Hosọ Oplọn Tọn 43
Ma Gbọjọ Blo!
“Mì dike mí gbọjọ to nuhe yin dagbe wiwà mẹ blo.”—GAL. 6:9.
OHÀN 68 Okún Ahọluduta lọ Tọn Dido
BLADOPỌ *
1. Ayajẹ po gbégbò tẹ po wẹ mí tindo?
AYAJẸ po gbégbò nankọ po die he mí tindo nado yin Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ! Mí tindo oyín Jiwheyẹwhe tọn to ota bosọ nọ nọgbẹ̀ sọgbe hẹ oyín enẹ gbọn mahẹ dido to azọ́n yẹwhehodidọ po gbẹtọ lẹ hinhẹn zun devi tọn lọ po mẹ dali. Homẹ mítọn nọ hùn eyin mí penugo bo gọalọna mẹhe “tindo ninọmẹ ahun mẹ tọn he jẹna ogbẹ̀ madopodo” de nado lẹzun yisenọ. (Owalọ 13:48) Mí nọ do numọtolanmẹ Jesu tọn nkọ, mẹhe “gọ́ na ayajẹ susu gbọn gbigbọ wiwe gblamẹ” whenue devi etọn lẹ dọ numimọ dagbe he yé do to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ na ẹn.—Luku 10:1, 17, 21.
2. Nawẹ mí gán dohia gbọn dọ mí nọ ylọ lizọnyizọn mítọn dọ nujọnu?
2 Mí nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n lizọnyizọn mítọn. Apọsteli Paulu dotuhomẹna Timoti dọmọ: “Nọ payi dewe po mẹpinplọn towe po go to whepoponu.” E yidogọ dọmọ: “Gbọn ehe wiwà dali, hiẹ na whlẹn dewe po mẹhe nọ dotoaina we lẹ po gán.” (1 Tim. 4:16) Enẹwutu, ogbẹ̀ mẹlẹ tọn to owù mẹ. Mí nọ payi míde go to whepoponu, na mí yin mẹjidugando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn lẹ wutu. Mí nọ jlo to whelẹponu nado wà nuhe nọ hẹn pipà wá na Jehovah bosọ tin to kọndopọ mẹ hẹ wẹndagbe he mí nọ lá lọ. (Flp. 1:27) Mí nọ dohia dọ mí nọ ‘payi mẹpinplọn mítọn go’ eyin mí nọ wleawuna lizọnyizọn lọ ganji bo nọ biọ dona Jehovah tọn whẹpo do dekunnu.
3. Nawẹ mẹlẹ gán yinuwa gando owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn go gbọn? Na apajlẹ.
3 Amọ́, eyin mí tlẹ wà nuhe go mí pé lẹpo, e gán jọ bọ omẹ vude poun wẹ na kẹalọyi owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn to aigba-denamẹ mítọn ji kavi mẹdepope ma tlẹ na wàmọ. Lẹnnupọndo apajlẹ Mẹmẹsunnu Georg Lindal, mẹhe ewọ kẹdẹ dọyẹwheho to Islande sọn 1929 jẹ 1947 tọn ji. E do owe fọtọ́n susu lẹ gbonu; amọ́, mẹdopo tata ma kẹalọyi nugbo lọ. E wlan dọmọ: “E taidi dọ mẹdelẹ ko magbe nado jẹagọdo nugbo lọ, amọ́ na suhugan yetọn, yé ma do ojlo poun wẹ bọ hó fó.” Etlẹ yin to whenue mẹdehlan he yin azọ́nplọn to Giliadi lẹ wá gbloada na azọ́n lọ, owhe ṣinẹnẹ devo juwayi whẹpo bọ Islande-nu delẹ wá klan yede do wiwe na Jehovah bo yí baptẹm. *
4. Nawẹ e gán ṣí na mí eyin mẹlẹ ma kẹalọyi wẹndagbe lọ?
4 Mí nọ jẹflumẹ eyin mẹlẹ ma tindo ojlo nado plọn Biblu. Mí gán do numọtolanmẹ Paulu tọn nkọ, mẹhe tindo “awubla daho po awufiẹsa po,” na Ju lẹ to pọmẹ gbẹ́ nado kẹalọyi Jesu taidi Mẹsia dopagbe lọ wutu. (Lom. 9:1-3) Etẹwẹ lo eyin nuplọntọ de ma to nukọnyi mahopọnna tukla planplan he a jẹ lẹ po odẹ̀ vẹkuvẹku he a hò do ota etọn mẹ lẹ po, bọ e wá biọ dọ a ni doalọtena oplọn lọ? Kavi etẹwẹ lo eyin a ma ko gọalọna mẹde pọ́n tlọlọ nado jẹ baptẹm kọ̀n? Be a dona dowhẹ dewe, vlavo bo lẹndọ Jehovah ma dona lizọnyizọn towe wẹ ya? To hosọ ehe mẹ, mí na na gblọndo kanbiọ awe delẹ tọn: (1) Etẹwẹ nọ dohia dọ lizọnyizọn mítọn do kọdetọn dagbe? (2) Nukundido he sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe tẹlẹ wẹ mí dona nọ do?
ETẸWẸ NỌ DOHIA DỌ LIZỌNYIZỌN MÍTỌN DO KỌDETỌN DAGBE?
5. Naegbọn azọ́n he mí nọ wà na Jehovah gán nọma de sinsẹ́n he mí to nukundo tọ́n to whelẹponu?
5 Biblu dọho gando mẹhe nọ wà ojlo Jiwheyẹwhe tọn go dọmọ: “Nudepope he ewọ wà na nọ tindo kọdetọn dagbe.” (Salm. 1:3) Amọ́, enẹ ma zẹẹmẹdo dọ nudepope he mí to wiwà na Jehovah na yì do lehe mí jlo do. Gbẹzan gbẹtọvi lẹ tọn “gọ́ na tukla,” na mapenọ-yinyin mítọn po mẹdevo lẹ po tọn wutu. (Jobu 14:1) Humọ na ojlẹ de, nukundiọsọmẹtọ lẹ gán hẹnalọdotena vivẹnudido mítọn lẹ nado hẹn lizọnyizọn mítọn di dile mí ko nọ wà do. (1 Kọl. 16:9; 1 Tẹs. 2:18) Eyin mọ wẹ, etẹwẹ nọ dohia Jehovah dọ mí do kọdetọn dagbe? Mì gbọ mí ni lẹnnupọndo nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn delẹ ji he na gọalọna mí nado na gblọndo kanbiọ ehe tọn.
Jehovah nọ yọ́n pinpẹn vivẹnudido mítọn lẹ tọn, vlavo mí dọyẹwheho na mẹde tlọlọ, gbọn wekanhlanmẹ kavi alokan yiyizan dali (Pọ́n hukan 6tọ)
6. Etẹwẹ nọ dohia Jehovah dọ azọ́n he mí to wiwà na ẹn do kọdetọn dagbe?
6 Jehovah nọ doayi vivẹnudido po akọndonanu mítọn po go. To nukun Jehovah tọn mẹ, azọ́n he mí nọ wà na ẹn nọ tindo kọdetọn dagbe, eyin mí yí sọwhiwhe po owanyi po do penukundego, mahopọnna lehe mẹlẹ yinuwa do. Paulu wlan dọmọ: “Na Jiwheyẹwhe ma yin mawadodonọ nado wọn azọ́n mìtọn po owanyi he mì dohia na oyín etọn po, na mì ko yilizọn na omẹ wiwe lẹ bosọ zindonukọn nado to lizọnyina yé.” (Heb. 6:10) Jehovah nọ flin vivẹnudido po owanyi mítọn po eyin vivẹnudido ehelẹ ma tlẹ hẹn kọdetọn dagbe lẹ wá. Enẹwutu, nuhe Paulu dọna Kọlintinu lẹ sọ yin nugbo to whẹho mìtọn mẹ ga, e dọmọ: “Tuklajijẹ mìtọn ma yin ovọ́ to Oklunọ mẹ,” eyin vivẹnudido ehelẹ ma tlẹ hẹn kọdetọn he mì to nukundo lẹ wá.—1 Kọl. 15:58.
7. Etẹwẹ mí gán plọn sọn nuhe apọsteli Paulu dọ gando lizọnyizọn etọn go mẹ?
7 Apọsteli Paulu yin mẹdehlan de he tindo kọdetọn dagbe tlala, bo do agun yọyọ lẹ ai to tòdaho susu mẹ. Amọ́, whenue mẹdelẹ mọhodọdego bo dọ dọ e ma yin mẹplọntọ dagbe, e ma donù omẹ nẹmu he e ko gọalọna nado lẹzun Klistiani lẹ go. Kakatimọ, nado gbẹ́ pọndohlan mẹhe to yede zedaga na ẹn lẹ tọn dai, e wlan dọmọ: “N’ko wazọ́n susu.” (2 Kọl. 11:23) Taidi Paulu, ma wọn blo dọ vivẹnudido po akọndonanu po wẹ yin nujọnu hugan to nukun Jehovah tọn mẹ.
8. Etẹwẹ mí dona nọ flin gando lizọnyizọn mítọn go?
8 Lizọnyizọn mítọn nọ hẹn homẹ Jehovah tọn hùn. Jesu do devi 70 hlan nado yì dọyẹwheho wẹndagbe lọ tọn, podọ to vivọnu yẹwhehodidọ yetọn tọn, yé “lẹkọwa po ayajẹ po.” Etẹwẹ hẹn yé jaya? Yé dọmọ: “Aovi lẹ tlẹ litaina mí to whenue mí yí oyín towe zan.” Amọ́, Jesu jla pọndohlan yetọn do bo dọmọ: “Mì jaya dọ gbigbọ lẹ litaina mì blo, ṣigba mì jaya, na oyín mìtọn ko yin kinkandai to olọn mẹ wutu.” (Luku 10:17-20) Jesu yọnẹn dọ e ma yin whelẹponu wẹ yé na do numimọ jiawu enẹlẹ to lizọnyizọn yetọn mẹ. Na nugbo tọn, mí ma yọ́n omẹ nẹmu he wá lẹzun yisenọ to mẹhe dotoaina devi lẹ to tintan whenu lẹ mẹ. Devi lẹ dona jaya, e ma yin to nuwadotana yetọn lẹ kẹdẹ mẹ gba, amọ́ hú popolẹpo to yinyọnẹn mẹ dọ homẹ Jehovah tọn nọ hùn do vivẹnudido sinsinyẹn yetọn lẹ go.
9. Sọgbe hẹ Galatianu lẹ 6:7-9, etẹwẹ na yin kọdetọn lọ eyin mí nọ doakọnnanu to lizọnyizọn mítọn mẹ?
9 Eyin mí nọ doakọnnanu to lizọnyizọn mítọn mẹ, mí na mọ ogbẹ̀ madopodo. Dile mí to okún nugbo Ahọluduta lọ tọn lẹ do bo to nukunpedo yé go po ahun lẹpo po, mí sọ nọ “to dido sọgbe hẹ gbigbọ” gbọn dotẹnmẹ nina gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn nado yinuwado gbẹzan mítọn ji po awubibọ po dali. Dile e na dẹnsọ bọ mí ma “gbọjọ” kavi “agbọ́ ma pé” mí, Jehovah dopà dọ mí na mọ ogbẹ̀ madopodo, vlavo mí gọalọna devi yọyọ de nado klan ede do wiwe na Jiwheyẹwhe kavi lala.—Hia Galatianu lẹ 6:7-9.
NUKUNDIDO HE SỌGBE HẸ LẸNPỌN DAGBE TẸLẸ WẸ MÍ DONA NỌ DO?
10. Etẹwẹ nọ magbe aliho he mẹ mẹlẹ nọ yinuwa gando lizọnyizọn mítọn go te tọn?
10 Onú tintan he nọ magbe lehe todoaitọ mítọn lẹ na yinuwa do tọn wẹ ninọmẹ ahun mẹ tọn yetọn. Jesu basi zẹẹmẹ nugbo ehe tọn to apajlẹ he e na gando nudotọ he do okún do aigba voovo lẹ ji lọ go mẹ, bọ dopo poun to aigba lọ lẹ mẹ wẹ de sinsẹ́n tọ́n. (Luku 8:5-8) Jesu dọ dọ aigba voovo lọ lẹ nọtena ahun gbẹtọ lẹ tọn he nọ yinuwa to aliho voovo lẹ mẹ gando “ohó Jiwheyẹwhe tọn” go. (Luku 8:11-15) Taidi nudotọ lọ, mí ma gán deanana kọdetọn dagbe azọ́n mítọn tọn, na enẹ nọ sinai do ninọmẹ ahun mẹ tọn todoaitọ mítọn lẹ tọn ji wutu. Azọngban mítọn wẹ nado to okún dagbe Ahọluduta lọ tọn do zọnmii. Dile apọsteli Paulu dọ ẹ do, “mẹdopodopo na mọ ale etọn titi yí sọgbe hẹ azọ́n etọn titi,” e ma yin sọgbe hẹ kọdetọn azọ́n etọn tọn lẹ.—1 Kọl. 3:8.
Mahopọnna dọ Noa dọyẹwheho po nugbonọ-yinyin po na owhe susu, mẹdevo depope ma wá gọna ẹn to aki lọ mẹ, gbọnvona hagbẹ whẹndo tọn etọn tlọlọ lẹ. Etomọṣo, Noa penugo bo setonuna Jiwheyẹwhe! (Pọ́n hukan 11tọ)
11. Naegbọn Noa do yin “yẹwhehodọtọ dodo tọn” kọdetọn dagbenọ de? (Pọ́n yẹdide he to wepa ji.)
11 Kunnudetọ Jehovah tọn hohowhenu tọn lẹ lọsu pehẹ ojlo matindo gbẹtọ lẹ tọn. Di apajlẹ, Noa yin “yẹwhehodọtọ dodo tọn” na owhe susu lẹ. (2 Pita 2:5) Ayihaawe ma tin dọ e na ko donukun dọ mẹdevo lẹ na kẹalọyi owẹ̀n he lá e te, amọ́ Jehovah ma dọ dọ e na yì domọ. Kakatimọ, whenue Jiwheyẹwhe to anademẹ na Noa nado gbá aki lọ, e dọmọ: “Hiẹ, visunnu towe lẹ, asi towe po asi visunnu towe lẹ tọn po nasọ biọ aki lọ mẹ.” (Jen. 6:18) Podọ, eyin Noa lẹnnupọndo gbigblo po omẹ nẹmu he aki he Jiwheyẹwhe dọna ẹn nado gbá lọ gán hẹn po ji, e na ko mọdọ mẹhe na dotoaina owẹ̀n he lá emi te lẹ ma na sù. (Jen. 6:15) Dile nulẹ wá yì do, dopo tata to mẹhe nọgbẹ̀ to aihọn danuwiwa tọn enẹ mẹ lẹ mẹ ma kẹalọyi owẹ̀n he Noa lá. (Jen. 7:7) Be Jehovah mọdọ Noa gboawupo wẹ ya? Paali! To nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ, Noa yin yẹwhehodọtọ kọdetọn dagbenọ, na e wà nuhe Jehovah zọ́n ẹn po nugbonọ-yinyin po wutu.—Jen. 6:22.
12. Nawẹ yẹwhegán Jelemia mọ ayajẹ to lizọnyizọn etọn mẹ gbọn, whenue e pehẹ ojlo matindo po nukundiọsọmẹ po?
12 Yẹwhegán Jelemia lọsu dọyẹwheho na owhe susu bo pehẹ ojlo matindo po nukundiọsọmẹ po. ‘Mẹzunzun gọna mẹṣanko’ nukundiọsọmẹtọ lẹ tọn hẹn ẹn jẹflumẹ sọmọ bọ e jlo na jo azọ́ndenamẹ etọn do. (Jel. 20:8, 9) Amọ́, Jelemia ma gbọjọ! Etẹwẹ gọalọna ẹn nado duto linlẹn agọ̀ etọn lẹ ji, bo mọ ayajẹ to lizọnyizọn etọn mẹ? E ze ayiha do nugbo titengbe awe delẹ ji. Tintan, wẹndomẹ Jiwheyẹwhe tọn he Jelemia to lilá na gbẹtọ lẹ bẹ “sọgodo dagbe de po todido de po” hẹn. (Jel. 29:11) Awetọ, Jehovah wẹ de Jelemia nado do owẹ̀n Etọn na gbẹtọ lọ lẹ. (Jel. 15:16) Mílọsu tindo owẹ̀n todido tọn de na aihọn ylankan de, podọ taidi Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ, mí tindo yinkọ etọn to ota. Eyin mí nọ na ayidonugo nugbo titengbe awe ehelẹ, mí gán mọ ayajẹ, mahopọnna lehe mẹlẹ yinuwa do.
13. Etẹwẹ apajlẹ he Jesu na to Malku 4:26-29 mẹ plọn mí?
13 Whinwhẹ́n gbigbọmẹ tọn nọ wá vudevude. Jesu plọnmẹ nugbo ehe, to apajlẹ he e na gando nudotọ he damlọn lọ go mẹ. (Hia Malku 4:26-29.) Kọdetọn he vivẹnudido nudotọ lọ tọn hẹnwa lẹ wá vudevude, podọ nudepope ma tin he e gán wà, na nuhe e do lọ nido whẹ́n po awuyiya po. Mọdopolọ, e gán yí whenu whẹpo a nido mọ kọdetọn he azọ́n mẹhẹnzun devi tọn towe to hinhẹnwa lẹ, na whinwhẹ́n lọ wá aimẹ vudevude wutu. Kẹdẹdile glesi de ma gán hẹn jinukun de po huhlọn po nado whẹ́n sọgbe hẹ ojlo etọn do, mí ma gán hẹn Biblu plọntọ mítọn lẹ po huhlọn po nado yinukọn to gbigbọ-liho dile mí na ko jlo do. Enẹwutu, ma gbọjọ kavi jogbe blo eyin nukọnyiyi yetọn yí whenu hú lehe a lẹn do. Taidi azọ́n glelilẹ tọn, azọ́n mẹhẹnzun devi tọn nọ biọ homẹfa.—Jak. 5:7, 8.
14. Apajlẹ tẹwẹ dohia dọ kọdetọn he mí nọ tindo to lizọnyizọn mítọn mẹ lẹ gán wá vudevude?
14 To aigba-denamẹ delẹ ji, kọdetọn lizọnyizọn mítọn tọn gán nọma họnwun na owhe susu. Lẹnnupọndo apajlẹ mẹmẹyọnnu Gladys po Ruby Allen po he yin nọvi-nọvi awe delẹ tọn ji. Yé yin azọ́ndena taidi gbehosọnalitọ whepoponu tọn lẹ to 1959 do tòpẹvi Québec tọn de mẹ to Canada. * Na kọgbidinamẹ gbẹtọ lẹ tọn gọna nuyiwadomẹji ṣọṣi Katoliki tọn wutu, mẹlẹ ma nọ jlo na dotoaina owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn. Gladys flin dọmọ: “Mí nọ yì sọn họndekọn jẹ họndekọn bo nọ zan gànhiho ṣinatọ̀n to gbèdopo na owhe awe, bọ mẹdepope ma kẹalọyi mí! Mẹlẹ nọ wá ohọ̀n ji, bosọ nọ gọ̀ họ̀n yetọn sú eyin yé mọdọ mílẹ wẹ. Amọ́, mí ma gbọjọ.” To nukọn mẹ, nuyiwa mẹlẹ tọn diọ bọ aigba-denamẹ lọ jẹ sinsẹ́n detọ́n ji dogọ. To alọnu, agun atọ̀n wẹ to tòpẹvi enẹ mẹ.—Isa. 60:22.
15. Etẹwẹ 1 Kọlintinu lẹ 3:6, 7 plọn mí gando azọ́n mẹhẹnzun devi tọn lọ go?
15 Azọ́n mẹhẹnzun devi tọn yin vivẹnudido pọmẹ tọn de. Mẹlẹ nọ saba dọ dọ vivẹnudido mẹlẹpo tọn to agun mẹ wẹ nọ gọalọna nuplọntọ de nado yinukọn jẹ baptẹm kọ̀n. (Hia 1 Kọlintinu lẹ 3:6, 7.) Wẹnlatọ de do alọnuwe pẹvi kavi linlinwe de gbonu na jlodotọ de. Enẹgodo, mẹmẹsunnu lọ mọdọ tito emitọn ma na emi dotẹnmẹ nado basi gọyìpọn na mẹlọ, enẹwutu e biọ to wẹnlatọ devo si nado yì dla ẹ pọ́n. Wẹnlatọ enẹ penugo bo bẹ nupinplọn jẹeji hẹ mẹlọ. Podọ, ewọ lọsu basi oylọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu devo lẹ po wá oplọn lọ tẹnmẹ bọ dopodopo yetọn na tuli nuplọntọ lọ to aliho voovo lẹ mẹ. Mẹmẹsunnu kavi mẹmẹyọnnu depope he nuplọntọ lọ dukosọna wẹ na gọalọ nado húsinna okún nugbo lọ tọn. Gbọnmọ dali, dile Jesu dọ do, nudotọ lọ po gbingbẹ̀ntọ lọ po gán jaya to jibẹwawhé lọ whenu.—Joh. 4:35-38.
16. Naegbọn a gán mọ ayajẹ to lizọnyizọn towe mẹ eyin a ma tlẹ tindo agbasalilo kavi huhlọn?
16 Etẹwẹ lo eyin a ma gán sọ dọyẹwheho wẹndagbe lọ tọn bo plọnmẹ, na agbasamalo kavi na a ma do huhlọn sọmọ wutu? A gán gbẹ́ do ayajẹ to azọ́n jibẹwawhé tọn towe mẹ. Lẹnnupọndo apajlẹ Ahọlu Davidi tọn ji, whenue ewọ po sunnu etọn lẹ po yì whlẹn whẹndo po nutindo yetọn lẹ po sọn alọ jaguda Amalẹkinu lẹ tọn mẹ. Agbọ́ ko pé fọde to sunnu ehelẹ mẹ nado yì hoavùn, enẹwutu yé gbọṣi ai nado penukundo agbàn lẹ go. To whenue yé ko gbawhàn godo, Davidi degbe dọ ogblànnu lọ lẹ ni yin mimá do zẹnzẹn na yemẹpo. (1 Sam. 30:21-25) Nudopolọ wẹ gando azọ́n mẹhẹnzun devi tọn mítọn lẹdo aihọn pé go. Mẹdepope he wà nuhe go e pé gán do ayajẹ dopolọ whenue mẹyọyọ de yin whinwhlẹngán bo yin alọgọna nado jẹ zọnlinzin ji to aliho ogbẹ̀ tọn lọ ji.
17. Etẹ sin opẹ́ wẹ mí dona nọ do na Jehovah?
17 Mí dopẹ́ na Jehovah na aliho dagbe he mẹ e nọ pọ́n sinsẹ̀nzọn he mí nọ wà na ẹn hlan te. E yọnẹn dọ mí ma gán deanana kọdetọn vivẹnudido mítọn lẹ tọn. Etomọṣo, e nọ doayi vivẹnu po mẹwhinwhàn dagbe mítọn po go bosọ nọ suahọ etọn mí. E sọ nọ plọn mí lehe mí gán jaya to adà he mí to yíyí wà to azọ́n jibẹwawhé tọn daho lọ mẹ do. (Joh. 14:12) Mí gán deji dọ mí na tindo nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn dile e na dẹnsọ bọ mí ma gbọjọ!
OHÀN 67 “Nọ Dọyẹwheho Ohó lọ Tọn”
^ par. 5 Homẹ mítọn nọ hùn eyin mẹlẹ kẹalọyi wẹndagbe lọ, amọ́ mí nọ jẹflumẹ eyin yé ma wàmọ. Etẹwẹ lo eyin Biblu plọntọ he a to alọgọna de ma to nukọnyi? Kavi eyin a ma ko gọalọna mẹde tlọlọ pọ́n jẹ baptẹm kọ̀n? Be a na wá tadona lọ kọ̀n dọ azọ́n mẹhẹnzun devi tọn lọ ma pà we wẹ ya? To hosọ ehe mẹ, mí na mọ nuhewutu mí gán do kọdetọn dagbe to lizọnyizọn mítọn mẹ bosọ do ayajẹ mahopọnna lehe mẹlẹ yinuwa do.
^ par. 14 Pọ́n otàn gbẹzan tọn Gladys Allen tọn to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 1er septembre 2002 tọn mẹ, hosọ etọn wẹ “Yẹn Ma to Onú Dopo Na Diọ!”
