Skip to content

Skip to table of contents

NHLOKOMHAKA YA XIDONDZRO 40

I Yini Ku Tisola Ka Ntiyiso?

I Yini Ku Tisola Ka Ntiyiso?

‘A ndzri telanga ku vitanela valulami a ku ndzrulukeni, swa kuva swidohi.’—LK 5:32.

LISIMU 36 Hi Ta Bekisa Mbilu

NKATSRAKANYU WA LESWI TAKA DONDZRIWA *

1-2. Xana he kwini ku hambana loku a ku li kone ka tihosi tibidzri, nakone he swini swivutiso leswi hi taka swi kambisisa?

HI TA bula hi tihosi tibidzri leti hanyiki minkameni ya khale. Yin’we a yi li hosi ya tinyimba ta 10 ta Israyele, kasi leyimbeni a yi li hosi ya tinyimba tibidzri ta Yuda. Nambi leswi ti kalaka ti nga hanyanga hi nkama wun’we, tihosi letibidzri a ti ni mintxhumu ya kukazri leyi a ti fana ha yone. Tihosi letibidzri ti pfukele Yehovha nakone ti yentxe leswaku vhanu va Xikwembu Nkulukumba va doha. Handle ka leswo, a ti gandzrela swifaniso swa madzrimi nakone a ti ni nandzru wa ngati. Kambe a ti hambanile hi ndlela ya kukazri, yin’we yi ze yi ya fa na yi yentxa swa ku biha, kasi leyimbeni yi tisolile nakone swidoho swa yone hinkwaswu swi dzrivaleliwile. Xana hi khanela hi vamani?

2 A hosi ya Israyele a a li Akabe, kasi a hosi ya Yuda a a li Manasi. Ku hambana ka vavanuna lavabidzri ku nga hi nyika ndondzro ya lisima mayelanu ni ku tisola. (Min 17:30; Ro 3:23) Kambe i yini ku tisola? Xana mhunu a kombisa hi ndlela yini leswaku a tisolile? Hi fanela ku kambisisa tinhlamulo ta swivutiso leswo hikusa hi djula leswaku Yehovha a hi dzrivalela. Akuva hi hlamula swivutiso leswo, a hi kambisiseni wutomi bya tihosi letibidzri, hi tlhela hi vona leswaku hi nga dondzra yini ka swikombiso swa tihosi leto. Ntsrhaku hi ta kambisisa leswi Yesu a swi dondzrisiki mayelanu ni ku tisola.

LESWI HI SWI DONDZRAKA KA HOSI AKABE

3. Xana Akabe a a li hosi ya ku tsrhamisisa kuyini?

3 Akabe a ve hosi ya wu 7 ka mfumu wa tinyimba ta Israyele. A txhate na Jezabele, n’wana wa hosi ya Sidoni, ku nga tiko ledzri a dzri ganyile ledzri a dzri kumeka a n’walungu. Swi nga yentxeka mutxhatu lowo wu yentxe leswaku tiko dzra Israyele dzri pfuneka hi tlhelo dzra timali, kambe hi hala tlhelo wu hone wuxaka lebyi Va-Israyele a va li na byone na Yehovha. Jezabele a a gandzrela Bali. Wugandzreli lebyo a byi patsra wusinge, kun’we ni ku nyikela magandzrelo hi vana. Jezabele a kutxe Akabe akuva a nhingenisa wugandzreli lebyo bya ku nyenyentsa a Israyele. Leswi Jezabele a a li hosi ya xisati, vaprofeta hinkwavu va Yehovha a va li khombyeni. A zrumele leswaku vanyingi vavu va dlayiwa. (1Th 18:13) Akabe a a ‘yentxa leswimfani a mahlweni ka Yehovha, ku tlula hinkwavu lava nga mu zrangela’. (1Th 16:30) Yehovha a a swi vona leswi Akabe na Jezabele a va swi yentxa. Leswi a a ni ntwelawusiwana, Yehovha a zrume Eliya ni vaprofeta vambeni akuva va pfuna vhanu leswaku va txintxa na nkama wa ha li kone, kambe Akabe na Jezabele va yalile ku txintxa.

4. Xana he xini xikhatiso lexi Akabe a a ta xi kuma nakone a yangulise kuyini?

4 Hi wugamu ku tlhase nkama wa kuva Yehovha a teka xiboho. A zrume Eliya akuva a byela Akabe na Jezabele leswaku a va ta khatisiwa. A ndangu wavu hinkwawu a wu ta helisiwa. Mazritu ya Eliya ma yentxe Akabe a tisola. Lexi hlamalisaka hi leswaku wanuna lwiyani a titsrongahatile.—1Th 21:19-29.

Akabe a kombise leswaku a a nga tisoli hakunene, hi ku va a nyenya muprofeta wa Xikwembu Nkulukumba (Vona mayava 5-6) *

5-6. I yini leswi kombisaka leswaku Akabe a a nga tisolanga hakunene?

5 Hi nkama luwani Akabe a titsrongahatile, kambe ndlela leyi Akabe a a hanya ha yone ntsrhaku ka leswo yi kombise leswaku a a nga tisoli hakakunene. A nga zanga a helisa wungandzreli bya Bali a mfun’wini wake. Nakone a nga pfuxetanga wugandzreli bya Yehovha. Nakone ku ni swimbeni leswi a swi kombisa leswaku Akabe a a nga tisoli.

6 Ntsrhaku ka nkamanyana, Akabe a lwisane ni Vasiriya. A vitane hosi Yehoxafati wa le Yuda akuva a tipatsra na yene. Swanga hi leswi Yehoxafati a a li hosi leyinene, a byele Akabe leswaku a va fanela va sungula hi ku khanela ni muprofeta wa Yehovha. A ku sunguleni vonela ledzro a dzri mu nyonxisanga Akabe, kutani a hlaye leswi: ‘Ka ha sali mhunu mun’we, lweyi hi nga vutisaka ku Yehovha ha yene; kambe ndzra mu hambula hikuva a nga ndzri pfhumbeli leswinene, mine, kambe hi leswa ku biha.’ Nambi tasu va fambe va ya bulisana na muprofeta Mikaya. Kambe hi lani a va swi yimele ha kone, dzrungula dzra muprofeta a dzri nga li dzrinene ka Akabe! Akabe a a ta va a tisolile a va a kombela ku dzrivaleliwa ha Yehovha. A matsrhan’wini ya leswo, Akabe a zrumele masotxha akuva ma pfalela muprofeta Mikaya a djele. (1Th 22:7-9, 23, 27) I ntiyiso leswaku Akabe a swi kotile ku pfalela muprofeta wa Yehovha, kambe a nga byi sivelanga wuprofeta akuva byi hetiseka. Ka yimpi leyi viki kone Akabe a dlayiwile.—1Th 22:34-38.

7. Ntsrhaku ka loko Akabe a file, i yini leswi Yehovha a swi hlayiki mayelanu na yene?

7 Ntsrhaku ka loko Akabe a file, Yehovha a hlaye ndlela leyi a a mu vona ha yone. Loko Yehoxafati, lweyi a a li hosi leyinene, a tlhelele kaya, Yehovha a zrumele muprofeta Yehu akuva a mu kwhavela hi leswi a a hambe ntwananu na Akabe. Muprofeta Yehu a te: ‘Xana swi faneli ku pfuna lwe wa ku biha, ni ku zrandzra lava vengaka Yehovha xana?’ (2Mk 19:1, 2) Swoswi pimisa hi leswi: ‘Loko ku tisola ka Akabe a ku li ka ntiyiso, muprofeta Yehu ina a nga hlayanga leswaku Akabe a a li wanuna wa ku biha, lweyi a a nyenya Yehovha. Swi le livaleni leswaku nambi leswi Akabe a kombisiki leswaku awa tisola, ku tisola kwake a ku nga li ka ntiyiso.

8. Xana xikombiso xa Akabe xi hi dondzrisa yini mayelanu ni ku tisola?

8 I yini leswi hi nga swi dondzraka ka Akabe? Loko a twe leswaku ndangu wake a wu ta yavanyisiwa, a ku sunguleni Akabe a titsrongahatile. Ku hlaya ntiyiso lawa kuve masungulo lamanene, kambe leswi a swi yentxiki ntsrhaku ka leswo, a swi kombisa leswaku ku tisola kwake a ku nga li ka ntiyiso. Leswo swi hi pfuna ku vona leswaku ku tisola ka ntiyiso ku patsra swinyingi ku tlula ku xukuvala hi nkamanyana wa kukazri. A hi voneni xikombiso lexi taka hi pfuna ku twisisa leswaku hakunene i yini ku tisola.

LESWI HI SWI DONDZRAKA KA HOSI MANASI

9. Xana Manasi a a li hosi ya muxaka muni?

9 Ntsrhaku ka loko ku khaluti 200 wa malembe, Manasi a sungule ku fuma Yuda. Swi nga yentxeka a swidoho swake a swi tlula swa Akabe! A Bibele dzri hlaya leswaku Manasi ‘a yentxa leswa ku biha leswinyingi a mahlweni ya Yehovha ku mu hlundzrukisa.’ (2Mk 33:1-9) Manasi a yakele swikwembu swa madzrimi ma-alitari manyingi, nakone leswi bihiki ku tlula hinkwaswu, a beke xithombe a ndzreni ka tempele dzra ku xwenga dzra Yehovha, lexi kumbexana a xi tizrisiwa ka wugandzreli bya madzrimi! A a hamba masalamusi, a pfhumba ni ku tizrisa wuloyi. Kambe Manasi a tlhele ‘a halata ngati leyinyingi leyi ngeke na nandzru’. A dlaye vhanu vanyingi a tlhela ‘a hundzrisa n’wanakwe ndzrilweni’ a va xitlhavelo ka swikwembu swa madzrimi.—2Th 21:6, 7, 10, 11, 16.

10. Xana Yehovha a mu layise kuyini Manasi, nakone Manasi a yangulise kuyini?

10 Yehovha a zrumele vaprofeta vake akuva va nyikela swidzrimuxo ka Manasi. Kambe leswi a a tiyele nhloko ku fana na Akabe, a swi yalile swidzrimuxo swoleswo. Kutani ‘Yehovha a tisa ku vone [Vayuda] a ku lwa navu a tindzruna ta khandzra dzra hosi ya Axur [Asiriya], tone ti khoma Manasi hi tipentxana, ti mu tsrimba hi tinhumbu, ti mu yisa Babel’. Leswi a a khomiwile a ya ka tiko dzrimbeni, swi nga yentxeka Manasi a pimisi hi mintxhumu leyi a yi yentxiki. ‘A titsrongahata ngopfu mahlweni ka Xikwembu Nkulukumba wa vatatana vakwe.’ Kambe Manasi a nga yentxanga leswo ntsena. ‘A khombyeni dzrakwe a khongote Yehovha, Xiwekembu Nkulukumba wakwe.’ Ku hlaya ntiyiso Bibele dzri hlaya leswaku Manasi ‘a a mu khongota’. Wanuna lwiyani wa ku biha a txintxile. A sungule ku vona Yehovha swanga Xikwembu Nkulukumba wake, nakone a a tama a khongota kwake.—2Mk 33:10-13.

Manasi a kombise leswaku a a tisola hakunene, loko a helise wugandzreli bya madzrimi (Vona yava 11) *

11. Hi ku ya hi 2 Makronika 33:15, 16, xana Manasi a swi kombise hi ndlela yini leswaku a a tisola?

11 Hi ku famba ka nkama, Yehovha a hlamule swikhongoto swa Manasi. Loko Yehovha a yingele swikhongoto swa Manasi, a vone leswaku a mbilu yake a yi txintxile. Leswi Manasi a a khongota hi ku hiseka, Yehovha a tlhele a mu pfumelela ku va hosi. Nakone Manasi a londzrovote mukhandlu lowo akuva a kombisa leswaku a a tisolile hakakunene. A yentxe leswi Akabe a kalaka a nga swi yentxanga. A txintxe matsrhamela yake. A hohlote wukhongoti bya madzrimi nakone a pfuxete wugandzreli bya ntiyiso. (Dondzra 2 Makronika 33:15, 16.) Leswo swi djuli leswaku Manasi a va ni xixixi ni lipfumelo. Phela ku dzringana malembe manyingi a a li xikombiso xa ku biha ka ndangu wake, ka vhanu lava a va tsrhama a ndlwini ya wuhosi ni ka tiko hinkwadzru. Kambe ka malembe ya wugamu ya wutomi byake, Manasi a dzringise ku helisa wubihi hinkwabyu lebyi a a byi yentxile, nakone swi nga yentxeka a ve ni nkutxetelo lowunene ka ntukulu wake Yosiya lweyi malembe ntsrhaku a viki hosi leyinene.—2Th 22:1, 2.

12. Xana xikombiso xa Manasi xi hi dondzrisa yini mayelanu ni ku tisola?

12 Xana hi nga dondzra yini ka Manasi? A titsrongahatile mahlweni ka Xikwembu Nkulukumba nakone a yentxe leswi yengetelekiki. A khongotile nakone a kombele leswaku Yehovha a mu komba timpswalu. Manasi a txintxile. A tikazratile akuva a helisa wubihi hinkwabyu lebyi a a byi vangile, a yentxe hinkwaswu a nga swi kotaka akuva a gandzrela Yehovha ni ku pfuna van’wana akuva va yentxa hi ndlela leyi fanaka. Xikombiso xa Manasi xi pfuna nambi lava va yentxiki swidoho leswikulu akuva va va ni dumbo ni wumboni lebyi tiyiki bya leswaku Xikwembu Nkulukumba i ‘munene nakone hi lwa dzrivalelaka’. (Ps 86:5) Lava va tisolaka hakakunene va nga dzrivaleliwa.

13. He xini xifananiso lexi hi nyikaka dondzro ya lisima mayelanu ni ku tisola?

13 Manasi a nge tisola ntsena hi swidoho leswi a a swi yentxile. Leswo swi hi dondzrisa ntxhumu wa lisima swinene mayelanu ni ku tisola. Yanakanya hi xifananiso lexi: A hi nge u ya ku xaveni ka bolu, kambe a matsrhan’wini ya ku ku nyika bolu a muxavisi a ku nyika tandzra, xana a wu ta nyonxa hi leswo? Handle ka ku ganaganeka a wu nge ti nyonxa. Kambe yanakanya hi loko muxavisi o ku byela leswaku a tandzra dzra tizrisiwa akuva ku hambiwa bolu, xana a wu ta nyonxa? Ni leswo a swi nge ti ku nyonxisa. Hi ndlela leyi fanaka, Yehovha a yimela leswaku mudohi a tisola. Loko lweyi a dohiki a titwa nandzru hi xidoho lexi a xi yentxiki, leswo i swinene. Matitwela wolawu i ya lisima leswaku mhunu a tisola, kambe leswo a swi yaneli. Xana ka ha kiyela yini? Hi dondzra swinyingi ka xifananiso lexi Yesu a xi hlayiki.

HI NGA SWI TIVISA KUYINI LESWAKU KU TISOLA KA MHUNU I KA NTIYISO?

Ntsrhaku ka loko a tiyanakanyile, n’wana lweyi a lahlekiki a vone swi yampswa kuva a tlhelela kaya (Vona mayava 14-15) *

14. Ka xifananiso xa Yesu, xana n’wana lwa lahlekiki a swi kombise hi ndlela yini leswaku a a tisola?

14 Yesu a hlaye xifananiso xa ku xonga ka buku dzra Luka 15:11-32, BX. Ka xifananiso lexi, n’wana wa kukazri a xandzrukele papayi wake, a suka kaya kutani a yendzra a ya ‘tikweni dzra le kule’. Loko a tlhase a tikweni ledzro, a hanye wutomi bya wusinge. Kambe loko a kumane ni swikazratu a sungule ku yanakanyisisa hi leswi a swi yentxiki. A sungule ku xiya leswaku wutomi byake a byi yampswa nkama lowu a a tsrhama ka papayi wake. Hi lani Yesu a hlayiki ha kone, wanuna lweyo a tiyanakanyile. Kutani a vone swi yampswa ku tlhelela kaya a ya kombela lidzrivalelo ka papayi wake. Ku va n’wana lweyo a tinyike nkama wa ku va a tisola hi leswi a swi yentxiki, swi ve swa lisima swinene. Kambe xana leswo a swi yanelile? Im-him, a a fanela ku yentxa xa kukazri.

15. Xana n’wana wa le ka xifananiso xa Yesu, a swi kombise hi ndlela yini leswaku a a tisola hakunene?

15 A n’wana lwa lahlekiki a kombise leswaku a a tisola hi hinkwaswu leswi a a swi yentxile. A fambe mpfuka wa ku leha akuva a tlhelela kaya. Loko a kumana ni papayi wake, a te: ‘Tatana, ndzri doheli tilu ni le mahlweni kwaku, a ndzra ha fanekelanga ku nha ndzri hlayiwa n’wanaku!’ (Lk 15:21) Ku va n’wana a hlayi leswo a swi kombisa leswaku a a djula ku pfuxeta wuxaka byake na Yehovha. A pfumelile leswaku leswi a swi yentxiki swi mu khunguvanyise ngopfu papayi wake. A a tiyimisele ku yentxa hinkwaswu leswi a nga swi kotaka akuva a dzrivaleliwa hi papayi wake nambi ku va a va mutizri wake! (Lk 15:19) A xifananniso xa n’wana lwa lahlekiki a ko va dzrungula dzra ku nyonxisa ntsena. Xifananiso lexo xi nyikela tindondzro ta lisima ka vakulu va bandla. Loko makwezru wa kukazri a yentxi xidoho lexikulu, a vakulu va fanela ku kambela leswaku makwezru awa tisola hakunene kumbe im-him.

16. Ha yini swi nga ha va kazratelaka vakulu ku vona leswaku mhunu a tisolile hakakunene kumbe im-him?

16 Swi nga ha kazrata kuva vakulu va vona loko makwezru lweyi a dohiki a tisolile kumbe im-him. Ha yini? Hikusa vakulu a va swi voni leswi nga timbilwini ta vhanu, kutani akuva va tiva loko mhunu a tisolile hakakunene kumbe im-him, va fanela ku vona mahanyela yake. Ka swiyimu swimbeni a mhunu a nga ha va a yentxe xidoho ha vomu, lakakuva loko vakulu va tlhangana na yene va nga tiyiseki leswaku a tisolile kumbe im-him.

17. a) He xini xikombiso xa leswaku a ku xukuvala hi xidoho lexi u xi yentxiki a swi tlhamuxeli leswaku wa tisola hakunene? b) Hi ku ya hi Matewu 3:8, i yini leswi yimeliwaka ka mhunu lweyi a tisolaka hakunene?

17 Yanakanya hi xikombiso lexi. Makwezru wa kukazri a yentxa wumbuye ku dzringana malembe manyingi. Kutani hi wugamu a gunguliwa, hi loko vakulu va mu byela leswaku va tiyiseka leswaku a yentxe wumbuye, makwezru lweyo awa pfumela leswaku a phazamile nakone a tikomba a xukuvala hi leswi a swi yentxiki. Xana leswo swi dzringanile? A vakulu va fanela ku vona leswi tlulaka ku xukuvala ntsena. Phela makwezru lweyo a nga yentxanga xidoho lexo hi khambi dzrin’we ntsena kumbe hi mhaka ya tsrana ka kukazri, a matsrhan’wini ya leswo, a yentxe xidoho lexo hi makhambi ya ku tala ni hi malembe manyingi. Handle ka leswo, makwezru lweyo a nge tihlayela, ve mu gungula. Hi mhaka ya leswo, va ta djula wumboni bya leswaku mimpimiso yake, matitwela yake ni swiyentxo swake swi kombisa leswaku awa tisola hakunene. (Dondzra Matewu 3:8.) Swi nga ha teka nkama kuva mhunu lweyo a yentxa ku txintxa loku vilelekaka, nakone swi nga yentxeka a susiwa a bandleni ku dzringana nkama wa kukazri.—1Ko 5:11-13; 6:9, 10.

18. Xana mhunu lweyi a susiwiki bandleni a swi kombisa hi ndlela yini leswaku a tisolile hakunene, nakone dzri ta va dzrini bindzru?

18 Mhunu lweyi a susiwiki bandleni, a fanela ku yentxa swa kukazri akuva a kombisa leswaku awa tisola hakunene. A fanela ku va kone ka mintlhanganu hinkwayu a tlhela a yingiseta swilayu swa vakulu swa ku va a khongota ni ku dondzra Bibele minkama hinkwayu. Nakone a fanela ku yentxa hinkwaswu akuva a nga kumeki ka swiyimu leswi mu yentxiki a doha. Loko mhunu lweyo a tikazratela ku pfuxeta wuxaka byake na Yehovha, a nga tiyiseka leswaku Yehovha a ta mu dzrivalela ni leswaku vakulu va ta mu pfumelela akuva a tlhelela bandleni. Handle ka ku ganaganeka, loko vakulu va thetha mhaka va fanela ku dzrimuka leswaku a swiyimu a swi fani, ni leswaku a va fanelanga va yavanyisa mhaka hi ndlela ya ku bindzra.

19. Xana swi patsra yini ku tisola ka ntiyiso? (Ezekiel 33:14-16)

19 Hi lani hi swi voniki hakone, ku tisola ka ntiyiso ku tlula ku va hi hlaya leswaku ha tisola hi leswi hi swi yentxiki. Ku tisola ka ntiyiso ku patsra ku txintxa matitwela ni mapimisela yezru, nakone ku txintxa koloko ku fanela ku hi susumetela ku yentxa xa kukazri. Hi tsrhika ndlela ya xidoho hi landzra ndlela ya Yehovha. (Dondzra Ezekiel 33:14-16.) Ntxhumu wa lisima ka mudohi wu fanela kuva ku pfuxeta wuxaka byake na Yehovha.

PFUNA VADOHI AKUVA VA TISOLA

20-21. Xana hi nga mu pfunisa kuyini mhunu lweyi a yentxiki xidoho lexikulu?

20 Yesu a tshimisise yinhla ya lisima ka wutizreli byakwe hi ku hlaya leswi: ‘A ndzri telanga ku vitanela valulami a ku ndzrulukeni.’ (Lk 5:32) Na hine hi fanela ku va ni ku navela loku fanaka. Yanakanya hi loko munghanu waku lwenkulu a yentxa xidoho lexikulu. Xana u fanela ku yentxa yini?

21 Ku tumbeta xidoho xa munghanu waku a swi nge ti mu pfuna ha ntxhumu. Handle ka leswo, Yehovha awa swi vona hinkwaswu. (Pr 5:21, 22; 28:13) Loko u djula ku pfuna munghanu waku, mu byeli leswaku a fanela ku bulisana ni vakulu. Loko a nga swi djuli, u fanela ku ya bulisana ni vakulu wene ha wuswaku. Leswo hakunene i ku pfuna munghanu waku. Phela wunghanu byake na Yehovha byi le khombyeni!

22. Xana hi ta vona yini ka xidondzro lexi landzrelaka?

22 Minkama yimbeni mhunu a yentxa xidoho lexikulu makhambi manyingi hi nkama wa ku leha lakakuva vakulu va boha kuva a susiwa bandleni. Xana leswo swi tlhamuxela leswaku vakulu a va na timpswalu? Ka xidondzro lexi landzrelaka, hi ta twisisa ku yampswa ndlela leyi Yehovha a kombisaka timpswalu take loko a laya vadohi, nakone hi ta vona leswaku hi nga mu yetisela hi ndlela yini?

LISIMU 103 Vabyisi I Tinyiko

^ par. 5 Ku tisola ka ntiyiso ku tlula ku hlaya leswaku ha tisola hi leswi hi swi yentxiki. Ka xidondzro lexi, hi ta vona leswaku i yini ku tisola ka ntiyiso. Xileswo, hi ta bula hi swikombiso swa Hosi Akabe, Hosi Manasi, ni xa n’wana lwa lahlekiki wa le ka xifananiso xa Yesu. Nakone hi ta tlhela hi vona xikombiso lexi vakulu va fanelaka ku xi kambisisa loko va kambela leswaku makwezru wa kukazri lwa yentxiki xidoho lexikulu a tisolile hakunene.

^ par. 60 NTLHAMUXELO WA XIFANISO: Akabe a hlundzruka a va a zruma masotxha akuva ma pfalela Mikaya muprofeta wa Yehovha.

^ par. 62 NTLHAMUXELO WA XIFANISO: Manasi a zruma vatizri va kukazri akuva va hohlota swifaniso leswi a a swi bekile a ndzreni ka tempele.

^ par. 64 NTLHAMUXELO WA XIFANISO: Na a kazralile hi liyendzro ledzri a dzri yentxiki, n’wana lwa lahlekiki, a titwa ha hombe loko hi kule a vona kaya kwake.