Hanenty ty anatiny ao

Ho amy loha hevitsy any

LAHATSORATSY FIANARA 40

Ino ty Atao hoe Tena Fibebaha?

Ino ty Atao hoe Tena Fibebaha?

“Tsy avy hikaiky ty marina aho, fa ty mpanota mba hibebaky.”​—LIOKA 5:32.

HIRA 36 Arovy ny Fonao

HO HITANAO ATO *

1-2. Ino ty raha tsy nampitovy ani-Ahaba noho Manase, le ino iaby ty fanontanea hodinihintsika?

NDAO tsika handiniky mpanjaka roe niay taloha tany. Ty raiky nimpanjaka tamy foko folo tamy fanjakàn’Israely, le ty raiky nimpanjaka tamy foko roe tamy fanjakàni-Joda. Niay tamy fotoa samby hafa rozy fe maro ty raha nitovizan-drozy. Samby nanohitsy ani-Jehovah mpanjaka reo sady nitao ty vahoakiny hanota. Samby nivavaky tamy ndranahary diso koa rozy sady mpamono olo. Fe misy avao ty raha tsy nitovizani-lahilahy roe reo. Nanao raha raty avao ty raiky amin-drozy zisiky nahafaty azy. Fe ty raiky nibebaky tamy ty raha raty nataony, le nengà ty hadisoany. Hainao va hoe ia lahilahy reo?

2 Ahaba mpanjakan’Israely noho Manase mpanjakani-Joda lahilahy resahintsika reo. Nisy raha tsy nampitovy an-drozy. Misy raha bevata azontsika ianara baka lahilahy reo, tsy ino zay fa ty resaky fibebaha. (Asa. 17:30; Rom. 3:23) Ino ty atao hoe fibebaha, le akory ty ampisehoantsika hoe mibebaky tsika? Ilàntsika ty mahay ani-zay satria teantsika laha engàni-Jehovah ty hadisoantsika lafa manota tsika. Ka mba hahitantsika ty valini-fanontanea reo, le hodinihintsika hoe nanao akory ty fiainani-mpanjaka roe reo, le ino ty azontsika ianara baka amy ty raha nataon-drozy. Bakeo hodinihintsika ty raha nampianarini-Jesosy mikasiky fibebaha.

INO TY AZONTSIKA IANARA BAKA AMY AHABA MPANJAKA?

3. Mpanjaka nanao akory Ahaba?

3 Ahaba ro mpanjaka fahafito tamy fanjakàni-foko folo tamy Israely teo. Nanambaly ani-Jezebela ie. Anakampelani-mpanjaka raiky ta Sidona any Jezebela io. Firenena nanan-kanana Sidona, le avaratsini-Israely any ty nisy azy. Mety ho lasa nanan-kanana zany ty Israely lafa nanambaly ani-Jezebela Ahaba. Fe vomaiky nahavy ty firenenan’Israely nanota tamy Jehovah fanambaleani-Ahaba io. Mpivavaky tamy Bala Jezebela, le nampirisihiny hanoha ani-fivavaha nampangaroharo io Ahaba. Fataon-drozy, ohatsy, ty nijangajanga tamy pilasy fivavahan-drozy tao. Nanao soro anakajà mihintsy aza rozy. Tamy fotoa nahampanjakavavy ani-Jezebela, le niatriky loza avao ty mpaminanini-Jehovah. Nivonoany mihintsy aza ty ankamaroany. (1 Mpanj. 18:13) Zao koa ty volanini-Baiboly: “Nanao raha raty tamasoni-Jehovah eo, mandilatsy ani-ze olo iaby talohany, Ahaba.” (1 Mpanj. 16:30) Tsy nataoni-Jehovah kisary tsy hita ty raha iaby nataoni-Ahaba noho Jezebela. Fe namindra fo Jehovah ka naniraky ani-Elia mpaminany mba hanampy ty vahoakiny hiova noho hanompo azy, tany mbo tsy tara. Fe tsy nijanjy Ahaba noho Jezebela.

4. Ino ty didim-pitsarà nivolanini-Jehovah mikasiky ani-Ahaba, le nanao akory ie lafa naharè ani-zay?

4 Avy henanizao ty fotoa hanaovani-Jehovah raha. Naniraky ani-Elia mpaminany Jehovah mba hanambara tamy Ahaba noho Jezebela ty sazy hahazo an-drozy. Hovonoa iaby lafa kila olo anatini-fianakavian-drozy. Nalahelo biby Ahaba lafa naharè ani-safàni-Elia rey! Tsy mampino hoe ‘niambany’ lahilahy nanambony tena io.​—1 Mpanj. 21:19-29.

Hita hoe tsy tena nibebaky Ahaba Mpanjaka, satria nigadràny ty mpaminani-Ndranahary (Fehintsoratsy 5-6) *

5-6. Akory ty ahaizantsika hoe tsy tena nibebaky Ahaba?

5 Marina fa niambany Ahaba tamy fotoa io, fe hita tamy ty raha nataony tafarani-zay hoe tsy tena nibebaky ie. Tsy nalàny tamy fanjakàny tao, ohatsy, ty fivavaha tamy Bala. Tsy nampirisiky ty olo hafa hivavaky amy Jehovah ie. Nisy raha hafa koa nataoni-Ahaba ka nanaporofo hoe tsy tena nibebaky ie.

6 Tafara atoy, nitao ani-Josafata mpanjakani-Joda Ahaba mba hiaraky aminy hialy tamy Syrianina. Mpanjaka soa fanahy Josafata sady natoky ani-Jehovah. Nanome soso-kevitsy amy zay ie hoe aleo manontany mpaminanini-Jehovah tse rozy, mba hahaiza ze raha tokony hataon-drozy alohani-handehana an’aly any. Fe tsy ta hanao ani-zay Ahaba. Hoy ty asany: “Mbo misy lahilahy raiky zay any azo angatahy hanontany ani-Jehovah. Fe tena halako ie satria tsy mba maminany raha soa mikasiky ahy, fa raha raty avao.” Fe nanontany ani-Mikaia mpaminany avao rozy. Marina raha nivolanini-Ahaba iny. Nivola vaovao raty mikasiky azy mpaminani-Ndranahary iny! Tokony mba ho nibebaky Ahaba le nangataky fanengà hadisoa tamy Jehovah. Fe tsy nanao ani-zay ie fa vomaiky nigadràny mpaminany iny. (1 Mpanj. 22:7-9, 23, 27) Marina fa afaky nampigadra ani-Mikaia Ahaba, fe tsy azony natao ty nisaka ani-faminania iny tsy ho tanteraky. Nimaty vatany Ahaba lafa tan’aly any.​—1 Mpanj. 22:34-38.

7. Olo nanao akory ty fahitani-Jehovah ani-Ahaba?

7 Lafa nimaty Ahaba, le nasehoni-Jehovah hoe olo nanao akory ty fahitany azy. Ahità ani-zay ty raha nivolaniny lafa Josafata noly tan-tranony any. Naniraky ani-Jeho mpaminany Jehovah mba hananatsy ani-Josafata hoe tsy tokony ho nanampy ani-Ahaba ie. Hoy ty asani-mpaminanini-Jehovah iny: “Ty raty fanahy koa va ro tokony hampeanao, le ze malay ani-Jehovah va ro tokony ho teanao?” (2 Tan. 19:1, 2) Eritsereto zao: Laha tena nibebaky Ahaba, ho nivola va mpaminany iny hoe lahilahy raty fanahy ie sady nalay ani-Jehovah? Marina fa naneny vatany Ahaba, fe hita hoe tsy tena nibebaky ie.

8. Ino ty azontsika ianara mikasiky fibebaha laha hentea ty raha nataoni-Ahaba?

8 Ino ty azontsika ianara baka amy Ahaba? Lafa nivola taminy Elia hoe hosazỳ ty fianakaviany, le avy le niambany ie. Soa aloha raha nataony zay. Fe hita tamy ty raha nataony tafarani-zay hoe tsy tena nibebaky ie. Ka laha tena mibebaky zany tsika, le tsy ampy ty mivola avao hoe maneny amy raha nataontsika iny. Misy raha hafa tsy maintsy ataontsika. Ndao tsika handiniky tantara hafa hanampy antsika hahay soa hoe manao akory tena mibebaky zao.

INO TY AZONTSIKA IANARA BAKA AMY MANASE MPANJAKA?

9. Mpanjaka nanao akory Manase?

9 Tokony ho roanjato tao tafara atoy, lasa mpanjakani-Joda Manase. Atao raha mbo raty nandilatsy ty fahotani-Ahaba ty fahotani-Manase! Mivola ty Baiboly hoe: “Nanao raha raty tamasoni-Jehovah eo ie mba hampeloky azy, sady be vatany ty raha raty vitany.” (2 Tan. 33:1-9) Nanao alitara ho ani-ndranahary diso Manase. Nanao tsato-kazo masy natao sokitsy mihintsy aza ie le napetrany tanatini-tempolini-Jehovah tao raha iny! Atao raha sampy mampiseho sarini-ndranaharivavy manaitaitsy olo hanao firaisa raha io. Nanao mazỳ ie, nisikily, sady namoriky. ‘Nandatsaky lion’olo maro tsy manan-tsiny’ koa ie. Nimaro biby ty olo nivonoany, ka ndre ty anany aza “noroany tanaty afo” mba hatao soro ho ani-ndranahary diso.​—2 Mpanj. 21:6, 7, 10, 11, 16.

10. Akory ty nananarani-Jehovah ani-Manase, le nanao akory ty fihetsikini-mpanjaka io?

10 Nanahaky ani-Ahaba Manase ka tsy nijanjy ty fampitandrema nameani-Jehovah azy tamy alalani-mpaminaniny. Farany “nandesini-Jehovah hanafiky [ani-Joda] ty sefoni-tafikini-mpanjakani-Asyria. Nisamborin-drozy Manase, ka nirohizan-drozy seny roe vita tamy saba ty tombokiny, le nandesin-drozy ta Babylona any ie.” Lafa nigadra ta Babylona tany ie, le mety nieritseritsy soa ani-raha nataony rey, ka “tena niambany tanatreha-Ndranaharini-razany teo.” Mbo nisy raha hafa koa nataony. “Nisoloho tamy Jehovah Ndranahariny” ie mba hahazo hatò aminy. “Tsy nieny nivavaky” tamy Jehovah mihintsy aza Manase. Niova lahilahy raty fanahy iny. Nanomboky nieritseritsy ani-Jehovah ho “Ndranahariny” Manase, ka tsy nieny nivavaky taminy.​—2 Tan. 33:10-13.

Hita hoe tena nibebaky Manase Mpanjaka, satria nandrava ty fivavahan-diso ie (Fehintsoratsy 11) *

11. Laha hentea ty 2 Tantara 33:15, 16, ino ty nataoni-Manase ka ahità hoe tena nibebaky ie?

11 Namaly ty vavakini-Manase Jehovah tafara atoy. Hitany tamy vavaky nataoni-Manase rey hoe tena niova ie. Farany, nijanjy azy Jehovah lafa ie nangataky fanengà hadisoa le nampoliny mpanjaka ndraiky ie. Nanao ze fara heriny Manase mba hampisehoany hoe tena nibebaky ie. Tsy nanahaky ani-Ahaba mihintsy Manase. Tena niova ie. Nandrava ty fivavahan-diso ie sady nampirisiky ty olo hanompo ani-Jehovah. (Vakio 2 Tantara 33:15, 16.) Tena nila herim-po noho finoa Manase lafa nanao ani-zay, satria nanome modely raty ho ani-fianakaviany, ho an’olo manan-kaja tamy fanjakàny ao, noho tamy vahoakiny rey ie tanatini-tao maro, tamy ie mbo tsy nibebaky. Fe lafa niantitsy Manase, le niezaky nanonitsy ty vokatsini-raha raty nataony rey. Tena modely soa ho ani-Josia zafiny Manase, satria lasa mpanjaka Josia lafa tafara tatoy sady tena nisoa fanahy.​—2 Mpanj. 22:1, 2.

12. Ino ty azontsika ianara mikasiky fibebaha laha hentea ty raha nataoni-Manase?

12 Ino ty azontsika ianara baka amy Manase? Tena niambany ie. Ankoatsini-zay mbo nisy raha hafa koa nataony. Nivavaky ie le nangataky fanengà hadisoa. Nanova ty fandaisam-batany koa ie. Niezaky mafy nanonitsy ty vokatsini-raha raty nataony ie sady nanao ze fara heriny mba hanompoa ani-Jehovah noho hanampea olo hafa hanao manahaky ani-zay. Tena afaky manampy ani-ze olo nanao raha raty ty ohatsini-Manase. Hitantsika tamy ty raha niainani-Manase hoe tena Ndranahary “soa toetsy noho parè hanenga hadisoa” Jehovah. (Sal. 86:5) Hanenga ty hadisoani-ze tena mibebaky Jehovah.

13. Manomeza ohatsy hanampy antsika hahatakatsy ty fianara bevata mikasiky fibebaha.

13 Tsy hoe naneny tamy ty fahotany avao Manase fa mbo nanao raha mandilatsy ani-zay ie. Hitantsika baka amy zay hoe manao akory tena mibebaky zao. Toy misy ohatsy: Eritsereto hoe mamonjy fanamboara mofo iha le mikomandy gatô. Fe tsy gatô ro nameani-mpiservỳ iny anao fa atoly. Ho afa-po va iha? Azo antoky fa tsy zay! Ka manao akory laha nanazava mpiservỳ iny hoe atoly anè ro tena maha gatô ty gatô? Tsy maintsy misy atoly hoasany vo mahavita gatô. Azo antoky fa mbo tsy ho afa-po avao iha! Manahaky ani-zay koa fa teani-Jehovah laha tena mibebaky ze olo nanota. Laha maneny amy ty fahotà nataony olo iny, le fa vatan-draha raha zay satria fanenena zay ro hitariky azy hibebaky. Fe tsy ampy zay. Ka ino ty raha mbo tokony hataony? Ho hitantsika zay amy fanohara raiky tena midosiky fo niresahini-Jesosy toy.

AKORY TY AHAIZA HOE TENA MIBEBAKY TY OLO RAIKY?

Nieky anaky adala iny hoe raty ty fanapahan-kevitsy nirambesiny, ka nanao lia lavitsy ie mba himpolia an-tranon-drozy any (Fehintsoratsy 14-15) *

14. Laha hentea fanoharani-Jesosy io, ino amy ty raha nataoni-anaky adala iny ro ahità hoe nanomboky nibebaky ie?

14 Niresaky fanohara raiky tena midosiky fo Jesosy amy Lioka 15:11-32 ao. Nisy mpamaraky raiky nanohitsy ani-babany, le niala tan-trano ao bakeo nandeha “an-tany lavitsy any.” Nanao fiainan-draty ie lafa tany. Lafa nihamafy ty fiainany, le nanomboky nieritseritsy ie hoe raty ty raha nataony. Nimpoly ty vetsivetsiny hoasani-Jesosy. Nihainy hoe nisoa biby ty fiainany tamy ie mbo tan-tranoni-babany tany. Tapa-kevitsy amy zay ie fa himpoly an-trano any le hangataky fanengà hadisoa amy babany. Tena vatan-draha lafa nahatakatsy mpamaraky io hoe tsy nety ty fanapahan-kevitsy nataony. Fe fa ampy va raha zay? Aha. Nila nanova ty fomba fiainany ie!

15. Akory ty nampisehoani-anaky adala tamy fanoharani-Jesosy iny hoe tena nibebaky ie?

15 Nasehoni-anaky adala iny hoe tena nibebaky tamy ty raha nataony ie. Nanao lia lavitsy ie mba holia an-tranon-drozy any. Hoy ty asany lafa niresaky tamy babany: “Baba a, fa nanota tamy ty lanitsy noho taminao aho. Tsy maeva ho kaihy hoe ananao sasy aho.” (Lioka 15:21) Baka am-poni-mpamaraky iny vatany ty fanenenany. Hita baka amy safàny reo hoe ta hifandramby soa amy Jehovah ndraiky ie. Nieky koa ie hoe nampalahelo ani-babany raha nataony rey. Parè amy zay ie hanao ze fara heriny mba hahavy azy hifandramby soa amy babany ndraiky. Tsy manino mihintsy hoasany ndre atao sahala amy ty raiky amin’olo karamàni-babany rey ie! (Lioka 15:19) Tsy hoe tantara midosiky fo avao fanoharani-Jesosy io. Tena manampy ty anti-panahy tantara io. Afaky manampy an-drozy raha io lafa sarotsy amin-drozy ty mahita hoe tena mibebaky va ty olo raiky nanao fahotà bevata.

16. Manino ro mety ho sarotsy amy ty anti-panahy ty hahay hoe tena mibebaky ty olo raiky?

16 Tsy mora amy ty anti-panahy ty mahay hoe tena mibebaky va ty olo raiky nanao fahotà bevata sa tsy mibebaky. Fa manino? Satria tsy mahita ty am-pon’olo ao rozy. Miezaky amy zay rozy mila porofo mba hahità hoe tena halan’olo iny ty raha nivitany. Fe laha, ohatsy, nanao fahotà farani-ze raty ty olo raiky, le mety ho sarotsy amy anti-panahy miresaky aminy rey ty hatòky hoe mibebaky vatany va ie.

17. a) Ino ty ohatsy mampiseho hoe tsy tena mibebaky ty olo raiky ndre mivola aza ie hoe maneny tamy ty raha nataony? b) Laha hentea ty 2 Korintianina 7:11, ino ty raha tsy maintsy ataon’olo raiky mba hampisehoany hoe tena mibebaky ie?

17 Eritsereto hoe misy rahalahy raiky mijangajanga, le nanao ani-raha zay matetitetiky ie tanatini-tao maro. Tsy nila fanampea mihintsy ie. Vomaiky aza navoniny raha iny soa tsy ho haini-valiny, ty namany, noho ty anti-panahy. Fe nihaini-anti-panahy avao raha nataony iny tamy farany. Lafa nivola taminy ty anti-panahy hoe mana porofo rozy ahità hoe nijangajanga rahalahy iny, le nieky ie hoe nanao ani-zay vatany ie sady atao raha hita amy ty fihetsikiny hoe tena maneny ie. Fe manaporofo va raha zay hoe mibebaky ie? Aha. Marina fa maneny rahalahy iny fe tsy mieny amy zay avao ty anti-panahy. Mbo misy raha tean-drozy ho azo antoky hoe ataony. Tsy hoe indraiky avao ie ro nanota satria hoe sendra tsy nahay nanapa-kevitsy, fa fahotà bevata ty nataony sady matetitetiky noho an-taony mihintsy. Tsy namonjy anti-panahy koa ie fa olo hafa ro nahita ani-raha nataony iny, le bakeo niresaky tamy anti-panahy. Zay mahavy ani-anti-panahy rey mila porofo mba hahità hoe tena nanova ty eritseritsiny, ty sainy, noho ty fandaisam-batany azy nanota iny. (Vakio 2 Korintianina 7:11.) Mety ho elaela vo hahavita hiala amy raha fataony rey ie. Tsy maintsy roasy tsy ho anisani-fiangona zany ie zisiky hampisehoany hoe mibebaky ie.

18. Laha voaroaky ty olo raiky, akory ty ampisehoany hoe tena mibebaky ie, le ino ty ho vokany?

18 Laha voaroaky ty olo raiky, akory ty ampisehoany hoe tena mibebaky ie? Manao ani-zay ie laha manatriky fivoria tsy tampaky noho manaraky ty torohevitsy ameani-anti-panahy hoe tokony hivavaky noho hazoto hianatsy Baiboly. Tokony hiezaky mafy koa ie hanalavitsy ze raha mety hitariky azy hanota ndraiky. Laha manao ze fara heriny ie mba hahavy azy hifandramby soa amy Jehovah, le afaky matoky ie hoe hanenga tanteraky ty hadisoany Jehovah sady hanampy azy ty anti-panahy mba ho anisani-fiangona ndraiky. Mazava ho azy fa lafa mandiniky ty anti-panahy hoe tena nibebaky va ty olo raiky, le hain-drozy fa tsy mitovy iaby ty raha misy saky misy olo manota. Mandiniky soa zany rozy saky mikarakara olo raiky nanota sady tsy hitaky raha maro marè amin’olo iny.

19. Manao akory tena mibebaky zao? (Ezekiela 33:14-16)

19 Nianarantsika tato hoe laha tena mibebaky ty olo raiky, le tsy ampy ty mivola avao hoe maneny tamy ty fahotà nataony ie. Mbo misy raha hafa mila ataony. Tsy maintsy manova ty eritseriny noho ty raha fataony ie sady manao raha ahità hoe tena mibebaky. Tsy maintsy miala amy ty fandaisam-bata raty nataony koa ie le miay mifanaraky amy ty fitsipikini-Jehovah ndraiky. (Vakio Ezekiela 33:14-16.) Mila mifandramby soa amy Jehovah ndraiky ty olo nanota. Zay ty raha tokony hataony voalohany.

AMPEO TY MPANOTA MBA HIBEBAKY

20-21. Ino ty azontsika atao mba hanampea olo nanao fahotà bevata?

20 Lafa nanazava tampany raiky bevata amy fanompoany Jesosy, le nivola hoe: “Tsy avy hikaiky ty marina aho, fa ty mpanota mba hibebaky.” (Lioka 5:32) Tokony hanahaky ani-zay koa ty faniriantsika. Ka ino zany ty tokony hataontsika laha nanao fahotà bevata ty namantsika?

21 Laha mamonivony ty fahotà nataony tsika le manao raha manimba azy. Tsy afaky hamony ani-fahotany iny mihintsy tsika satria mahita ani-raha iny Jehovah. (Ohab. 5:21, 22; 28:13) Afaky manampy ani-namanao iny iha laha mivola aminy hoe ta hanampy azy ty anti-panahy. Ka manao akory laha tsy mieky ty hadisoany amy anti-panahy ie? Iha mihintsy ro tokony hiresaky ani-raha iny amy anti-panahy. Atoronao amy raha zay hoe tena ta hanampy azy iha. Tena vatan-draha raha zay satria laha ie tsy mila fanampea amy anti-panahy noho tsy mibebaky, le hafoiny ty finamàny amy Jehovah!

22. Ino ty hodinihintsika amy lahatsoratsy manaraky ao?

22 Ka manao akory laha nanao fahotà bevata ty olo raiky sady nanao ani-raha iny avao tanaty fotoa elaela? Laha manapa-kevitsy ty anti-panahy hoe tsy maintsy voaroaky ie, midika va zay hoe tsy namindra fo anti-panahy rey? Hodinihintsika amy lahatsoratsy manaraky ao hoe akory ty ampisehoani-Jehovah fa mamindra fo ie lafa mananatsy ty mpanota, le ino ty azontsika atao mba hanahafa azy.

HIRA 103 Lehilahy ho Fanomezana Ireo Mpiandry

^ feh. 5 Laha tena mibebaky tsika le tsy ampy ty mivola avao hoe maneny amy ty fahotà nataontsika. Ka manao akory zany tena mibebaky zao? Hiresaky ty ohatsini-Ahaba Mpanjaka, Manase Mpanjaka, noho anaky adala tamy fanoharani-Jesosy iny lahatsoratsy toy mba hanampy antsika hahay ani-zay. Horesahy ato koa ty raha tokony hodinihini-anti-panahy mba hahaizan-drozy hoe tena nibebaky va ty rahalahy na anabavy raiky nanao fahotà bevata.

^ feh. 60 SARY: Meloky Ahaba Mpanjaka le mandidy ani-maramila mpiamby azy rey mba hampilitsy ani-Mikaia mpaminanini-Jehovah am-prizon any.

^ feh. 62 SARY: Manase Mpanjaka mivola amy mpiasa rey mba handrava ani-sampy napetrany tamy tempoly ao rey.

^ feh. 64 SARY: Vozaky nanao lia lavitsy anaky adala iny, fe lasa niazoazony ty ainy lafa ie nahajilo ani-tranon-drozy iny.