1. Tera ae ti kimwareirei ao ni kakatonga iai?

 AI KIMWAREIREIRA ao ai kakatongara ngaira ngkai ti riki bwa Ana Tia Kakoaua Iehova! Bon ana aomata Iehova ngaira ao ti kaotira bwa taani kakoaua ibukina, man ara mwakuri n uarongorongo ao karekeaia taan rimwini Kristo. Ti kimwareirei ngkana iai ae e ‘tauraoi nanona ni butimwaea te koaua ae kairia nakon te maiu are aki toki,’ ao ti buokia bwa e na riki bwa kaain te onimaki. (Mwa. 13:48) Ti namakina ana namakin Iesu are “rotaki n te kimwareirei ae bati . . . rinanon te taamnei ae raoiroi,” ngke a oki taan rimwina imwin aia uarongorongo ae nakoraoi.​—Ruka 10:​1, 17, 21.

2. Ti na kangaa ni kaotia bwa e kakawaki iroura ara mwakuri ni minita?

² E rangi ni kakawaki iroura ara mwakuri ni minita. E kaungaa Timoteo te abotoro Bauro ni kangai: “Teimatoa n tarataraa raoi arom ao aron am angareirei.” E reitia ni kangai: “Ngkana ko karaoa aei, ko kamaiuko iai ma ake a ongo iroum.” (1Tim. 4:16) Ngaia are a kona ni kamaiuaki aomata n ara uarongorongo. Ti tarataraa raoi arora ibukina bwa ti mena i aan Ana Tautaeka n Uea te Atua. Ti kani kakaraoa n taai nako te aroaro ae kona iai ni kamoamoaaki Iehova, ao ae boraoi ma te rongorongo ae raoiroi ae ti tataekinna. (IBir. 1:27) Ti kaotia bwa ti ‘tarataraa raoi aron ara angareirei’ ngkana ti kakatauraoi raoi imwain ara mwakuri ni minita, ao ni bubutiia Iehova ana kakabwaia imwain ara uarongorongo.

3. Tera aroni butimwaean rongorongon te Tautaeka n Uea irouia aomata? Aanga te katoto.

³ E ngae ngkana ti karaoa ara kabanea ni konaa n ara mwakuri, ma e boni kona ni karako ae butimwaea rongorongon te Tautaeka n Uea n ara aono, ke bon akea. Iangoa rongorongon  Brother Georg Lindal are uarongorongo n tii ngaia n aonon Iceland aika bati, man 1929 nakon 1947. E tibwainako booki aika tatabebwi tenga, ma bon akea temanna ae butimwaea te koaua. E korea aei: “Tabeman a taraa ni kaitaraa ana taeka te Baibara, ma angiina a bon aki kan ongora.” E ngae naba ngke a roko mitinare aika kataneiaaki man te Kireata bwa a na buoka te mwakuri ikanne, ma imwin ruaiwa te ririki a a tibwa katabui maiuia nakon Iehova tabeman kaain te aba ao ni bwabetitoaki. *

4. Tera ae ti kona n namakinna ngkana a aki kan ongora aomata n te rongorongo ae raoiroi?

⁴ Ti nanokawaki ngkana aki kan ongora aomata. Ti bae n namakina naba are irouni Bauro are “kororake rawawatan [nanona] ao e aki toki marakina,” ibukina bwa angia I-Iutaia a aki kani kakoauaa ae Iesu bon te Mesia are beritanaki. (IRom 9:​1-3) Ma tera arom ngkana ko kabanea korakoram ao n tataromwaaka ibukin am reirei n te Baibara temanna, ma e aki rikirake ao ko a riai ni katoka ana reirei? Ke tera arom ngkana akea ae ko a tia ni buokia bwa e na roko n te bwabetito? Ko iangoia bwa bon am bure ao tao e a aki kakabwaiaa am mwakuri ni minita Iehova? N te kaongora aei, a na kaekaaki iai titiraki aika uoua: (1) Tera ae kaotia bwa e nakoraoi ara mwakuri ni minita? (2) Tera ae ti kona ni kantaningaia bwa e na riki ngkana ti uarongorongo?

5. E aera bwa e aki kona n nakoraoi n taai nako ara mwakuri ibukin Iehova n aron ae ti kantaningaia?

⁵ E taekina aei te Baibara ibukin te aomata ae kakaraoa nanon Iehova: “A na nakoraoi bwaai nako aika e karaoi.” (TaiAre. 1:3) Ma tiaki nanona bwa a na nakoraoi bwaai nako ake ti karaoi ibukin Iehova, n aron ae ti kantaningaia. E “on n te rawawata” maiura ibukina bwa ti aki kororaoi ao a aki naba kororaoi tabemwaang. (Iobi 14:1) Ao n tabetai a kona taani kaaitaraira ni katoka ara mwakuri n uarongorongo nakoia aomata. (1Kor. 16:9; 1Tet. 2:18) E kangaa ngkanne Iehova ni baireia bwa e nakoraoi ara mwakuri ke e aki? Nori tabeua booto n reirei man te Baibara ake a na kaekaa te titiraki anne.

6. E kangaa Iehova ni bairea nakoraoin ara mwakuri ibukina?

⁶ E mutiakina ara kakorakora ao nanomwaakara Iehova. E nakoraoi i matan Iehova ara mwakuri ngkana ti karaoia ma te ingaingannano ao te tangira, n aki ongei aroia aomata. E korea aei Bauro: “E aki ribuaka te Atua ni mwanuokin ami mwakuri ao ami tangira ake kam kaotia ibukin arana, n aromi ni buokiia te koraki aika itiaki ao ngkai kam teimatoa naba ni buokiia.” (Ebera 6:10) E uringa Iehova ara kakorakora ao ara tangira, e ngae ngke akea ara reirei n te Baibara ae e a tia ni bwabetitoaki. Ngaia are e kaineti naba nakoimi te baere  e koreia Bauro nakoia I-Korinto, ae kangai: ‘A aki matebuaka ami bekutata iroun te Uea,’ e ngae ngke e aki reke uaana are kam kantaningaia.​—1Kor. 15:58.

7. Tera reireiara ae ti kona ni karekea man ana taeka Bauro ibukin ana mwakuri ni minita?

⁷ Bon te mitinare te abotoro Bauro ae rianako arona, ao e katei ekaretia aika boou ni kaawa aika bati. Ma ngke a kabuakakaa tabeman n taekinna bwa tiaki te tia reirei ae raoiroi, e aki taekina Bauro mwaitiia aomata ake e a tia ni buokiia n riki bwa Kristian. Ma e korea aei: “E bati riki au bekutata.” (2Kor. 11:23) N aroni Bauro, ti riai n uringnga ae e kakawaki riki iroun Iehova ara kakorakora ao nanomwaakara.

8. Tera ae ti riai n uringnga ibukin ara mwakuri ni minita?

⁸ E kakukureia Iehova ara mwakuri ni minita. E kanakoia Iesu taan rimwina aika 70 bwa a na tataekina rongorongon te Tautaeka n Uea. Ngke e tia aia mwakuri ao a ‘oki ma te kimwareirei.’ Tera ae karekea kimwareireia? A taku: “A aantaeka naba iroura taimonio ni kabonganaan aram.” Ma e kaeta aia iango Iesu ao e taku: “Tai kakatonga ngkai a aantaeka taimonio iroumi, ma kam na kakatonga ngkai a a koreaki arami i karawa.” (Ruka 10:​17-20) E ataia Iesu ae a na bon aki rinanon anne n taai nako n aia mwakuri ni minita. Ni koauana, ti aki ataia bwa mwaitira aomata aika riki bwa taan onimaki imwin ongoraeia irouia taan rimwin Iesu akanne. A riai taan rimwin Iesu ni karekea kimwareireia tiaki tii mani baike a kona ni karaoi, ma ae kakawaki riki, boni man ataakin ae e kukurei Iehova n aia kakorakora.

9. Ni kaineti ma I-Karatia 6:​7-9, tera ae ti na karekea ngkana ti nanomwaaka n ara mwakuri ni minita?

⁹ Ngkana ti nanomwaaka n ara mwakuri ni minita, ti na karekea te maiu are aki toki. Ngkai ti kabanea ara konaa n uniki ao ni karikirakei koraan te koaua ibukin te Tautaeka n Uea, ti “ununiki [naba] ibukin te taamnei ae raoiroi” man arora ni kariaia taamnein te Atua ae raoiroi bwa e na mwamwakuri i nanoni maiura. Ngkana a “aki bwara nanora” e berita Iehova bwa ti na taia uaana ae te maiu n aki toki, n aki ongeia bwa iai ae ti buokia ni katabua maiuna nakon te Atua, ke akea.​—Wareka I-Karatia 6:​7-9.

10. Tera ae boboto iai aroia aomata ni butimwaea ara mwakuri ni minita?

¹⁰ E boboto butimwaean te koaua irouia aomata man te baere mena i nanoia. E kabwarabwaraa aei Iesu n ana kaikonaki ae taekan te tia ununiki are kamrarai koraa i aon taano aika kakaokoro, ae tii teuana mai buakona ae karikiuaa. (Ruka 8:​5-8) E taekinna Iesu bwa taano aika kakaokoro aikai, a tei ibukia aomata aika kakaokoro nanoia ni butimwaea “ana taeka te Atua.” (Ruka 8:​11-15) N aron te tia ununiki, ti aki kona ni karikirakea i nanoia aomata te baere ti uarongorongoia nakoia. Tabera bwa ti na teimatoa n unika koraan rongorongon te Tautaeka n Uea. N aron are e taekinna te abotoro Bauro, “a na karekei kaniwangaia n tatabemania nako ni kaineti ma are a mwakuria,” ao tiaki ni kaineti ma uaan aia mwakuri.​—1Kor. 3:8.

11. E aera ngkai bon “te tia uarongorongoa taekan te raoiroi” Noa ae nakoraoi ana mwakuri? (Nora te taamnei ni moan te maekatin.)

¹¹ A kaaitara Ana Tia Kakoaua Iehova rimoa ma aomata aika aki kan ongora. N te katoto, Noa bon “te tia uarongorongoa taekan te raoiroi” tao i nanon 40 ke 50 te ririki. (2Bet. 2:5) E bae ni kantaningaia bwa iai aika a na butimwaea ana rongorongo, ma e aki taekinna Iehova bwa e na riki anne. Ngke e tuanga Noa bwa e na kabaa te aake, ao e taku: “Ko riai n rin  i nanon te aake, ngkoe ma natim ao buum ao buuia natim.” (KBwaai 6:18) Ao ni kaineti ma buburan ao abwakin te aake are e tuangnga te Atua bwa e na karaoia, e boni bae n ataia Noa ae e na bon akea ae e na kan ongora irouna. (KBwaai 6:15) Ao n aron ae ti ataia, bon akea naba temanna ae ongo iroun Noa. (KBwaai 7:7) Ma e iangoia Iehova bwa e kabwaka Noa? E bon aki! Bon te tia uarongorongo Noa ae nakoraoi ana mwakuri i matan te Atua, ibukina bwa e kakaonimaki ni karaoi baike e tua Iehova nakoina.​—KBwaai 6:22.

12. E kangaa Ieremia ni karekea kimwareireina n ana mwakuri ni minita e ngae ngke a aki kan ongo aomata ao a kaitaraa?

¹² E uarongorongo naba te burabeti ae Ieremia i nanon ririki aika bati, nakoia aomata aika aki kan ongora ao a kaitaraa. E a rangi ni bwara nanona n aroia taani kakaaitara ni kauekea “te un ma te kakaniko,” n te aro are e a iangoia bwa e nang katoka ana beku. (Ier. 20:​8, 9) Ma e bon aki kabwaraa nanona Ieremia! Tera ae buokia ni kateimatoa ana beku ao ni kimwareirei n ana mwakuri ni minita? E kaatuua ana iango i aoni baika kakawaki aika uoua. Te moan, ana rongorongo te Atua are e nikiria Ieremia irouia aomata bon taekan “te bwai ae raoiroi nakon taai aika a na roko, ao te kantaninga.” (Ier. 29:11) Te kauoua, e a tia Iehova ni katokaa arana i aon Ieremia. (Ier. 15:16) Ti tataekina naba te rongorongo ae taekan te kantaninga nakoia aomata, ao ti uouota aran Iehova ngkai ngaira taani Kakoaua ibukina. Ngkana ti kaatuui ara iango i aoni baika uoua aika kakawaki aikai, ti boni kona ni karekea te kimwareirei n aki ongei aroia aomata.

13. Tera reireiara n ana kaikonaki Iesu are ni Mareko 4:​26-29?

¹³ E kainnanoa te tai ae maan te rikirake n te onimaki. E kabwarabwaraa aei Iesu n ana kaikonaki ae taekan te tia ununiki are matu. (Wareka Mareko 4:​26-29.) Imwin unikan ana koraa, a a rikirake teutana imwin teutana, ao e aki kona te tia ununiki ni kabaitiia rikirakeia. Ko aki kona naba n nora mwin am mwakuri ni karekeia taan rimwini Kristo n te tai ae waekoa. A na rikirake teutana imwin teutana i nanon te tai ae maan. N aron te tia ununiki ae aki kona ni kabaitiia rikiraken arokana n aron ae e tangiria, ti aki kona naba n taumatoaiia ara reirei n te Baibara bwa a na rikirake n te onimaki n aron ae ti tangiria. Ngaia are tai kabwaraa nanom ngkana a aki waekoa n rikirake n aron are ko kantaningaia. N aron te ununiki, e kainnanoaki naba te taotaonakinnano ni karekeaia taan rimwini Kristo.​—Iak. 5:​7, 8.

14. Tera te katoto ae kaotia bwa a kainnanoa te tai ae maan aomata imwain ae a kan ongora?

¹⁴ N taabo tabeua, e kona n aki noraki mwin ara mwakuri ni minita i nanon te tai ae rangi ni maan. Iangoa rongorongoia taari aine aika Gladys ao Ruby Allen. Bon taari raoi naba aine aikai ao a mwiokoaki n 1959 bwa bwaiania aika katoatai n te kaawa teuana n aonon Quebec i Kanata. * A bati aika aki kan ongora rongorongon te Tautaeka n Uea ibukini maakakia kaain rarikia ao taian tama. E ururing ni kangai Gladys: “Ti kawara te auti teuana ma teuana i nanoni wanua te aoa ni katoabong i nanon uoua te ririki, ao akea temanna ae kauka ana mataroa! A nakon aia mataroa aomata, ma ngkana a norira a a nako naba. Ma ti aki kabwarai nanora.” Imwina ao a a raoiroi riki aroia aomata, ao tabeman a a kan ongora. Ai tenua ngkai te ekaretia n te kaawa anne.​—Ita. 60:22.

15. Tera reireiara n 1 I-Korinto 3:​6, 7 ibukin te mwakuri ni karekeia taan rimwini Kristo?

 ¹⁵ Karekeaia taan rimwini Kristo e kainnanoa aia ibuobuoki aomata aika bati. E kainnanoaki aia ibuobuoki kaain te ekaretia ibukini buokan temanna bwa e na roko n te bwabetito. (Wareka 1 I-Korinto 3:​6, 7.) E anga te turaeki ke te maekatin te tia uarongorongo temanna nakon te aomata ae kan ongora. E noria te tari aei bwa e angabuaka ma ana babaire okiran te aomata anne, ngaia are e a butiia te tia uarongorongo riki temanna bwa e na okiria. Ao te tia uarongorongo anne e a kona ni moana te reirei n te Baibara ma ngaia. E kaoia taari aika kakaokoro bwa a na katoaa, ao taari aikai a kaungaa te aomata ane reirei anne n aanga aika kakaokoro. Taari ni kabane ake a kaitiboo ma te aomata anne, a na boni buokia ni karikirakea n te onimaki. Ao n aron are e taekinna Iesu, a na kaai ni kimwareirei te tia ununiki ao te tia tai, n aia mwakuri n taia te uaa ni kaineti ma te onimaki.​—Ioa. 4:​35-38.

16. E aera bwa ko boni kona ni kimwareirei n am mwakuri ni minita e ngae ngke ko a aki kona ni karaoa ae bati ibukini kerikaakin marurungim ke korakoram?

¹⁶ Ma tera arom ngkana ko a aki kona ni karaoa ae bati n te uarongorongo ao te angareirei ibukini kerikaakin marurungim ke korakoram? Ko kona ni karekea kimwareireim n are ko kona ni karaoia n te mwakuri n tai. Iangoa te baere riki nakon te Uea ae Tawita ma mwaane ake raona ngke a kamaiuia aia utu ao ni kaoki aia bwai mairouia tibun Amareka. A a rangi ni kua mwaane aika uabubua mai buakoia, ngaia are a a tiku n tarai aia bwai. Imwin tokanikaia n te buaka, e a tua Tawita bwa e na tibwaaki konaia ni buaka i marenaia ni kabane n ikotaki ma naake a tiku. (1Tam. 30:​21-25) E kuri n titeboo anne ma ara mwakuri ni karekeia taan rimwini Kristo ni kabutaa te aonnaba. Taari ni kabane ake a karaoa aia kabanea ni konaa, a karekea naba kimwareireia ibukin temanna ae boou ae e a tia ni buokaki bwa e na toua te kawai nakon te maiu.

17. Tera ae ti riai ni kaitaua Iehova iai?

¹⁷ Ti kaitaua Iehova ibukin arona n iangoa ara beku ibukina n te aro ae tatangira. E ataia ae ti aki kona n taumatoaiia aomata bwa a na ongora iroura, ke n riki bwa taan taromauria. E nora naba ara kakorakora ao ara tangira ibukina, ao e anganira kaniwangara. E reireinira naba arora ni karekea te kimwareirei n te baere ti kona ni karaoia n te mwakuri n uarongorongo. (Ioa. 14:12) Ti kona ni kakoauaa ae e kukurei iroura te Atua ngkana ti aki kabwarai nanora!