1. Nso inam edi n̄kpọ inemesịt ye n̄kpọ ukpono ndidi Ntiense Jehovah?

NNYỊN ndidi Ntiense Jehovah edi ata n̄kpọ inemesịt ye n̄kpọ ukpono! Ikere enyịn̄ idian Jehovah, imesinyụn̄ ikwọrọ ikọ inọ mme owo inyụn̄ ikpep mmọ iban̄a Jehovah man iwụt ke imodot ndikere enyịn̄ oro. Esinem nnyịn ke ini ikemede ndin̄wam “mbon oro ẹnyenede eti esịt oro edinamde mmọ ẹnyene nsinsi uwem” ẹditiene nnyịn ẹkpono Jehovah. (Utom 13:48) Esinem nnyịn nte ekenemde Jesus ini mme mbet esie ẹkenyọn̄de ukwọrọikọ ẹdinọ enye eti mbụk. Bible ọdọhọ ke enye ama “okop idatesịt etieti ke edisana spirit.”—Luke 10:1, 17, 21.

2. Nso ke ikpanam iwụt ke ukwọrọikọ edi ata akpan n̄kpọ ọnọ nnyịn?

² Ukwọrọikọ edi ata akpan n̄kpọ ọnọ nnyịn. Apostle Paul ọkọdọhọ Timothy ete: “Kpeme idemfo kpukpru ini nyụn̄ kpeme se afo ekpepde owo . . . koro ke ndinam emi afo ayanyan̄a idemfo ye mmọ emi ẹkopde uyo fo.” (1 Tim. 4:16) Ọwọrọ nnyịn mîkwọrọke ikọ, uwem nnyịn ye eke mbon en̄wen ẹkeme ndika. Isikpekpeme se inamde sia idade inọ Obio Ubọn̄ Abasi. Isiyom ndinam n̄kpọ emi edinamde ẹtoro Jehovah kpukpru ini, okûnyụn̄ udi ima ikwọrọ n̄kpọ kiet nnyịn ikanam en̄wen. (Phil. 1:27) Nnyịn ndisinen̄ede ntịm idem mbemiso ikade ukwọrọikọ nnyụn̄ mben̄e Jehovah an̄wam nnyịn oyowụt ke ‘imekpeme se ikpepde owo kpukpru ini.’

3. Ndi kpukpru owo ẹdima ndikop ukwọrọikọ nnyịn? Nọ uwụtn̄kpọ.

³ Kpa ye emi isịnde ofụri ukeme nnyịn ikwọrọ ikọ, ekeme ndisụk nnam ediwak owo ke efakutom nnyịn isioho ikpat ndomokiet. Yak idọhọ fi se ikọwọrọde Brọda Georg Lindal. Enye ama asan̄a ikpọn̄ ọkwọrọ ikọ ke ofụri Iceland ọtọn̄ọde ke 1929 esịm 1947. Enye ama ọnọ mme owo n̄wed ke tọsịn ke tọsịn, kpa ye oro, owo ndomokiet ikedịghe Ntiense Jehovah. Enye ọkọdọhọ ete: “Ndusụk owo ẹkenam n̄kpọ nte ẹbọbiọn̄ọ se Bible ekpepde, edi n̄wakn̄kan owo ikọdọn̄ke-dọn̄ enyịn do.” Idem ke ẹma ẹkenọ mme isụn̄utom emi  ẹkekụrede Ufọkn̄wed Gilead ẹdika do, isua usụkkiet en̄wen ama ebe mbemiso ndusụk mbon Iceland ẹtọn̄ọde ndiyak idem nnọ Jehovah nnyụn̄ nna baptism. *

4. Ekeme nditie nnyịn didie ke idem mme owo mînyịmeke ndikpep Bible?

⁴ Esifịna nnyịn ke ini mme owo mînyịmeke ndikpep Bible, m̀mê ke ini mbon emi ikpepde Bible mînamke se mmọ ẹkpepde. Ekeme nditie nnyịn nte eketiede Paul. Ama enen̄ede abiak enye, enye onyụn̄ enen̄ede ofụhọ nte ata ediwak mme Jew mîkamaha ndinyịme ke Jesus edi Messiah emi ẹken̄wọn̄ọde. (Rome 9:1-3) Yak idọhọ ke enyene owo emi afo esidomode ofụri ukeme fo ndikpep enye n̄kpọ ọfọn, esinyụn̄ esịn enye ke akam fo. Kpa ye oro, enye imaha ndinam se enye ekpepde, ndien edi se etrede ukpepn̄kpọ oro. Mîdịghe edi ke akanam ukpepke owo ndomokiet n̄kpọ tutu enye akana baptism. Ndi oro ọwọrọ ke ukemeke ndikpep owo n̄kpọ yak ọfọn, m̀mê ke Jehovah idiọn̄ke utom fo? Imọn̄ ibọrọ mbụme iba ke ibuotikọ emi: (1) Nso isinam Jehovah ama utom ukwọrọikọ nnyịn? (2) Nso ke ikpọdiọn̄ọ iban̄a ukwọrọikọ nnyịn?

5. Nso ikeme ndinam yak se inamde inọ Abasi okûtie nte ikekerede?

⁵ Bible ọdọhọ ke owo emi anamde se Abasi amade ‘oyokụt unen ke kpukpru se enye anamde.’ (Ps. 1:3) Edi emi iwọrọke ke kpukpru se inamde inọ Jehovah ayasan̄a ukem ukem nte ikpamade yak asan̄a. Ntak kiet edi ke uwem nnyịn ye eke mbon en̄wen ọyọhọ ye mfịna sia nnyịn ifọnke ima. (Job 14:1) N̄kpọ en̄wen edi ke ndusụk ini mbon emi ẹkọbọde nnyịn ẹkeme ndikpan nnyịn ndikwọrọ ikọ nte akpanade ikwọrọ. (1 Cor. 16:9; 1 Thess. 2:18) Nso ndien ke Jehovah esida ebiere ke ukwọrọikọ nnyịn ọfọn? Yak ise ndusụk itie Bible emi ẹdin̄wamde nnyịn ibọrọ mbụme oro.

6. Nso isinam Jehovah ama se inamde inọ enye?

⁶ Se Jehovah esisede esidi nte isịnde idem inam n̄kpọ esie ye nte nnyịn mîkpaha mba. Se isinemde Jehovah esidi ndikụt nte nnyịn isịnde idem ikwọrọ ikọ ke ntak emi imade enye, m̀mê mme owo ẹma ndikop m̀mê imaha. Paul ekewet ete: “Abasi ikwan̄ake eke ekpesịnde enye efre utom mbufo ye ima eke mbufo ẹwụtde ẹban̄a enyịn̄ esie, ke emi mbufo ẹkenamde n̄kpọ ẹnọ ndisana owo ẹnyụn̄ ẹsụk ẹkade iso ẹnam.” (Heb. 6:10) Jehovah esiti se inamde ye nte imade enye ekpededi mbon emi ikpepde Bible imaha ndina baptism. Paul ọkọdọhọ nditọete ke Corinth ke ‘utom mmọ idịghe ikpîkpu ke Ọbọn̄.’ Ntre ke onyụn̄ edi ye nnyịn inamke n̄kpọ m̀mê utom oro etie nte ikekerede m̀mê itiehe.—1 Cor. 15:58.

7. Se apostle Paul eketịn̄de aban̄a ukwọrọikọ esie ekpep nnyịn nso?

⁷ Apostle Paul ekedi ata eti isụn̄utom, asiak esop mi asiak ko. Kpa ye oro, ini ndusụk  owo ẹkedọhọde ke enye idiọn̄ọke ndikpep owo n̄kpọ, enye iketịn̄ke iban̄a ibat owo emi enye an̄wamde yak ẹkabade ẹdi mme Christian man ada oro owụt ke imọdiọn̄ọ ndikpep owo n̄kpọ. Enye akakam ọdọhọ ete: “Mmanam ọkpọsọn̄ utom n̄kan mmọ.” (2 Cor. 11:23) Yak ikpebe Paul, isiti ke se inen̄erede idi akpan n̄kpọ inọ Jehovah edi nnyịn ndisịn idem nnam n̄kpọ esie ye nte nnyịn mîkpaha mba.

8. Nso ke ikpesiti iban̄a ukwọrọikọ nnyịn?

⁸ Nnyịn ndikwọrọ ikọ ke Jehovah esima. Jesus ama osio mbet 70 ọdọn̄ ẹkekwọrọ ikọ. Esịt ama adat mmọ etieti ini mmọ ẹnyọn̄de ẹdi. Nso ikanam esịt adat mmọ ntre? Mmọ ẹkedọhọ ẹte: “Ọbọn̄, kpa mme demon ẹsụk ibuot ẹnọ nnyịn ke enyịn̄ fo.” Edi Jesus ama enen̄ede mmọ ete: “Ẹkûdara ẹban̄a emi, ẹte mme spirit ẹsụk ibuot ẹnọ mbufo, edi ẹdara koro ẹma ẹwet enyịn̄ mbufo ke heaven.” (Luke 10:17-20) Jesus ama ọdiọn̄ọ ke idịghe kpukpru ini ke ukwọrọikọ mmọ editie ntre. Nnyịn ikam idiọn̄ọke m̀mê owo ifan̄ ke otu mbon emi ẹkekopde ukwọrọikọ mmọ ẹkekabade ẹdi mbet Jesus. Akana mme mbet Jesus ẹdiọn̄ọ ke ata akpan ntak emi mmọ ẹkpekopde idatesịt ekpedi ke Jehovah ama nte mmọ ẹsịnde idem ẹkwọrọ ikọ, idịghe ke ntak emi mme owo ẹkopde.

9. Galatia 6:7-9 ọdọhọ ke nso iditịbe edieke nnyịn mîkpaha mba ndikwọrọ ikọ?

⁹ Jehovah ayanam idu uwem ke nsinsi edieke nnyịn mîkpaha mba ndikwọrọ ikọ. Ke ini isịnde ofụri ukeme nnyịn ikwọrọ inyụn̄ ikpep mme owo eti mbụk, ọwọrọ ‘imọtọ inọ spirit’ idahaoro sia imayak edisana spirit Abasi ada nnyịn usụn̄. Jehovah ọn̄wọn̄ọ ke iyanam nnyịn idu uwem ke nsinsi amakam edi nnyịn ikpaha mba, ekpededi mbon emi ikpepde Bible inyịmeke ndina baptism.—Kot Galatia 6:7-9.

10. Nso isinam ndusụk owo ẹkop ukwọrọikọ nnyịn ndusụk ẹsịn?

¹⁰ Se isịnede mme owo ke esịt esinam mmọ ẹkop ukwọrọikọ mîdịghe ẹtre ndikop. Jesus ama owụt ke edi ntre ini enye ọkọnọde uwụtn̄kpọ aban̄a owo emi ọkọtọde n̄kpọ ke nsio nsio isọn̄, edi eke isọn̄ kiet kpọt on̄wụm enye ọfọn. (Luke 8:5-8) Jesus ọkọdọhọ ke nsio nsio isọn̄ oro ẹda ẹban̄a mme owo; nte esịt mmọ etiede anam mmọ ẹnam n̄kpọ nsio nsio ẹban̄a “ikọ Abasi” emi mmọ ẹkopde. (Luke 8:11-15) Ukem nte ọtọin̄wan̄ oro, nnyịn idikemeke ndibiere se owo anamde aban̄a ikọ Abasi emi ikwọrọde inọ enye sia owo kiet kiet edinam n̄kpọ itiene nte esịt esie etiede. Utom nnyịn edi ndika iso n̄kwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi nnọ mme owo. Apostle Paul ọkọdọhọ ke owo ‘kiet kiet edibọ utịp nte ekemde ye utom esie,’ idịghe nte ekemde ye se utom esie amande.—1 Cor. 3:8.

11. Nso ikanam ukwọrọikọ Noah enem Jehovah esịt kpa ye emi mme owo mîkamaha ndikop? (Se ndise ikpaedem Enyọn̄-Ukpeme emi.)

¹¹ Idịghe mfịn ke mme owo ẹtọn̄ọ ndisịn ndikop ukwọrọikọ mme asan̄autom Jehovah. Ke uwụtn̄kpọ, Noah ekedi “ọkwọrọ edinen ido,” osụk etie nte enye ama ọkwọrọ ikọ esịm n̄kpọ nte isua 40 m̀mê 50. (2 Pet. 2:5) Imekere ke enye ama odori enyịn ke mme owo ẹyenam se imọ ikwọrọde, edi Jehovah iketịn̄ke utọ ikọ oro ini ọdọn̄de enye asan̄a ọkwọrọ ikọ. Jehovah akakam ọdọhọ ntem ini ọdọn̄de enye ọkọn̄ ubom: “Afo enyene ndidụk ubom oro, afo ye nditọiren fo ye n̄wan fo ye iban nditọiren fo.” (Gen. 6:18) Ndien ini Jehovah ọdọhọde enye nte ubom oro edikponde iketre, anaedi ama an̄wan̄a Noah ke idiwakke mbon oro ẹdikopde ukwọrọikọ esie sia ubom oro idikponke ikem mmọ.  (Gen. 6:15) Se ikonyụn̄ itịbede ekedi oro, owo ndomokiet ke ererimbot afai oro ikokopke ukwọrọikọ Noah. (Gen. 7:7) Ndi Jehovah akada nte ke Noah ikọkwọrọke ikọ yak ọfọn? Ikadaha! Jehovah ama enen̄ede ama nte Noah ọkọkwọrọde ikọ sia enye ama etịn̄ enyịn anam se Jehovah ọkọdọhọde enye anam.—Gen. 6:22.

12. Nso ikanam Jeremiah aka iso okop idatesịt idem ke ini mme owo mîkamaha ndikop ukwọrọikọ esie, ndusụk ẹkam ẹbiọn̄ọde-biọn̄ọ enye?

¹² Prọfet Jeremiah n̄ko ama ọkwọrọ ikọ ebe isua 40 idem ke ini ediwak owo mîkamaha ndikop, ndusụk owo ẹkam ẹbiọn̄ọde-biọn̄ọ enye. Mbon emi ẹkekọbọde enye ẹma ẹsuene enye ẹnyụn̄ ẹsak enye. Oro ama anam idem emem enye tutu enye oyom nditre ukwọrọikọ. (Jer. 20:8, 9) Edi Jeremiah iketreke ndikwọrọ ikọ! Nso ikan̄wam enye aka iso ọkwọrọ ikọ onyụn̄ okop idatesịt? Akpan n̄kpọ iba ẹkebehe enye. Akpa, etop emi Abasi ọkọdọn̄de Jeremiah ọkọkwọrọ ọnọ mme owo ayanam mmọ ẹdiọn̄ọ ke ini iso mmọ ọyọfọn onyụn̄ ọnọ mmọ idotenyịn. (Jer. 29:11) Ọyọhọ iba, Jehovah ekemek enye ọdọhọ asan̄a etịn̄ etop imọ ọnọ mme owo. (Jer. 15:16) Ukem oro ke edi ye nnyịn. Etop emi ikwọrọde ọnọ mme owo idotenyịn, inyụn̄ ikere enyịn̄ idian Jehovah nte Mme Ntiense esie. Ini ekededi emi itide akpan n̄kpọ iba emi, iyaka iso ikop idatesịt m̀mê mme owo ẹma ndikop ukwọrọikọ nnyịn m̀mê imaha.

13. Uwụtn̄kpọ emi Jesus ọkọnọde ke Mark 4:26-29 ekpep nnyịn nso?

¹³ Esida ini mbemiso owo ọbuọtde idem ye Jehovah. Jesus ama owụt ke edi ntre ke uwụtn̄kpọ emi enye ọkọnọde aban̄a owo emi ọtọde n̄kpọ ama ọnyọn̄ ufọk akanana. (Kot Mark 4:26-29.) Se enye ọkọtọde ẹkekọri sụn̄sụn̄, inyụn̄ inyeneke se enye akpakanamde yak mmọ ẹsọp ẹkọri ẹkan oro. Ekeme ndiyom yak afo n̄ko ebet ke anyan ini mbemiso owo emi afo ekpepde Bible ọtọn̄ọ ndinam se enye ekpepde. Ukem nte ọtọin̄wan̄ mîkemeke ndinam n̄kpọin̄wan̄ esie ọsọp ọkọri nte enye akpamade, nnyịn n̄ko idikemeke ndinam owo emi ikpepde Bible ọsọp ọbuọt idem ye Jehovah nte ikpamade. Ntre kûyak idem emem fi, kûnyụn̄ ukpa mba edieke enye mîsọpke nte ekekerede. Ndin̄wam owo edi mbet Christ etie nte utọin̄wan̄, oyom ime.—Jas. 5:7, 8.

14. Nso iwụt ke ekeme ndida ini mbemiso mme owo ẹtọn̄ọde ndikpan̄ utọn̄ n̄kop se ikwọrọde?

¹⁴ Enyene ndusụk efakutom emi ekemede ndida ediwak isua mbemiso mme owo ẹtọn̄ọde ndina baptism. Yak idọhọ fi n̄kpọ iban̄a Gladys ye Ruby Allen. Ke 1959, ẹma ẹnọ nditọeka iba oro ẹkedi mme asiakusụn̄ ofụri ini ke obio kiet ke Quebec ke Canada. * Mme owo ikamaha ndikpan̄ utọn̄ n̄kop ukwọrọikọ mmọ mbak mme mbọhọidụn̄ mmọ ye mme oku Ufọkabasi Catholic. Gladys ọkọdọhọ ete: “Ima isan̄a ikwọrọ ikọ hour itiaita kpukpru usen ke ufan̄ isua iba, owo ndomokiet ikpan̄ke utọn̄! Ekesidi mme owo ẹma ẹfụhọde ọfọn̄ enyịnusụn̄ ẹkụt ke nnyịn ke edi, mmọ ẹfụk ẹdaha. Edi nnyịn ikakpaha mba.” Sụn̄sụn̄ sụn̄sụn̄, mme owo ẹma ẹtọn̄ọ ndinọ mmọ iso, ndusụk owo ẹtọn̄ọ ndikpan̄ utọn̄. Esop ita ẹdu idahaemi ke obio oro.—Isa. 60:22.

15. Akpa Corinth 3:6, 7 ekpep nnyịn nso aban̄a ndinam mme owo ẹdi mbet Christ?

¹⁵ Owo isidaha ikpọn̄ inam owo edi mbet Christ. Kpukpru owo ke esop ẹkeme ndidian ubọk n̄n̄wam owo tutu enye akana baptism. (Kot 1 Corinth 3:6, 7.) Ke uwụtn̄kpọ, eyenete ọnọ owo emi enye ọkwọrọde ikọ ọnọ tract  m̀mê magazine. Edi ini emi owo oro enịmde ọnọ enye ndifiak ndi ifọnke ye enye, ntre enye ọdọhọ eyenete en̄wen an̄wam imọ aka. Eyenete oro akaka, ọkọtọn̄ọ ukpepn̄kpọ Bible ye owo oro. Ekem enye esisan̄a ye nsio nsio nditọete ekekpep owo oro n̄kpọ, nditọete oro ẹsinyụn̄ ẹn̄wam owo oro ke nsio nsio usụn̄. Eyenete kiet kiet emi etienede ekekpep enye n̄kpọ oyosụk anam n̄kpọ emi edin̄wamde enye enen̄ede ọbuọt idem ye Jehovah. Oro etie nte nditiene nduọk mmọn̄ ke se ẹketọde oro. Oro ayanam kpukpru mbon emi ẹketienede ẹn̄wam owo oro ẹdat esịt ini enye anade baptism.—John 4:35-38.

16. Nso ikeme ndinam fi osụk adat esịt ekpededi ukemeke ndikwọrọ ikọ nte akpamade ndikwọrọ ke ntak udọn̄ọ m̀mê ke ntak emi mûnen̄ekede unyene odudu aba?

¹⁶ Ndi emekeme ndisụk ndat esịt ekpedi ukemeke ndikwọrọ ikọ nte akpamade ndikwọrọ ke ntak udọn̄ọ m̀mê ke ntak emi mûnen̄ekede unyene odudu aba? Emekeme ndisụk ndat esịt ke se onyụn̄ ekemede ndinam. N̄kọ emeti se Edidem David akanamde ini enye ye mbonekọn̄ esie ẹkekade ẹkenyan̄a ubon mmọ ye inyene mmọ ẹsio mbon Amalek ke ubọk? Owo 200 ke otu mbonekọn̄ esie ikekemeke nditiene n̄ka en̄wan oro sia ama akak mmọ ke idem etieti. Ntre mmọ ẹma ẹtie ẹkpeme mbiomo mbon eken. Ke mmọ ẹma ẹkekan ke en̄wan oro ẹnyọn̄ ẹdi, David ama ọdọhọ yak ẹdeme se mmọ ẹkekande mme asua oro ẹtan̄ ẹnọ kpukpru owo ukem ukem. (1 Sam. 30:21-25) Ukem oro ke edi ye nnyịn ndin̄wam mme owo ẹdi mbet Christ. Obufa owo ama ọtọn̄ọ ndisan̄a ke usụn̄ emi adade osịm nsinsi uwem, kpukpru mbon emi ẹkenamde ofụri ukeme mmọ ndin̄wam enye ẹkeme nditiene ndat esịt.

17. Ikpesikọm Jehovah iban̄a nso?

¹⁷ Imọkọm Jehovah iban̄a usụn̄ emi enye adade utom emi inamde inọ enye. Enye ọdiọn̄ọ ke nnyịn ikemeke ndinyịk owo yak okop ukwọrọikọ nnyịn, m̀mê ndinyịk owo yak edikpono imọ. Kpa ye oro, enye esikụt nte isịnde idem inam n̄kpọ esie ye nte imade imọ iketre, esinyụn̄ ọdiọn̄ nnyịn ke oro. Enye ekpep nnyịn nte ikemede ndikop idatesịt ke se ikemede nditịp nsịn ke akwa utom idọk emi. (John 14:12) Imenen̄ede inịm ke Jehovah ayadat esịt ye nnyịn edieke nnyịn mîkpaha mba!