. Inchhîrna dik takah chuan eng nge tel? (Ezekiela 33:14-16)

19 Kan hriat tawh angin, inchhîrna dik tak lantîrnaah chuan kawng sual kan zawh avânga pawi kan tihzia sawi mai aia tam a tel a. Thinlung leh rilrua kan inthlâk danglam tak zet tih târ langtu hma lâkna ṭha pawh a tel bawk a ni. Chutah chuan kawng sual zawh bânsan a, Jehova tehna felte mila nun a tel a. (Ezekiela 33:14-16 chhiar rawh.) Thil tisualtu lungkham ber chu Jehova nêna an inlaichîna chhe tawh, siam ṭhat leh a ni tûr a ni.

THIL TISUALTUTE CHU INCHHIRNA NEI TURIN ṬANPUI RAWH

20-21. Engtin nge thil sual lian tak titu chu kan ṭanpui theih?

20 Isua’n a rawngbâwlna hmêl hmang pawimawh tak pakhat chu: “Mi sualte lama simtîr tûra lo kal ka ni,” tia sawiin a khaikhâwm a. (Lk. 5:32) Keini pawh, chutianga tih kan tum tûr a ni. Kan ṭhian hnai tak tu emawin thil sual lian tak a tih thu hria angah han inchan ta la. Eng nge kan tih ang?

21 A sual khuh bo kan tum chuan amah kan tina mai a ni ang. Jehova’n engkim a hmuh avângin chutianga tih tumna chu eng kawng mahin a hlawhtling ngai lo vang. (Thuf. 5:21, 22; 28:13) I ṭhian chu kohhran upate’n ṭanpui an duh thu hrilhin, i ṭanpui thei a. Ani chuan kohhran upate hnênah a inpuang duh lo a nih chuan, thil awm dân chu kohhran upate hnênah i hrilh tûr a ni, chu chuan ani chu i ṭanpui duh tak zet tih a târ lang a ni. Jehova nêna an inlaichînna chu dinhmun hlauhawm takah a awm si a!

22. A dawta thuziakah eng nge kan sawiho vang?

22 A nih leh, mi chu hun rei taka sual lian tak a tih avângin kohhran upate’n hnawhchhuah ngei tûr niin thu tlûkna siam ta se, engtin nge ni ang? Kohhran upate chu khawngaihna an nei lo tihna a ni em? A dawta thuziakah, Jehova’n thil sual titu chunga khawngaihna nei taka zilhna a pêk dân leh chumi kan entawn theih dân kan bih chiang ang.

HLA 103 Mihringte Hnêna Thilpêk Berâm Vêngtute

^ par. 5 Inchhîrna dik takah chuan kan thil sual tihte avânga pawi kan tihzia sawi mai aia tam a tel a. He thuziak hian Lal Ahaba te, Lal Manasea te, leh Isua tehkhin thua fapa tlân bote entîrna hmangin, inchhîrna dik tak awmzia hre thiam tûrin min ṭanpui ang. Chu bâkah, thil sual lian tak titu Kristian unau pakhatin inchhîrna a lantîr hunah kohhran upate ngaihtuah tûr thil pawimawhte pawh sawiho a ni ang.

^ par. 60 MILEM HRILHFIAHNA: Lal Ahaba chuan Jehova zâwlnei Mikaia chu lung ina tântîr tûrin thinrim takin thu a pe.

^ par. 62 MILEM HRILHFIAHNA: Lal Manasea chuan hnathawktute chu biak ina ama din milemte tichhe tûrin thu a pe.

^ par. 64 MILEM HRILHFIAHNA: Khual hla tak a zin hnua chau taka lo haw fapa tlân bo chuan a tâwpah, hla tak aṭanga a in a hmuh chuan a hahdam huai.