1, 2. ¿Tlen okichi Acab uan tlen okichi Manasés uan tlen tiknankiliskej itech nin tlamachtil?

MA TIKITAKAN tlen okichijkej yiuejkika ome tekiuajkej. Se okatka tekiua itech Israel, ompa opouiayaj majtlaktli tribus uan okse ompa altepetl Judá, ompa opouiayaj ome tribus. Maski tlatlamantli xiuitl okatkaj, seki tlamantli tlen okichi se tekiua okse tekiua noijki okichi. Ome tekiuajkej okixnamikej Jehová. Okichijkej ma tlajtlakolchiuakan inmialtepe, okinueyichijkej teotsitsintin uan otemiktijkej. Se tekiua nochipa okichi tlen amo kuali hasta ijkuak oixpoliuik pero okse tekiua maski okichi miak tlamantli amo kuali omoyolkopki uan toTajtsin Dios okitlapojpolui. ¿Akinmej ijkon okichijkej?

² Tekiua tlen otlanauatiaya ompa altepetl Israel omotokayotiaya Acab uan okse tekiua tlen otlanauatiaya ompa Judá omotokayotiaya Manasés. Tlen yejuan okichijkej techmachtia seki tlamantli tlen moneki tikmatiskej (Hech. 17:30; Rom. 3:23). ¿Ken kiteititia ijkuak ikaj melauak moyolkopa? Nochtin moneki tikmatiskej porque tiknekij Jehová ma techtlapojpolui ijkuak titlajtlakolchiuaj. Ik non, tikitaskej tlen okichijkej ome tekiuajkej uan tikitaskej tlen techmachtia. Satepan tikitaskej tlen okijto Jesús ijkuak ikaj moyolkopa.

3. ¿Ken okipiaya inemilis Acab?

³ Acab omochi chikome tekiua ompa Israel. Omonamikti  iuan Jezabel ichpoch tekiua tlen otlanauatiaya altepetl Sidón. Akinmej ochantiayaj itech non altepetl okipiayaj nochi tlen omonekiaya. Xamo Acab uan Jezabel okinpaleuijkej israelitas ma kipiakan miak tomin pero non okichi ayakmo ma mouikakan iuan Jehová. Jezabel okiueyichiuaya Baal uan okichi Acab ma kinyoleua israelitas ma kiueyichiuakan non teotsin; ma auilnemikan itech teokalmej uan ma kinmiktikan konemej. Ijkuak Jezabel okatka tekiua otlanauati ma kinmiktikan miakej iprofetas Jehová (1 Rey. 18:13). Biblia kijtoua: “Acab ikone Omrí sapanoua okichi tlen amo kuali ixpan Jehová uan amo ken oksekimej tekiuajkej” (1 Rey. 16:30). Jehová okitaya nochi tlen okichiuayaj Acab uan Jezabel pero okinmiknoma israelitas, ik non, okititlanki Elías ma kitlapouiti Acab ma kipatla inemilis. Pero ye uan isiua amo okikakej Elías.

4. ¿Tlen okijto Jehová kipanoskia Acab uan tlen okichi ye?

⁴ Satepan Jehová okititlanki Elías ma kinmiluiti Acab uan Jezabel nochi ifamilia kinmixpoloskia. Tlen okikak Acab okichi ma moyolkoko (1 Rey. 21:19-29).

5, 6. ¿Ken tikmatij Acab amo melauak omoyolkopki?

⁵ Maski Acab omoyolkoko, tlen satepan okichi okiteititi amo melauak omoyolkopki. Amo okinpaleui israelitas para ayakmo ma kiueyichiuakan Baal nion okinpaleui oksepa ma kiueyichiuakan Jehová uan ok okichi tlen amo kuali uan ijkon okiteititi amo omoyolkopki.

⁶ Satepan Acab okilui tekiua Jehosafat ma kinteuitij sirios, pero ye okilui achto ma kitlajtlanikan se iprofeta Jehová. Acab okilui: “Ok kajki se tlakatl tlen uelis motlapouis topatka iuan Jehová. Pero nikkokolia porque nochipa kijtoua tlen amo kuali nechpanos”. Okitemojkej Micaya ma kinmilui tlen kichiuaskiaj, ye okilui Acab mikiskia pero ye amo omoyolkopki nion okitlatlaujti ma kitlapojpolui Jehová uan otlanauati ma kitsakuatij Micaya (1 Rey. 22:7-9, 23, 27). Maski tekiua ijkon okichiuili iprofeta Jehová, okipanok tlen ye okijto. Ijkuak omoteuito uan sirios ompa okimiktijkej (1 Rey. 22:34-38).

7. Ijkuak okimiktijkej Acab, ¿tlen okijto Jehová?

⁷ Satepan ijkuak okimiktijkej Acab, Jehová okiteititi ken omokuayejyekouaya. Ijkuak Jehosafat oajsito ikalijtik, Jehová okititlanki iprofeta Jehú ma kiluiti amo kuali okichi porque okipaleuito Acab. Profeta okilui: “¿Moneki tikinpaleuis akinmej amo yolkualmej uan moneki tikintlasojtlas akinmej kikokoliaj Jehová?” (2 Crón. 19:1, 2). Tla Acab melauak omoyolkopaskia profeta Micaya amo kijtoskia opouiaya iuan tlen “amo yolkualmej” uan akinmej kikokoliaj Jehová. Maski Acab okijto amo kuali tlen okichi, amo melauak omoyolkopki.

8. ¿Tlen techititia tlen okichi Acab?

⁸ ¿Tlen techititia tlen okichi Acab? Ijkuak Elías okilui tlen kipanoskia ifamilia, Acab okiteititi omoyolkoko. Pero tlen okichi satepan okiteititi amo melauak omoyolkopki. Ik non, tla otitlajtlakolchijkej amo san moneki  tikijtoskej amo kuali timomachiliaj, moneki tikteititiskej melauak timoyolkopaj. Tikajsikamatiskej tla tikitaj tlen okichi Manasés.

9. ¿Tlen okichi tekiua Manasés?

⁹ Ijkuak oixpoliuik Acab opanok 200 xiuitl, ijkuakon Manasés opejki tlanauatia ompa Judá. Xamo ye okachi otlajtlakolchi. Biblia kijtoua: “Sapanoua okichi tlen amo kuali ixpan Jehová para kiyolkokos” (2 Crón. 33:1-9). Okinchijchi altares para ma kinueyichiuakan teotsitsintin uan itech teokali okitlali se teotsin xamo tlen okineskayotiaya auilnemilistli. Noijki okichi magia, otetlajchiuiaya uan miakej okinmixpolo. Noijki okintlati ikoneuan para kintlamaniliskia teotsitsintin (2 Rey. 21:6, 7, 10, 11, 16).

10. ¿Ken okiyektlali Jehová Manasés uan tlen okichi non tekiua?

¹⁰ Manasés okichi ijkon ken Acab, amo okikak tlen okijtojkej iprofetas Jehová. Satepan “Jehová okichi ma kinteuitij akinmej okinyekanayaj isoldados tekiua tlen otlanauatiaya Asiria. Ika tepostli okikitskijkej Manasés, okilpijkej ika cadenas de cobre uan okiuikakej Babilonia”. Nesi ijkuak otsaktoka omokuayejyeko tlen okichi. Biblia kijtoua “opejki mochiua yolyamanki ixpan inDios ikojkoluan”. Pero noijki “okitlatlaujti Jehová” uan miak uelta ijkon okichi. Okipatlak inemilis, opejki kiueyichiua Jehová uan nochipa okitlatlaujtijtoka (2 Crón. 33:10-13).

11. ¿Ken okiteititi Manasés melauak omoyolkopki? (2 Crónicas 33:15, 16).

¹¹ Satepan Jehová okinankili Manasés tlen okijto. Ye okitak omoyolkopki ijkuak okitlatlaujti. Jehová okiknomatki uan okitlali oksepa ma yeto tekiua. Manasés okiteititi melauak omoyolkopki. Ye okipatlak inemilis amo ken Acab. Okinpojpolo teotsitsintin uan okinpaleui israelitas ma kiueyichiuakan Jehová (xiktlajtolti 2 Crónicas 33:15, 16). Manasés omonekiaya yetos yolchikauak uan tlaneltokas itech Jehová porque miak xiuitl ifamilia uan akinmej ochantiayaj ialtepe okitakej okichi tlen amo kuali. Pero ijkuak yokipiaya miak xiuitl okitak ken kiyektlalis nochi tlen okichi. Xamo okipaleui ixui Josías ma kiueyichiua Jehová. Ye satepan omochi tekiua uan okatka yolkuali (2 Rey. 22:1, 2).

12. ¿Tlen techmachtia tlen okichi Manasés?

¹² ¿Tlen techmachtia tlen okichi Manasés? Ye amo san okiteititi omoyolkopki,  okilui Jehová ma kitlapojpolui uan ma kiknomati. Omochijchika kiyektlalis nochi tlen amo kuali okichi. Opejki kiueyichiua Jehová uan okinpaleui oksekimej noijki ijkon ma kichiuakan. Tlen okipanok Manasés kiteititia Jehová kintlapojpoluia akinmej sapanoua tlajtlakolchiuaj pero moyolkopaj (Sal. 86:5). Ik non, akinmej melauak moyolkopaj Jehová kintlapojpoluia.

13. ¿Tlen techpaleuia ma tikajsikamatikan ijkuak ikaj melauak moyolkopa?

¹³ Otikitakej Manasés itlaj okichi, amo san omoyolkoko porque otlajtlakolchi. Tlen okichi techmachtia itlaj miak ipati. Tikajsikamatiskej tla nin timokuayejyekouaj: tikatej kanin kinemakaj pan uan tiktlajtlanij se pastel pero san techmakaj se teksistli noso totoltetl. ¿San ijkon timokauaskej? Amo. Tla akin kichijchiua pan techiluia pastel kiuika teksistli, tejuan ok tiknekiskej ma techmakakan se pastel. Ijkon panoua ijkuak ikaj tlajtlakolchiua, amo moneki san kijtos moyolkokoua porque otlajtlakolchi, Jehová kineki melauak ma moyolkopa. Ik non, tla akin tlajtlakolchiua amo kuali momachilia, kuali kajki pero noijki moneki kiteititis okseki tlamantli. Ma tikitakan tlen okijto Jesús.

14. Telpochtli tlen okijto Jesús, ¿ken okiteititi okinekiaya moyolkopas?

¹⁴ Itech Lucas 15:11-32 Jesús okijto tlen okipanok se telpochtli tlen okauilti itomin. Ayakmo okinek kitlakamatis itajsin uan uejka oyajki. Ompa oauilnemiaya pero ijkuak opejki tlajyouia omokuayejyeko tlen amo kuali okichi uan okitak okachi kuali okatka ikalijtik itajtsin. Jesús okijto telpochtli otlalnamik. Okijto mokopaskia ikalijtik uan kiluiskia itajtsin ma kitlapojpolui. Omonekiaya kajsikamatis amo kuali tlen okichi pero noijki omonekiaya kipatlas inemilis.

15. ¿Ken okiteititi telpochtli tlen okauilti itomin melauak omoyolkopki?

¹⁵ ¿Ken okiteititi telpochtli tlen okauilti itomin melauak omoyolkopki? Omokopki ikalijtik. Ijkuak ompa oajsito okilui itajtsin: “Nota, onitlajtlakolchi inawak Dios iwa monawak. Ayakmó techita kemi mokone” (Luc. 15:21). Tlen okijto okiteititi oksepa okinekiaya kuali mouikas iuan Jehová. Noijki ika tlen okichi okajsikamatki okiyolkoko itajtsin. Okiteititi mochijchikauaskia para oksepa kiyolpaktiskia uan hasta okijto tekipanoskia ken itlakeualuan  (Luc. 15:19). Tlen Jesús okijto melauak tlapaleuia. Techmachtia seki principios tlen uelis kinpaleuis tlayekankej ma kimatikan kox ikaj melauak omoyolkopki.

16. ¿Tleka tlayekankej ualeua kitaj oui kimatiskej tla ikaj melauak omoyolkopki?

¹⁶ Tlayekankej amo san niman uelis kimatiskej tla omoyolkopki ikaj tlen otlajtlakolchi porque yejuan amo kimatij tlen onka itech iyolo. Moneki kitaskej tla tokni yokipatlak tlen mokuayejyekoua uan ayakmo kichiua tlen amo kuali. Sekimej tlajtlakolchiuaj pero amo pinauaj uan tlayekankej amo kimatij kox melauak kinekij moyolkopaskej ijkuak inmiuan motlapouiaj.

17. (1) ¿Ken tikmatij akin otlajtlakolchi amo melauak moyolkopa maski kijtoua kiyolkokoua tlen okichi? (2) ¿Tlen moneki kichiuas akin melauak moyolkopa? (Mateo 3:8).

¹⁷ Ma tikijtokan se tokni yimiak xiuitl auilnemi. Amo kineki ma kipaleuikan uan tlen okichijtoka amo kinmiluia isiua, iyolikniuan uan tlayekankej. Pero satepan tlayekankej kimatij uan noijki kimatij onka seki tlamantli tlen kiteititia auilnemi. Ijkuak tlayekankej kiluiaj, ye kijtoua kema ijkon okichijtoka uan kiteititia moyolkokoua. ¿Non kiteititia melauak omoyolkopki? Amo. Ik non, tlayekankej ok moneki okachi kimatiskej porque yiuejkika otlajtlakolchi uan amo san se uelta ijkon okichi. Ye amo okinmilui tlayekankej tlen okichijtoka, ikaj okinmilui uan ijkon okimatkej. Ik non, yejuan moneki kitaskej seki tlamantli tlen kiteititis yokipatlak tlen mokuayejyekoua uan tlen kimachilia uan ijkon kimatiskej kox melauak kineki moyolkopas (xiktlajtolti Mateo 3:8). Amo san niman uelis kiteititis omoyolkopki. Ik non, xamo kikixtiskej itech tlanechikol (1 Cor. 5:11-13; 6:9, 10).

18. ¿Ken kiteititia ikaj akin otlajtlakolchi melauak kineki moyolkopas uan tlen panos tla ijkon kichiua?

¹⁸ ¿Ken kiteititia ikaj akin otlajtlakolchi melauak kineki moyolkopas? Nochipa monechikoua, kichiua tlen tlayekankej kiluiaj: motlatlaujtia uan momachtia Biblia. Momaluia para ayakmo tlajtlakolchiuas. Tla mochijchikaua para oksepa kuali mouikas iuan Jehová, ye kitlapojpoluis uan tlayekankej kipaleuiskej para oksepa ma poui iuan tokniuan. Tlayekankej kimatij tokniuan tlatlamantli mokuayejyekouaj, ik non, kuali kitaj tlen kichiuaskej  ijkuak ikaj tlajtlakolchiua uan kixkomakaj ika tlasojtlalistli.

19. ¿Tlen moneki kichiuas akin otlajtlakolchi tla melauak moyolkopa? (Ezequiel 33:14-16).

¹⁹ Yotikitakej ikaj akin otlajtlakolchi amo san moneki kijtos kiyolkokoua tlen okichi. Moneki kipatlas tlen kimachilia uan tlen mokuayejyekoua. Moneki kipatlas inemilis uan moneki kitlakamatis Jehová (xiktlajtolti Ezequiel 33:14-16). Okachi moneki kipatioitas oksepa mouikas iuan Jehová.

20, 21. ¿Ken tikpaleuiskej ikaj tlen okichi se tlajtlakoli?

²⁰ Ijkuak Jesús otetlapoui okijto: “Ne onikinnotsako n tlajtlakolchijkeh, para mamoyolpatlakah inawak Dios” (Luc. 5:32). Tejuan noijki ijkon ma timokuayejyekokan. ¿Tlen tikchiuaskej tla tikmatij se toyolikni okichi itlaj amo kuali?

²¹ Tla noijki tiktlatiaj tlen okichi, amo tikpaleuiskej. Ma tikilnamikikan Jehová nochi kita (Prov. 5:21, 22; 28:13). Ma tikiluikan toyolikni tlayekankej kinekij kipaleuiskej. Tla amo kinmiluia, tejuan ma tikinmiluikan. Ijkon tikteititiskej melauak tiknekij tikpaleuiskej, tlamo Jehová ayakmo iuan mouikas.

22. ¿Tlen tikitaskej itech okse tlamachtil?

²² ¿Tla yimiak xiuitl ikaj tlajtlakolchijtok uan tlayekankej kijtouaj kikixtiskej itech tlanechikol? ¿Kijtosneki amo okiknomatkej? Itech okse tlamachtil tikitaskej Jehová kinmiknomati akinmej tlajtlakolchiuaj uan noijki tikitaskej ken uelis tikchiuaskej ken ye.