Skip to content

Skip to table of contents

NDRIMA NYA GIHEVBULO 40

Sa gu thula ginani gu dzi laya khu lisine?

Sa gu thula ginani gu dzi laya khu lisine?

“Eni [nyi di] tela . . guta rana sighohi gasi si dzi laye si wuya ndzilani nya lisine.” — LUKA 5:32.

NDZIMO 36 Sayisa monyo wago

ESI HI NA SI HEVBULAGO AVBA NYA NDRIMA YEYI *

1-2. Gu hambana muni gu guromo avbo ga Akabi ni Manasi, nigu siwudziso muni hi na bhulago khiso?

HONGOLENI hi bhula khu Dzipfhumu dzimbili dzi vbanyidego gale yoyo. Mweyo nya Dzipfhumu yi di gu fumeya mufumo nya 10 nya mahundzu ya Israyeli nigu yimbe yi di gu fumeya mufumo nya mahundzu mavili ya Judha. Ambari olu Dzipfhumu dzedzi dza dzimbili dzi vbanyidego ga dzitepo nya gu hambane, idzo dzi giride silo nya singi nyo fane. Dzipfhumu dzedzi dza dzimbili kha dza engisa Jehovha. Nigu, idzo dzi giride gu vathu vaye va ghoha. Dza dzimbili dzi di gu khozeya vanungungulu nya malipha nigu dzi diri vasongi. Ganiolu, gu diri ni gilo nyo hambane ga vama vava vavavili. Mweyo yakone yi simamide gu gira silo nyo vivbe kala yi yafa, ganiolu yimbe yi dzi layide yi bwe yi divaledwa silo nyo vivbe yi giridego. Gu diri va mani Dzipfhumu dzodzo?

2 Pfhumu ya Israyeli gu diri Akabi, nigu Pfhumu ya Judha gu diri Manasi. Gu hambana ga Dzipfhumu dzedzi dza dzimbili, gu nga hi hevbudza silo nya singi lisima, nya nga gudzilaya. (Mith. 17:30; Rom. 3:23) Ginani gudzilaya? Nigu muthu a gu yeyedza kharini gu khuye a dzi layide? Hi ngu vbweta ngudzu guti esi kholu ha gu vbweta gu khethu Jehovha a hi divaleya sighoho sathu. Gasi hi mana mihlamulo nya siwudziso sesi, hi wona edzi womi nya Dzipfhumu dzedzi dza dzimbili wu nga ba wuri idzo ni esi hi nga si hevbulago khu giyeyedzo gyadzo. Khavbovbo, hi na wona esi Jesu a hevbudzidego maningano ni gudzilaya.

GINANI HI GI HEVBULAGO KHU GIYEYEDZO GYA PFHUMU AKABI

3. Akabi a diri Pfhumu nyo khale kharini?

3 Akabi a diri Pfhumu nya wu 7 nya mufumo nya 10 nya mahundzu ya Israyeli. Uye a di tshadhide ni Jezabheli gyanana gya Pfhumu ya Sidhone, ga litigo li nga ba li ghanyide li gomogo wuronga. Adzina saye mutshadho wowu wu giride gu litigo la Israyeli li mana dzitsapawu nya dzingi. Ganiolu, khu kotani nya mutshadho wowu, uye vegide mhangoni wupari wa vana Israyeli ni Jehovha. Jezabheli a di gu khozeya Bahali, nigu avbo nya wukhozeyi wavo gu di gu patega wubhayi nigu ningeya sanana kha nga muphaso. Nigu, Jezabheli a di kutsedzeya Akabi gasi gu andrisa wukhozeli wowo nyo nyenyeze. Tepo Jezabheli a nga ba ari Pfhumugazi, vatshavbo vaprofeti va Jehovha va diri mhangoni. Uye giride gu nya vangi vakona va songwa. (1 Dzipf. 18:13) “Akabi a di gira ugo guvivbidego mbeli ga PFHUMU Nungungulu, ngudzu guvbindra avo va mu thangedego gufuma.” (1 Dzipf. 16:30) Jehovha kha veta khu magata esi Akabi ni Jezabheli va nga ba va gira. Wulangani nya isoso, uye a di gu si wona satshavbo esi va nga ba va gira. Khu wuhindzi, Jehovha rumede muprofeti Eliya gasi guya gengedza vathu vaye a bwe a va kutsa gu vbindrugedza mavbanyelo yawe na yi ngo romo tepo, ganiolu Akabi ni Jezabheli kha va engisa.

4. Gu diri wevbi tshayiso wa Akabi nigu ginani egi Akabi a giridego?

4 Khu kharato, tepo nya gu Jehovha a gira gilogyo yi di vboha. Jehovha a di rumeya muprofeti Eliya gasi guya embeya Akabi ni Jezabheli edzi va nga vbweta gu tsayiswa khidzo. Ndranga yawe yatshavbo yi di hadzi songwa. Malito ya Eliya ma khuhide ngudzu Akabi. Egi gi hlamadzisago khu gu mwama wule nya gu dzi khusedze a di dzi nogisa. — 1 Dzipf. 21:19-29.

Pfhumu Akabi yeyedzide gu khuye kha nga ba a dzi layide khu lisine tepo a nga theya muprofeti wa Nungungulu pasoni (Wona ndrimana 5-6) *

5-6. Ginani gi yeyedzago gu Akabi kha nga ba a dzi layide khu lisine?

5 Ga giemo gile, Akabi a dzi nogiside, ganiolu esi si giregidego khu gu landreya si yeyedzide gu khiso Akabi kha nga ba a dzi layide khu lisine. Uye kha zama ni gu dusa wukhozeli wa Bhahali khavba nya mufumo waye nigu uye kha kutsa vambe gu khozeya Jehovha nigu simbe silo a giridego Akabi si di gu yeyedza gu khiso uye kha nga ba a dzi layide khu lisine.

6 Khu hwane Akabi a di lomba Pfhumu ya Judha Josafati gasi guya dwana vatshavbo ni va Asiriya. Josafati a diri Pfhumu nya yadi, a di gu tumba Jehovha nigu a di va ninga mawonelo nya gu hongole va ya wudzisa muprofeti wa Jehovha, gasi vati esi va yedego gu gira na va si gu hongoli nyimbitunu. Gu pheyani, Akabi kha ma tsakeya mawonelo yoyo. Uye a di khuye: “Womo mumbe mwama nya gupwani khu Mikeya, mwamana wa mila, khavbo gwaye gu ngu kodzega gu wudzisa Pfhumu Nungungulu. Aholu eni nyi ngu mu nyenya, kholu uye gima a si nyi profeteli silo nya sadi.” Ambari ulolo, avo va di ya wudzisa muprofeti Mikeya. Kha nga a ganedego Akabi, muprofeti wa Nungungulu kha nga ganeya silo nya sadi khu uye. Akabi na dzi layide a lomba gu divaledwa khu Jehovha, ganiolu uye kha gira isoso, uye a di ruma gu muprofeti wa Jehovha a thedwa pasoni. (1 Dzipf. 22:7-9, 23, 27) Lisine gu Akabi a si kodzide gu theya muprofeti wa Jehovha pasoni, ganiolu uye kha si kodza gu himbedzeya giprofeto gya Jehovha gu tadzisega. Ga nyimbi yi nga landreya, Akabi a di songwa. — 1 Dzipf. 22:34-38.

7. Ginani egi Jehovha a ganedego khu Akabi hwane nya gu ba a fude?

7 Hwane nya gu ba Akabi a fude, Jehovha yeyedzide idzo a nga ba a mu wona khidzo mwama wule. Tepo Pfhumu Josafati a nga vbuluga nyimbituno a wuya gaya, Jehovha rumide muprofeti Agewu gasi guya mu embeya khuye ghohide khu gu phasa Pfhumu Akabi. Muprofeti Agewu a di khuye: “Ina u na ni fanelo nya guphasedzele muthu nya guvivbedwe khu monyo ni gu gola vale va nyenyago Pfhumu Nungungulu, gani?” (2 Dzik. 19:1, 2) Nga dundrugeya, nari khatsi Akabi a di dzi layide khu lisine, muprofeti Agewu na sa ganeya khuye uye a diri mwama nya gu vivbedwe khu monyo a nga ba a nyenya Jehovha. Somo guagani gu khiso, ambari olu Akabi a nga ba a gira gu khatsi a di kuhidwe khu malito yaya, uye kha dzi laya khu lisine.

8. Ginani hi gi hevbulago avba nya giyeyedzo gya Akabi maningano ni gudzilaya?

8 Ginani hi nga gi hevbulago khu giyeyedzo gya Akabi? Tepo Eliya a nga ganeya ga Akabi gu khuye ndranga yaye yi di hadzi gu tsayiswa, uye a dzi nogiside. Isoso si diri silo nya sadi. Esi Akabi a giridego khu gu landreya si di gu yeyedza gu khiso uye kha nga ba a dzi layide. Gudzilaya nya lisine kha si thuli basi gu ganeya gu khethu nyi ngu dzi laya khesi hi giridego. Kha nga hi na si wonago, giyeyedzo gya Manasi gi na hi phasa gu pwisisa gu khethu so thula ginani gudzilaya khu lisine.

GINANI HI GI HEVBULAGO KHU GIYEYEDZO GYA PFHUMU MANASI

9. Manasi a diri Pfhumu nyo khale kharini?

9 Hwane nya 200 myaga, Manasi khade Pfhumu ya Judha. Sighoho saye adzina si diri si khongolo ngudzu guvbindra sa Akabi. Bhibhiliya yari khiyo: Manasi “thumide ngudzu mithumo nya guvivbe mbeli ga PFHUMU Nungungulu gasi gu mu gorosa.” (2 Dzik. 33:1-9) Manasi vbahede siluvelo vanungungulu nya malipha, nigu egi gi thisago khu gu uye vegide umo nya tempeli ya Jehovha sifananiso nya guvatwe, adzina si nga ba si emeya nungungulu nya dzimimba mwendro a phasago gu velega. Uye a di gu sasuva dzisolo ni gu thumisana ni wunyanga. Manasi gambe “vbaladzide gambe novba nya wungi ngudzu nya mba na nandru.” Uye songide vathu nya vangi ngudzu a bwe a “gira miphaselo khu gu vbisa gyanana gyaye niloni,” a gireya vanungungulu nya malipha. — 2 Dzipf. 21:6, 7, 10, 11, 16.

10. Jehovha tsayiside kharini Manasi nigu ginani egi Manasi a giridego?

10 Gu fana ni Akabi, Manasi kha engisa wusingaladzi a ningidwego khu vaprofeti va Jehovha. Khu ndziya yoyo, Jehovha a di reseya Vajudha “vathangeli nya dzinyimbi dza mufumeli wa Asiriya, va ta mola Manasi va mu hunga khu makhetshe, va mu yisa Bhabhiloni.” Tepo Manasi a nga ba a ri pasoni Bhabhiloni, so gira gu khatsi uye dundrugede gwadi khesi a nga ba a giride. Uye a di “dzi thesa ngudzu vbavbatshi ga Nungungulu wa vababe vaye” nigu Manasi giride nya singi nya guvbindre isoso. Uye “a di lombelela ga Jehovha Nungungulu waye.” Bhibhiliya yari khiyo: Manasi ‘gombede gwaye.’ Mwama wule nya gu vivbedwe khu monyo phede gu vbindrugedza mavbanyelo yaye, uye phede gu wona Jehovha kha nga “Nungungulu waye” nigu simamide gu gombeya gwaye. — 2 Dzik. 33:10-13.

Pfhumu Manasi yeyedzide gu khuye a di dzi layide khu lisine tepo a nga wugeya wukhongeyi nya malipha (Wona ndrimana 11) *

11. Guya khu 2 Dzikoronika 33:15, 16, Manasi yeyedzide kharini gu khuye a di dzi layide khu lisine?

11 Khu gu gimbiya nya tepo Jehovha hlamude milombelo ya Manasi. Avbo nya milombelo ya Manasi, Jehovha tugude gu khuye mavbanyelo yaye ma vbindrugedzide. Khu kharato, Jehovha engisede Manasi tepo a nga lomba divalelo a bwe a mu dzumeleya gu khala gambe Pfhumu. Manasi giride satshavbo a nga si kodza gasi gu yeyedza gu a di dzi layide khu lisine. Uye giride silo nya gu Akabi kha nga tshuka na giride. Uye vbindrugedzide mavbanyelo yaye. Uye wugede wukhozeyi nya malipha a bwe a kutsa vathu gu va khozeya Jehovha. (Leri 2 Dzikoronika 33:15, 16.) Si lombide gu Manasi a manega ni gukhodwa ni gu tiya hwambo gasi gu gira esi, kholu na nga si dzi layi, uye a di siri giyeyedzo nya gyadi ga valongo vaye ni ga vatshavbo vathu, ganiolu tepo a nga ba a gumbide, Manasi zamide gu lulamisa satshavbo sigaradzo a nga ba a giride. Si nga gira gu Manasi na khade giyeyedzo nya gyadi ga tugulo waye Josiya, oyu khu gu gimbiya nya tepo a khadego Pfhumu nya yadi. — 2 Dzipf. 22:1, 2.

12. Giyeyedzo gya Manasi gya gu hi hevbudza ginani maningano nigu dzi laya?

12 inani hi nga gi hevbulago khu giyeyedzo gya Manasi? Uye dzi nogiside mbeli ga Nungungulu nigu giride nya singi gu vbindra isoso. Uye gombede ga Jehovha gasi a mu yeyedza wuhindzi. Manasi vbindrugedzide mavbanyelo yaye. Uye dzi garadzede gu lulamisa sighoho a giredego a dzi garadzeya gu khozeya Jehovha a bwe a phasa vambe gu gira sasimweso. Giyeyedzo gya Manasi gi ngu phasa avo va giridego sighoho nya sikhongolo. Iso si dugeledego Manasi so yeyedza gu khiso Jehovha Nungungulu ‘khwadi nigu a ngu divaleya vatshavbo vathu.’ (Ndzi. 86:5) Jehovha a na divaleya ava va dzi layago khu lisine.

13. Ninga giyeyedzo gi hi phasago gu pwisisa gilo nya lisima maningano ni gudzilaya.

13 Manasi giride nya singi gu vbindra basi gupwa guvbisa khu sighoho a giridego. Isoso sa gu hi hevbudza silo nya lisima ngudzu maningano ni gudzilaya. Nga dundrugeya khu gipimaniso gegi: Hongole hi khethu wo hongola padhariya u ya renga bholu, ganiolu vbavbandze nyo gu ninge bolo murengisi wule o gu ninga litandra. Ina u di hadzi tsaka? Khu lisine ne. Ahati murengisi wule a gu gu embeya gu khuye litandra gilo nya lisima gi beyago avba nya bholu ke? Khu lisine, u di hadzi gu mba tsaka gambe. Khu ndziya nyo fane Jehovha o vbweta gu khuye gighohi gi dzi laya. Khyadi ngudzu gighohi gya gupwa guvbisa khesi gi giridego. Gupwa guvbisa limwedo nya mazambo nya gu dzi laye, ganiolu isoso kha si eneyi. Ginani gambe egi gighohi gi yedego gu gira? Hi hevbude nya singi avba nya matimo ma ganeyago khu Jesu.

HI NGA DZITI KHARINI GU KHETU MUTHU NYO KHAGURI A DZI LAYIDE KHU LISINE

Tepo gi nga wuyisa mapimo, gyanana gi nga ba gi dzumede gi di hunga gu bweleya gaya (Wona dzindrimana 14-15) *

14. Avba nya gipimaniso gya Jesu, gyanana gi nga ba gi dzumede gi yeyedzide kharini gu khigyo gi dzi layide?

14 Jesu ganede khu matimo nya gumbure ngudzu ma gomogo umo ga Luka 15:11-32. Avba nya matimo yaya, gyanana gi di diga gu engisa papayi wagyo gi duga khu ndrangani gi bwe gi dzega lipfhumba “gi pepetsega ni mayigo.” Iyoyo gi diya vbanya womi nya mba wadi, ganiolu tepo gi nga tshangana ni sigaradzo gi di pheya gu dundrugeya gwadi khesi gi nga ba gi giride. Igyo gi wonide gu khigyo womi wagyo wu di khadzisegide gwadi tepo gi nga ba gi romo ga papayi wagyo. Kha nga Jesu a ganedego, igyo gi di “wuyisa mapimo.” Igyo gi di hunga gu bweleya gaya giya lomba divalelo ga papayi wagyo. Khyadi ngudzu olu gyanana gile gi wonidego gu khigyo esi gi hathidego gu gira si diri silo nya mba sadi, ganiolu isoso kha sa nga ba si enede. Igyo gi di yede gu gira gilogyo.

15. Gyanana gi dzimedego gya avba nya gipimaniso gya Jesu, gi yeyedzide kharini gu khigyo gi di dzi layide?

15 Gyanana gile gi nga ba gi dzumede gi yeyedzide gu khigyo gi di dzi layide khu lisine. Igyo gi giride liendro nyo laphe gi wuya gaya. Tepo gi nga ba gi ganeya ni papayi wagyo gi di khigyo: “Nyi ghohide mahoni gwa Nungungulu ni mahoni gwago, nyi mwalo gambe fanelo nya guranwe gyanana gyago.” (Luka 15:21) Malito yaya ma gu yeyedza gu khayo igyo gi di gu vbweta gu wusedza wupari wagyo ni Jehovha. Igyo gambe gi di gu dziti gu khigyo iso gi giridego si vbiside papayi wagyo. Nigu igyo gi di dzi emisede gu gira ni gevbini gasi gi divaledwa khu papayi wagyo ambari kamo so lomba gu gi thuma nga githumi gyaye! (Luka 15:19) Gipimaniso gegi nya gyanana gi dzumedego khandri matimo nyo mbure basi. Matimo yaya ma nga hevbudza silo nya lisima ngudzu madhota libandlani. Ndriyathu nyo khaguri o gira gighoho nya gikhongolo, madhota ma yede gu gevisisa gwadi gasi gu wona gu khayo ina uye a dzi layide mwendro ne.

16. Khu ginani si nga garadzeyago madhota gu tugula gu muthu nyo khaguri dzi layide khu lisine mwendro ne?

16 Si nga garadzeya madhota gu tugula gu khayo muthu nyo khaguri a giridego gighoho nya gikhongolo dzi layide khu lisine. Khu ginani? Kholu ayo kha ma siti iso si guromo monyoni nya muthu, khu kharato ayo ma gu zama gu tugula mithumo yaye gasi ma tugula gu khayo uye vbindrugedzide mavbanyelo yaye khu gighoho a giridego mwendro ne. Dzimbe dzitepo muthu a nga gira gighoho nya gikhongolo ngudzu nya gu madhota ma si tiyisegi gu khayo uye dzi layide khu lisine.

17. (a) Khu gevbini giyeyedzo gi yeyedzago gu khigyo gu ganeya basi gu khethu hi ngu dzi laya kha si thuli gu khiso hi ngu dzi laya khu lisine? (b) Guya khu 2 Vakorinto 7:11, ginani egi muthu a dzi layidego khu lisine a yedego gu gira?

17 Nga dundrugeya khu giyeyedzo gegi. Ndriyathu nyo khaguri na ni myaga nya yingi ngudzu na a gu gira wubhayi. Wulangani nya gu lombe giphaso, uye a gu siha gighoho a girago ga myangadzi waye, ga dzipari ni ga madhota. Khu kharato, uye a hegisa khu gu tugudwa. Khavbovbo, tepo madhota ma mu embeyago khayo ma tugude gu khayo uye a ngu gira wubhayi uye a gu dzumeya gighoho gyaye a bwe si gira khatsi a ngu dzi laya khesi a giridego. Ganiolu, ina iso a giridego si enede? Ahihi. Madhota ma yede gu wona nya singi guvbindra basi guvbisa a gu yeyedzago. Ndriyathu yoyu kha gira gighoho gegi basi gumogo khu gu phazama, ganiolu vbedzide myaga nya yingi na gu gi gira. Gu diga isoso, ndriyathu yoyu kha ganeya abune sighoho saye, a di yedzwa khu gu tugudwa. Khu kharato, madhota ma yede gu gevisisa gwadi gasi ma wona gu gighohi gegi gi vbindrugedzide mapimo yagyo ni mithumu yagyo. (Leri 2 Vakorinto 7:11.) Adzina si nga dzega tepo nyo laphe gasi gu mwama yoyo a vbindrugedza mavbanyelo yaye, nigu si nga gira gu si lomba gu a duswa khu libandlani khu tepo nyo khaguri. — 1 Kor. 5:11-13; 6:9, 10.

18. Muthu a dusidwego libandlani a gu yeyedza kharini gu a dzi layide khu lisine nigu khu wevbini handro wu reswago khu isoso?

18 Muthu a dusidwego libandlani yede gu gira silo nyo khaguri si yeyedzago gu khiso uye a dzi layide khu lisine. Uye yede gu hongola mitshanganoni tepo yatshavbo a bwe a engisa wusingalagadzi a ningidwego khu madhota, nya gu gombeye tepo yatshavbo ni gu hevbula Bhibhiliya. Nigu, uye yede gu gira satshavbo a si kodzago gasi gu potsa silo si nga mu girago a ghoha. Muthu a gu dzi garadzeya gu wusedza wupari waye ni Jehovha a nga tiyisega gu khuye Jehovha a nga mu divaleya nigu madhota ma nga mu phasa gambe gu wuyela libandlani. Tepo madhota ma zamago gu tugula gu muthu nyo khaguri dzi layide mwendro ne, ma yede gu pwisisa gu khayo siemo si hambanide, khu kharato ma yede gu potsa gu lamula khu ndziya nya mba yadi.

19. So thula ginani gu dzi laya khu lisine? (Ezekiyeli 33:14-16)

19 Kha nga hi si wonidego, gu dzi laya nya lisine kha si thuli basi gu ganeya gu khethu hi ngu dzi laya khesi hi giridego. Ugo ga gu pata gambe gu vbindrugedza mapimiselo yathu ni edzi hi dzipwago khidzo, nigu guvbindrugedza gogo gu yede gu hi kutsa gu gira gilogyo, a gu gu diga mavbanyelo nyo vivbe hi bweleya ga Jehovha. (Leri Ezekiyeli 33:14-16.) Gilo nya lisima egi gighohi gi yedego gu gira gu wusedza wupari wagyo ni Jehovha.

PHASA SIGHOHI GU DZI LAYA

20-21. Hi nga phasa kharini muthu a giridego gighoho nya gikhongolo?

20 Jesu tshamusede gipandre nya lisima nya thumo waye tepo a nga khuye: “Eni nyi di tela guta rana sighohi gasi si dzi laye si wuya ndzilani nya lisine.” (Luka 5:32) Anethu hi yede gu manega ni misuwo yeyi. Khu kharato, ginani u yedego gu gira ya gu tshuka pari yago nya yikhongolo yi gira gighoho nya gikhongolo?

21 Hi na ghoha pari yathu ha gu zama gu siya gighoho yi giridego. Nigu ambari ha gu siha, kha si na nga phasa gilo kholu Jehovha a ngu si wona satshavbo. (Mav. 5:21, 22; 28:13) Wa gu vbweta gu phasa pari yago, yi kutse gu hongola yi ya bhula ni madhota, ganiolu ya gu bomba uwe kamo u nga hongola uya bhuleya madhota. Wa gu gira isoso u na yeyedza gu khuwe wa gu vbweta gu phasa pari yago. Esi si na ni lisima kholu a gu mba ya lomba giphaso ga madhota a bwe a dzi laya a na luza wupari waye ni Jehovha.

22. Ginani hi na bhulago khigyo avba nya ndrima yi landreyago?

22 Dzimbe dzitepo muthu a ngu gira gighoho khu gu phindra phindra nyo bwe madhota ma hunga gu khayo a yede gu duswa libandlani. Ina isoso so thula gu khiso madhota kha ma yeyedza pweya-wusiwana? Avba nya ndrima yi landreyago, hi na pwisisa edzi Jehovha a yeyedzago khidzo pweya-wusiwana a gu ba a tsayisa gighohi hi bwe hi wona edzi hi nga mu pimedzeyago khidzo.

NDZIMO 103 Madhota siningwa sa Nungungulu

^ par. 5 Gu dzi laya nya lisine kha si eneyi gu ganeya basi gu khuwe esi nyi giridego gighoho nya gikhongolo. Ndrima yeyi yi na hi phasa gu pwisisa gu khethu ginani gudzilaya nya lisine, nigu hi na wona giyeyedzo gya Pfhumu Akabi, Pfhumu Manasi ni gyanana gi khumbugwago avba nya gipimaniso gya Jesu. Nigu, hi na wona gambe esi madhota ma yedego gu dundrugeya khiso tepo si lombago gu ma hunga gu khayo ndriyathu nyo khaguri a dzi layide mwendro ne.

^ par. 60 MITSHAMUSELO NYA DZIFOTO: Pfhumu Akabi a di goroga a bwe a ruma dzigwardha dzi mola Mikeya, muprofeti wa Jehovha a thedwa pasoni.

^ par. 62 MITSHAMUSELO NYA DZIFOTO: Pfhumu Manasi a gu ruma sithumi nyo khaguri gu khungumuleya sifananiso a nga ba a si vegide umo nya tempele.

^ par. 64 MITSHAMUSELO NYA DZIFOTO: Na gi garade khu liyendro, gyanana gi nga ba gi dzumede gya gu tsaka kholu gi vbohidego vbafuvbi ni gaya.