BUŊGƐI PƐƐKƐI 42
Nɔ Tiindaŋ Kala Kalaa Maa o Tonyaa Niŋ Ŋ Cho Ni
“La mɛɛndiaŋ nyɛ o nyɛ, mi la che te o bɛnda pɛ. La bii nyɛ cho o kɛndɔɔ wo kpiŋ.”—1 TƐSA. 5:21.
CHONDII 142 Ŋ Faŋaŋ o Tiindaŋ Naa Choo Le
SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *
1. Le yɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ sina nyɛ kpeekpei nda nɔ ma tosa wo le?
HAU kaaŋii bɔɔbɔɔ dimi maa Kilisiɔŋnda nda cho ni, nduyɛ maa a cho Mɛlɛka piɛiyo o nɛi o hɛnaŋ ndo choo. Hei tosa ni, wanaa bɔɔbɔɔ sina nyɛ kpeekpei nda nɔ ma tosa wo le. Le hei ma nyunaŋ aa: “Baa piɛile tonyaleŋ le pilɛ kpe le cho ni? Ɔɔ baa piɛiye kpou cho Mɛlɛka kɔllo nɛŋioo ni?” Kɛ naa yɛ, baa ŋ nɔ pa tiindaŋndo kpeekpei maa nyɛ naŋ pɛɛku waŋnda wo cho tonyaa ni, nduyɛ maa piɛile naŋ cho niŋndeŋ le cho Chɛhowa kɔllo nɛŋioo ni? Baa ŋ nɔ pa kpeekpei miŋ sina tonyaa a sɔɔŋ muŋ okɔɔ? Ŋ tofaŋndɔ.
2. Le yɛɛ Pɔɔl ndoo nɔ yɛ laalaŋ kala kalaa maa o tonyaa niŋ o wa ni? (1 Tɛsaloniaŋ 1:5)
2 Kiilanɔɔ Pɔɔl ndoo nɔ laalaŋ kpeekpeiyo maa, o tonyaa niŋ o wa ni. (Nuawɔ 1 Tɛsaloniaŋ 1:5.) O cho le mɛɛ hei ndii tosa mi Pɔɔl ndoo wa a kɔl kɛndɛ yɛ le, ndoo laalaŋ o ndi niŋ te. Mi ndoo tosa pɛɛku yiŋgoloŋndo o Diom Mɛlɛkaa niŋ. Le hei, mbo laalaŋ maa “nyɛ o nyɛ cho o poonyiaŋ o Yau Mɛlɛkaa niŋ, nyina Mɛlɛkaa tosa ni ma poonyiaa ndu.” (2 Timo. 3:16) Yɛɛnɛ ndoo cha yɛ o pɛɛkɔŋ ndɔɔ niŋ? Mi ndoo che sabulaŋ, la chɔm maa Chiisu wa Mɛsayanɔɔ ni wo. Nduyɛ, hei simlachiaa lepiɛiyaa Chuuwa ndaa kɛɛ le tosaa ni. Mi simlachiaa haa handuŋ o hɔl maa, nda wa waŋnda tonya cho a Mɛlɛka okɔɔ wo pɛɛkoo ni. Kɛ mi ndaa tosa sɔɔŋ Mɛlɛka tul leyɛ woŋ. (Tai. 1:16) Pɔɔl ve maa nda le, ndoo hɛli sɔɔŋ ndoo saaluŋ o Diom Mɛlɛkaa niŋndoŋ te. O wa o bɛɛndiaŋ le acheleŋnda pɛɛkoo, a nyɛ o nyɛ Mɛlɛka dimi le tosaa dɔwɔɔ o wali niŋ.—Walta. 20:27.
3. Baa mɛɛ miŋ sina mulilaŋ le nyunalaŋ kpou malaŋ naŋ laalaŋ maa o tonyaa niŋ naŋ cho ni? (Tofa vɛlɛ kɔfoo hoo, “ Walta Chɛhowalaŋ, a Sɔɔŋ o Kɛɛsiaa le Tosaa Woŋ, ‘Ŋ Cho Ŋ Bɔɔ, Ŋ Chuu Chɔm Te.’”)
3 Waŋnda apum yiyaŋ maa, piɛile tonyaleŋ le nɔ mi le muli 1 Tɛsa. 5:21) Mbo poonyiaa aa: “Nyɛɛmbɔ koni naŋ sina sɔɔŋ pɛŋgu ni.” Mbo chɔɔlu vɛlɛ poonyiaa aa: “Ŋ cho sɔɔŋ chɔɔ mɛɛ wana wa nuaa nyɔɔ chɔɔ o tofaŋ yim yimndo niŋ yɛ.” (1 Kɔliŋ. 13:9, 12) Pɔɔl ndoo bii sɔɔŋ kpou bila le, nduyɛ naa bɛɛ. Kɛ mbo bii tonya kpeekpeiyo bila a Chɛhowa okɔɔ. Ndoo sina sɔɔŋ bɔɔbɔɔ, ŋ ke ndu laalaŋndo maa o tonyaa niŋ o wa ni wo.
nyunalaŋ a suɛi kɛ kɛ okɔɔ, o yɔŋ bɛɛ mi suɛi keŋ fula o Baabuiyo niŋ te. Kɛ baa keŋ cho pa tonya? Ŋ tofaŋndɔ tamaselii Pɔɔl wo. Mbo dɛɛniaa chaaŋaa nduaa Kilisiɔŋnda le ma “mɛɛndiaŋ nyɛ o nyɛ.” Kɛ a koŋ kpou, mi ndupila dimi kpendekele maa, o cho sɔɔŋ kpou le ndoo bii bila le. (4. Yɛɛ mala yɛ naa miŋ laalaŋ maa, ŋ saaluŋ tonyaa, nduyɛ yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa a Kilisiɔŋaa tonyaa okɔɔ?
4 Nɛiyo opilɛ o mala naa miŋ laalaŋ kɛsɛ maa ŋ saaluŋ tonyaa wo, cho tamasi Chiisu kɛsi a piɛile tonyaleŋ okɔɔ wo tuuwo, a nyɛ Seiyaa Chɛhowaa cho hau tosaa wo ni. O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho chɔ maa Kilisiɔŋaa tonyaa nɔ ma (1) fafaŋ nyɛm cheleŋndoŋ sooluuwo, (2) ke diola Mɛlɛkalaŋ bɛɛleŋ, (3) kaala tonyaa, (4) kaaliaŋ vellaa velle a kɔllo kpou.
Ŋ NƆ MIŊ FAFAŊ NYƐM CHELEŊNDOŊ SOOLUUWO
5. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ Chiisu o ba, te o hiŋ pɛ a nɛi kpeekpei naŋ nɔ miŋ piɛi Mɛlɛka wo okɔɔ, nduyɛ vɛɛ naŋ duau yɛ nyɛ o pɛɛku buɛiyaa nduaa wo o wali niŋ?
5 Chɛhowa kinɛi Chiisu piɛi ni kanifuule, o nɔ kaala yiŋgoloŋndo le ndu. Mbo chɔm hei kpendekele teleŋ o wa o chieeŋndo choo wo. (Luku 4:8) Nduyɛ mbo pɛɛku buɛiyaa nduaa, le ma tosa nyɛ pilɛ koŋ kpe. Pesiŋ bɛɛ Chiisu nda buɛiyaa nduaa soliŋ nyɛm cheleŋndoŋ kpeku o Mɛlɛka piɛiyo niŋ te. Le mɛɛ naŋ chi Mɛlɛka le yɛ, wana o wana nɔla mbo toosiaa nyɔɔ, mbo wa maa velaŋ ndɔ le. (Aisaya 46:5) Kɛ baa ŋ nɔ pa miŋ toosiaa nyɔɔ velaŋ wanaa diandaa, okoŋ miŋ kandu ndu piɛiyo? Sawa diiŋ ndɔɔ le sawala tɔla Mɛlɛka ndoo ke Muuselaŋ ndo dimi aa: ‘La toosiaa velaŋ nyɛ o nyɛ mi la sooluu ndu maa mɛlɛka nya le, nyɛm waa choo choo ni, nyɛm waa o chieeŋndo choo ni, . . . la tunduŋ muŋ o labɛŋgu niŋ, mi la sooluu muŋ te.’ (Ɛsɔ. 20:4, 5) Wanaa yeema Mɛlɛka kɔllo nɛŋioo wa, bii nyɛ diomndaŋ ndaŋ la sim ndo bila.
6. Tamasi nɛɛ yaa Seiyaa Chɛhowaa cho yɛ hau tolɔɔ kɔɔli le Chɛhowa piɛiyo?
6 Wanaa pɛɛku a sɔɔŋ paandoŋ okɔɔ wa dimi maa, Mɛlɛka kinɛi Kilisiɔŋaa tasiaa ndaa piɛi ni. Le tamaseliiyo, mi yau pilɛ dimi aa: “Kilisiɔŋaa tasiaa ndaa tul bɔɔ nyɛm cheleŋndoŋ soliŋndo kpeku leyɛ,” o fondaŋnda ndaa piɛi Mɛlɛkalaŋ niŋ. Hau, mi Seiyaa Chɛhowaa tol tamasi Kilisiɔŋnda o wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ kɔɔli. Ŋ piɛi o fotueila wanaa diandaa lo ɔɔ o maalikɛiya lo le, nduyɛ ŋ piɛi Chiisu le. Ŋ heelul beendiɛiyo baa le, nduyɛ ŋ tosa nyɛ o nyɛ le wanaa cho o masaleŋ choo wa piɛiyo le. Ŋ kɛɛsiaŋ o kɔl le diomnda Chiisulaŋ diikɔŋndo mɛɛ mɛɛ sɔɔŋ wa. Mi Chiisu dimi aa: “Chɛhowa Mɛlɛka numndo ŋ nɔ ni ma piɛi.”—Maa. 4:10.
7. Teŋgeŋ yɛɛ cho yɛ Seiyaa Chɛhowaa tɛɛŋ a kaŋii cheleŋnde?
7 Hau, wanaa bɔɔbɔɔ kaala simlachiaa lepiɛiyaa waŋnda sina tau wa nilaŋ yaŋɔɔ. Mi bɛɛle waŋnda haa nɔ le simlachiaa lepiɛiya haa leŋ, hiou nda o kɔl kɔɔli haaa ma kuɛ le nda piɛiyo. Mi waŋnda pɛ cha o kaŋii ndɛi niŋ, ma pendu yaula ndalaŋ, nduyɛ ma yɔŋgu nyɛsɔlaa tau le kɔɔnala simlachiaa kaŋ tooloo. Mi apum laalaŋ nyɛ o nyɛ nda dimul nda pɛ. Mi waŋnda haa wa a kɔl kɛndɛ le simlachiaa kaŋ nilaŋ yaŋɔɔ naŋ chaa Chiisu nda cho chɔɔ ni. O baa pilɔɔ choo, wanaa cho Chɛhowa piɛiyo wa tul wanachiee kɔɔli le. Mi che bɛɛ ŋ nɔ bɛɛleŋ le wanaa cho chilaŋ chuaa wa, kɛ ŋ chɛl diomnda Chiisu dimilaŋ. Mbo dimi aa: “Nya kpou puaapiliaa nya cho ni.” (Maa. 23:8-10) Ŋ piɛi wanachiee le. O wa aa simlachinɔ lepiɛiyo ɔɔ wanaa cho o masaleŋ choo wa. Ŋ wou laba o sɔɔŋ lemasaŋ a o sɔɔŋ le kaŋndoŋ niŋ te. Nduyɛ ŋ wou laba o sɔɔŋ chieeŋndoŋ niŋ te. O sɔɔŋ muŋ niŋ, ŋ choŋnuŋ teŋgeŋ a wanaa lɔɔŋ ibuŋ maa nda cho Kilisiɔŋnda ni wa.—Chɔŋ 18:36.
Ŋ NƆ BƐƐLEŊ LE DIOLA MƐLƐKALAŊ
Mi Kilisiɔŋaa tonyaa wa a kɔl kɛndɛ tau le acheleŋnda dimullo a Chɛhowa okɔɔ (Tofa pɛl 8-10) *
8. Vɛɛ naŋ looku yɛ sina maa, Chɛhowa yeema mi waŋnda sina diola ndɔlaŋ, nduyɛ ma saŋgala laŋ?
8 A teleŋ pilɛ mi Chiisu piɛi o Finya ndɔ lo aa: “Kɛkɛ, tosa mi waŋnda saŋgala diola numndaŋ.” Mi Chɛhowa suaa o choo choo niŋ le piɛile Po ndɔɔ mulioo. Mbo dimul ndu maa, o cho tosa mi waŋnda ‘saŋgala diola’ ndɔlaŋ. (Chɔŋ 12:28) Teleŋ Chiisu wa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo wo, mbo saŋgala diola Finya ndɔlaŋ. (Chɔŋ 17:26) Le hei, Kilisiɔŋaa tonyaa cho a kɔl kɛndɛ tau le diola Mɛlɛkalaŋ soliŋndo kpeku a le acheleŋnda malaa ma sina a laŋ okɔɔ.
9. Vɛɛ Kilisiɔŋnda o wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ chɔm yɛ maa, ndaa nɔ bɛɛleŋ le diola Mɛlɛkalaŋ?
9 Mɛɛ kunda leKilisiɔŋndo kilaŋ o wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ o faŋa Chiisu wo kɔɔli, mi Chɛhowa hɛli waŋnda “le mi diola ndɔlaŋ la wa nda choo.” (Walta. 15:14) Kilisiɔŋnda haa wa a kɔl kɛndɛ tau le diola Mɛlɛkalaŋ soliŋndo kpeku, a le acheleŋnda malaa ma sina a laŋ okɔɔ. Mi ndaa soliŋ ndaŋ kpeku o wali pollo niŋ a o yaula ndaa poonyiaa laŋ niŋ. * O nɛiyo hoo choo, ma chɔm kpendekele maa nda kinɛi wa acheleŋnda malaa ni le ma sina diola Mɛlɛkalaŋ.—Walta. 2:14, 21.
10. Yɛɛ chɔm yɛ maa Seiyaa Chɛhowaa cho wanaa cho le diola Mɛlɛkalaŋ nda ni?
* Kɛ i cho kpendekele maa Seiyaa Chɛhowaa kinɛi nɔ bɛɛleŋ ni le diola Mɛlɛkalaŋ. Ŋ cho waŋnda malaa le ma sina diola Mɛlɛkalaŋ, mbo hiau kaŋii kɛ kɛ. O nɛiyo hoo choo, ŋ cho kindiŋndo o nɛi o nɛi niŋ le tosaa nyɛ diola naalaŋ la sim ndo, maa naŋ cho Seiya le Chɛhowa ni. (Aisaya 43:10-12) Ŋ soli niŋ New World Translation of the Holy Scriptures, le miiliɔŋndaŋ hiouwɔɔ 240. Nduyɛ mi wanaa hivi Baabuiyo hoo wa miŋgi diola Mɛlɛkalaŋ pila o foofo la wa paandu, kɛ mi wanaa hiviaa cheleŋnda faŋa laŋ ndo. Ŋ cho yaula mala naa le Baabuiyo biyɔɔ bila laŋ solioo o sɔɔŋ maŋgalaŋ niŋ hiouwɔɔ 1,000! Nduyɛ yaulaŋ ndaŋ la nɔ diola Mɛlɛkalaŋ leniŋ.
10 Baa Seiyaa Chɛhowaa cho wanaa cho le diola Mɛlɛkalaŋ nda ni? Ŋ tofaŋndɔ sɔɔŋ ŋpum. Hau, mi simlachiaa lepiɛiyaa bɔɔbɔɔ kindiŋ o nɛi o nɛi niŋ, le diola Mɛlɛkalaŋ vioŋɔɔ. Ma faŋa diola Mɛlɛkalaŋ o Baabuila nda hivi laŋ niŋ, nduyɛ pɛŋ maa kɛɛlu wanaa cho o kaaŋii ndɛi niŋnda diola laŋ soliŋndo kpeku.Ŋ KAALA TONYAA
11. Vɛɛ Kilisiɔŋnda o wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ chɔm yɛ maa, ndaa kaala tonyaa?
11 Chiisu kaala tonyaa. Ndu cho ni, tonya cho a Mɛlɛka okɔɔ vɛlɛ a tuula ndɔlaŋ ndo. Mbo chɔm o yoomu ndɔɔ niŋ maa o kaala tonyaa, nduyɛ mbo mala acheleŋnda le ma sina tonya kalaa. (Chɔŋ 18:37) Buɛiyaa nduaa bɛɛ ndaa kaala tonyaa tau. (Chɔŋ 4:23, 24) Nduyɛ le mɛɛ ndaa nɔ kaala yiŋgoloŋndo le tonyaa yɛ, ma kɛɛ yiyaŋnda waŋnda ndaa nɔ a piɛiye okɔɔ laŋ tolɔɔ kɔɔli, balaŋ wouwo o naamulaŋ niŋ, a o sɔɔŋ chɛlaŋ a tonyaa le woŋ niŋ. (Kolo. 2:8) Mi ndaa bii yoomula ndalaŋ o nɛi chɛlaŋ a tonyaa wo choo. Le hei, mi kiilanɔɔ Pitɛ dimi pɛŋ maa, Kilisiɔŋnda cho o “nɛi tonyaa” choo. (2 Pitɛ 2:2) O nɛi pilɛ koŋ choo, mi Kilisiɔŋaa tonyaa hau bɛɛ kindiŋ kpoke le ma hiou lachi a kɔlaŋ o “nɛi tonyaa” choo. Laalaŋnda ndalaŋ a mɛɛ nda bii yoomu ndaa yɛ chɛlaŋ a nyɛ Diom Chɛhowaa dimi wo.—3 Chɔŋ 3, 4.
12. Te Dialii Kuumbaŋ Choo Ve che pɛ saboo le siŋgaa mɛɛ naŋ bii bolle Baabuileŋ bila o paandoo niŋ yɛ ɔɔ mɛɛ naŋ tosa suɛi pum yɛ, yɛɛ nda tosa yɛ, nduyɛ le yɛɛ?
12 Pesiŋ bɛɛ Seiyaa Chɛhowaa dimi maa, a cho walaŋ ɔɔ maa a sina nyɛ o nyɛ cho o Baabuiyo niŋ te. Lepum ma tosa biondɔŋndo a mɛɛ nda tɛɛsiaa bolle Baabuileŋ yɛ ɔɔ a mɛɛ nda kila kundalaŋ yɛ okɔɔ. Hei nɔ mii bii naa kɔndɔfili le kanifuule, Baabuiyo dimi kpendekele maa o pɔmpɔmbɔ wanaa Mɛlɛkaa cho wa tonyaa biyɔɔ bila ni. (Kolo. 1:9, 10) O cho o lepilɛ niŋ te Chɛhowa chɔm naa tonyaa le. Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ chɔm kaa biuwaŋndo haaa miŋ sina tonyaa nyɛkɛndɛi. (Pulɔ. 4:18) Te Dialii Kuumbaŋ Choo Ve che pɛ saboo le siŋgaa mɛɛ naŋ bii bolle Baabuileŋ bila o paandoo niŋ yɛ ɔɔ mɛɛ naŋ tosa suɛi pum yɛ, ma tosa siŋgaŋ koŋ a kiisaŋ te. Mi che bɛɛ mi simlachiaa lepiɛiyaa bɔɔbɔɔ tosa siŋgaŋndaŋ le wanaa cho o kaŋii ndɛi niŋnda kɔllo nɛŋioo ɔɔ le mi sɔɔŋ nda tosa woŋ chɛlaŋ a sɔɔŋ cho o chieeŋndo niŋndoŋ, kɛ siŋgaŋnda kɔɔna Chɛhowaa tosalaŋ, la mala naa miŋ sɔɔŋguu Mɛlɛka ikɛi, nduyɛ miŋ tol tamasi Chiisu kɛsi le Mɛlɛka piɛiyo wo kɔɔli. (Chemi. 4:4) Siŋgaŋnda naŋ tosalaŋ, la tolnuŋ o yiyaŋnda waŋnda nɔ o chieeŋndo niŋndaŋ choo le. Kɛ o sinapɛŋgu naŋ sɔla o Diom Mɛlɛkaa niŋndo choo kanifuule, ŋ kaala tonyaa tau.—1 Tɛsa. 2:3, 4.
Ŋ KAALIAŊ VELLAA VELLE A KƆLLO KPOU
13. Suliŋ sɔvɛ sɔvɛ kuɛɛ Kilisiɔŋaa tonyaa nɔ yɛ ma nɔ, nduyɛ vɛɛ naŋ cho yɛ hei hau chɔɔ Seiyaa Chɛhowaa tɛɛŋ?
13 Mi che bɛɛ Kilisiɔŋnda o wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ ndaa nɔ suliŋnda kɛndɛ kɛndɛlaŋ, kɛ o sɔvɛ sɔvɛ ndaa nɔ vɛlɛ wo wa kaalaa ni. Mi Chiisu dimi aa: “Te la kaaliaŋ pɛ vellaa velle, waŋnda kpou cho sina maa buɛiyaa niaa nya cho ni.” (Chɔŋ 13:34, 35) Hau, Seiyaa Chɛhowaa cho diompilɔɔ tueiyɔɔ yeela chieeŋndo balɔɔ silɔ. Kɔɔna kɛ kɛ cho maa kɔɔna naa hoo le kanifuule, ŋ nɔ hɛliaŋ lekaa ɔɔ lelɛŋ te. Miŋ che kaala kpeekpeiyo hoo kpendekele, te ŋ kuɛ pɛ o bɔŋaŋndaŋ, la ibuŋgalaŋ a la bɛndaŋ. Hei kpeekpei ke naa laalaŋndo ni maa, o piɛile Chɛhowa hini kɔl teŋ niŋ naŋ cho ni.
14. A mɛɛ Koloosiaŋnda 3:12-14 dimi yɛ, nɛi sɔvɛ kuɛɛ naŋ chɔm yɛ chaaŋaa naa laalaŋnda kaalaa?
14 Baabuiyo dɛɛniaa naa aa: “La kaaliaŋ vellaa velle a kɔllo kpou.” (1 Pitɛ 4:8) Nɛiyo opilɛ o naŋ chɔm chaaŋaa naa laalaŋnda maa ŋ kaala nda wo cho malɔɔ nda haki, nduyɛ miŋ biunuŋ nda ni. Ŋ nɔ miŋ nuuviaa nɛilaŋ le wana o wana o kundaa niŋ kɛndɛi tosallo, hali a pilaŋ naa tana wa bɛɛ. (Nuawɔ Koloosiaŋnda 3:12-14.) Kaala waa ndoo kpeekpei tosa ni, mi waŋnda sina maa Kilisiɔŋaa tonyaa naŋ cho ni.
“LAALAŊNDO OPILƐ CHO NI”
15. O sɔɔŋ cheleŋ kuɛɛ niŋ naŋ tuallɛ tamasi Kilisiɔŋnda o wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ kɔɔli?
15 Miŋ tol vɛlɛ tamasi Kilisiɔŋaa tasiaa kɔɔli, te o hiŋ pɛ a sɔɔŋ naŋ tosa o kɔɔnaa niŋndoŋ. Le tamaseliiyo, ŋ nɔ buɛiyaa ibuŋgaa, bɛnduaa kundaa a buɛiyaa malalaŋnda. Nduyɛ nɛi pilɔɔ hoo kpe Kilisiɔŋnda o wɔsiŋ kɛmɛ Filipi. 1:1; Tai. 1:5) Maa Kilisiɔŋaa tasiaa, naa bɛɛ ke sawala Chɛhowalaŋ bɛɛleŋ, te o hiŋ pɛ a chiɛɛniŋndo vɛlɛ a nɔɔ okɔɔ. Ŋ che koowaŋ ma sɔvɛ mɛɛ Chɛhowa che maŋ ma sɔvɛ yɛ. Nduyɛ miŋ manda kunda leKilisiɔŋndo, yɔŋii wanaa kɛɛ sawala Mɛlɛkalaŋ diikɔŋndo wa chuu kundaa tɔɔ wɔɔŋndo.—Walta. 15:28, 29; 1 Kɔliŋ. 5:11-13; 6:9, 10; Hibu. 13:4.
tasoŋ niŋ ndaa tual kɔɔli ni. (16. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o Ɛfisiaŋnda 4:4-6 niŋ?
16 Mi Chiisu dimi maa wanaa bɔɔbɔɔ cho dimi maa buɛiyaa nduaa nda cho ni. Kɛ o kpeekpei niŋ, a cho hɛnaŋ Finya ndɔ wo tosa le. (Maa. 7:21-23) Nduyɛ Baabuiyo dimi maa o palɛi mɛɛlɛi niŋ, wanaa bɔɔbɔɔ cho “chɔm maa a cho a yɔŋgaŋ o Mɛlɛka lo.” (2 Timo. 3:1, 5) Kɛ a koŋ kpou, Baabuiyo dimi kpendekele maa “laalaŋndo opilɛ” ɔɔ piɛileŋ lepilɛ kpe nɛŋi Mɛlɛka kɔl ni.—Nuawɔ Ɛfisiaŋnda 4:4-6.
17. Nɛɛ yaa cho yɛ hau tamasi Chiisu wo tolɔɔ kɔɔli, nduyɛ ma wa o laalaŋ pilɔɔ choo?
17 Nɛɛ yaa cho yɛ hau o laalaŋ pilɔɔ choo? O buŋgɛi hei niŋ, ŋ yaasiaa sɔɔŋ tau. Ŋ che tamasi Chiisu kɛsi a Mɛlɛka piɛiyo okɔɔ wo vɛlɛ a mɛɛ Kilisiɔŋaa tasiaa tol tamasi ndɔɔ kɔɔli yɛ. Nduyɛ i cho kpendekele maa, Seiyaa Chɛhowaa kinɛi cho tamaseliiyo hoo tolɔɔ kɔɔli ni. Nuawɔ se dikeŋnaŋ bɛndu naŋ nɔ le waa wanaa Chɛhowaa tɛɛŋ, nduyɛ a le tonyaa sinaa a ndu okɔɔ vɛlɛ a sabula ndɔlaŋ ndo! Maa ŋ hiounuŋ lachi a tiindaŋ kala kalaa nɔɔ maa, o tonyaa niŋ naŋ cho ni.
CHONDII 3 Kpaaya Naa, Tiindaŋ Naa, a Kɔl Sikpa Naa
^ pɛl. 5 O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho chɔ tamasi Chiisu kɛsul naa wo, te o hiŋ pɛ a piɛile tonyaleŋ okɔɔ. Nduyɛ ŋ cho vɛlɛ yaasiaa mɛɛ buɛiyaa nduaa o wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ, tol tamasi ndɔɔ kɔɔli yɛ. Ŋ cho vɛlɛ chɔ sabulaŋ lapum, la chɔm maa Seiyaa Chɛhowaa cho tamaselii koŋ hau tolɔɔ kɔɔli ni wo.
^ pɛl. 9 Tofa kɔfoo hoo, “Did the First Christians Use God’s Name?” O Bandu Mɛŋgɛlaa hoo niŋ, Suɛɛsɔɔ 1, 2010, peele 6.
^ pɛl. 10 Le tamaseliiyo, o wɔsi 2008 niŋ, mi Pope Benedict dimi aa: “Waŋnda nɔ ma soliŋ diola Mɛlɛkalaŋ kpeku o piɛile Katolikiileŋ niŋ ɔɔ o chondoŋ niŋ te.”
^ pɛl. 63 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Kɔɔna Chɛhowaa soli niŋ New World Translation o sɔɔŋ maŋgalaŋ niŋ hiouwɔɔ 200, le halikpeŋ mi waŋnda veelu diomndaŋ o suɛi ndɛi maŋgalaŋ niŋ. Nduyɛ Baabuiyo hoo nɔ diola Mɛlɛkalaŋ leniŋ.