1. Asuh nup la-en löktö ṙanamlōn hī?

PŌYEN ṙanamlōn ayī-ö tö kūö hī öi Vamënyen Yāvē! Ngaich kūö hī ngaich öi tö kaheūkö öi vamënyen ngam Tēv, lökten ayī-ö öi hayööken yip tahëng nö akahakūö tö ò. Ṙamölōn inrē ayī-ö yěn hěng tak öp hayööken hī tarik, ‘ngam tö hōtu nö im nômö tö örheuheū-aṅ nö aṅ.’ (Inl. 13:48) Sā ṙanamlōn Yēsū ayī-ö ik sā yik haköptö ò nö vënyö nup inlahen re nö ahānga.—Lūk. 10:1, 17, 21.

2. Sitih inlahen öich hameuktöre öi öt kun elmat tö ngam la-en kinë-ekūöre im inhānga?

² Ngö ṙô ang Pôl nö halēnö Timòtī: “Chumkūöṙen man töre, tö ṙô meh haköphöti inrē. Iṙūöhen öm in u, tön i linökö u me-eṅ min öm hěnghöre yöölen tī töre tö cha inrē, yip hamang ṙô meh.” (1 Tim. 4:16) Eltī hī ön ngam nômö yip tarik. Hòṅ chumkūöṙen inrē ayī-ö töre kūö hī öi tarik ngam Tēv. Lōnu ayī-ö töre la-evṙen tö nup töhōḵov tö ngam Tēv, hòṅ meukö inrē ayī-ö öi kamëkö kaha nup haköp re. (Filip. 1:27) Hòṅ ‘chumkūöṙen ayī-ö inrē ngëichken minë ṙô re yěi haköphöti.’ Öi sitih inlahen? Hòṅ urěh ayī-ö öi halēnöre urěhkūö hī öi chuh in ngam inhānga hěnghöre havëkökūö Yāvē inrē tö inyööken re.

3. Ṙòkhöre hòng min yip tarik nö hōḵ töm kanô-en? Këtö inchōḵ elmat hī.

³ Pòrô ngaich lohten ṙung ayī-ö öi ma-anyre ahangköm tölöök inhānga, sön nö pōyen yip tarik tö sōḵ nö hang. Sā inlahen Prötör Kē-ôr Lintāl. Löktö kūö ik samyeūheu 1929 söl im 1947, anga-aṅ nö ahangā nö im  panam Iceland. Pōyen nuk katölngö ò līpöre, ötrēhěn nö hěngtak vamītöre nö mahaköp. Ngö ṙô anga-aṅ: “Ōt yik lama-al ngam kanô-en, pōyen pöri yik in cha tötrēhěn nöng kën yěn vënyu nang.” Pòrô ngaich yik misnöri nö yih ṙama-ang el Kilīöt, sön nö öt hěngtak kamētöre nö im vinôkö. Möl ngaich unôchrit tö machūötöre samyeūheu nö kun rahëichyěn yip vamītöre nö Vamënyen Yāvē. *

4. Sitih lōn öi ṙung, yēḵ hī meuk yip tarik töt kën nö hang ngam kanô-en?

⁴ Sā mufē Pôl ayī-ö ik sā yik Yahūti nö öt ṙatö-ellōnre tö Yēsū nö Kristū. Ngö ṙô ang Pôl, “kirööngen chin tö miṙivlōn, öt ṙākenre inrē öp chanöökö ellōn chu.” (Rōm. 9:1-3) Ngatī töngamuh ayī-ö öi haṙivlōn yěi meuk yip tarik nö sōḵ nö haköpmat ngam Paipöl. Sitih inlahen pöri yěn ōt öp kahë istötī meh, öp töt kūö urěh, pòrô lang ngaich öm ma-annyre? Hēk öl më-eṅ hěng tak hayööken tö tarik nö kēḵ ngam vinôkö? Ngö lōn hòng min më-eṅ töre öm öt heuveū-en in ngam la-en hēk öt holṙen me inrē ang Yāvē? Mikahtökūöre in min tö sanapṙô minë tö nët intöönö: (1) Asuh öp mahameukten hī öi teūngten öi im la-en re? (2) Asuh nup tö hòṅ kanööpölōn hī yěi ahānga?

5. Kūöyòh öi hēk pi öt teūngen tö ṙòng minë la-enre i linöökö lōn Yāvē asā nup lōn hī?

⁵ Vënyö inlahen ngòh tarik tö ngam Paipöl ngòh lamöklōn ngam Tēv, ‘Kôlò min nup töng vahīṙen ò.’ (Sal. 1:3) Öt tö ngö manah pöri angū-ö tö nup töng lōn hī min nö ṙòkhöre nö teung. Kūö yòh? Kūö hī öi töthet, ‘töölö inrē ayī-ö tö kanihngen.’ (Yōp 14:1) Pōyen inrē yip mahakihten hī, maasökngö inlahen hī min öi ahangköm tölöök inhangö. (1 Kòr. 16:9; 1 Tös. 2:18) Sitih mat ang rih Yāvē nö ngëichkö minë la-en hī? Töi ngëichkö ṙô ngam Paipöl.

6. Ihē öi teunglen tö minë la-en re öi ikūö ngam Tēv Yāvē?

⁶ Ngëichkö minë lumrāḵ hī ang Yāvē töm inlahen hī inrē iṙūöhen kēken e. Yēḵ hī öi höng iṙūöhen ahangköm tölöök inhānga tö kūö hanangenlōn hī tö Yāvē pôrò yip tarik nö öt hang ṙô hī, töng ngaich ayī-ö öi teunglen töm la-en re öi imat ngam Tēv. Ngö ṙô ök Pôl: “Rö-ö ön ngam Tēv nö tötlöök, nö tövaichngö tö la-en yīö ngam hanangenlōn inrē hameuktö yīö lā i minë-eny ò, i tī yīö meūkṙen yip töhet, ṙòngmö meūkṙen inrē.” (Hep. 6:10) Köpölōn ang Yāvē tö minë la-en hī, pòrô öre öi öt hěngtak hayööken tö tarik nö kēḵ ngam vinôkö. Köpölōn ayī-ö tö ngam ṙô Pôl ngam tö  ngö: ‘Öt chanök alaha an ngam La-en yīö im Mā Tēv.’—1 Kòr. 15:58.

7. Asuh öp haköplö hī im ṙô ök tanīnöṙô Pôl, nö vë-eny inlahen nuk la-en re?

⁷ Tö heuveu-en ök Pôl nö misnöri, pōyen nuk māṅ tö rehlöngrit tö ò. Ötrēhěn pöri ang Pôl nö vë-eny ṙòken vahīlö re tö Kristiön ik sā ò nö sūöchka nö töt heuveu-en nö haköphöti. Pön höng ngö ṙô anga-aṅ: “pōihöl chin la-evṙen.” (2 Kòr. 11:23) Hòṅ kööpölōn in ayī-ö inrē tö ngam Tēv Yāvē nö ngëichkö minë la-en hī hēk ngam kuilōn hī inrē öi la-evṙen, angū-ö tö ngëichkö tö ò.

8. Asuh öp töhòṅ kanöplōn hī yěi ahangköm tölöök inhānga?

⁸ Ṙamölōn ang Yāvē nö meuk minë la-en hī. Tīnngö yik tö 70 tumtak tanīnöṙô ang Yēsū nö ahangköm tölöök inhānga, “holtö ṙanamlōn re cha-a nö havantöre.” Kūöyòh cha-a nö ṙamlōn? Ngö ṙô cha-a: “Mā, uroh yip sī-ö nö hang ṙô ih i minë-eny meh.” Halööktö mufē cha pöri ang Yēsū nö ngö ṙô, “Uh yin ṙamölōn tö më sī-ö nö hang ṙô yiö, ṙamölōn pöri tö kinūichngö minë-eny yīö el halīöngö” (Lūk. 10:17-20) Akahakūö ang Yēsū tö cha min nöt örheuheu nö teungen tö töngatī ṙòng minë la-en re. Öt akahakūö in ayī-ö rēhěn töṙôken yik tarik vamītöre nö mahaköp in yik vahë-eny nang Yēsū. Lökten yik mahaköp nö ötkô nöng kūö minë taneunglen re nö ṙamlōn, tön hòṅ ṙamlōn cha-a tö kūö Yāvē nö ṙamölōn nö meuk minë la-en cha.

9. Asuh öp min ṙòng ngam inlahen hī yēḵ hī höng irūöhen ahangkö ngam tölöök inhānga, sā ṙô ngam līpöre Kalatī 6:7-9?

⁹ Yēḵ hī min höng iṙūöhen im la-en re, teungen min ayī-ö töm nômö tö-örheuheū aṅ. Yēḵ hī öi teūichtö ngam kulöl ngam kanô-en nö ellōn yip tarik, ‘tameūichhöti ayī-ö inrē im töhet fanöinylö’ tö ngö manah angū-ö tö hī öi hökngen ngam töhet fanöinylö ngam Tēv nö holṙen hī. Lökten ayī-ö öi holtö kumlēḵ lōnre öi ahangkö tölöök inhānga. Yēḵ hī min öt “uhā-en” hēk “öt cheingö inrē” ngaich kilēḵngôre ang Yāvē tö re min nö kētö ngam nômö tö-örheuheū aṅ nö in hī, pòrô öi öt hěngtak hayööken tö tarik nö kētöre.—Vë-evkūö Kalatī 6:7-9.

10. Kūö yòh yip tarik nö öt ṙòkhöre nö hang ṙô hī, yēḵ hī vë-eny nang cha?

¹⁰ Lōnre yip tarik yěn hang hēk hö-ö. Im inchōḵṙô Yēsū in öi akahelmat tö e. Hěng tak öp tameuich, tameuichtö ök kulöl nö kö chūökre tī nö el nup tumlat. (Lūk. 8:5-8) Höng hěng pöri öp tumlat tö sīöplö aṅkūö tö öp kulöl. Ngam kulöl nö “Ṙô ngam Tēv” angū-ö, ngaich ngam tumlat nö ellōn ngòh tarik. (Lūk. 8:11-15) Öt eltī ngam tameuich min ngam sanīöpö ngam kulöl. Ngatī inlahen nö öt eltī hī ngam inlahen yip tarik yěn hang ṙô hī min hēk yěn hö-ö. Höng hòṅ irūöhen pöri ayī-ö öi ahang tö nang cha. Ngö ṙô ang Pôl: “Köö teungen pöri min tö raneushöre sā ngam la-en re.”—1 Kòr. 3:8.

11. Pòrô yip tarik nö öt hang ṙô No-a, kūö yòh pöri ngam Tēv Yāvē nö ṙamölōn nö in ò? (Ngëichköm lama uk nyat.)

¹¹ Öt hāngöṙô misī inrē yik tarik ngam Tēv yěn ahānga. Ngatī ök Nō-a, ök “ma-ahangkö lanöökö” nö samyeūheuvö rô-òten. (2 Pīt. 2:5) Hangöṙô anga-aṅ tö lōn re tö yik tarik, ha-ehangen ṙô pöri  ang Yāvē nö ngö ṙô, “Kuhēthötre min më-en el ngam chōng, më-en, yip kūön meh nyīö kikōnyö inrē, töm pīhö meh töyip pīhö yip kūön meh kikōnyö nö hol meh.” (Ran. 6:18) Ik sā Nō-a pöri nö vënyu nang tö ṙôkö vinī-i ngam chōng, lökten in e mikahlōn ngaich anga-aṅ töṙôken yip tarik min nö öt pōyen. (Ran. 6:15) Ötrēhěn pöri nö hěngtak tarik hamang ṙô Nō-a. (Ran. 7:7) Sitih mat ök Yāvē tö Nō-a? Ṙamölōn anga-aṅ nö in ò pön asā nup ṙô ò nö tölṙô Nō-a, ngatī inlahen anga-aṅ.—Ran. 6:22.

12. Kūöyòh ök Yarimiā nö ṙamölōn pòrô yik tarik nö öt hangṙô ò?

¹² Ngatī inrē pròfět Yarimiā nö samyeūheuvö rò-òten nö ahānga, pòrô nö pōyen yik töt hamang ṙô ò. Fēkö inlahen re lang anga-aṅ nö ṙāngenre töm la-en re, pön haṙivlōn tö ṙô yik tarik nö miṙēḵngen ò. (Yar. 20:8, 9) Öt ṙāngen re pöri ang Yarimiā. Kūö yòh? Pön kööpölōn anga-aṅ tö minë tö nët ṙô. Ngam raneh, ngam ahangkö ò nö tö teungen tī min tö yip tarik tö öp tövai maheukkö cha. (Yar. 29:11) Ngaich ngam innëtö, ngam Tēv Yāvē kamtöllen ò nö vë-eny ngam minë-eny ò. (Yar. 15:16) Ngatī in ayī-ö töngamuh öi kētö maheūṅkkö yip tarik, tö katöllöng inrē ayī-ö tö Yāvē öi ahangtö nang yip tarik. Yēḵ hī min kööpölōn tö në tö nët ngaich ṙamölōn min ayī-ö im la-en re, pòrô yip tarik nö hang ṙô hī hēk hö-ö.

13. Asup haköplö hī im inchōḵṙô Yēsū im līpöre Mākös 4:26-29?

¹³ Öt veut sanīöpö ngam ṙinatö-ellōn ngòh tö hěngtak tarik. Mikahtö elnang hī ang Yēsū tö ngih, nö löktö im inchō-oṙô inlahen ök tameuich, ök mahaṙòh unôichrit inlahenre nö teuichtö ngam kulöl. (Vë-evkūö Mākös 4:26-29.) Kahngenre ngam kulöl nö sīöp, ötkô ngam tameuich nö haveut inlahen e nö sīöp. Ngatī in min ayī-ö öt ilööṙen öi meuk inlahen ngam tarik yěn kēkö kaha minë haköp re hēk yěn hö-ö, höng hòṅ höktöre ayī-ö. Sā inlahen öp tameuich nö ötkô nö haveut sanīöpö ngam kulöl nö im ṙētak lōn re, ngatī ayī-ö ötkö tīmlö alaha ngam mahaköp nö kēkö kaha minë haköpre. Lökten, uh öi haṙivlōn yěn öt ilööṙen ngam haköptö hī nö im ṙētak lōn hī nö kētöre nö löklōn ngam Tēv. Sā ngam tameūich nö hòṅ aṅhavin töm manööyö, ngatī ayī-ö inrē hòṅ īnu tö e yěi haköphöti.—Yāk. 5:7, 8.

14. Asuh öp i tö hěng inchō elmat, inmeuktö inlahen yip tarik nö öt ilööṙen nö mihôiṅ nö hangihtö ṙô hī?

¹⁴ Ōt nup kamngö chūök hī öt ilööṙen meuk ṙòng minë la-en re. Sā inlahen nak i sistör tö kahëm nā Klëtis nā Rupi Ellen. Ik samyeuheū tö 1959 cha-a nö rekulör painīör nö i Kenētā. * Sō yik tarik nö hang ṙô cha pön vöö tö yik mā tö yip aṅ chīrö patī re inrē. Ngö ṙô ang sistör Klëtis nö vë-eny inlahen cha, “Örheuheū ai öi hevhöre kanta rò-òten yěi ahangköm tölöök inhānga i tö hěng sakamö. Nët samyeūheu ai öi ngatī inlahen. Öt hěng tak tarik pöri hamang ṙô ai, sön ai öt ṙāken re töm la-enre.” Chalô ngaich tö më tarik nö harīkngö inlahen re. Möl cha-a nö hang vinë-eny nang re. Ngaich töngamuh nö lūöi minë māṅ im panam.—Isa. 60:22.

15. Asuh öp haköplö hī im 1 Kòrin 3:6, 7 inlahen ngam vīni tö tarik nö haköp?

 ¹⁵ Holṙen höö ayī-ö hayööken ngam tarik nö haköp. Ṙòkhöre më pöplisör el ngam māṅ nö hayööken ngam tarik nö kētöre nö i linökölōn ngam Tēv. (Vë-evkūö 1 Kòrin 3:6, 7.) Lohten nö hěng tak ngam pöplisör kamë-ekūö ngam tarik tö mekësīn hēk track inrē. Yěn ötkô pöri ngam pöplisör nö havanröön re, ngaich tölṙô ngam tahëng pöplisör anga-aṅ nö chöhken ò. Kē istötī ngam tarik ngaich anga-aṅ nö holuröön tö më tahëng prötör sistör, yip mahareuskö alaha ngam mahaköp hěnghöre hangön ngam ṙinatö-ellōn ò inrē nö in ngam Tēv. Ṙòkhöre min cha-a nö ṙamalōn nö meuk ngam tarik nö kē ngam vinôkö.—Yôh. 4:35-38.

16. Sitih inlahen öi mihôiṅ köptī tö ṙanamlōnre pòrô öi öt sā nuk inlahenre urěh öi ahangkö tölöök inhānga?

¹⁶ Sitih inlahen pöri më-eṅ yěm öt teungten im la-en inhanga töm inköphöti inrē, kūö meh öm vahavö hēk öt kalē-en inrē? Sön man mihôiṅ öm teungen tö ṙanamlōn re öm in minë la-enre. Töi ngëichkö inlahen Rācha Tāvit, tö yik hol ò inrē ik sā cha nö la-al yik aṅ Amalēk. Nëtòng yik tarik töng ngöh nö aṅtö nup chehen cha, öt holröön Tāvit cha-a nö kiyung. Ik sā Tāvit pöri nö havan nö ṙa-ang im kinyungö, tölṙô yik tarik anga-aṅ nö kē-ěvkūö tö nup minchö-ö pòrô inrē yik tö nëtòng yik töng ngöh. (1 Sa. 30:21-25) Ngatī inlahen in ayī-ö töngamuh yēḵ hī öi keuheūttö ellōnre in minë la-enre, ngaich ṙamölōn min ayī-ö öi meuk öp tö tufömngöre tarik nö löklōn ngam Tēv.

17. Asuh nup ṙô hī kò-òren kētö nöönyö Yāvē?

¹⁷ Ha-öinyö Yāvē ayī-ö kūö ò nö ngëichkö minë la-en hī. Akahakūö anga-aṅ inrē tö e nö öt eltī hī ngam inlahen ngam tarik yěn vītöre nö mahaköp. Haköpten hī inrē anga-aṅ öi chöh ṙanamlōn re in minë töng la-en, heuneu-enre hēk kanô-òre inrē. (Yôh. 14:12) Ta-a chěi tö ui cheingö hēk ui ṙāngenre im la-en, ngaich irūöhen öi haṙamlōn ngam Tēv Yāvē!