Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

ESTUDIO 43

¡Mach lujbʼaquet!

¡Mach lujbʼaquet!

«Mach laj cʌy lac mel chuqui wen» (GÁL. 6:9).

CʼAY 68 Laʼ lac sub i Yumʌntel Dios

MUʼ BɅ CAJ I QʼUEJLEL *

1. ¿Chucoch tijicñayonla jiñi i testigojonbʌla Jehová?

¡WEN tijicñayonla cheʼ i testigojonla Jehová! An lac chaʼan jiñi i cʼabaʼ Dios i mi lac pʌs chaʼan i Testigojonla cheʼ bʌ mi lac suben wen tʼan yambʌlob i mi la cʌqʼueñob i cʌn tiʼ tojlel. Tijicña mi la cubin cheʼ mi laj coltañob chaʼan miʼ sujtelob tiʼ wiñicob Jehová jiñi muʼ bʌ i pʌsob «chaʼan yomob ajñel ti jiñi bij muʼ bʌ i pʌyob majlel i taj jiñi cuxtʌlel mach bʌ añic miʼ jilel» (Hech. 13:48). Cheʼ mi la cubin lac bʌ bajcheʼ Jesús, tsaʼ bʌ i «wen ubi i tijicñʌyel ti jiñi chʼujul bʌ espíritu» cheʼ bʌ jiñi xcʌntʼañob i chaʼan tsaʼ ujtiyob ti subtʼan i tiʼ subeyob chuqui tac wem bʌ tsiʼ tajayob (Luc. 10:​1, 17, 21).

2. ¿Bajcheʼ mi lac pʌs chaʼan wen ñuc i cʼʌjñibal mi laj qʼuel jiñi subtʼan?

2 Wen ñuc i cʼʌjñibal mi laj qʼuel jiñi subtʼan. Jiñi apóstol Pablo tiʼ sube Timoteo: «Tiʼ pejtelel ora wen qʼuele bajcheʼ yilal jiñi a melbal yicʼot jiñi a cʌntesa». I tsiʼ bej alʌ: «Cheʼ bajcheʼ jiñi mi caj a coltan a bʌ yicʼot jiñi muʼ bʌ i ñʌchʼtañetob» (1 Tim. 4:16). Ili tʼan tac miʼ pʌsbeñonla chaʼan yom miʼ coltʌntel jiñi lac piʼʌlob chaʼan maʼañic miʼ chʌmelob (sajtelob). Mi lac wen qʼuel jiñi lac melbal (chaʼlibal) come i wiñiconla jiñi i Yumʌntel Dios. La comʌch lac pʌs ti lac melbal chaʼan mi la cʌqʼuen i ñuclel Jehová yicʼot chaʼan mucʼʌch lac ñop jiñi wen tʼan muʼ bʌ lac sub (Filip. 1:27). I mi lac wen qʼuel jiñi laj cʌntesa cheʼ mi lac wen chajpan lac bʌ chaʼan subtʼan i mi laj cʼajtiben i coltaya Jehová cheʼ bʌ mi lac suben wen tʼan yañoʼ bʌ.

3. ¿Bajcheʼ yilal miʼ mejlel i jacʼob jiñi wen tʼan jiñi lac piʼʌlob, i chuqui ti ejemplo miʼ pʌs?

Pero anquese mi lac wen chaʼlen wersa ti subtʼan, tajol jiñi lac piʼʌlob maʼañic miʼ wen mulañob o maʼañic miʼ wis mulañob jiñi wen tʼan. Laʼcu lac ñaʼtan tiʼ tojlel jiñi hermano Georg Lindal, tsaʼ bʌ i bajñel chaʼle subtʼan ti Islandia ti 1929 cʼʌlʌl 1947. Tsiʼ wen cʌyʌ jun tac, pero mi juntiquilic tsaʼ sujti ti Testigo. Tsiʼ yʌlʌ: «An tsaʼ bʌ i contrajiyob jiñi i sujmlel, pero lʌcʼʌ tiʼ pejtelelob maʼañic tsiʼ wis mulayob». Cheʼ jiñi tsaʼ chojquiyob majlel misionerojob chaʼan miʼ chaʼleñob coltaya ti jiñi subtʼan, pero jiñi lac piʼʌlob maʼañic tsiʼ jacʼʌyob jaʼel. Ti wiʼil, cheʼ bʌ ñumeñix 9 jab, an lac piʼʌlob tsaʼ bʌ i yʌcʼʌyob i bʌ ti Jehová i tsiʼ chʼʌmʌyob jaʼ. *

4. ¿Bajcheʼ yubil mi la cubin cheʼ bʌ jiñi lac piʼʌlob maʼañic miʼ jacʼob jiñi wen tʼan?

Chʼijyem mi la cubin lac bʌ cheʼ bʌ jiñi la piʼʌlob maʼañic miʼ jacʼob jiñi wen tʼan. Tajol cheʼ mi la cubin lac bʌ bajcheʼ Pablo, tsaʼ bʌ i yʌlʌ chaʼan wen chʼijyem yicʼot chaʼan tiʼ pejtelel ora cʼux i pusicʼal come jiñi judíojob maʼañic tsiʼ ñopoyob chaʼan Jesús jiñʌch jiñi Mesías wʌn albil bʌ (Rom. 9:​1-3). ¿Ixcu mi an majqui woli (choncol) la cʌqʼuen estudio, pero maʼañic miʼ chaʼlen wersa anquese mi laj coltan yicʼot mi lac chaʼlen oración, i ti wiʼil yom mi laj cʌy la cʌqʼuen estudio? O ¿ixcu mi maʼañic majqui coltʌbil lac chaʼan ti chʼʌmjaʼ? ¿Yom ba mi lac ñaʼtan chaʼan lac mul yicʼot chaʼan Jehová maʼañic woli (yʌquel) i yʌcʼ i bendición ti jiñi la queʼtel? Ti ili estudio, mi caj la cʌqʼuen i jacʼbal chaʼpʼejl cʼajtiya: ¿Bajcheʼ la cujil chaʼan woliyʌch i yʌcʼ i wut jiñi la queʼtel ti subtʼan? i ¿chuqui jiñi mucʼʌch bʌ i mejlel lac pijtan cheʼ bʌ mi lac chaʼlen subtʼan?

¿BAJCHEʼ LA CUJIL CHAʼAN WOLIYɅCH I YɅCʼ I WUT JIÑI LA QUEʼTEL TI SUBTʼAN?

5. ¿Chucoch an i tajol jiñi muʼ bʌ lac mel tiʼ tojlel Jehová mach cheʼic miʼ loqʼuel bajcheʼ la com?

Cheʼ bʌ jiñi Biblia miʼ taj ti tʼan juntiquil muʼ bʌ i mel (chaʼlen) chuqui yom Dios, miʼ yʌl: «Pejtel chuqui miʼ mel jini winic utsʼat miʼ yujtel» (Sal. 1:3). Pero jiñi mach yomic i yʌl chaʼan pejtelel muʼ bʌ lac mel tiʼ tojlel Jehová cheʼ mi caj i loqʼuel bajcheʼ la com. Mi lac taj cabʌl wocol ti laj cuxtʌlel come xmulilonla i cheʼ jaʼel jiñi lac piʼʌlob (Job 14:1). Cheʼ jaʼel, tajol jiñi laj contrajob miʼ jumucʼ mʌctañonla chaʼan maʼañic mi lac chaʼlen subtʼan (1 Cor. 16:9; 1 Tes. 2:18). Cheʼ jiñi, ¿bajcheʼ miʼ qʼuel Jehová chaʼan añʌch i wut jiñi la queʼtel ti subtʼan? Laʼ laj qʼuel principio tac am bʌ ti Biblia muʼ bʌ i coltañonla lac jacʼ ili cʼajtiya.

Jehová miʼ wen qʼuel ti ñuc jiñi la queʼtel ti subtʼan, mach yʌlʌyic mi ti carta, ti teléfono o mi lac junyajl majlel lac pejcan jiñi lac piʼʌl. (Qʼuele jiñi párrafo 6).

6. ¿Bajcheʼ miʼ qʼuel Jehová chaʼan añʌch i wut jiñi la queʼtel?

6 Jehová miʼ qʼuel bajcheʼ mi lac chaʼlen wersa yicʼot bajcheʼ mi laj cuch. Añʌch i wut jiñi la queʼtel miʼ qʼuel cheʼ bʌ mi lac mel yicʼot lac bʌxlel i yicʼot laj cʼuxbiya, mach yʌlʌyic bajcheʼ miʼ jacʼob jiñi lac piʼʌlob. Pablo tsiʼ yʌlʌ: «Dios tojʌch i maʼañic miʼ ñajʌyel i chaʼan jiñi tsaʼ bʌ laʼ mele, mi jiñicto jiñi cʼuxbiya tsaʼ bʌ laʼ pʌsʌ tiʼ tojlel i cʼabaʼ cheʼ tsaʼ laʼ colta jiñi chʼujuloʼ bʌ yicʼot cheʼ wolito laʼ bej coltañob» (Heb. 6:10). Jehová maʼañic miʼ ñajʌyel i chaʼan jiñi laj cʼuxbiya yicʼot bajcheʼ mi lac chaʼlen wersa, anquese maʼañic mi laj qʼuelben i wut jiñi la queʼtel. Jin chaʼan, miʼ mejlel lac ñaʼtan jiñi tʼan tac tsaʼ bʌ i sube Pablo jiñi xñoptʼañob ti Corinto: «Mach lolomic jach jiñi eʼtel woli bʌ laʼ mel tiʼ tojlel lac Yum» (1 Cor. 15:58). I sujmʌch iliyi anquese maʼañic mi laj qʼuelben i wut jiñi la queʼtel cheʼ bajcheʼ mi lac mulan.

7. ¿Chuqui mi laj cʌn ti jiñi tsaʼ bʌ i yʌlʌ Pablo chaʼan jiñi i subtʼan?

7 Jiñi apóstol Pablo juntiquilʌch wem bʌ misionero i tsiʼ waʼchoco cabʌl congregación. Pero cheʼ bʌ an xñoptʼañob ñumen ñuc bʌ tsiʼ yubiyob i bʌ yicʼot tsiʼ yʌlʌyob chaʼan mach juntiquilic wem bʌ xcʌntesa, Pablo maʼañic tsiʼ yʌlʌ jaytiquil tsiʼ colta ti chʼʌmjaʼ. Tsaʼ bʌ i yʌlʌ jiñʌch: «Tsaʼ c ñumen chaʼle eʼtel» (2 Cor. 11:23). Laʼ lac lajin Pablo i laʼ laj cʼajtesan chaʼan tiʼ tojlel Jehová jiñi ñumen ñuc bʌ i cʼʌjñibal jiñʌch cheʼ mi lac chaʼlen wersa yicʼot mi lac chʌn cuch.

8. ¿Chuqui yom mi laj cʼajtesan chaʼan jiñi lac subtʼan?

8 Jiñi lac subtʼan miʼ tijicñesan Jehová. Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, Jesús tsiʼ choco majlel ti subtʼan 70 xcʌntʼañob i chaʼan. Cheʼ bʌ tsaʼ ujtiyob, jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan «tijicña tsaʼ sujtiyob». ¿Chucoch wen tijicñayob? Tsiʼ yʌlʌyob: «Jinto jiñi xibajob miʼ jacʼob lon c tʼan cheʼ mi lon j cʼʌn a cʼabaʼ». Pero Jesús tiʼ subeyob: «Mach yomic tijicñayetla chaʼan jiñi xibajob miʼ jacʼob laʼ tʼan. Yom tijicñayetla chaʼan jiñi laʼ cʼabaʼ tsʼijbubil ti panchan» (Luc. 10:​17-20). Jesús yujil chaʼan mach tiʼ pejtelelic ora utsʼat mi caj i ñusañob yaʼ ti subtʼan. Tiʼ sujm, mach la cujilic jaytiquil lac piʼʌlob tsaʼ sujtiyob ti xñoptʼan ti jimbʌ ora. Yom bʌ miʼ yʌqʼueñob i tijicñʌyel jiñi xcʌntʼañob mach jiñic jach cheʼ miʼ ñʌchʼtʌntelob, jiñʌch cheʼ yujilob chaʼan Jehová miʼ qʼuel ti ñuc cheʼ miʼ chaʼleñob wersa.

9. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl Gálatas 6:​7-9, ¿chuqui mi caj lac taj mi maʼañic mi laj cʌy subtʼan?

9 Mi maʼañic mi laj cʌy subtʼan, mi caj lac taj laj cuxtʌlel mach bʌ añic miʼ jilel. Cheʼ bʌ mi lac chaʼlen wersa lac sub yicʼot lac pʌs jiñi wen tʼan, woli lac ñaʼtan jiñi espíritu cheʼ bʌ mi lac mel la queʼtel, come woli la cʌcʼ chaʼan miʼ mel i yeʼtel ti lac tojlel. Jehová mi caj i yʌqʼueñonla laj cuxtʌlel mach bʌ añic miʼ jilel «mi maʼañic mi lac lujbʼan», anquese maʼañic mi laj coltan mi juntiquilic chaʼan miʼ chaʼlen chʼʌmjaʼ (pejcan Gálatas 6:​7-9).

¿CHUQUI JIÑI MUCʼɅCH BɅ I MEJLEL LAC PIJTAN CHEʼ BɅ MI LAC CHAʼLEN SUBTʼAN?

10. ¿Chucoch an mucʼʌch bʌ i jacʼob jiñi wen tʼan i an maʼañic bʌ?

10 Jiñi lac piʼʌlob miʼ pʌsob chuqui añob tiʼ pusicʼal ti bajcheʼ miʼ jacʼob. Jesús tiʼ tsictesa iliyi cheʼ bʌ tsiʼ yʌlʌ jiñi parábola chaʼan bʌ jiñi xpacʼ. Tsiʼ yʌlʌ chaʼan juntiquil wiñic tsiʼ chaʼle pacʼ ti cabʌl lum, pero jin jach tsiʼ yʌcʼʌ i wut jiñi tsaʼ bʌ yajli ti wem bʌ lum (Luc. 8:​5-8). Jesús tsiʼ yʌlʌ chaʼan jiñi lum tac yom i yʌl i pusicʼal jiñi lac piʼʌlob, mach bʌ junlajalic bajcheʼ miʼ jacʼob jiñi «i tʼan Dios» (Luc. 8:​11-15). Cheʼ bajcheʼ miʼ yujtel tiʼ tojlel jiñi xpacʼ, joñonla maʼañic miʼ mejlel la cʌcʼ chaʼan miʼ colel jiñi i sujmlel tiʼ pusicʼal jiñi lac piʼʌlob, yaʼ cʌyʌl ti chuqui añob tiʼ pusicʼal. Yom jach mi lac bej acʼ ti cʌñol jiñi wen tʼan chaʼan bʌ Yumʌntel. Cheʼ bajcheʼ tsiʼ yʌlʌ jiñi apóstol Pablo, «jujuntiquil mi caj i taj i chobejtʌbal cheʼ bajcheʼ tsiʼ chaʼle eʼtel», mach chaʼañic muʼ bʌ i taj tiʼ yeʼtel (1 Cor. 3:8).

Noé cabʌl jab tsiʼ chaʼle subtʼan, pero jin jach Noé, i yijñam, i yalobilob yicʼot i yʌʼliob tsaʼ ochiyob ti arca. Pero tsaʼʌch i jacʼʌ i tsiʼ mele jiñi eʼtel tsaʼ bʌ i yʌqʼue Dios. (Qʼuele jiñi párrafo 11).

11. ¿Chucoch miʼ mejlel la cʌl chaʼan mach lolomic chuqui tsiʼ mele Noé cheʼ bʌ tiʼ «subu chuqui toj»? (Qʼuele jiñi dibujo am bʌ tiʼ tejchibal).

11 Cʼʌlʌl ti wajali, cabʌl i wiñicob Jehová tsiʼ chaʼleyob subtʼan anquese maʼañic tsaʼ ñʌchʼtʌntiyob. Jumpʼejl ejemplo, tajol Noé cabʌl jab tiʼ «subu chuqui toj» (2 Ped. 2:5). Miʼ mejlel la cʌl chaʼan tsiʼ ñaʼta chaʼan mucʼʌch caj i ñʌchʼtʌntel, pero Jehová maʼañic tsiʼ yʌqʼue i ñaʼtan chaʼan cheʼʌch mi caj i yujtel. Cheʼ bʌ tiʼ sube chaʼan miʼ mel (pʌt) jiñi arca, tsaʼ subenti: «Mi caj a wochel ti barco, jatet yicʼot a walobilob yicʼot a wijñam yicʼot i yijñamob a walobilob» (Gn. 6:18). Pero cheʼ bʌ Jehová tiʼ sube Noé bajcheʼ ñojel mi caj i mel jiñi arca tsaʼix i ñaʼta chaʼan mach cabʌlobic mi caj i ñʌchʼtañob jiñi i subtʼan come maʼañic baqui mi caj i yochelob (Gn. 6:15). I cheʼʌch tsaʼ ujti. Maʼañic mi juntiquilic tsaʼ bʌ i jacʼʌ (Gn. 7:7). ¿Tsaʼ ba i ñaʼta Jehová chaʼan Noé maʼañix i cʼʌjñibal? Maʼañic. Noé mach lolomic tsiʼ chaʼle eʼtel come cheʼʌch tsiʼ mele cheʼ bajcheʼ tsaʼ subenti (Gn. 6:22).

12. ¿Chuqui tsiʼ mele Jeremías chaʼan miʼ yubin i tijicñʌyel ti subtʼan anquese maʼañic tsaʼ ñʌchʼtʌnti i an i contrajintel?

12 Jiñi xʼaltʼan Jeremías cabʌl jab tsiʼ chaʼle subtʼan jaʼel anquese maʼañic tsaʼ ñʌchʼtʌnti i tsaʼ contrajinti. Tsiʼ yubi i chʼijyemlel i tsaʼto i ñaʼta i cʌy i yeʼtel tiʼ caj miʼ pʼajtʌl (ñiqʼuisubentel) i miʼ wajlentel (Jer. 20:​8, 9). Pero maʼañic tsiʼ cʌyʌ. ¿Chuqui tsiʼ colta chaʼan maʼañic miʼ ñaʼtan mach bʌ weñic i miʼ bej ubin i tijicñʌyel ti subtʼan? Tsiʼ yʌcʼʌ i ñaʼtʌbal ti chaʼchajp ñuc bʌ i cʼʌjñibal. Ñaxam bʌ, chaʼan jiñi tʼan woli bʌ i sub miʼ mejlel i yʌqʼuen utsʼatax bʌ i pijtaya jiñi lac piʼʌlob (Jer. 29:11). I chaʼpʼejlel, chaʼan Jehová tsiʼ yajca chaʼan miʼ yʌcʼ ti cʌñol jiñi i cʼabaʼ (Jer. 15:16). Joñonla jaʼel mi lac sub jumpʼejl tʼan muʼ bʌ i yʌcʼ pijtaya ti ili pañimil (mulawil) baqui wen an wocol i mi la cʌcʼ ti cʌñol i cʼabaʼ Jehová come i Testigojonla. Cheʼ bʌ mi la cʌcʼ ti lac jol ili chaʼchajp ñuc bʌ i cʼʌjñibal, mi lac ñusan lac bʌ ti subtʼan anquese an i tajol maʼañic mi lac ñʌchʼtʌntel.

13. ¿Chuqui mi laj cʌn ti jiñi parábola tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús am bʌ ti Marcos 4:​26-29?

13 Mach ti orajic miʼ colel i ñopoñel juntiquil lac piʼʌl. Jesús tiʼ tsictesa iliyi ti jiñi parábola chaʼan bʌ jiñi xpacʼ muʼ bʌ i wʌyel (pejcan Marcos 4:​26-29). Jiñi xpacʼ mach ti orajic tsiʼ qʼuelbe i wut jiñi tsaʼ bʌ i pʌcʼʌ i maʼañic chuqui tsaʼ mejli i mel chaʼan miʼ colel ti ora. Cheʼʌch miʼ yujtel jaʼel yicʼot juntiquil estudiante, mach ti orajic mi caj i mel jiñi woli bʌ i cʌn, cʼunteʼ cʼunteʼ mi caj i chaʼlen wersa. Juntiquil xpacʼ maʼañic chuqui miʼ mejlel i mel chaʼan ti ora miʼ colel jiñi tsaʼ bʌ i pʌcʼʌ, joñonla jaʼel maʼañic miʼ mejlel lac xicʼ jiñi lac estudiantejob chaʼan ti ora miʼ colel jiñi i ñopoñel. Jin chaʼan, mach yomic mi la cubin lac chʼijyemlel o mi lac lujbʼan mi mach ti orajic woliʼ colelob i ñopoñel. Yom mi lac pʌs lac pijt jinto miʼ bajñel ñaʼtan chaʼan mi caj i melben i yeʼtel Jehová (Sant. 5:​7, 8).

14. ¿Chuqui ti ejemplo miʼ pʌs chaʼan an i tajol miʼ ñumel cabʌl ora chaʼan jiñi lac piʼʌlob miʼ ñʌchʼtañoñobla?

14 An territorio tac baqui maʼañic miʼ ñʌchʼtañob anquese miʼ ñumel cabʌl jab. Laʼ laj qʼuel tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel Gladys yicʼot Ruby Allen, chaʼtiquil hermanajob chʼoyoloʼ bʌ ti Canadá i yerañoʼ bʌ i bʌ. Ti 1959, tsaʼ chojquiyob majlel bajcheʼ precursora regular ti jumpʼejl alʌ tejclum ti Quebec. * Jiñi lac piʼʌlob maʼañic miʼ ñʌchʼtañob come miʼ bʌcʼñañob jiñi sacerdotejob añoʼ bʌ ti católica yicʼot chuqui tac mi caj i yʌjlel. Gladys miʼ yʌl: «Chaʼpʼejl jab tsaʼ lon c chaʼle subtʼan 8 hora ti jujumpʼejl qʼuin i maʼañic majqui tsiʼ ñʌchʼta. Jiñi lac piʼʌlob mucʼ jach i qʼuelon lojon ti ventana i miʼ ñupʼob. Pero maʼañic tsaʼ lujbʼayon lojon». Ti wiʼil, tsaʼ qʼuextʌyiyob i tsaʼ caji i ñumen ñʌchʼtañob. Ti ili ora, an uxpʼejl congregación yaʼi (Is. 60:22).

15. ¿Chuqui miʼ pʌsbeñonla 1 Corintios 3:​6, 7 chaʼan i sutqʼuintel ti xcʌntʼan yambʌlob?

15 Yom cabʌlonla chaʼan mi lac sujtesan ti xcʌntʼan juntiquil. Miʼ yʌjlel chaʼan i cʼʌjñibal jumpʼejl congregación chaʼan juntiquil miʼ chʼʌmjaʼ (pejcan 1 Corintios 3:​6, 7). Jumpʼejl ejemplo, tajol juntiquil xsubtʼan miʼ yʌqʼuen jumpʼejl tratado o jumpʼejl revista juntiquil wem bʌ tsiʼ ñʌchʼta. Cheʼ jiñi, jiñi hermano miʼ qʼuel chaʼan mach mejlic i chaʼ julaʼtan. Jin chaʼan miʼ cʼajtiben i coltaya yambʌ hermano. Iliyi miʼ tech jumpʼejl estudio i miʼ pʌy majlel yambʌ hermanojob yicʼot hermanajob, i jujuntiquil miʼ coltan jiñi estudiante. Jujuntiquil xsubtʼan muʼ bʌ i cʌn jiñi estudiante woliʼ coltan chaʼan miʼ taj majlel i ñopoñel. Cheʼ bajcheʼ iliyi, cheʼ bajcheʼ tsiʼ yʌlʌ Jesús, tiʼ pejtelelob jiñi tsaʼ bʌ i chaʼleyob coltaya miʼ mejlel i yubiñob i tijicñʌyel cheʼ bʌ miʼ chaʼlen chʼʌmjaʼ jiñi estudiante (Juan 4:​35-38).

16. Anquese mach wen chʼejletix o cʼametix, ¿chucoch miʼ mejlel a bej ubin a tijicñʌyel yicʼot jiñi muʼ bʌ i mejlel a mel ti subtʼan?

16 ¿Ixcu mi maʼañix maʼ wen mejlel ti subtʼan yicʼot ti cʌntesa tiʼ caj mach wen chʼejletix o cʼametix? Miʼ mejlel a bej ubin a tijicñʌyel chaʼan jiñi mucʼʌch bʌ i mejlel a mel. Laʼ laj qʼuel chuqui tsaʼ ujti cheʼ bʌ jiñi rey David yicʼot i wiñicob tsiʼ mʌlbeyob (jotbeyob) junmojt amalequitajob i tsiʼ chaʼ tajayob i familia yicʼot chuqui tac tsaʼ xujchʼibentiyob. Doscientos i wiñicob maʼañix tsaʼ majliyob ti guerra come wen lujbobix i tsaʼ cʌyle i cʌntañob i chubʌʼan tac. Cheʼ bʌ tsaʼ ujtiyob ti guerra, David tsiʼ yʌlʌ chaʼan junlajal mi caj i tʼoxbeñob i bʌ chuqui tsiʼ tajayob (1 S. 30:​21-25). Ili ora jaʼel cheʼʌch miʼ yujtel ti jiñi eʼtel chaʼan i sutqʼuintel ti xcʌntʼan yambʌlob. Ti lac pejtelel muʼ bʌ lac chaʼlen wersa tiʼ melol i yeʼtel Jehová, i yaʼ ochemet jaʼel, miʼ mejlel la cubin lac tijicñʌyel cheʼ bʌ miʼ coltʌntel juntiquil chaʼan miʼ yochel ti jiñi bij chaʼan miʼ taj i cuxtʌlel mach bʌ añic miʼ jilel.

17. ¿Chucoch miʼ mejlel la cʌqʼuen wocolix i yʌlʌ Jehová?

17 Mi la cʌqʼuen wocolix i yʌlʌ Jehová come miʼ qʼuel ti ñuc jiñi eʼtel muʼ bʌ lac mel tiʼ tojlel. Yujil chaʼan maʼañic miʼ mejlel lac xicʼ lac piʼʌlob chaʼan miʼ chʼujutesañob, pero miʼ qʼuel jiñi eʼtel muʼ bʌ lac mel yicʼot cʼuxbiya i miʼ yʌqʼueñonla lac chobejtʌbal. Cheʼ jaʼel, miʼ pʌsbeñonla lac taj lac tijicñʌyel yicʼot jiñi muʼ bʌ i mejlel lac mel ti ili ñuc bʌ eʼtel (Juan 14:12). Laʼ laj cʼajtesan: Dios mi caj i qʼuelonla ti utsʼat mi maʼañic mi lac lujbʼan.

CʼAY 67 Subu jiñi wen tʼan

^ parr. 5 Ti lac pejtelel la com chaʼan jiñi lac piʼʌlob wen miʼ jacʼob jiñi wen tʼan. Pero chʼijyem mi la cubin cheʼ bʌ mach cheʼic miʼ yujtel. ¿Ixcu mi an juntiquil lac estudiante maʼañic bʌ miʼ chaʼlen wersa? O ¿chuqui miʼ yujtel mi maʼañic mejlem laj coltan juntiquil chaʼan miʼ chaʼlen chʼʌmjaʼ? ¿Yom ba mi lac ñaʼtan chaʼan maʼañix laj cʼʌjñibal? Ti ili estudio, mi caj laj qʼuel chucoch yom tijicñayonla i mi la cʌl chaʼan añʌch i wut jiñi la queʼtel (lac troñel) ti subtʼan anquese an mach bʌ weñic miʼ jacʼob.

^ parr. 14 Mi caj a taj ujtem bʌ tiʼ tojlel Gladys Allen ti jiñi La Atalaya 1 i chaʼan septiembre, 2002, an i cʼabaʼ «No cambiaría nada».