1. Jehovah Tehte kan si caah zeicah kan i lawmh i kan i porhlawt?

JEHOVAH Tehte kan si caah kan i lawm i kan i porhlaw. Jehovah Tehte kan si kha phung kan chimnak thawngin le a kong midang kan cawnpiak hnanak thawngin kan langhter. Mi pakhat kha zumtu pakhat siter in “zungzal nunnak hmu dingah” kan bawmh khawh tikah kan i lawm. (Lam. 13:48) Kannih zong Jesuh bantukin kan intuar ve. A zulltu pawl nih phungchimnak ah a ṭhami an hmuhtonnak kong an chimh tikah Jesuh cu “thiang thlarau nih lawmhnak in a khahter.”—Luka 10:1, 17, 21.

2. Phungchim rianṭuannak cu kan caah a biapi tukmi a si ti kha zeitindah kan langhter khawh?

² Phungchim rianṭuan cu kan caah a biapi tukmi a si. Lamkaltu Paul nih Timote kha hitin a forh: “Nangmah kha ṭha tein i ralring law na cawnpiaknak zong kha i ralring fawn.” Paul nih hitin a ti chap: “Nangmah naa khamh hlei ah na bia a theimi kha na khamh khawh hna nakhnga hi thil hi ngol loin tuah lengmang hna.” (1 Tim. 4:16) Cucaah kan phungchimmi nih mi nunnak a khamh khawh. Kannih cu Pathian Pennak rammi kan si caah kanmahle kanmah lungthin kan i pe peng. Jehovah thang a ṭhattermi lam le kan chimmi thawngṭha ningin nun kan duh. (Fil. 1:27) ‘Kan cawnpiaknak lungthin kan pek’ kha phungchim rianṭuannak caah ṭha tein kan i timhtuahnak thawngin le midang sin i phung kan chim hlanah Jehovah sinah bawmhnak kan halnak thawngin kan langhter.

3. Pennak kong kha mikip nih an ngai duh lai maw? Tahchunhnak pe.

³ Midang sin phungchim awkah kan si khawh chungin kan i zuam ko bu hmanhin kan umnak hmun i mi tampi nih Pennak kong thawngṭha kha ngaih an duh men lai lo. 1929 in 1947 tiang Iceland ram ah amah lawngin phung a chimmi Unaupa Georg Lindal hmuhtonnak kong hi ruathmanh. Cauk a  thong in a pekṭhenh ko hna nain ahohmanh Jehovah Tehte an si lo. Hitin a ti: “Mi cheukhat nih Baibal kong kha an ralchanhmi a lo nain mi tam deuh nih cun hngalh hrimhrim an duh lo.” Gilead tinṭan an kai dih hnuah missionary rian a ṭuanmi hna cu mah rian bawmh awkah an phan ko nain lungthawhnak a ngeimi hna hmuh loin kum tampi chung phung an chim. Kumkua a rauh hnuah Iceland miphun cheukhat cu Jehovah sinah an i pumpe i tipil an ing. *

4. Mi nih thawngṭha kha ṭha tein an kan lehrulh lo tikah zeitindah kan um khawh men?

⁴ Mi nih ṭha tein an kan lehrulh lo tikah kan lung a dong. Judah mi pawl nih Jesuh kha biakammi Messiah in an cohlan duh lo caah “ka ngaih a chia hringhran ko i ka lung chung fahnak cu a dong lo” tiah a timi Paul bantukin kan intuar ve men lai. (Rom 9:1-3) Na si khawh chungin naa zuam i a caah thla na campiak nain na cawnpiakmi cu a ṭhancho lo caah Baibal nan cawnmi ngol a herh ahcun zeitin? Asiloah mi pakhat kha tipil in dingin na bawmh khawh lo ah tah zeitin? Mah cu nangmah palh le Jehovah cu phungchim rian na ṭuannak cungah aa lawm lo tinak a si maw? Hi capar ah mah biahalnak pahnih hi kan i ruah hna lai: (1) Kan phungchim rian cu a hlawh a tling ti kha zeinihdah a langhter? (2) Midang sin phung kan chim tikah zeidah kan i ruahchan awk a si?

5. Jehovah ca i rian kan ṭuan tikah a phichuak cu kan i ruahchanmi ningin zeicah a si peng lo?

⁵ Baibal nih Pathian duhnak a tuahmi hna kong he aa tlaiin hitin a ti: “An tuahmi thil kip ah khua-awng an tong.” (Salm 1:3) Asinain mah cu Jehovah caah kan tuahmi thil kip cu kan duhmi ningin a tling dih lai tinak a si lo. Kanmah le midang tlinlonak ruangah minung nunnak cu “harnak in a khat.” (Job 14:1) Mah lengah a caan ah a kan ralchanhtu pawl nih zalong tein phung kan chimmi kha an kan ngolter men lai. (1 Kor. 16:9; 1 Thes. 2:18) Cu a si ah kan phungchim rian cu a hlawh a tling maw, tling lo ti kha Jehovah nih zeitindah bia a khiah? Mah biahalnak leh awkah a kan bawm khomi Baibal phunglam cheukhat kha zohhmanh hna u sih.

6. Jehovah nih a caah kan ṭuanmi rian a hlawh a tling maw, tling lo ti kha zeitindah bia a khiah?

⁶ Jehovah nih kan i zuamnak le kan inkhawhmi cungah lungthin a pek. Jehovah hmuhnak ah cun mi nih zeitin an kan lehrulh zongah teima te le dawtnak he kan chim tikah a caah kan ṭuanmi rian cu a hlawh a tlingmi a si. Paul nih hitin a ti: “Pathian cu miding lo a si lo. Rian nan rak ṭuanmi le nan Khrihfa hawi nan rak bawmh tawn hna i atu zong ah nan bawmh ko rih hna thawngin nan langhtermi amah nan dawtnak kha a philh lai lo.” (Heb. 6:10) Tipil a ingmi Baibal cawnpiaknak  kan ngeih lo hmanhah Jehovah nih kan i zuamnak le kan dawtnak cu a philh lo. Cucaah Paul nih Korin mi hna sinah a chimmi bia hi nanmah ca zongah a hmaan ve. Nan i zuamnak cu nan i ruahchanmi ningin a si lo hmanhah “Bawipa rian nan ṭuanmi cu a lak a si bal lo.”—1 Kor. 15:58.

7. A phungchim rianṭuannak kong he aa tlaiin lamkaltu Paul nih a chimmi in zeidah kan cawn khawh?

⁷ Lamkaltu Paul cu khua tampi ah Khrihfabu thar a dirhmi, zohchunhawk a ṭha tukmi missionary pakhat a si. Asinain, mi cheukhat nih Paul kha sual an phawt i cawnpiaktu ṭha a si lo tiah an ti tikah Khrihfa si awkah mi pa zeizat dah ka bawmh hna timi kong kha a chim lo. Mah canah Paul nih hitin a ti: “Fak deuhpi in rian ka ṭuan.” (2 Kor. 11:23) Paul bantukin kan i zuamnak le kan inkhawhnak cu Jehovah nih a sunsak tuk ti kha kan philh awk a si lo.

8. Kan phungchim rianṭuannak kong he aa tlaiin zeidah kan philh awk a si lo?

⁸ Kan phungchim rianṭuannak nih Jehovah lung a lawmhter. Jesuh nih Pennak kong chim awkah a zultu 70 kha a thlah hna i an chim dih tikah ‘lawmhnak he an kir ṭhan.’ Zeicah an i lawmh tuk? Hitin an ti: “Nangmah min in kan ṭhawl hna tikah khuachia hmanh nih kan nawl an ngaih.” Asinain Jesuh nih an ruahnak kha a remhpiak hna i hitin a ti hna: “Thlarau ṭhalo nih nan nawl an in ngaih hna caah khan i lawm hlah u, vancung i nan min ṭial a si ca tu ah khan i lawm tuah u.” (Luka 10:17-20) Jesuh nih phungchim rian an ṭuannak ah cu bantuk a ṭhami hmuhtonnak an ngei zungzal lai lo ti kha a hngalh. A tak ti ahcun, Jesuh zultu pawl nih minung pa zeizat dah Khrihfa si dingin an bawmh hna ti cu kan hngal lo. Zultu pawl nih an hlawh a tlin ca lawngah si loin a biapi deuhmi cu teima tein an i zuamnak ruangah Jehovah cu aa lawmhmi a si ti kha an hngalh a hau.   

9. Galati 6:7-9 ningin phungchim rianṭuannak ah inkhawhnak kan ngeih ahcun a phichuak cu zeidah a si lai?

⁹ Phungchim rianṭuannak ah inkhawhnak kan ngeih ahcun zungzal nunnak kan hmu lai. Phungchim awk le thawngṭha cawnpiak awkah kan si khawh chungin kan i zuam bantukin kan nunnak ah Pathian thiang thlarau kha zalong tein ṭuannak nawl kan peknak thawngin “thlarau lo ah” kan tuhmi zong a si. Kan “ngol lo” asiloah kan ‘baat’ lo ahcun mi pakhatkhat tipil in awkah kan bawmh khawh lo hmanhah Jehovah nih zungzal nunnak kaan pek hna lai tiah bia a kan kamh.—Galati 6:7-9 rel.

10. Phung kan chim tikah mi cheukhat nih zeicah an ngaih i mi cheukhat nih zeicah an ngaih lo?

¹⁰ Lehrulhnak timi cu kan bia a ngaimi hna lungthin cungah aa hngatmi a si. Jesuh nih mah biatak kong kha thlaici vorhtu bianabia kong in a fianter. Vawlei a phunphun ah a tla ko nain vawlei ṭha ah a tlami lawng a thei a tlai. (Luka 8:5-8) Aa lo lomi vawlei nih aa lo lomi lam in “Pathian bia” a lehrulhmi mi pawl i an lungthin kha a aiawh tiah a ti. (Luka 8:11-15) Thlaici vorhtu pa bantukin phung kan chimhmi hna i an lungthin chungah pakhatkhat a ṭhancho nakhnga kan tuah kho lo. Kan rian cu Pennak kong thlaici tuh peng kha a si. Lamkaltu Paul nih an ṭuanmi rian i a phichuak ruangah si loin mi kip nih “an ṭuan ning cio khan Pathian nih laksawng a pek ko hna lai” tiah a ti.—1 Kor. 3:8.

11. Noah cu “dinnak kong a chimtu” in zeicah a hlawh a tlin? (A phaw hmanthlak zoh.)

¹¹ Hlanlio Jehovah salle tampi cu an bia ngaih a duh lomi hna sinah phung an rak chim. Tahchunhnak ah, Noah cu kum 40 asiloah 50 chung hrawng “dinnak kong a chimtu” a si. (2 Pet. 2:5) Mi nih a bia an ngaih lai  tiah aa ruahchan ko nain Jehovah nih cutin a si lai tiah a chim lo. Mah canah Noah kha lawng sak dingin a fial i hitin a ti: “Lawng chungah cun na nupi le na fapa hna le an nupile hna kha na luhpi hna lai.” (Gen. 6:18) Jehovah nih lawng cu zei ngaw in na sak lai tiah a chimh tikah Noah nih lawng chungah an i tlum dih lai lo caah mi tampi nih ka chimmi an ngai lai lo ti kha a hngalh men ko lai. (Gen. 6:15) Kan theih bantukin Noah chimmi kha a hohmanh nih an rak ngai lo. (Gen. 7:7) Noah nih ṭha tein phung a chim lo tiah Jehovah nih a ruat maw? A ruat lo. Pathian hmuhnak ahcun Jehovah nih a fialmi ningin zumhfek tein a tuah dih caah Noah cu a hlawh a tlingmi phungchimtu pakhat a rak si.—Gen. 6:22.

12. Profet Jeremiah cu zei rel lonak le ralchanhnak a tong ko nain phungchim rianṭuannak ah zeitindah aa nuamh khawh?

¹² Profet Jeremiah cu mi nih a bia an ngai duh lo nain kum 40 chung hrawng phung a rak chim. Ralchanhtu hna i ‘serhsatnak le nihsawhnak’ ruangah a lung a dong tuk i a rian kha ngol dingin a rak ruah. (Jer. 20:8, 9) Asinain Jeremiah cu a lung a dong lo. A ṭhalomi ruahnak a tei nakhnga le phungchim rianṭuannak ah aa nuamh peng nakhnga zeinihdah a bawmh? A biapimi thil pahnih ah lungthin a peknak nih a bawmh. Pakhatnak, Jeremiah chimmi Pathian bia nih mi pawl kha ‘hmailei ruahchannak’ a pek hna. (Jer. 29:11) Pahnihnak, Jehovah nih mi sinah a bia chim dingin Jeremiah kha a thim. (Jer. 15:16) Kannih zong mi pawl ruahchannak a pemi bia kha kan chim i a Tehte in Jehovah min kha kan i lak ve. Mah a biapimi thil pahnih ah lungthin kan pek tikah mi nih zei rel loin an kan lehrulh zongah kan i nuam kho.

13. Marka 4:26-29 ah langhtermi Jesuh bianabia in zeidah kan cawn khawh?

¹³ Mi pakhat cu a fekmi zumhnak a ngeih nakhnga a caan lak a hau. Jesuh nih mah biatak kha aa hngilhmi thlaici vorhtu pa bianabia in a kan cawnpiak. (Marka 4:26-29 rel.) Thlaici vorhtu pa nih thlaici a vorh hnuah duhsah tein an ṭhang i khulrang in thlaici an ṭhan nakhnga zeihmanh a tuah kho lo. Thlaici vorhtu pa bantukin Baibal na cawnpiakmi nih a cawnmi ningin a zulh hlanah a caan saupi na hngah a hau men lai. Thlaici vorhtu pa nih a thlaici cu a duh ningin khulrang in a ṭhanter khawh lo bantukin kannih zong Biabal kan cawnpiakmi hna kha kan duh ningin an zumhnak khulrang in a ṭhancho nakhnga kan tuah kho ve lo. Cucaah an ṭhancho ning cu naa ruahchanmi nakin a caan a rauh deuh tikah na lung dong hlah. Lothlo pa bantukin Baibal kan cawnpiakmi nih tipil in dingin biakhiahnak a tuah tiang lungsau tein kan hngah a hau.—Jeim 5:7, 8.

14. Kan phungchim rianṭuannak cu duhsah tein a ṭhangcho ti kha zei tahchunhnak nih dah a langhter?

¹⁴ Cheukhat hmunhma ahcun mi pakhat tipil a in nakhnga a caan saupi hngah a hau. 1959 ah Canada ram, Quebec khua ah hmaanhmaan hmaikal in rian pek a simi Gladys le Ruby Allen kong hi ruathmanh. * Catholic church hneknak le huham ngeihnak ruangah mi nih Pennak kong kha ngaih an duh lo. Gladys nih hitin a ti: “Kumhnih chung ahohmanh nih innka awn duh loin nikhat ah suimilam pariat chung innkhat hnu innkhat kan kal. An kutka hmai kan phanh tikah an kan hmuh i an tli colh. Asinain kan lung a dong lo.” Duhsah tein mi pawl cu komh an hun fawi deuh i kan bia kha an hun ngaih. Atu ahcun mah khua ah Khrihfabu pathum a um cang.—Isa. 60:22.

15. Zultu siternak rian kong he aa tlaiin 1 Korin 3:6, 7 nih zeidah a kan cawnpiak?

 ¹⁵ Mi pakhat cu zultu a hung si nakhnga mi tampi nih an bawmh a hau. Cucaah mi pakhat tipil a in khawh nakhnga Khrihfabu chungmi kip nih kan bawmh khawh. (1 Korin 3:6, 7 rel.) Tahchunhnak ah, unaupa pakhat nih hngalhduhnak a ngeimi mi pakhat kha cazual asiloah mekazin a pek. Asinain mah mipa sinah kal ṭhan dingin a caan a ngeih lo caah a dang unaupa pakhat kha kal dingin a fial. Mah tikah a fialmi unaupa nih Baibal cawnpiaknak kha a thawk. Cun Baibal cawnpiaknak a kal tik paohah unau pawl kha aa sawm hna i annih nih aa lo lomi lam in thazaang an pek. Amah he aa tongmi unau kip nih a zumhnak a ṭhancho nakhnga an bawmh lai. Cuticun mi pakhat tipil a in tikah amah bawmh awkah aa zuammi dihlak cu an i nuam kho.—Johan 4:35-38.

16. Na ngandam lo ruang asiloah na thazaang a der ruangah phungchim rian ah ri na ngeih hmanhah zeicah phungchim rian ah nuamhnak na hmuh khawh?

¹⁶ Na ngandam lo ruang asiloah na thazaang a der ruangah phungchimnak le cawnpiaknak ah ri na ngeih ahcun zeitin? Na tuah khawhmi thil caah naa nuam kho. Amalek ral pawl kut in a chungkhar pawl khamh awk le a thilri pawl lak ṭhan awkah a mi pawl he an kal lioah Siangpahrang David a hmuhtonnak kong hi ruanthmanh. A mi zahnih cu raldoh awkah an bat tuk caah an thilri pawl zohkhenh awkah an tangta. Ral pawl an tei hna hnuah David nih an chuhmi thilri pawl kha an dihlak in i cheuh awkah nawl a pek hna. (1 Sam. 30:21-25) Vawleicung pumpi phungchim rianṭuannak zong cutin a si ve. Phungchimnak le cawnpiaknak ah na duh tlukin naa tel kho men lai lo. Asinain na si khawh chungin naa zuam ahcun mi thar pakhat nih Jehovah a hngalh i tipil a in tik caan paohah naa nuam kho.

17. Zei caah dah Jehovah cungah kan i lawmh awk a si?

¹⁷ A rian kan ṭuanmi kong he aa tlaiin dawtnak aa telmi a hmuh ning lam ruangah Jehovah cungah kan i lawm tuk. Mi nih amah an biak nakhnga asiloah kan bia an ngaih nakhnga kan hnek kho hna lo ti kha a hngalh. Asinain zeitlukin dah kan i zuam i zeitlukin dah amah kan dawt ti kha a hmuh i thluachuah a kan pek. Phungchim rianṭuannak ah i nuamh khawh ning lam zong a kan cawnpiak. (Johan 14:12) Kan lung a dongh lo ahcun Pathian mithmai ṭha kan hmu lai ti kha kan zumh khawh.