1. Eeghe ibo r’eghuan kụ edị yira omhoọgh?

P’EEGHE ibo r’eghuan dị yira omhoọgh idiphọ Abugbaanhaạn AZihova! Yira romeera ghan ḍien phọ Enhaạn kụ yira otuụgh ni odi idị edaphạn r’aḍien phọ aḍiphẹ phọ, loor esi oḍighi oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ r’oḍighi awe bumatuạn phọ. Yira romoọgh ghan ni ibo mem dị yira olhoghonhaạn ḍighaạgh buphẹ “[okpẹ] bọ omoọgh aghuḍum k’agee-pọ” oḍighi aani abumatuạn aKraist. (Iiḍighi 13:48) Yira rologhoma aani ghan idiphọ aZizọs “uwaloor iigbia phọ amuzeḍi [bọ] ibo ologhi” phọ, mem mọ abumatuạn phọ odị oḅula bọ r’ekol dị bidị momhoọgh esi oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ.—Luk 10:1, 17, 21.

2. Ika kụ idị yira koḍeenhaan mọ oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ aḍighi ni ephigh oḍighi esi ayira?

² Oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ aḍighi ni ephigh oḍighi esi ayira. Otelhedom mọ aPọl aḅenhị Timoti mọ: “Maạr agona loor phọ anạ r’ipẹ nạ ratughemị bọ.” Kụ aḅarạm mọ: “Nạ aḍighi ghan ni iphẹn phọ, pọ nạ kapẹl Ii Ioor phọ anạ r’abuphẹ ronaghanạn ghan bọ nyinạ.” (1 Tim. 4:16) Asighuḍum awe edi esi ooto r’osooromineen. Yira omaạr ri rogona siloor phọ ayira loor esi dị yira odi eeḍiạn Itooghị Enhaạn. Oomo amem yira rozọ ghan eten dị kesighẹ rughuenhian etuomaam ḍien phọ aZihova ḅilhẹ r’idị emhoọgh muḅọph r’iiḅi iinhaghạn phọ yira rogbeelhom bọ. (Fil. 1:27) Yira roḍeenhaan ghan mọ yira ‘omaạr ri ogona loor ipẹ yira rotughemị bọ’ esi ookolhobian ghan agey r’olhọm olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova, mem dị yira romite epẹ erugh phọ.

3. Ika kụ idị awe romegheron ghan koru esi adom Omhạr phọ? Ngọ eḍeenhaan.

³ Ghalhamọ r’iduọn yira roḍighi bọ ni oomo ipẹ yira kotue bọ, ibadị ko”megheron ni agey oru esi adom Omhạr phọ epẹ arokool phọ ayira. Ooḅeghiọn eḍeenhaan onyọ Umor dị oghol mọ Georg Lindal, dị ogina odị bịn kụ aghaạph iiḅi iinhaghạn phọ oomo epẹ  Iceland emhiigh lhạ phọ 1929 kụ esi 1947. Odị angọ simuonịr arinyạ phọ ayira epẹ erugh phọ; ghalhamọ r’iduọn phọ ni, r’oniin oye o/sighẹ igey phọ. Odị agẹ mọ: “Ekịgh mudị ibadị okạr bịn olọgh ḍien igey phọ, ḅilhẹ ogbogh opol u/moọgh r’omhoọgh ḍiḅeraạn.” Ghalhamọ r’amem dị amisionarị dị oghị Gilead oghị osi ekpisi phọ kụ oḅilhẹ olhọgh esugha asiạ obughẹ oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ, iphurukpu awe Iceland phọ bịn kụ uḅọgh loor ongọ aZihova oḅilhẹ oḍiiny muụm. *

4. Yira rologhoma ghan ika mem dị awe ro/megheron agey koru esi oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ?

⁴ Yira rologhoma ghan ni mabi mem dị awe u/megheron agey utu esi oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ. Eeni yira kotue ni ologhoma aani iduọn aPọl alhoghoma bọ “oboom otọ . . . r’amukum oIoghi dị eekuna i/Io,” loor esi iduọn aJu phọ u/meeraam bọ mọ aZizọs kụ aMesaya phọ oguanhaan bọ. (Rom. 9:1-3) Kokaạph ika mem dị yira molhọgh oomo ikuph phọ ipẹ yira kotue bọ, oḅilhẹ kẹn ooḅereghinhaạn oye dị yira rotughemhị ghan Baibul kụ u/meera ni ukị ghisigh dị tutụ kemoghi mowilhẹ itughemhị phọ? Obobọ kokaạph ika eḍighi maạr dị nạ k/orue olhoghonhaạn aani ḍighaạgh oye oḍiiny amuụm? Olhoghi anạ kagurọgh ni nyinhạ m’eeni mọ aZihova o/sẹph aani rukumuan phọ anạ ḍughụm? Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ yira kopanyanhaạn ni iyạl asipuru: (1) Eeghe kụ edị kosighẹ olegheriom mọ yira omoọgh ni ekol siphẹ arukumuan phọ ayira? (2) Eeghe kụ edị yira kogon omhiịn mem dị yira rogbạ ikpo onhụ phọ koḅenhị bunhọn?

5. Eeghe kụ iḍighi kụ eeni amem ipẹ yira rokumuan bọ kongọ aZihova re/kị ghan bọ ipẹ yira ootughiạn bọ?

⁵ ABaibul phọ akaạph iduọn ilọ oye phọ opọ raḍighi ghan bọ ogbi phọ Enhaạn mọ: “Torobọ iyaạr dị odị aḍighi kemoọgh ni ekol.” (Ps. 1:3) Toroboiperolbọ, ipẹ phọ re/mạ ghan mọ torobọ iyaạr dị yira oḍighinhaan aZihova, kekị ghan ipẹ yira ootughiạn bọ. “Iiḅaghamhị” kụ imuza dọl aghuḍum oye loor esi e/munughan ayira r’ilọ abunhọn. (Job 14:1) Oḅarạm isiphẹ, eeni amem abuọ isophoghom komoọgh ni ekol, ukpuuroghọm iyira, ḅilhẹ okikima ikuph phọ ayira siẹn arukumuan Omhạr phọ. (1 Kọr. 16:9; 1 Tẹs. 2:18) Eeghe iyaạr nuụn kụ edị aZihova rasighẹ ghan bọ kalhegheriom mọ yira omoọgh ni ekol? Ooḅeghiọn iniin asinhị iilhogh aBaibul dị kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh ophagharanhaạn aḍipuru phọ aḍiẹn phọ.

6. Eeghe iyaạr kụ edị aZihova rasighẹ ghan kalhegheriom mọ yira omoọgh ni ekol?

⁶ AZihova rapogh ghan ikuph phọ r’okparạm mọ ayira. Esi aZihova, oḍighi phọ ayira ramoọgh ghan ekol mem dị yira olhọgh inyaạm r’ephomhoghiạn etigheri ipẹ abunhọn omhegheron bọ. APọl agẹ mọ: “Enaạn k/oye dị kabula oḍighi phọ nyina eḍighi bọ, ḅilẹ r’ephomoghiạn phọ nyina emooghọm bọ nyodị siphẹ aḍighaạgh phọ nyina eloghonaạn ghan bọ kụ reloghonaạn bọ ni buọ asiya phọ anyina.” (Hib. 6:10) AZihova raatughiạn ghan ni ikuph phọ r’ephomhoghiạn phọ ayira, ghalhamọ i/kọm ni iyaạr imiteom. Esi iduọn phọ, nạ katue ni asighẹ aḍighinhom aani oroma phọ aPọl  angọ bọ buọ aKorịnt phọ mọ: “Arukumuan dị nyina eghol Omoọgh-we phọ kụ ekumuan ke/pe oopho.” Mughumọ arukumuan phọ ayira ekị ni ipẹ yira ootughiạn bọ obobọ i/kị.—1 Kọr. 15:58.

7. Yira otuughạ eeghe esi ipẹ otelhedom mọ aPọl aghaạph bọ ilọ arukumuan phọ odị?

⁷ Otelhedom mọ aPọl aḍighi ni onyọ amisonarị dị agbatanhaạn, odị aghunyon ni imhoom arookpomhoghan ibadị aramhạ. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, mem dị odị awạ oghaạph ilọ ipẹ odị makumuan bọ idiphọ oye arukumuan aKraist, odị o/ghaạph olhọgh iiphaghamhiọm ilọ onhụ awe dị odị malhoghonhaạn ḍighaạgh oḍighi aKristẹn. Kparipẹ ghụn, mem dị odị awạ oogbaghanhaạn r’awe dị oghophora mọ bunọ kụ upu nyodị, aPọl aḅẹm mọ: “Mị kụ makpạr ḍighaạgh apu.” (2 Kọr. 11:23) Idiphọ aPọl, legheri mọ iyaạr dị aZihova rasighẹ ghan kalhegheriom mọ yira omoọgh ni ekol pọ ikuph phọ r’okparạm mọ yira olhọgh bọ oghiọm aghisigh.

8. Eeghe kụ edị ewạ mọ yira olhegheri ilọ arukumuan phọ ayira?

⁸ Arukumuan phọ ayira reḅaalhamhị ghan olhoghi aZihova. AZizọs arom 70 abumatuạn odị mọ oghị ogbeelhom dom Omhạr phọ, kụ epẹ eekunha phọ, bidị “uḅula ni r’iboom ibo.” Eeghe kụ ingọ bọ bidị ibo phọ? Bidị uḅẹm mọ: “Ghalamọ ikarạph aruwaloor bịn inaghanạn ghan ni ilọ yoor oghol ḍien phọ anạ kụ oḅenị.” Toroboiperolbọ, aZizọs aalemhi ni ḍiitughiạn phọ abidị kụ aḅenhị bidị mọ: “Ke/bo mun mọ ikarạph aruwaloor phọ rinaghanạn ghan inyina, ibo ghan ghụn ni dị Enaạn megẹ siḍien anyina epẹ k’akẹ.” (Luk 10:17-20) AZizọs alhegheri ni mọ k/oomo amem kụ idị arukumuan phọ abidị kekọm ghan ibo phọ ipẹ phọ. Okạr oghaạph, yira u/legheri kẹn onhụ awe dị odaphạn rukumuan phọ abidị ipẹ phọ bịn oḍighi aani Kristẹn. I/wạ dị abumatuạn phọ komoọgh ibo dị eego esi ipẹ arukumuan phọ abidị ekọm bọ emiteom bịn, kuolọ esi olhegheri mọ arukumuan phọ abidị r’ikuph phọ bidị olhọgh bọ eḅeraạn ni aZihova.

9. Odaphạn Galetia 6:7-9, eeghe kụ keḍuạ emite eḍighi maạr dị iyira i/phẹr siẹn arukumuan phọ ayira?

⁹ Eḍighi maạr dị iyira i/phẹr siẹn arukumuan phọ, yira komoọgh ni ghuḍum k’agee-pọ. Iduọn yira okuọm bọ loor koḅeph oḅilhẹ ooḍuom ghan muụm iizuphạ igey Omhạr phọ, pọ yira ‘roḅephenaan uwaloor phọ,” ḅilhẹ yira rongọ ghan eepoogh dị uwaloor iigbia phọ Enhaạn kaḍighi oḍighi siphẹ asiloor phọ ayira. Eḍighi maạr dị “iyira i/phẹr” obobọ “omạn u/pogh,” yira komoọgh ni ghuḍum k’agee-pọ, mughumọ yira otue ni ologhonhaạn ḍighaạgh we oḅọgh aloor ongọ Enhaạn obobọ u/tue.—Bạl Galetia 6:7-9.

10. Eeghe kụ iḍighi kụ abuniin romegheron ghan bọ agey koru esi oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ kụ abuniin i/ḅọph bọ?

¹⁰ Mughumọ awe komegheron obobọ ko/megheron agey edi esi adọl ekpom mọ abidị. AZizọs agbạ ni ephigh phọ ephẹn phọ siphẹ oghaạph omaaniọm oḅephom ozo phọ aaḍu bọ iizuphạ side kirokirọ, kuolọ eniin ade bịn kụ emhuum bọ iimhumha. (Luk 8:5-8) AZizọs aḅẹm mọ aside kirokirọ phọ iphẹn phọ emerenyạn we dị arokpom mọ abidị esighẹ “oghaạph phọ Enaạn.” (Luk 8:11-15) Idiphọ oḅephom ozo phọ, i/lo esi ayira oḍighi idị oḍighi phọ ayira kamuum iimhumha. Loor esi dị, edi esi adọl ekpom abuphẹ onhaghạn bọ oghaạph phọ ayira. Oḍighi ayira pọ oghiọm aghisigh ozụph ghan igey iizuphạ adom Omhạr phọ. Idiphọ otelhedom aPọl aghaạph bọ, “oye ye kamoọgh ni iikpiạ phọ ipẹ oḍighi phọ odị amạn bọ,” ke/si ekol phọ odị amhoọgh bọ.—1 Kọr. 3:8.

11. Uḍighi ika kụ koḅẹm bọ mọ aNoa amhoọgh ni ekol idiphọ oye dị ‘aghaạph ghan mọ awe orọl dọl aruukuan’? (Miịn afoto oḅẹl opoḍi phọ.)

¹¹ Awe u/naghạn ghan oghaạph abuḅẹl abugbaanhaạn phọ aZihova. Esi omaạm, aNoa “aghaạph ghan [ni] mọ awe orọl dọl aruukuan,” eeni esi ibadị asiạ ni. (2 Pit. 2:5) Iikia i/lo, odị aḍuom ni olhoghi mọ awe komegheron ni agey mem  mọ odị rakaạph bọ, kuolọ aZihova o/ghaạph mọ awe konaghạn ni. Kparipẹ ghụn, odị rakaạph bọ ilọ okạ oghuugh phọ, odị aḅenhị Noa mọ: “Nyinha keḍigh olhoghi oghuugh phọ, nạ r’anhịr anạ, r’anmụny anạ, r’anmariịr abidị.” (Gen. 6:18) Odaphạn eereghạ phọ r’aḍidoọny oghuugh phọ Enhaạn eḅenhị bọ Noa okạ, bịn iḍeenhaan ni Noa mọ awe ko/megheron agey otu esi adom mọ Enhaạn. (Gen. 6:15) Kụ idiphọ yira omhiịn bọ ni, r’oniin oye siphẹ aḅirinhi asipioghọm mọ o/lher rurụ ongọ oghaạph phọ aNoa. (Gen. 7:7) AZihova amhiịn ni Noa idiphọ oye dị u/gbeelhom agey dom mọ odị ḍughụm? Eeye oo! Esi Enhaạn, aNoa okaaphọm iiḅi iinhaghạn dị amhoọgh ni ekol. Loor esi dị odị aḍighi ni aḍeenhaan mọ onọ oye dị akpẹ oḍuom olhoghi esi otuụgh oḍighi ipẹ aZihova aḅenhị bọ nyodị oḍighi.—Gen. 6:22.

12. Oyil phọ Jeremiah amhoọgh ika ibo etigheri isophoghom r”enaghanhạn?

¹² Oyil phọ aJeremiah kẹn aghaạph ni iiḅi iinhaghạn phọ esi ibadị asiạ, eeḍiạn isophoghom r”enaghanhạn. Odị aḅonyonhu ni azuan loor esi “iitunyan r’areẹgh,” ḍighaạgh awe phọ abuphẹ osophoghom ghan bọ nyodị, dị tutụ aḅẹm mọ onọ kabilhẹ oḍighi phọ odị. (Jer. 20:8, 9) Kuolọ i/pẹr aJeremiah! Eeghe kụ ilhoghonhaạn bọ nyodị ḍighaạgh okpạr opu ikarạph iitughiạn phọ, kụ omhoọgh ibo siphẹ arukumuan phọ odị? Odị agbon iyạl ariphigh dị emhạn maạr. Eḅẹl phọ, adom mọ Enhaạn engọ bọ nyodị eḅaramaạm ilọ “aghisigh r’oḍuomolhoghi.” (Jer. 29:11) Omhunhenhiom iyạl, aZihova masaḅạr nyodị aJeremiah oghaạph ilọ odị. (Jer. 15:16) Yira phọ kẹn rogbeelhom aani ghan dom oḍuomolhoghi siẹn okulakulạ aḅirinhi phọ ophọn, ḅilhẹ kẹn yira romeera ghan ḍien aZihova idiphọ Abugbaanhaạn odị. Mem dị yira ogbon iyạl phọ ariphigh phọ iphẹn phọ, yira komoọgh ni ibo etigheri ipẹ awe omhegheron bọ oru esi adom mọ ayira.

13. Yira otuughạ eeghe esi oghaạph omaaniọm mọ aZizọs odi bọ siphẹ Mạk 4:26-29?

¹³ Resighẹ ghan ni mem kụ oye apoph akị ghisigh siẹn igey phọ. AZizọs aghaạph ni iphẹn phọ aagholhomhi, dị eego esi oghaạph omaaniọm oḅephom mọ amhinhạ bọ anhaanhị. (Bạl Mạk 4:26-29.) Iizuphạ oḅephom ozo phọ iḍum ghan enụm enụm kụ emhuum bọ, odị o/rue oḍighi idị kenuụn bịn emuum. Nạ kẹn ni eeni amem nạ ka/miịn iyaạr dị arukumuan oḍighi awe bumatuạn phọ anạ mekọm emiteom, loor esi dị oghị aghisigh phọ ramite ghan enụm enụm ḅilhẹ keḍuạ esi emheel esi. Idiphọ oḅephom ozo ka/tue bọ akpaariọm iizuphạ phọ odị oḍum amem mọ odị rawạ bọ, yira ko/tue okpaariọm oye dị yira rotughemhị ghan Baibul ophoph oghị aghisigh mem mọ amuphẹ yira ootughiạn bọ. Kụ iḍighi kụ, ka/ḅonyonhu azuan obobọ nyinhạ ki/phẹr eḍighi maạr dị esighẹ mem kụ oye phọ nạ ratughemhị bọ k”ophoph oghị ghisigh. Idiphọ oḅephom ozo, arukumuan oḍighi awe bumatuạn phọ emoghi ni okparạm.—Jems. 5:7, 8.

14. Eghẹn eḍeenhaan kụ imạ emiteom mọ etue ni esighẹ mem kụ yira ogbi omhiịn ekol arukumuan phọ ayira?

¹⁴ Iniin arokool eeni kokaạph ni iiḅi iinhaghạn phọ esi ibadị asiạ kụ iyaạr ro/miịn ni. Ooḅeghiọn eḍeenhaan aGladys r’aRuby Allen, iyạl abumarani dị oḅọph onhiin, lhạ phọ 1959 usighẹ bidị oghị idiphọ abukọy eten opọ oomo amem mọ epẹ Quebec, egbogh ekpisi aCanada. * Loor ikpaarioghọm awe emhạ phọ r’awe asiosị aCatholic phọ, awe u/meera unaghạn dom Omhạr phọ. AGladys aḅẹm mọ: “Yoor uḅuạ ghan otu ogbạ otu ophaanyạ awạ ḍio phọ esi iyạl asiạ, kụ r’oye oghughuron eghuugh odị dị yoor koḍigh okaạph oghaạph phọ oḅenhị! Awe uḅiila ghan umhiịn iyoor bịn oghughi otu abidị. Kuolọ iyoor i/phẹr.” Iduọn amem rekị bọ, eegharạ awe phọ inmia ni bịn omhiigh onhaghạn adom Omhạr phọ. Nyiidiphọ iraạr arookpomhoghan kụ edi ekpisi phọ.—Isa. 60:22.

15. 1 Korịnt 3:6, 7 itughemhị iyira eeghe ilọ arukumuan oḍighi awe bumatuạn phọ?

¹⁵ Oḍighi oye onyọ amatuạn i/ḍighi oḍighi oniin  oye. Moghaạph ghan ni mọ oomo ookpomhoghan phọ kụ rologhonhaạn ghan ḍighaạgh oye osianhaan oḍiiny amuụm. (Bạl 1 Korịnt 3:6, 7.) Esi omaạm, oniin okaaphọm aghaạph ni iiḅi iinhaghạn phọ bịn kụ angọ trạkt obobọ magazine oniin oye dị aḍeenhaan ḍiḅeraạn. Onyọ umor phọ amhiịn mọ arukumuan phọ odị k/engọ nyodị eepoogh oḅilhẹ oḅula ophogh oye phọ, esi iduọn phọ odị aḅenhị onhọn okaaphọm maḅilhẹ aḅula aphogh oye phọ. Okaaphọm mọ arue ni aghị amhiigh ituughạ aBaibul. Torobọ amem dị odị aghị, aphạm ghan ni bunhọn abumor r’abumarani, kụ ulhoghonhaạn ni ḍighaạgh opọ rotughemhị bọ esi eniin eten obobọ enhọn. Torobọ onyọ umor obobọ umarani dị aghị aani, alhoghonhaạn ni ḍighaạgh ooḍuom amuụm iizuphạ igey phọ mozụph bọ ekpom oye phọ. Iphẹn phọ meghịgh iphẹn aZizọs aḅẹm bọ mọ opọ aḅeph bọ r’opọ abugha bọ roḅophoghạn ghan ni kobo ibo.—Jọn 4:35-38.

16. Uḍighi ika kụ nạ katue bọ ni amooghọm ibo rukumuan phọ ghalhamọ r’amem dị inyaạm mọ anạ obobọ e/moon ikạr imeera?

¹⁶ Kokaạph ika eḍighi maạr dị arukumuan oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ r’itughemhị phọ anạ meghom loor e/moon obobọ e”moọgh inyaạm? Nạ katue ni amoọgh ibo siẹn arukumuan ibugha phọ. Ooḅeghiọn eḍeenhaan Uw-emhạ phọ Devid, mem dị odị r’awe phọ odị oghị otanyạn arughunotu abidị r’araraạr emhoọgh abidị ḍighaạgh awe abuọ Amalek dị oru owum raraạr abidị. Iyạl okuron awe phọ u/moọgh mun inyaạm ee eghạm, esi iduọn phọ bidị urọl ophogh araraạr phọ abidị. Mem mọ bidị oḅula bọ ee eghạm mọ, aDevid atọ mọ odi raraạr phọ oolemhi esi oomo awe phọ. (1 Sam. 30:21-25) Iniin phọ kẹn kụ edị arukumuan oḍighi awe bumatuạn oomo isiẹn aḅirinhi phọ edi aani. Torobọ oye dị aḍighi oomo ipẹ odị katue bọ, rapin aani ghan ni bin ibo phọ reḍuạ ghan bọ kemite mem dị otagharạn oniin oye olhọgh siẹn eten aghuḍum k’agee-pọ phọ.

17. Yira kokol eeghe kụ osẹph aZihova?

¹⁷ Yira rosẹph ni aZihova ilọ eten phọ odị asighẹ bọ ephomhoghiạn kụ rapoghom rukumuan phọ yira rongọ bọ nyodị. Odị alegheri ni mọ yira ko/tue okpaariọm we onhaghạn adom Omhạr phọ obobọ omhiigh ooḅereghị odị. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, odị alọgh ni elhegh ikuph phọ ayira r’ipẹ yira otuạn bọ kụ roḍighi, kụ odị rusẹph ni iyira. Odị aḅilhẹ kẹn utughemhị iyira ilọ ipẹ yira kotue bọ omooghọm ibo iduọn yira ropinom aani bọ bin oḍighi oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ. (Jọn 14:12) Yira okuphom ni owol mọ Enhaạn kesighẹ ni rukumuan phọ ayira eḍighi maạr dị iyira i/phẹr!