Lendá lá ɔwɔmbɔ w'akambo

Lendá lá akambo lá yombasɛ́

DJAMBA DJƐ WEKELO 40

Ndapɛla kɛ nsɔsɔlɔ osakisolawɔ nge?

Ndapɛla kɛ nsɔsɔlɔ osakisolawɔ nge?

‘Lemi ndjɛka ndohona . . . ananghi w’evunga dj’iwɔ ndapɛla.’​—LUKA 5:32.

YEEMBO 36 Tolame eloko wɛso (lá Otetela)

LÁ YOPASƐ *

1-2. Otshikitano wɔkɔnge woyalisa l’antenyɛ nkfumi Ahaba la nkfumi Manase, ko weepó wɛkɔnge wɔkɔpaso nkadjimola?

NYONTSHƆ tolende la nkɔmɛ nkfumɔ akambo walendana la nkfumi ipe yewikaki l’etsho wemboheta. Ɔmɔtshi alɔndjɛki tɔkɔlɛ djomi t’onkfumi w’Isariyɛlɛ, onkina, tɔkɔlɛ tope t’onkfumi wɔ Juda. Kaanga iyawikaka lá deko djetshikitanyi, iwɔ mfɛnaka l’akambo efula. Ankfumi ipe yɛkɔ watɔmbɔkwɛlaka Yehova edjinge watshindaka anto wawɔ djɛ nangha evunga. Yape kɛkɔ watɛmɔlaka tondjandjambi t’engolo edjinge wakɛdjɛka ekila. Koko, otshikitano ɔmɔtshi woyalaka l’antenyɛ mpame ipe yɛsɔ. Ɔmɔtshi l’anteyi kɛwɔ akindjɛka l’akambo wande wa nyɛtshi tii l’ekomo kɛ lowiko lɔnde, koko onkina ayapɛlaka ko awaka imeyelo má evunga wɛ nkekete w’indananghe. Nkfumi yɛkɔnge yɛsɔ?

2 Nkombo yɛwɔnde Ahaba, nkfumi kɛ Isariyɛlɛ, la Manase, nkfumi kɛ Juda. Otshikitano wolekɔ l’anteyi kɛ ampame ipe yɛsɔ nkoka ntolakanyɛ akambo efula wa djonyi, ntepela ente ndapɛla. (Ele. 17:30; Ɔrɔ. 3:23) Ndapɛla osakisolande nge, ko kɛkɔnge k’ɛnyɛ ente onto alekɔ la ndapɛla kɛ nsɔsɔlɔ? Iso ladjɛ ndjewa nkambo djɛsɔ mande iso nkɔpaka Yehova ntimeyɛ winá w’ovungaso. Djɛ mba nsakiso lá weepó wɛsɔ, tongoshishima mbiko yɛ ankfumi ipe yɛsɔ la tɔngɛna olakanyelo w’okokaso mba má ndjɔmbɔmba yɛwɔ. Masɔ tɔngɛna kɛnɛ kɛ Yeso ndalakanyɛ lá kɛnɛ kelendana la ndapɛla.

OLAKANYELO W’OKOKASO MBA MÁ NDJƆMBƆMBA KƐ NKFUMI AHABA

3. Wopo wɔ nkfumi kɛ ngetemo Ahaba ndayalaka?

3 Ahaba ayalaka nkfumi k’esambele kɛ onkfumi w’Isariyɛlɛ woyalaki la tɔkɔlɛ djomi. Nde atshukaka Jezabɛlɛ, djɛ wɔna nkfumi kɛ Sidɔna, owila w’okfudji efula woyalaki lá nɔrɔ. Bala djɛsɔ djekokaka ndjakala okfudji efula l’owila w’Isariyɛlɛ. Koko lonkina djetshitaka djokanelo djeyalaki l’antenyɛ owila w’Isariyɛlɛ la Yehova. Mande Jezabɛlɛ ayalaka ɔntɛmɔdji wɔ Baala, nde atshindaka Ahaba djɛ nsuka etolo kɛ pɔlɔ kɛsɔ, iwɔ wapomaki kindumba lá tɛmpɛlɔ edjinge walambolaki kaanga wana l’iyɛ. Lako ɔprɔfɛtɛ wɔ Yehova woyalaki vu winá wɔ Jezabɛlɛ ndayalaka lá lowandji. Nde ayakaka efula l’anteyi kɛwɔ. (1 Nk. 18:13) Ahaba nyɔmɛlɛ ‘ayalaka onto wɔ pɔlɔ efula lá wiso wa Yehova ndeka anto ankfumɔ wayalaki lá ntondo kɛnde.’ (1 Nk. 16:30) Yehova atadjipa wiso lá kɛnɛ kenanghaki Ahaba nya Jezabɛlɛ. Nde ewaki akambo ankfumɔ w’iyananghaka. Djɛkondeke, la djandji nkfumɔ, Yehova atomaka ɔprɔfɛtɛ Elidja djɛ ndjewola owila wɔ Nde dj’iwɔ ntshikitanyɛ nanghedji djɛwɔ edjinge ndokambela. Koko, Ahaba nya Jezabɛlɛ watonaka ndjekameyɛ.

4. Dilanyɛ djɛkɔnge djɛ Yehova ndalake djɛ mpɛyɛ Ahaba, ko ndananghe mo?

4 Ekom’ekomo, balentshitshi djɛ Yehova djekomaka. Nde atomaka Elidja djɛ ntoshimela Ahaba nya Jezabɛlɛ wopo wɔ ndongapɛyɛ dilanyɛ. Ɔlɔndji wɔ nkfumbo kɛwɔ k’otondo wongoshiyɛ mvɔ. Etepela w’Elidja wɛsɔ wekotaka Ahaba efula! Nkambo djɛ nkamɔnde, mpame k’otako kɛsɔ ‘ayakitshakitshɛka.’​—1 Nk. 21:19-29.

Mande Nkfumi Ahaba atayapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ, nde awokelaka ɔprɔfɛtɛ wɔ ndjambe tá lokando (Lenda itenyi 5-6) *

5-6. Akambo wakɔnge wɛnyɛ djɛ Ahaba atayapɛla nsɔsɔlɔ?

5 Kaanga Ahaba ndoyakitshakitshɛ lá mbamba kɛsɔ, enanghedji kɛnde kɛnyɛka djɛ nde atayapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ. Nde atimɛ etolo kɛ Baala m’onkfumi wɔnde. Edjinge nde atasuka etolo kɛ Yehova. Ahaba ɛnyɛka nsɔsɔlɔ djɛ nde atayapɛla l’akambo ankina efula.

6 M’ɔkɔngɔ, winá wɔ Ahaba ndete Yɛhɔshafata Nkfumi kɛ wɔlɔ k’ase Juda djɛ ntokotshɛ djɛ nana l’ase Asuriya, Yɛhɔshafata oshimelaka dj’iwɔ ladjɛ ndjopola ntondo ɔprɔfɛtɛ ɔmɔtshi wɔ Yehova ikanyi. Má bango, Ahaba atonaka ikanyi yɛsɔ, má ntepela ante: ‘Onto ɔmɔ ndeke lombotshikala w’okokaso ndjopola Yehova ikanyi, koko lemi ndotonaka, mande nde apatepelaka akambo wa wɔlɔ lá nkambo djɛmi, ngo wa nyɛtshi toko.’ Kaanga yayale nghɔsɔ, iwɔ wopolaka ɔprɔfɛtɛ Mikaya. Ee Ahaba atepelaka ngo nsɔsɔlɔ, onkambi wɔ Ndjambe wɔsɔ ewoyɛka ngo losango lɔ pɔlɔ lá nkambo djɛ Ahaba! L’edjena kɛ nde ndapɛla la mpona imeyelo me Yehova, Ahaba mpame kɛ wayi owe kɛsɔ ilaka ɔprɔfɛtɛ lá lokando. (1 Nk. 22:7-9, 23, 27) Kaanga Ahaba ndile ɔprɔfɛtɛ wɔ Yehova lá lokando, nde atayala l’akoka wa nshimba prɔfɛsiya kɛsɔ djɛ nkotshama. Lá mbandji kɛwɔlamisa, Ahaba ayakemaka.​—1 Nk. 22:34-38.

7. Wopo wɔkɔnge Yehova ndatepela lá nkambo djɛ Ahaba m’ɔkɔngɔ wɔ nyɔyi kɛnde?

7 M’ɔkɔngɔ wɔ nyɔyi kɛ Ahaba, Yehova ɛnyɛka wopo wɔ ndɔsaka mpame kɛsɔ. Winá wɔ Nkfumi kɛ wɔlɔ Yɛhɔshafatɛ ndakalɔ la vu, Yehova atomaka ɔprɔfɛtɛ Jehu djɛ ntoshimela djɛ nde ananghaka nyɛtshi lá wopo wɔ ndakotshɛ Ahaba. Ɔprɔfɛtɛ wɔ Yehova oshimelaka ante: ‘Okotshɛnde onto wɔ pɔlɔ, edjinge wanɛ watona Yehova ndeke oyɛ ladjɛ ndjoka ngandji?’ (2 Ɛk. 19:1, 2) Kokanela lá nkambo djɛnɛ: Otayalawɔnde Ahaba ayapɛlaka lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ, ntshimi ɔprɔfɛtɛ atasamba ntepela lá nkambo djɛnde ante alekɔ onto wɔ nyɛtshi edjinge nde ntonaka Yehova. Nyɛnamaka papoo, ente kaanga Ahaba ndoyapɛla lá lɛdji lɔmɔtshi, nde atayapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ.

8. Olakanyelo wɔkɔnge w’owaso má ndjɔmbɔmba kɛ Ahaba lá kɛnɛ kelendana la ndapɛla?

8 Olakanyelo wɔkɔnge w’owaso má ndjɔmbɔmba kɛ Ahaba? Winá wɔ ndoke losango lɔ dilanyɛ lɔ Elidja ndapɛyɛ te ase nkfumbo kɛnde, Ahaba ayakitshakitshɛka má bango. Ɔsɔ ayalaka nkambo djɛ wɔlɔ djɛ ndananghe. Koko nanghedji djɛnde djɛnyɛka ente nde atayapela l’oloko ɔmɔ. Lasɔ ndapɛla, apasakisolango nyɛnyɛ okiyano wɔso toko. Nyontshɔ tolende ndjɔmbɔmba kenkina kengotokotshɛ djɛ nsipisoyɛ kɛnɛ kɛ ndapɛla kɛ nsɔsɔlɔ osakisolande.

OLAKANYELO W’OWASO MÁ NDJƆMBƆMBA KƐ NKFUMI MANASE

9. Wopo wɔkɔnge wɔ nkfumi kɛ Manase ndayalaka?

9 M’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi etengo nkama ipe, Manase akomaka nkfumi kɛ Juda. Mbala imɔtshi, nde anaghaka akambo wa nyɛtshi efula ndeka kaanga Ahaba! Bible ntepelaka ante: ‘Nde ananghaka kɛnɛ keleka nyɛtshi lá wiso wa Yehova lá lɛdji l’efula djɛ ndowomadjɛ.’ (2 Ɛk. 33:1-9) Manase apikelaka tondjandjambi t’engolo todjena t’olambolawɔ elambo edjinge ilaka isekandole y’otamba yekokaki ndjala djingingi djɛ ɔtɛmwɛlɔ wɔ wayi wa ntshɛngi lá tɛmpɛlɔ k’ekina kɛ Yehova! Nde ananghaka wayi wa maji, tosawo tɔ ndjisola akambo wambisama, la akambo w’alɔka. Lonkina, nde ‘akɛdjɛka ekila w’anto w’ipa la lowo lá lɛdji loleka efula.’ Nde ayakaka anto efula ‘la atshumbaka kaanga wana wande w’ampame l’iyɛ,’ djɛ ndambola tondjandjambi t’engolo elambo.​—2 Nk. 21:6, 7, 10, 11, 16.

10. Wopo wɔkɔnge Yehova ndapɛyɛ Manase dilanyɛ, ko nkfumi kɛsɔ ndananghe mo?

10 Ngo ngete Ahaba, Manase atonaka nkilika ndjewo yɛ Yehova ndɔpɛyɛká má lotshimbo lɔ aprɔfɛtɛ wa Nde. Ekom’ekomo, ‘Yehova atomaka ewandji w’angala wɛ nkfumi k’ase Asuriya, ko wavundaka Manase la tɔkɔpɔ ko w’okowaka la mulɔla epe wɛ konga edjinge w’ɔtɔlaka tá Babilɔnɛ.’ Winá wɔ ndayalaka lá lokando lá Babilɔnɛ, nyɛnamaka etengo Manase atɔnɔlaka la nkɔmɛ nkfumɔ l’akambo wandananghaka. Nde ‘akindjɛka ndakitshakitshɛ efula lá ntondo kɛ Ndjambe k’andoyi yɛnde.’ Nde atakoma ngo lasɔ toko. Koko ‘nde awɔndaka Yehova Ndjambe kɛnde djɛ ndowoka djandji.’ Lá nsɔsɔlɔ, Manase ‘akindjɛka ndɔlɔmba.’ Mpame kɛ wayi nyɛtshi efula kɛsɔ atshikitanaka. Nde atateyɛka ndɔsa Yehova etengo ‘Ndjambe kɛnde,’ la ɔlɔmbaki l’entete.​—2 Ɛk. 33:10-13.

Mande nde ayapɛlaka lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ, Nkfumi Manase ananghaka la wolo djɛ nde nyimɛ tosakandole (Lenda itenyi 11) *

11. Lá nkilika 2 Ɛkɔndɔ 33:15, 16, wopo wɔkɔnge Manase ndɛnyɛ ante amboyapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ?

11 M’ɔkɔngɔ, Yehova akadjimolaka alɔmbɛlɔ wa Manase. Nde ɛnaka djɛ mpame kɛsɔ ananghaka etshikitano wɛ l’oloko ɔmɔ, etengo alɔmbɛlɔ wande yɛnyɛ. Djɛkondeke Yehova okaka mbɔndɔ yɛ Manase ko okawoyɛka lá lowandji lɔnde. Manase ananghaka kenkfumɔ kɛ ndakoke nangha djɛ nyɛnyɛ ante nde amboyapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ. Nde ananghaka kɛnɛ kɛ Ahaba ndotanangha kaanga ndambo daambi. Nde atshikitanyɛka enanghedji kɛnde. L’entete kenkfumɔ, nde ananyɛka etolo k’ongolo ko asukaka etolo kɛ nsɔsɔlɔ. (Wala 2 Ɛkɔndɔ 33:15, 16.) Manase ayalaka ladjɛ ndjala l’oloko wolo edjinge la djawo djɛ nangha nkambo djɛsɔ, mande lá ntondo kɛnde ndoyapɛlá, nde apɛyɛka ndjɔmbɔmba kɛ nyɛtshi le nkfumbo kɛnde, anto wa lomo w’akambaki lande, edjinge le owila wɔnde l’ilá k’ɛnɔnyi. Koko, l’ɛnɔnyi w’ekomo wɛ lowiko lɔnde, Manase ananghaka la wolo djɛ nkomɛ akambo wa nyɛtshi w’indananghe. Nde akokaka ndjala, ndjɔmbɔmba kɛ wɔlɔ te onkana wɔnde w’olangala Josiya, kanga loyisa ndoyala nkfumi kɛ wɔlɔ efula m’ɔkɔngɔ.​—2 Nk. 22:1, 2.

12. Olakanyelo wɔkɔnge w’okokaso mba má ndjɔmbɔmba kɛ Manase lá kɛnɛ kelendana la ndapɛla?

12 Olakanyelo wɔkɔnge w’okokaso mba má ndjɔmbɔmba kɛ Manase? Nde ayakitshakitshɛka, edjinge nde atakoma ngo lasɔ. Nde alɔmbaka, la awɔndaka Yehova djɛ ndowoka djandji. Lonkina nde atshikitanyɛka enanghedji kɛnde. Nde ananghaka la wolo djɛ nkomɛ akambo wa nyɛtshi w’indananghaka, asukaka etolo kɛ Yehova la akotshɛka anto ankina djɛ nangha wopo wɔk’ɔmɔ. Ndjɔmbɔmba kɛ Manase kɛpɛyɛ nkongi kaanga le ananghi y’evunga wɛ nkekete. Tɔmbɛna ilembetelo yɛ wolo yɛnyɛ djɛ Yehova Ndjambe ‘alekɔ wɔlɔ edjinge entshupa djɛ nyimeyɛ.’ (Yee. 86:5) Wanɛ wayapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ, mbaka imeyelo.

13. Kɔpɛyɛ ndjɔmbɔmba kɛmɔtshi ketokotshɛ djɛ nsipisoyɛ olakanyelo wɔ djonyi w’owaso wolendana la ndapɛla.

13 Manase atakoma ngo lá ndakiyanyɛ m’ɔtɛ w’evunga wɛnde. Kɛsɔ ntɔpɛyɛka olakanyelo wɔ djonyi efula lá kɛnɛ kelendana la ndapɛla. Kɔsa ndjɔmbɔmba kɛnɛ: Ombotshɔ t’edjena k’onanghawɔ enkante ko ɔmbalɔmba onkate ɔmɔ. Koko l’edjena k’iwɔ nkɔpɛyɛ onkate, wambɔkɔpɛyɛnde okele. Wɛ ongosasanga? Lako! Ya ko ntsha kanga lonangha enkate ambokosipisoyɛ ante mɔmbɔkɔpɛyɛ okelende mande alekɔ ekete keleka djonyi l’eteyi k’onkate, ongosasanga? Tshɛ ngo lako! Wopo wɔk’ɔmɔ ndeke, Yehova ndɔmbaka kanga lombonangha ovunga djɛ ndapɛla. Koko ntsha kanga lonanghisa ovunga amboyakiyanyɛ l’ɔtɛ w’ovunga wɔ ndonanghaki, mbɔ alekɔ wɔlɔ. Okiyano wɔsɔ alekɔ nkambo mɔtshi djɛ djonyi djelendana la ndapɛla, koko topakoke nkoma ngo lasɔ toko. Kɛkɔnge koyɛso ladjɛ nangha l’onkina? Iso mbaka elakanyelo efula má ndjɔmbɔmba kekota eloko kɛ Yeso ndapɛyɛ.

WOPO WƆ NDJEWA NDAPƐLA KƐ NSƆSƆLƆ

M’ɔkɔngɔ wɔ wɔna wotshwisa nkana yimba, nde ananghaka lɔkɛndɔ l’otale djɛ nkalɔ tá mbandja (Lenda itenyi 14-15) *

14. Lá ndjɔmbɔmba kɛ Yeso, wopo wɔkɔnge wɔna wotshwisa ndɛnyɛ tolembetelo tɔ bango tɔ ndapɛla?

14 Yeso akɔndɔlaka ɔkɔndɔ wolendana la wɔna wotshwisa, wotepelamá lá Luka 15:11-32. Olangala ɔmɔtshi atɔmbɔkwɛlaka papa kɛnde, awikisɔka má lopango, ko atshɔka ‘t’owila w’otale.’ L’eteyi nde atshɔka ntoyala la lowiko lɔ nyɛtshi, lɔ mbindo. Koko winá wɔ ndoyalaka l’ekakasano, nde akanaka yimba efula. Nde asipisoyɛka wopo wɔ lowiko iyayalaka wɔlɔ winá ndayalaka lá mvulu kɛ papa kɛnde. Ngo ngete Yeso ndatepela, olangala wɔsɔ ‘akanaka yimba.’ Nde ɔsaka nkano djɛ nkalɔ tá mbandja ko ntɔlɔmba papa kɛnde imeyelo. Wopo wɔ wɔna wɔsɔ ndookanelaka djɛ nde ɔsaka nkano djɛ nyɛtshi efula ayalaka djonyi. Iya nde akomaka ngo lasɔ? Lako. Nde ayalaka ladjɛ ntshikitanyɛ enanghedji kɛnde!

15. Wopo wɔkɔnge wɔna wotshwisa w’otepelawɔ lá ndjɔmbɔmba kɛ Yeso ndɛnyɛ ante amboyapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ?

15 Wɔna wotshwisa ɛnyɛka djɛ nde amboyapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ lá kɛnɛ k’indananghe. Nde ananghaka lɔkɛndɔ l’otale djɛ nkalɔ tá mbandja. Masɔ winá wɔ ndasawolaka l’isɛkɛnde, nde atepelaka ante: ‘Papa lemi nanghelaka olongo nyɛtshi edjinge nkonanghelaka wɛ nyɛtshi. Lemi mpokokaka ndjetama wɔnako lonkina.’ (Luka 15:21) Wopo wɔ olangala wɔsɔ ndisola nyɛtshi kɛnde l’oloko ɔmɔ ɛnyɛka djɛ nde akɔpa nkawoyɛ djokanelo djɛnde nya Yehova. Nde awolaka djɛ enanghedji kɛnde kekiyanyɛka papa kɛnde. Ko nde ananghaka la wolo djɛ nkalɔ ndjawolama me papa kɛnde, kana kaanga ndjala entshupa djɛ ndɔsama etengo ose olemo wɔ papa kɛnde! (Luka 15:19) Ndjɔmbɔmba kɛsɔ kepalekɔ ngo ɔkɔndɔ wokota oloko toko. Tɔkfɔ t’otanaso l’eteyi nkoka nkotshɛ tokokolo djɛ ndjewa ntsha kanga lombonangha ovunga w’ekekete amboyapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ.

16. Lamo okokawɔ ndjala okakasano le tokokolo djɛ ndjewa ntsha onto amboyapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ?

16 Apalekɔ nkambo djɛ wɔdju le tokokolo djɛ ndjewa ntsha onto ɔmɔtshi wonanghisa ovunga w’ekekete amboyapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ. Lamo? Mande tokokolo wapalekɔ l’akoka wa mbala l’eloko w’anto, djɛkondeke iwɔ mponaka djɛ mba tolembetelo tɛnyɛ nsɔsɔlɔ ntsha wɔnanyɔ wɔwɔ ambotshikitanyɛ ikanyi yɛnde lá kɛnɛ kelendana l’ovunga w’indananghe. Lá mbamba imɔtshi nkoka ndjala ko onto ɔmɔtshi ananghaka ovunga w’ekekete efula lá lɛdji lɔ tokokolo tongosawola lande nkoka ndjala l’okakasano djɛ ndjawola ambɔ nde amboyapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ.

17. a) Ndjɔmbɔmba kɛkɔnge k’ɛnyɛ ente okiyano toko wopakoke nyɛnyɛ ente onto amboyapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ? b) Etengo 2 Kɔrɛtɔ 7:11 ɛnyɛwɔ, kɛkɔnge kenangha onto womboyapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ?

17 Tokolenda ndjɔmbɔmba kɛnɛ. Wɔnanyɔ ɔmɔtshi ananghaka loseka mbala efula edjinge l’ilá k’ɛnɔnyi efula. L’edjena kɛnde mpona okotshɔ, nde ambisa wadjɛnde, tolongo tɔnde la tokokolo enanghedji kɛnde kɛ mbindo kɛsɔ. Ekom’ekomo, tokokolo wambisola nkambo djɛsɔ. Winá wɔ tokokolo yomboshimela ambɔ wambowa tolembetelo tɛnyɛ djɛ nde ananghaka loseka, nde ambawola edjinge ambɛnyɛ djɛ ambokiyana efula lá nkambo djɛsɔ. Nkambo djɛsɔ nyɛnyɛka ente nde amboyapɛla? Lako, lá nkambo djɛsɔ tokokolo wangoyala la djonyi djɛ nyɛna nkambo nkina koko apengo okiyano toko. Onto wɔsɔ atanangha ovunga wɔsɔ mbala kɛmɔ toko m’ɔtɛ wɔ ndɔshi nkano djɛ nyɛtshi, koko ananghaka ovunga w’ekekete l’ilá k’ɛnɔnyi efula. Nde nyɔmɛlɛ atayɛ lɛkɔpa kɛnde ndisola, koko wowisolaka. Djɛkondeke, tokokolo wangoyala la djonyi djɛ nyɛna tolembetelo tɔ nsɔsɔlɔ tɛnyɛ djɛ onanghi w’ovunga wɔsɔ ambotshikitanyɛ tokanyi, mposɛ la eyalelo kɛnde. (Wala 2 Kɔrɛtɔ 7:11.) Nkambo djɛsɔ nkoka ndɔmba winá efula djɛ onto wɔsɔ nangha etshikitano wɛnyɛ djɛ nde amboyapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ. Nde nkoka mposa m’otshumano w’Akristo l’ilá k’etsho ɛmɔtshi.​—1 Kɔ. 5:11-13; 6:9, 10.

18. Wopo wɔkɔnge onto womboposa m’otshumano ɛnyɛnde djɛ amboyapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ, ko eposelo wɛkɔnge weyalaka la nkambo djɛsɔ?

18 Djɛ nyɛnyɛ ente nde amboyapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ, onto womboposa m’otshumano ladjɛ ndjɛka lá nsanghanyɛ mbala la mbala la nkilika dako djɛ tokokolo djɛ ndjala la nonghanyi kɛ wɔlɔ kɛ ndɔmbaka la kɛ ndjekaka. Lonkina, nde ladjɛ nangha la wolo djɛ ndjewɔ akambo wakoka ndokome djɛ nangha ovunga lonkina. Ntsha nde nangha la wolo djɛ nkawoyɛ djokanelo djɛnde nya Yehova, nde nkoka ndashikikɛ ante Yehova angowimeyɛ lotshinda lotshinda edjinge tokokolo wangokawoyɛ l’otshumano. Lá nsɔsɔlɔ, winá wɔ tokokolo ohonawɔ djɛ ndjewa ntsha onto amboyapɛla lá lɛdji lɔ nsɔsɔlɔ, iwɔ ndjewaka ambɔ evunga enkfumɔ wepayalaka ngo wopo ɔmɔ koko ntshikitanaka, djɛkondeke iwɔ nshishimaka nkambo la nkambo la nkɔmɛ nkfumɔ.

19. Kɛkɔnge kesakisola ndapɛla kɛ nsɔsɔlɔ? (Ezekiyɛlɛ 33:14-16)

19 Etengo sɛnaki, ndapɛla kɛ nsɔsɔlɔ apakomengo lá nkiyana m’ɔtɛ w’ovunga w’isombonangha. Kɛsɔ nsakisolaka lonkina nangha etshikitano wɛ mase k’oloko lá tokanyi, l’oloko edjinge nangha akambo wa wɔlɔ. Kɛsɔ ndɔmbamaka lonkina ntshika enanghedji kɛ nyɛtshi ko nɛmɛyɛ ɛlɛmbɛ wɛ Yehova. (Wala Ezekiyɛlɛ 33:14-16.) Nkambo djɛ ntondo dj’onto wombonangha ovunga oyɛnde ladjɛ ndjila yimba nde, ndɔngɔsɔla djokanelo djɛnde nya Yehova djetshitanisá.

KOTSHƐ ANANGHI Y’EVUNGA DJƐ NDAPƐLA

20-21. Wopo wɔkɔnge w’okokaso nkotshɛ onto wɔmbɔkfɔ l’ovunga w’ekekete?

20 Yeso ɛnyɛka lá yopasɛ etenyi kɛmɔtshi kɛ djonyi k’olemo wɔnde w’ipoposanyɛ má ntepela ante: ‘Ndjɛka ndohona, anto w’evunga dj’iwɔ ndapɛla.’ (Luka 5:32) Nkambo djɛsɔ ladjɛ ndjala mposɛ kɛso kɛ ntondo. Kokanela ntsha tombisola ente ilongo yɛso yɛ ma ma ambonangha ovunga w’ekekete. Kɛkɔnge koyɛso ladjɛ nangha?

21 Tongonanghela ilongo yɛso nyɛtshi ntsha iso mpona djɛ ndjisa ovunga wɔnde. Welo wɛ nghɔsɔ wepalongaki lotshinda mande Yehova ɛna kenkfumɔ keheta. (Woo. 5:21, 22; 28:13) Iso nkoka nkotshɛ ilongo yɛso má ndovungola ente tokokolo ɔkɔpawɔnde ntokotshɛ. Ntsha ilongo yɛko apakɔpɛ ntoshimela tokokolo ovunga wɔnde, wɛ ladjɛ ntshɔ ntashimela, mande kɛsɔ kɛngɛnyɛ djɛ wɛ nsɔsɔlɔ nkɔpaka ilongo yɛko. Nkambo djɛsɔ dekɔ djonyi mande nde nkoka ntshutshɛ djokanelo djɛnde nya Yehova!

22. Kɛkɔnge kɛ sɔngɛna lá djamba djeyaye?

22 Ko, onanghaso mo, ntsha onanghi w’ovunga ananghaka ovunga w’ekekete edjinge ananghaka ovunga wɔkɔ ilá efula ko tokokolo wambɔsa nkano djɛ nde mposa m’otshumano? Kɛsɔ nkɔpaka nsakisola ante waponanghelisa akambo la djandji? Lá djamba djeyaye, tɔngɛna wopo wɔ Yehova ɔpɛyɛkande ananghi y’evunga dilanyɛ la djandji nkfumɔ la wopo w’okokaso ndowokola.

YEEMBO 103 Anami w’ɛnkɔkɔ walekɔ ampame yelekɔ etengo epapɛyɛ (lá Otetela)

^ par. 5 Ndapɛla kɛ nsɔsɔlɔ apasakisola ngo ntepela ente tombokiyana m’ɔtɛ w’ovunga w’isonanghaki. Má nkamba la ndjɔmbɔmba kɛ Nkfumi Ahaba, Nkfumi Manase, la kɛ wɔna wɔ lotshito wɔ lá ndjɔmbɔmba kɛ Yeso, djamba djɛnɛ ngotokotshɛ djɛ nsipisoyɛ kɛnɛ kɛ ndapɛla osakisolawɔ nsɔsɔlɔ. Djengotepela lonkina akambo wa tokokolo oyɛwɔ ladjɛ ndjila yimba djɛ ndjewa ntsha wɔnanyɔ kana nkana kenanghisa ovunga w’ekekete alekɔ la ndapɛla kɛ nsɔsɔlɔ.

^ par. 60 NSAKISO Y’ASANGO: La nkɛlɛ kenkfumɔ Nkfumi Ahaba ashimela anami wande djɛ mbokela Mikaya ɔprɔfɛtɛ wɔ Yehova tá lokando.

^ par. 62 NSAKISO Y’ASANGO: Nkfumi Manase atalɔndjɛ enkambi wɛnde djɛ ntshita tosakandole tɔ ndananghe lá tɛmpɛlɔ.

^ par. 64 NSAKISO Y’ASANGO: Wɔna wotshwisa, ambɔlɛmba má lɔkɛndɔ l’otale lɔ ndombonangha, ko ambowa lokembo winá wɔ ndombotangela mvulu kɛwɔ m’otale.