Kɔ no mu nsɛm no do

Kɔ no mu nsɛm a wɔahyehyɛ no do

ADZESUA ASƐM 43

Mma Mmpa Abaw!

Mma Mmpa Abaw!

“Mma hom mma yɛmmberɛ wɔ papayɛ mu.”—GAL. 6:9.

NDWOM 68 Gu Ahendzi Aba

DZA YERUBOSUSU HO *

1. Ebɛn enyigye na enyidzi na yɛwɔ?

HWƐ enyigye na enyidzi ara a yɛwɔ dɛ yɛyɛ Jehovah Adasefo! Nyankopɔn ne dzin da hɛn do na yɛkã asɛm no na yɛyɛ nkorɔfo esuafo dɛ mbrɛ hɛn dzin no kyerɛ. Sɛ yetum boa obi a ‘oeyi no ama onnyiewiei nkwa’ anaa ɔpɛ onnyiewiei nkwa ma ɔbɛyɛ gyedzinyi a, ɔma hɛn enyi gye. (Andw. 13:48) Aber a Jesus n’esuafo no dze enyigye fii asɛnka edwuma a wɔkɛyɛɛ mu bae no, “odzii ehurusi wɔ sunsum krɔnkrɔn mu.” Dɛ mbrɛ Jesus tsee nka no, dɛmara na hɛn so yɛtse nka.—Luke 10:1, 17, 21.

2. Ebɛnadze na yebotum ayɛ dze akyerɛ dɛ hɛn asɛnka edwuma no ho hia papaapa?

2 Yebu asɛnka edwuma no dɛ no ho hia papaapa. Ɔsomafo Paul tuu Timothy fo dɛ: “Ma w’enyi nkuku wankasa nye wo nkyerɛkyerɛ ho.” Ɔdze kaa ho dɛ: “Eyɛ dɛm a, ebɛgye woho nye w’etsiefo nkwa.” (1 Tim. 4:16) Hɛn asɛnka edwuma no gye nkorɔfo nkwa. Yɛma hɛn enyi ba hɛnho do, osiandɛ yɛyɛ Nyankopɔn n’Ahendzi no ne mamfo. Iyi da nkyɛn a, yɛyɛ hɛn adze wɔ kwan bi do a ɔhyɛ Jehovah enyimnyam na ɔnye asɛmpa a yɛkã no hyia aber nyina. (Phil. 1:27) Sɛ yesiesie hɛnho yie ana yaakɔ asɛnka, na yɛbɔ mpaa serɛ Jehovah no mboa ana yeedzi afofor dase a, nna yɛrekyerɛ dɛ ‘hɛn enyi ku hɛn nkyerɛkyerɛ ho.’

3. Ebɛn kwan do na bi a nyimpa binom bɛyɛ hɔn adze wɔ Ahendzi asɛm no ho? Ma ho nhwɛdo.

3 Sɛ yɛyer hɛnho kã Ahendzi ho asɛmpa no mpo a, bi a nyimpa pii a wɔwɔ hɛn asaasesin mu no rinntsie. Hom mma yensusu Onua Georg Lindal n’asɛm no ho nhwɛ. Nankotsee yɛɛ asɛnka edwuma no wɔ Iceland nyinara ofi afe 1929 kesi afe 1947. Ɔmaa nwoma mpempem pii, naaso nyimpa kortsee mpo ammbɛgye nokwar no. Ɔkãa dɛ: “Nna nyimpa binom a wɔwɔ hɔ no soɛr tsia nokwar no, naaso nyimpa dodow no ara dze, nna pɛ na wɔmmpɛ asɛmpa no.” Aber a wɔdze asɛmpatserɛwfo a woewie Gilead kɔr hɔ kɔboaa asɛnka edwuma no mpo no, odzii mfe akron na no mboree ana hɔn mu binom rihyira hɔnho do ama Jehovah ma woenuma hɔn. *

4. Sɛ nkorɔfo enntsie asɛm a yɛkã no a, bi a yɛbɛtse nka dɛn?

4 Sɛ nkorɔfo enntsie asɛm a yɛkã no a, hɛn abaw mu botum ebu. Yebotum atse nka dɛ mbrɛ Paul tsee nka no. Aber a Jewfo piinara anngye Jesus annto mu dɛ ɔno nye Messiah a ɔahyɛ noho bɔ no, Paul dzii “awerɛhow kɛse nye yaw a ɔmmbotow” wɔ n’akoma mu. (Rom. 9:1-3) Sɛ ɔkɛba dɛ wo mbɔdzembɔ nye wo mpaabɔ nyinara ekyir no, wo Bible suanyi no ennya nkɔenyim ma dɛm ntsi, ɔwɔ dɛ hom gyaa adzesua no ɛ? Anaa sɛ ennye obiara nnsũaa adze ma wonnuma no so ɛ? Ana ɔsɛ dɛ iyi ma w’abaw bu ma inya adwen dɛ Jehovah ennhyira w’asɛnka edwuma no do? Yebosusu nsɛmbisa ebien bi ho wɔ adzesua yi mu: (1) Ebɛnadze na ɔkyerɛ dɛ hɛn asɛnka edwuma no rosow aba? (2) Ebɛnadze na ɔsɛ dɛ yɛma ɔtsena hɛn adwen mu?

EBƐNADZE NA ƆKYERƐ DƐ HƐN ASƐNKA EDWUMA NO ROSOW ABA?

5. Ebɛnadze ntsi na ɔtɔ da a edwuma a yɛyɛ ma Jehovah no ronnkɔ yie dɛ mbrɛ yɛhwɛ kwan no?

5 Bible no kã nyia ɔyɛ Nyankopɔn n’apɛdze ho asɛm dɛ: “Dza ɔyɛ nyinara bowie yie.” (Ndw. 1:3) Naaso, iyi nnkyerɛ dɛ biribiara a yɛyɛ ma Jehovah no bowie yie dɛ mbrɛ yɛhwɛ kwan no. Osian hɛn sintɔ nye afofor sintɔ ntsi, ‘ɔfona ahyɛ hɛn asetsena mã.’ (Job 14:1) Afei so, ɔtɔ da a, hɔn a wɔsoɛr tsia hɛn no botum ama yeegyaa hɛn asɛnka edwuma no kakra. (1 Cor. 16:9; 1 Thess. 2:18) Naaso, ebɛnadze na Jehovah gyina do hu dɛ hɛn asɛnka edwuma no rosow aba? Hom mma yɛnhwɛ Bible mu ngyinadonsɛm bi a ɔbɔboa hɛn ma yeenya dɛm asɛmbisa yi ho mbuae.

Jehovah n’enyi sɔ mbɔdzen a yɛbɔ dze kã asɛm no; dɛ yɛkɔ nkorɔfo nkyɛn, yɛkyerɛw krataa dze dzi dase anaa yedzi hɔn dase wɔ fon do no (Hwɛ nkyekyɛmu 6)

6. Ebɛnadze na Jehovah gyina do dze hwɛ dɛ hɛn asɛnka edwuma no rosow aba?

6 Jehovah hu hɛn mbɔdzembɔ nye abotar a yɛdze tsim no. Jehovah n’enyi do no, sɛ yɛdze nsi na ɔdɔ yɛ asɛnka edwuma no, na sɛ nkorɔfo enntsie mpo a, ohu dɛ hɛn edwuma no rosow aba. Paul kãa dɛ: “Nyankopɔn nnyɛ nyia ɔnntsen na no werɛ efir hom ndwuma nye ɔdɔ no a hom kyerɛe wɔ ne dzin ho, dɛ hom soom ahotsewfo no na hom da ho som.” (Heb. 6:10) Sɛ yeenntum annye obi ennsũa adze ma woeennuma no mpo a, Jehovah kaa mbɔdzen nye ɔdɔ a yɛdze yɛ asɛnka edwuma no. Ntsi, asɛm a Paul kãa kyerɛɛ Corinthfo no fa hɛn so hɛnho. Ɔkãa dɛ: “Hom berɛ nnyɛ gyan wɔ Ewuradze mu.” Sɛ dza nna ehwɛ kwan no ammba mu mpo a, kaa dɛ wo berɛ nnkɛyɛ gyan.—1 Cor. 15:58.

7. Ebɛnadze na yebotum esũa efi dza ɔsomafo Paul kãe faa no som edwuma ho no mu?

7 Nna ɔsomafo Paul yɛ asɛmpatserɛwnyi a ɔbɔ noho mbɔdzen, na ɔtsetseew asafo ahorow wɔ nkurow pii mu. Naaso aber a binom kasae tsiaa no dɛ ɔmmbɔ noho mbɔdzen dɛ Christ no somfo no, ɔanntwe adwen ennsi nyimpa dodow a ɔaboa hɔn ma wɔabɛyɛ Christianfo no do. Mbom ɔbɔɔ hɔn a nna wɔpɛ dɛ wɔkyerɛ dɛ wɔbɔ mbɔdzen kyɛn no no hɔn nsɛm no gui, na ɔkãa dɛ: ‘Mayɛ edwumadzen mbordo.’ (2 Cor. 11:23) Tse dɛ Paul no, ɔsɛ dɛ yɛkaa dɛ dza ohia Jehovah tsitsir nye dɛ yɛbɔbɔ hɛnho mbɔdzen na yɛnnkɛpa abaw wɔ edwuma a yɛyɛ no mu.

8. Ebɛnadze na ɔsɛ dɛ yɛma ɔtsena hɛn adwen mu wɔ asɛnka edwuma a yɛreyɛ no ho?

8 Jehovah gye hɛn asɛnka edwuma no to mu. Jesus somaa n’esuafo no mu 70 dɛ wɔnkɛkã Ahendzi ho asɛm no. Wɔkɛyɛɛ asɛnka edwuma no wiei no wɔdze “dɛw sanee” bae. Nna ebɛnadze ntsi na hɔn enyi agye dɛm? Wɔkãa dɛ: “Wo dzin ntsi mbɔnsam mpo abrɛ hɔnho adze ama hɛn.” Naaso Jesus tseen hɔn adwen na ɔkãa kyerɛɛ hɔn dɛ: “Mma hom nndzi dɛw wɔ yi mu dɛ esunsum abrɛ hɔnho adze ama hom, na mbom hom ndzi dɛw dɛ wɔakyerɛw hom edzin wɔ sor.” (Luke 10:17-20) Nna Jesus nyim dɛ nnyɛ aber nyina na asɛnka edwuma no bɔkɔ yie ama hɔn dɛm. Nokwasɛm nye dɛ hɔn a esuafo yi kãa asɛm no kyerɛɛ hɔn no, yennyim hɔn mu dodow a wɔbɛyɛɛ Christianfo. Adze tsitsir a nna ɔsɛ dɛ ɔma esuafo no enyi gye nye dɛ nna Jehovah n’enyi sɔ hɔn edwumadzen no na nnyɛ nyimpa dodow a wotsiee hɔn no.

9. Dɛ mbrɛ Galatiafo 6:7-9 kyerɛ no, sɛ yɛammpa abaw wɔ asɛnka edwuma no ho a, ebɛnadze na yebenya?

9 Sɛ yɛammpa abaw wɔ asɛnka edwuma no ho a, yebenya onnyiewiei nkwa. Sɛ yefi hɛn akoma nyina mu gu Ahendzi aba no a, nna ‘yerudua ma sunsum’ no na yɛma Nyankopɔn no sunsum no yɛ edwuma wɔ hɛn asetsena mu. Sɛ yeenntum annye obi ennsũa adze ma oeennhyira noho do amma Nyankopɔn mpo a, Jehovah bɔ hɛn anohoba dɛ ɔbɛma hɛn onnyiewiei nkwa. Dza ohia ara nye dɛ ‘yɛremmberɛ’ anaa ‘yɛronntɔ bahaw’ wɔ asɛnka edwuma no ho.—Kenkan Galatiafo 6:7-9.

EBƐNADZE NA ƆSƐ DƐ YƐMA ƆTSENA HƐN ADWEN MU?

10. Ebɛnadze ntsi na nyimpa binom tsie asɛm a yɛkã no na binom so nntsie?

10 Dɛ nkorɔfo betsie asɛm no o, dɛ wonnketsie o, ogyina hɔnankasa hɔn do. Jesus kyerɛkyerɛɛ dɛm nokwasɛm yi mu wɔ ne mfatoho a ɔfa oduafo no ho mu. Oduafo no koguu aba wɔ asaase ahorow do, naaso aba a oguu asaase pa do no nkotsee na ɔsoow aba. (Luke 8:5-8) Jesus kãa dɛ asaase ahorow no gyina hɔ ma nyimpa a wotsie “Nyankopɔn n’asɛm” no hɔn akoma. (Luke 8:11-15) Tse dɛ oduafo no, ɔnnyɛ hɛn na yɛbɛkyerɛ mbrɛ aba no besi enyin wɔ hɛn etsiefo hɔn akoma mu. Ogyina hɔnankasa hɔn do. Hɛndze nye dɛ yɛbɔkɔ do akã Ahendzi no ho asɛm no. Dɛ mbrɛ Paul kãe no, obiara “benya nankasa n’akatua dɛ mbrɛ nankasa n’edwuma tse,” na nnyɛ dza obefi n’edwuma mu aba no na wobegyina do etua no kaw.—1 Cor. 3:8.

Ɔwɔ mu dɛ Noah dze nokwardzi kãa asɛm no mfe pii dze, naaso obiara annka noho annkɔ hɛn no mu gyedɛ n’ebusua nko. Ɔno mpo no, Noah kɔr do yɛɛ setsie maa Nyankopɔn! (Hwɛ adzesua asɛm 43, nkyekyɛmu 11)

11. Ebɛnadze ntsi na Noah yɛ “tsenenee sɛnkafo” a n’edwuma soow aba? (Hwɛ mfonyin a ɔwɔ Ɔweɔn-Aban yi enyim no.)

11 Ofi tsetse nyina, Jehovah n’asomfo akã asɛm no akyerɛ nkorɔfo a woenntsie hɔn. Dɛ nhwɛdo no, nna Noah yɛ “tsenenee sɛnkafo.” Obotum aba dɛ mfe pii na ɔdze yɛɛ dɛm. (2 Pet. 2:5) Ekyingye biara nnyi ho dɛ, nna ɔhwɛ kwan dɛ nkorɔfo betsie asɛm a ɔrekã no. Naaso, Jehovah amma oeennhu biribiara a ɔkyerɛ dɛ nkorɔfo betsie. Mbom no, aber a Nyankopɔn rehyɛ Noah dɛ ɔmpam hɛn no, ɔkãa kyerɛɛ no dɛ, ɔwɔ dɛ ekɔ “hɛn no mu, ɔwo, nye wo mba, nye wo yer, nye wo mba hɔn yernom ka wo ho.” (Gen. 6:18) Afei so, ber a Jehovah kãa kyerɛɛ Noah mbrɛ onsi nyɛ adaka no, bi a ohun dɛ nyimpa pii nnketsie no, osiandɛ nna wonnkenya kwan wɔ adaka no mu. (Gen. 6:15) Dɛ mbrɛ yenyim no, Noah n’aberdofo no mu kortsee mpo enntsie asɛm a ɔkãe no. (Gen. 7:7) Aso Jehovah tsee nka dɛ Noah annyɛ asɛnka edwuma no yie? Dabida! Nyankopɔn n’enyi do no, asɛnka edwuma a Noah yɛe no soow aba, osiandɛ ɔdze nokwardzi yɛɛ dza Jehovah kãa kyerɛ no nyina.—Gen. 6:22.

12. Ebɛnadze na ɔboaa nkɔnhyɛnyi Jeremiah ma ɔkɔr do nyaa enyigye ɔmmfa ho mpo dɛ nkorɔfo enntsie no na wɔsoɛree tsiaa no no?

12 Nkɔnhyɛnyi Jeremiah so dze mfe pii kɔr do kãa asɛm no ɔmmfa ho dɛ nkorɔfo enntsie no na wɔsoɛree tsiaa no no. Osian n’asoɛrtsiafo hɔn “ahorohoraa na atwetwesi” ntsi n’abaw mu buu araa ma onyaa adwen dɛ ɔrennkã asɛm no bio. (Jer. 20:8, 9) Naaso, Jeremiah ammpa abaw! Ebɛnadze na ɔboaa no ma ɔkɔr do kãa asɛm no na onyaa enyigye wɔ n’asɛnka edwuma no mu? Ɔdze n’adwen sii ndzɛmba etsitsir ebien do. Odzi kan no, Nyankopɔn n’asɛm a Jeremiah kãa kyerɛɛ nkorɔfo no, nna ɔfa daakye nye “enyidado” a wobenya ho. (Jer. 29:11) Otsĩa ebien, nna Jehovah ne dzin da Jeremiah do. (Jer. 15:16) Hɛn so yɛkã asɛm a ɔma nyimpa a wɔwɔ dɛm wiadze bɔn yi mu no nya enyidado, na Jehovah ne dzin da hɛn do dɛ n’Adasefo. Ɔmmfa ho mbrɛ nkorɔfo yɛ hɔn adze wɔ asɛm a yɛkã ho no, sɛ yɛdze hɛn adwen si ndzɛmba etsitsir ebien yi do a, yɛbɔkɔ do enya enyigye.

13. Ebɛnadze na yesũa fi Jesus ne mfatoho a ɔwɔ Mark 4:26-29 no mu?

13 Ɔgye mber ana obi eenya gyedzi. Jesus kyerɛkyerɛɛ dɛm nokwasɛm yi mu wɔ ne mfatoho a ɔfa nyia okoduaa aba na ɔdae no ho mu. (Kenkan Mark 4:26-29.) Aber a oduafo no koguu aba no, eduadzewa no nyiin nkakrankakra. Dɛm aber no nna orunntum nnhyɛ eduadzewa no ma onyin ntsɛntsɛm dɛ mbrɛ ɔpɛ. Hɛn so, bi a ɔsɛ dɛ yɛtweɔn ber tsentsen bi ansaana yeehu dɛ hɛn Bible suanyi bi dze dza orusũa no reyɛ edwuma wɔ n’asetsena mu. Dɛ mbrɛ okuafo runntum nnhyɛ no nduadzewa ma wonnyin dɛ mbrɛ ɔpɛ no, dɛmara na hɛn so yerunntum nnhyɛ hɛn Bible esuafo ma wɔnnyɛ nsesa dɛ mbrɛ yɛhwɛ kwan no. Dɛm ntsi, sɛ hɛn Bible esuafo ennya nkɔenyim ntsɛm dɛ mbrɛ yɛhwɛ kwan no a, ɔnnsɛ dɛ yɛma hɛn abaw mu bu anaa yɛpa abaw. Dɛ mbrɛ ekuadwuma gye abotar no, dɛmara na esuafoyɛ edwuma no so gye abotar.—Jas. 5:7, 8.

14. Ebɛn nhwɛdo na ɔma yehu dɛ obotum agye ber tsentsen ana nkorɔfo ahyɛ ase etsie asɛm a yɛkã no?

14 Mbea bi wɔ hɔ a, ɔgye mfe pii ana obi abɛgye nokwar no. Hom mma yensusu hɛn nkyerɛbaa Gladys nye Ruby Allen ho. Wɔyɛ enuanom ankasa. Afe 1959 mu no wɔdze hɔn kɔr Canada kurow Quebec mu dɛ akwampaaefo. * Osiandɛ nna hɔn a wɔwɔ hɔ no suro dza afofor bɛkã afa hɔnho nye dza Catholic asɔr no dze bɛyɛ hɔn ntsi, nna wɔmmpɛ dɛ wotsie Ahendzi asɛm no. Gladys kãa dɛ: “Bɛyɛ mfe ebien, nna da biara yɛdze ndɔnhwer awɔtwe yɛ efiefi asɛnka edwuma no, naaso yeennya nyimpa kortsee mpo ma woenntsie hɛn! Sɛ ebɔ obi n’abow mu na ohu w’enyim ara a nna ɔaka n’abow no abɔ mu. Naaso yɛammpa abaw.” Nkakrankakra hɔn suban sesae, na binom mpo hyɛɛ ase dɛ woritsie asɛm no. Yɛrekasa yi, asafo ebiasa na ɔwɔ dɛm kurow no mu.—Isa. 60:22.

15. Ebɛnadze na 1 Corinthfo 3:6, 7 ma yehu fa esuafoyɛ edwuma no ho?

15 Esuafoyɛ edwuma no gye hɛn nyina hɛn mbɔdzembɔ. Ɔgye asafo mũ no nyinara mbɔdzembɔ ana yeetum aboa obi ma woeenuma no. (Kenkan 1 Corinthfo 3:6, 7.) Yɛmfa no dɛ ɔdawurbɔfo bi dze krataaba anaa magazine bi ama obi a n’enyi gye asɛm no ho. Ɔno ekyir no, onua no ehu dɛ ne ber nhyehyɛɛ nnkɛma no kwan ma oeetum akɔ nyimpa no hɔ. Dɛm ntsi, ɔkã kyerɛ onua fofor dɛ ɔyɛ a, ɔnkɔ nyimpa no hɔ. Onua fofor no etum nye no ahyɛ Bible adzesua ase. Ɔyɛ a ɔno so nye enuanom afofor kɔ kɛyɛ adzesua no. Enuanom a ɔnye hɔn kɔ no mu biara hyɛ osuanyi no nkuran wɔ kwan soronko do. Onua biara a ɔbɔkɔ osuanyi no nkyɛn no bɔboa no ma oeesũa Jehovah ho adze na ne gyedzi aayɛ dzen. Sɛ hɛn nyina boa wɔ dɛm kwan yi do ma wonuma osuanyi no a, dɛ mbrɛ Jesus kãe no, hɛn nyina bɔbɔ mu edzi dɛw.—John 4:35-38.

16. Sɛ innyi apɔwmudzen anaa w’ahoɔdzen do atsew mpo a, ibesi dɛn enya enyigye wɔ asɛnka edwuma no mu?

16 Sɛ innyi apɔwmudzen anaa w’ahoɔdzen do atsew a, ibesi dɛn akɔ do enya enyigye wɔ otwa-edwuma no mu? Hom mma yensusu Ɔhen David n’asɛm yi ho nhwɛ. Aber a Amalekfo dɔm bi bɛfaa hɔn mbusua nye hɔn egyapadze afo no, David nye ne mbarimba no kɛgyee hɔn mbusua nye ndzɛmba no. Nna David ne mbarimba no mu ahaebien aberɛ ma ntsi woenntum annkɔ ɔkõ no bi. Dɛm ntsi wɔtsenaa hɔn ndzɛmba no ho hwɛɛ ekyir. Aber a wodzii konyim no, David hyɛɛ dɛ wɔnkyɛ asadze no pɛrpɛr mma hɔn nyinara. (1 Sam. 30:21-25) Dɛm pɛpɛɛpɛr na esuafoyɛ edwuma a yɛreyɛ no so tse. Sɛ obiara yɛ dza obotum wɔ edwuma yi mu na yetum boa obi ma obohu Jehovah na ɔhyɛ ase dɛ ɔrenantsew nkwa kwan no do a, hɛn nyina dzi dɛw.

17. Ebɛnadze na ɔwɔ dɛ yɛda Jehovah ase wɔ ho?

17 Yɛda Jehovah ase dɛ n’enyi sɔ mbɔdzen a yɛbɔ dze som no no. Onyim dɛ yerunntum nnhyɛ nkorɔfo dɛ wontsie asɛm a yɛkã no anaa wɔmbɔsom no. Naaso, ohu hɛn mbɔdzembɔ nye adwen pa a yɛdze som no no, na obotua hɛn kaw. Afei so, ɔma yehu mbrɛ yebesi enya enyigye wɔ otwa-edwuma kɛse a yɛreyɛ no mu. (John 14:12) Yɛwɔ awerɛhyɛmu dɛ sɛ yɛammpa abaw a, yebenya Jehovah n’enyimpa!

NDWOM 67 “Kã Asɛm No”

^ nky. 5 Sɛ nkorɔfo tsie asɛmpa a yɛkã no a, hɛn enyi gye. Naaso, sɛ woenntsie a, hɛn abaw mu bu. Sɛ Bible suanyi bi a enye no sũa adze no innya nkɔenyim a, ebɛtse nka dɛn? Anaa sɛ ennye obiara nnsũaa adze ma wonnumaa no so ɛ? Aso ɔsɛ dɛ iyi ma inya adwen dɛ inntum mmbɔ woho mbɔdzen wɔ esuafoyɛ edwuma no mu? Adzesua yi mu no, yɛbɔhwɛ siantsir a yebotum akɔ do ayɛ asɛnka edwuma no na yeedzi dɛw ɔmmfa ho dɛ nkorɔfo tsie hɛn anaa wonntsie hɛn no.

^ nky. 14 Hwɛ Gladys Allen n’asetsena mu nsɛm wɔ asɛm a wɔato dzin “Nkyɛ Merennsesa Adze Biara!” a ɔwɔ Ɔweɔn-Aban September 1, 2002 Twi dze no mu.