1. Kʼaʼut naxwaklesi ut naxsahobʼresi qachʼool wank joʼ aj testiiw re li Jehobʼa?

KʼAJOʼ naxwaklesi ut naxsahobʼresi qachʼool naq laaʼo aj testiiw re li Jehobʼa! Nawbʼil qu rikʼin li xkʼabʼaʼ li Yos ut naqakʼutbʼesi naq laaʼo li Xtestiiw naq naqakʼe chi naweʼk li chaabʼil esil ut naq naqatzolebʼ chirix li Jehobʼa. Nasahoʼk saʼ qachʼool xtenqʼankilebʼ «li nekeʼxkʼutbʼesi rikʼin li xnaʼlebʼebʼ naq nekeʼraj xtawbʼal li junelik yuʼam» re naq teʼwanq choʼq aj kʼanjel chiru li Yos (Hech. 13:48, TNM). Naqekʼa qibʼ joʼ li Jesús li «kisahoʼk saʼ xchʼool xbʼaan li Santil Musiqʼej» naq ebʼ li xtzolom xeʼsutqʼiik chaq chi xpuktesinkil li Raatin li Yos ut xeʼxseeraqʼi re chixjunil li chaabʼil naʼlebʼ li xeʼxkʼul (Luc. 10:1, 17, 21).

2. Chanru naqakʼutbʼesi naq jwal wank xwankil chiqu aatinak chirix li Raatin li Yos?

² Jwal wank xwankil chiqu aatinak chirix li Raatin li Yos. Li apóstol Pablo kixkʼe li naʼlebʼ aʼin re laj Timoteo: «Chawilaq aawibʼ ut chakʼe reetal chi us li kʼaru yookat chi xkʼutbʼal». Kixye ajwiʼ: «Joʼkan [...] taakol aawibʼ laaʼat joʼebʼ ajwiʼ li teʼabʼinq aawe» (1 Tim. 4:16). Li aatin aʼin naxkʼut chiqu naq li kʼanjel li naqabʼaanu naru tixkol xyuʼamebʼ li kristiʼaan. Weent naqabʼaanu chanru nokoonaʼlebʼak xbʼaan naq laaʼo wanko rubʼel xwankil li Xʼawabʼejilal li Yos. Junelik naqaj xkʼebʼal xloqʼal li Jehobʼa rikʼin li qanaʼlebʼ ut xkʼutbʼesinkil naq naqapaabʼ li chaabʼil esilal li naqapuktesi (Filip. 1:27). Ut naqakʼe reetal chiʼus li naqakʼut naq naqakawresi qibʼ chiʼus naq nokooʼaatinak chirix li Santil Hu ut naq naqatzʼaama qatenqʼ chiru li Jehobʼa naq tooʼaatinaq chirix aʼan rikʼinebʼ li junchʼol.

3. Ma chixjunilebʼ nekeʼraj rabʼinkil li chaabʼil esilal? Kʼe jun eetalil.

³ Abʼanan, usta naqayal qaqʼe saʼ li xkʼanjel li Yos, maare wankebʼ inkʼaʼ teʼraj rabʼinkil li chaabʼil esilal li naqapuktesi. Qilaq li kixkʼul li hermaan Georg Lindal, li kipuktesink xjunes saʼ  chixjunil li tenamit Islandia chalen li chihabʼ 1929 toj 1947. Naabʼal li qatasal hu kixqʼaxtesi rehebʼ li kristiʼaan, abʼan maajun kiraj wank joʼ aj testiiw re li Jehobʼa. Kixtzʼiibʼa: «Wankebʼ xeʼok xtzʼeqtaanankil li yaal, abʼan li xkʼihalil tik maakʼaʼ nekeʼraj re». Chirix chik aʼan, xeʼwulak saʼ li naʼajej aʼan ebʼ laj puktesinel li xeʼtzolok saʼ Galaad, abʼan ebʼ li kristiʼaan maakʼaʼ ajwiʼ xeʼraj re li chaabʼil esilal. Toj reetal kinumeʼk bʼeleebʼ chihabʼ re naq wiibʼ oxibʼ li wankebʼ saʼ li tenamit aʼan xeʼxqʼaxtesi li xyuʼam chiru li Jehobʼa ut xeʼkubʼeeq xhaʼ. *

4. Chanru naru tqekʼa qibʼ wi inkʼaʼ nekeʼxkʼulubʼa li chaabʼil esilal?

⁴ Naq ebʼ li kristiʼaan inkʼaʼ nekeʼraj rabʼinkil li chaabʼil esilal, narahoʼk saʼ qachʼool. Maare naqakʼul joʼ laj Pablo naq kixye: «Kʼajoʼ xrahil linchʼool, junelik namayok li waanm», xbʼaan naq li xkʼihalil ebʼ laj judiiy, inkʼaʼ xeʼxkʼulubʼa naq li Jesús aʼan li Sikʼbʼil Ru (Rom. 9:1-3). Ut, kʼaru tkʼulmanq wi yooko xtzolbʼal junaq li kristiʼaan, ut naqayal qaqʼe chi xtenqʼankil ut nokootijok, abʼan inkʼaʼ nakʼiik saʼ li xpaabʼal, ut tento tqakanabʼ xtzolbʼal? Malaj, kʼaru tkʼulmanq wi maajiʼ naqatenqʼa junaq li kristiʼaan re naq tkubʼeeq xhaʼ? Ma trahoʼq raj saʼ qachʼool ut tqakʼoxla naq li Jehobʼa moko yook ta rosobʼtesinkil li qakʼanjel? Saʼ li tzolom aʼin, tqasume wiibʼ li patzʼom: chanru naqanaw ma us yook chi elk li qakʼanjel? Ut, kʼaru raj chʼolchʼooq chiqu chirix li qakʼanjel?

5. Kʼaʼut naq li naqabʼaanu saʼ li xkʼanjel li Jehobʼa moko junelik ta naʼelk joʼ naqaj?

⁵ Naq li Santil Hu naʼaatinak chirixebʼ li nekeʼxbʼaanu li rajom li Yos, naxye: «Us nekeʼelk rikʼin chixjunil li nekeʼxbʼaanu» (Sal. 1:3). Abʼan aʼin moko naraj ta xyeebʼal naq chixjunil li naqabʼaanu saʼ li xkʼanjel li Jehobʼa t-elq joʼ naqaj laaʼo. Saʼ xkʼabʼaʼ li qapaltil ut li xpaltil ebʼ li junchʼol «jwal nujenaq chi rahilal» li qayuʼam (Job 14:1). Joʼkan ajwiʼ, maare ebʼ li xikʼ nekeʼilok qe teʼxram chiqu xkʼebʼal chi naweʼk li Raatin li Yos (1 Cor. 16:9; 1 Tes. 2:18). Joʼkan bʼiʼ, kʼaru naril li Jehobʼa re xnawbʼal ma us yook chi elk li qakʼanjel? Qilaq wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li naxkʼe li Santil Hu li tooxtenqʼa chi xsumenkil li patzʼom aʼin.

6. Kʼaru naril li Jehobʼa re xnawbʼal ma us yook chi elk li qakʼanjel?

⁶Li Jehobʼa naxkʼe reetal naq naqayal qaqʼe ut naq wank qakuyum. Us naʼelk li qakʼanjel chiru li Yos wi naqabʼaanu chiʼus ut chi anchal qachʼool maakʼaʼ naxye chanru nekeʼnaʼlebʼak ebʼ li kristiʼaan. Laj Pablo kixtzʼiibʼa: «Tiik xchʼool li Yos, moko hoon ta nasachk saʼ xchʼool leechaabʼil kʼanjel ut chanru xetenqʼahebʼ chaq laj santil paabʼanel, ut toj yookex chi xtenqʼankilebʼ anaqwan, saʼ xkʼabʼaʼ li Qaawaʼ» (Heb. 6:10). Li Jehobʼa inkʼaʼ nasach saʼ xchʼool naq naqayal qaqʼe ut naq naqabʼaanu chi anchal qachʼool li qakʼanjel, maakʼaʼ naxye chanru yooko chi elk. Joʼkan bʼiʼ, naru  tqachap choʼq qe li aatin li kixye laj Pablo choʼq rehebʼ laj paabʼanel li wankebʼ Corinto: «Li xyalbʼal eeqʼe moko maakʼaʼ ta aj e saʼ xkʼabʼaʼ li Qaawaʼ» (1 Cor. 15:58). Ut tzʼaqal yaal li aatin aʼin, usta li qakʼanjel moko naʼelk ta joʼ naqaj raj laaʼo.

7. Kʼaru naqatzol rikʼin li kixye li apóstol Pablo chirix li xkʼanjel?

⁷ Li apóstol Pablo qʼaxal chaabʼil kixbʼaanu chaq li xkʼanjel ut kixxaqabʼ ebʼ li chʼuut saʼ naabʼal chi tenamit. Usta joʼkan, naq wiibʼ oxibʼ aj paabʼanel li nekeʼxkʼoxla naq nimebʼ xwankil chiru keʼxwechʼ rix ut xeʼxye naq inkʼaʼ naxnaw kʼutuk, moko kixye ta jarubʼ kixtenqʼahebʼ re naq teʼkubʼeeq xhaʼ. Kixkol bʼan ribʼ chi joʼkaʼin: «Qʼaxal chik xintawasi wibʼ chi kʼanjelak» (2 Cor. 11:23). Qakʼamaq qe rikʼin laj Pablo ut qajultikaq naq choʼq re li Jehobʼa li qʼaxal wank xwankil, aʼan naq naqayal qaqʼe chi kʼanjelak chiru ut naq wank qakuyum.

8. Kʼaru chʼolchʼooq chiqu chirix li qakʼanjel chiru li Yos?

⁸Li qakʼanjel naxsahobʼresi xchʼool li Jehobʼa. Saʼ jun kutan, li Jesús kixtaqla 70 rehebʼ li xtzolom re xkʼambʼal rehebʼ li junchʼol li chaabʼil esilal. Naq xeʼraqeʼk, li Santil Hu naxye naq «keʼsuqʼi chaq [...] chi sahebʼ saʼ xchʼool». Kʼaʼut naq jwal sahebʼ chaq saʼ xchʼool? Keʼxye: «Saʼ aakʼabʼaʼ laaʼat nekeʼpaabʼank chiqu ebʼ li maaʼus aj musiqʼej». Abʼan li Jesús kixqʼusebʼ rikʼin li aatin aʼin: «Misahoʼk saʼ eechʼool xbʼaan naq wank eewankil saʼ xbʼeenebʼ li maaʼus aj musiqʼej. Chisahoʼq bʼan eechʼool xbʼaan naq tzʼiibʼanbʼilaq leekʼabʼaʼ saʼ choxa» (Luc. 10:17-20, Wy). Li Jesús naxnaw naq moko junelik ta jwal us teʼelq saʼ li xkʼanjelebʼ. Li xyaalal aʼan naq inkʼaʼ nanawmank jarubʼ li xeʼabʼink rehebʼ li xtzolom xeʼok joʼ aj paabʼanel. Ebʼ li xtzolom li Jesús moko kaʼaj tawiʼ sahaqebʼ saʼ xchʼool naq ebʼ li kristiʼaan nekeʼabʼink chaq rehebʼ, sahaqebʼ bʼan saʼ xchʼool saʼ xkʼabʼaʼ naq nekeʼxnaw naq yookebʼ xsahobʼresinkil xchʼool li Jehobʼa.

9. Joʼ naxye saʼ Gálatas 6:7-9, kʼaru tqataw wi inkʼaʼ naqakanabʼ aatinak chirix li Raatin li Yos?

⁹Wi inkʼaʼ naqakanabʼ aatinak chirix li Raatin li Yos, tqataw li junelik yuʼam. Naq naqayal qaqʼe chi rawbʼal ut rilbʼal li riyajil li yaal, nokooʼawk ajwiʼ «choʼq re li musiqʼej», xbʼaan naq naqakanabʼ naq li santil musiqʼej tixbʼeresi li qayuʼam. «Wi inkʼaʼ nachʼinank qachʼool», li Jehobʼa naxye naq tixkʼe qe li junelik yuʼam, usta maaʼani tqatenqʼa re naq tkubʼeeq xhaʼ (taayaabʼasi Gálatas 6:7-9).

10. Kʼaʼut wankebʼ nekeʼraj rabʼinkil li chaabʼil esilal ut wankebʼ inkʼaʼ?

¹⁰Aʼ yaal chanru teʼnaʼlebʼaq, teʼxkʼutbʼesi li wank saʼ xchʼoolebʼ. Li Jesús kixchʼolobʼ aʼin saʼ li jaljokil ru aatin chirix laj awinel. Kixseeraqʼi naq jun li winq kiʼawk saʼ li jalan jalanq chi chʼochʼ, abʼan kaʼajwiʼ kiʼuuchink li kitʼaneʼk saʼ li chaabʼil chʼochʼ (Luc. 8:5-8). Li Jesús kixye naq ebʼ li jalan jalanq chi chʼochʼ reetalil li wank saʼ xchʼoolebʼ li kristiʼaan, xbʼaan naq jalan jalanq chanru nekeʼxkʼulubʼa «li Raatin li Yos» (Luc. 8:11-15). Kamaʼin ajwiʼ nakʼulmank qikʼin, moko laaʼo ta yaal qe ma tkʼiiq li yaal saʼ xchʼoolebʼ li nekeʼabʼink qe. Li tento tqabʼaanu aʼan xkʼebʼal chi naweʼk li chaabʼil esilal. Joʼ kixye li apóstol Pablo: «Li junjunq toxkʼul xqʼajkamunkil aʼ yaal chanru xkʼanjelak», moko joʼ ta chanru kiʼelk li xkʼanjel (1 Cor. 3:8).

11. Kʼaʼut nayeemank naq laj Noé us kiʼelk saʼ li xkʼanjel joʼ «laj yehol resil li tiikilal»? (Chaawil li jalam u chiru li hu).

¹¹ Chalen chaq junxil qʼe kutan, naabʼal li xmoos li Jehobʼa xeʼxkʼe chi naweʼk li yaal abʼan inkʼaʼ xeʼabʼiik. Jun eetalil, maare chiru naabʼal chihabʼ laj Noé kiwank joʼ «laj yehol resil li tiikilal» (2 Ped. 2:5). Maare laj Noé naroybʼeni chaq naq ebʼ li kristiʼaan teʼabʼinq re, abʼan li Jehobʼa moko kixye ta naq joʼkan tkʼulmanq.  Kixye bʼan re aʼin naq kixtaqla chi xyiibʼankil li jukubʼ kabʼl: «Tat-ok laaʼat saʼ li jukubʼ kabʼl aawochbʼeenebʼ laawalal, laawixaqil ut ebʼ laawalibʼ» (Gén. 6:18). Ut, naq kiyeheʼk re li xnimal li jukubʼ kabʼl, laj Noé kixkʼoxla tana naq moko naabʼalebʼ ta teʼabʼinq re (Gén. 6:15). Ut joʼkan tzʼaqal kikʼulmank. Yata junaq kiʼabʼink re (Gén. 7:7). Ma kixkʼoxla li Jehobʼa naq maakʼaʼ naʼok wiʼ laj Noé? Inkʼaʼ, moko joʼkan ta. Li Jehobʼa kiril naq us kiʼelk li xkʼanjel laj Noé xbʼaan naq kixbʼaanu chi tzʼaqal li kiyeheʼk re (Gén. 6:22).

12. Kʼaʼut naq laj Jeremías chi sa saʼ xchʼool kixkʼe chi naweʼk li Raatin li Yos usta ebʼ li poyanam maakʼaʼ keʼraj re ut xikʼ kiʼileʼk?

¹² Li propeet Jeremías kixkʼe chi naweʼk li Raatin li Yos chiru naabʼal chihabʼ, usta ebʼ li kristiʼaan maakʼaʼ keʼraj re ut xikʼ keʼril. Li hobʼeʼk ut li xikʼ ileʼk kixbʼaanu naq traj xkanabʼankil li xkʼanjel (Jer. 20:8, 9). Abʼan inkʼaʼ kixkanabʼ xbʼaanunkil. Kʼaru kitenqʼank re chi xbʼaanunkil li xkʼanjel li Yos chi sa saʼ xchʼool? Xkʼoxlankil rix wiibʼ li naʼlebʼ li wank xwankil. Xbʼeen, naq li esil li naxkʼe chi naweʼk rehebʼ li kristiʼaan, naru tixkʼe xsahilebʼ xchʼool ut teʼosobʼtesiiq (Jer. 29:11). Ut, xkabʼ, naq li Jehobʼa kixsikʼ ru re naq tixkʼam li xkʼabʼaʼ (Jer. 15:16). Laaʼo ajwiʼ naqakʼam jun li chaabʼil esil rehebʼ li maakʼaʼebʼ roybʼenihom saʼ li Ruuchichʼochʼ aʼin ut naqakʼam ajwiʼ li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa xbʼaan naq laaʼo Xtestiiw. Naq naqakʼe qachʼool chirix li wiibʼ chi nimla naʼlebʼ aʼin, chi sa saʼ qachʼool naqakʼam li chaabʼil esil rehebʼ li poyanam maakʼaʼ naxye ma teʼrabʼi malaj inkʼaʼ.

13. Kʼaru naxkʼut chiqu li jaljokil ru aatin li naqataw saʼ Marcos 4:26-29?

¹³Naxkʼam hoonal re naq ebʼ li kristiʼaan teʼxpaabʼ li Yos. Li Jesús kixkʼut aʼin saʼ li jaljokil ru aatin chirix laj awinel li nawark (taayaabʼasi Marcos 4:26-29). Laj awinel kiril chanru kiʼuuchink li rawimq saʼ xyaalal ut maakʼaʼ kiruuk xbʼaanunkil re naq tkʼiiq saʼ junpaat. Joʼkan ajwiʼ nakʼulmank rikʼinebʼ li qatzolom, naʼajmank li hoonal re naq tqil chanru teʼxyuʼami li yookebʼ xtzolbʼal, xbʼaan naq aʼin moko nakʼulmank ta saʼ junpaat. Joʼ naq laj awinel inkʼaʼ naru xbʼaanunkil naq tkʼiiq saʼ junpaat li rawimq, inkʼaʼ ajwiʼ naru tqamin ru ebʼ li qatzolom re naq teʼkʼiiq saʼ junpaat saʼ li xpaabʼal joʼ naqaj raj laaʼo. Joʼkan naq, michʼinaak qachʼool ut miqakanabʼ kʼanjelak chiru li Yos usta li qatzolom inkʼaʼ nakʼiik joʼ naqaj raj. Joʼ nakʼulmank rikʼin li awk, tento ajwiʼ wanq qakuyum re naq ebʼ li kristiʼaan teʼoq choʼq xtzolom li Jesús (Sant. 5:7, 8).

14. Kʼaru li eetalil naxkʼut naq naʼajmank li hoonal re naq teʼrabʼi li chaabʼil esilal?

¹⁴ Wankebʼ junjunq li teep bʼarwiʼ napuktesimank li chaabʼil esilal chiru naabʼal chihabʼ ut maaʼani naxkʼulubʼa. Qilaq li kixkʼul li xGladys ut li xRuby Allen, riitzʼinebʼ ribʼ li wankebʼ Canadá. Saʼ li chihabʼ 1959, keʼtaqlaak joʼ li nekeʼxkʼe anaqwan 70 hoor saʼ li puktesink saʼ li naʼajej Quebec. * Ebʼ li poyanam nekeʼxxuwa ru ebʼ li paagr rehebʼ laj katoolk ut li teʼxye li poyanam, joʼkan naq inkʼaʼ nekeʼrabʼi li chaabʼil esil. Li xGladys naxjultika: «Xoopuktesink chiru wiibʼ chihabʼ chirekabʼlal chiru waqxaqibʼ hoor rajlal kutan ut maajun kiraj rabʼinkil li chaabʼil esil. Ebʼ li poyanam nokooʼeʼxchʼuuki saʼ li xbʼentaanil li okebʼaal ut saʼ junpaat nekeʼxtzʼap. Abʼan inkʼaʼ kichʼinaak qachʼool». Moqon, keʼxjal xnaʼlebʼebʼ li wankebʼ aran ut xeʼraj rabʼinkil li chaabʼil esil. Anaqwan, wank oxibʼ li chʼuut saʼ li naʼajej aʼan (Is. 60:22).

15. Kʼaru naxkʼut chiqu 1 Corintios 3:6, 7 chirix xkʼebʼalebʼ li kristiʼaan choʼq xtzolom li Jesús?

¹⁵Xkʼebʼalebʼ li kristiʼaan choʼq xtzolom li  Jesús nabʼaanumank saʼ komonil. Naʼajmank li xtenqʼ li chʼuut re naq junaq li poyanam tkubʼeeq xhaʼ (taayaabʼasi 1 Corintios 3:6, 7). Maare jun li hermaan tixkanabʼ jun li tratado malaj jun li hu re jun li poyanam li naraj xnawbʼal xkomon li naʼlebʼ. Tojaʼ naq li hermaan naxkʼe reetal naq inkʼaʼ natzʼaqlok li xhoonal re rulaʼaninkil wiʼ chik. Joʼkan naq naxye re jun chik li hermaan naq tixbʼaanu. Li hermaan aʼin naʼok xtzolbʼal li poyanam ut naxbʼoqebʼ jalan chik re naq teʼrochbʼeni ut ebʼ li hermaan aʼin nekeʼxwaklesi xchʼool li yook chi tzolok. Ebʼ li hermaan aʼin nekeʼtenqʼank re naq tkʼiiq li yaal saʼ xchʼoolebʼ li poyanam. Chi joʼkan, joʼ kixye li Jesús, laj awinel ut laj qʼolonel sahaqebʼ saʼ xchʼool xbʼaan naq xeʼtzʼaqonk saʼ li kʼanjel aʼin (Juan 4:35-38).

16. Usta maakʼaʼ chik aakawilal malaj aametzʼew, kʼaʼut naru naq sahaq saʼ laachʼool chi kʼanjelak chiru li Yos?

¹⁶ Ut, wi inkʼaʼ chik nakatruuk chi puktesink ut chi kʼutuk saʼ xkʼabʼaʼ naq maakʼaʼ chik aakawilal malaj aametzʼew? Usta joʼkan, naru naq sahaq saʼ laachʼool rikʼin li nakatruuk xbʼaanunkil saʼ li kʼanjel aʼin. Qilaq li kikʼulmank naq li awabʼej David ut ebʼ li winq li keʼochbʼenink re xeʼpleetik saʼ xbʼeenebʼ laj Amaleq li xeʼwulak chi elqʼak aran ut xeʼxkʼam chaq wiʼ chik ebʼ li xjunkabʼal ut chixjunil li kiʼelqʼaak chiruhebʼ. Wiibʼ siʼeent li winq inkʼaʼ xeʼwulak chi pleetik xbʼaan naq jwal lubʼlukebʼ, joʼkan naq xeʼkanaak chi xkʼaakʼalenkil li kʼaʼaq re ru. Naq xeʼraqeʼk chi pleetik, laj David kixye naq teʼxjekʼi chiribʼilebʼ ribʼ li kʼaʼaq re ru li xeʼrechani chaq (1 Sam. 30:21-25). Joʼkan ajwiʼ nakʼulmank saʼebʼ li qakutan rikʼin li kʼanjel li naqabʼaanu re xkʼebʼalebʼ li poyanam choʼq xtzolom li Jesús. Chiqajunilo li naqayal qaqʼe chi kʼanjelak chiru li Jehobʼa naru naq sahaq saʼ qachʼool naq junaq li poyanam naxnaw li yaal ut naqatenqʼa re naq t-oq saʼ xbʼehil li yuʼam.

17. Kʼaʼut tento toobʼanyoxinq chiru li Jehobʼa?

¹⁷ Naqabʼanyoxi re li Jehobʼa xbʼaan naq oxloqʼ chiru li kʼanjel li naqabʼaanu chi anchal li qachʼool. Aʼan naxnaw naq moko wank ta saʼ quqʼ xnawbʼal chanru t-elq li qakʼanjel, abʼan naril naq naqayal qaqʼe chi kʼanjelak chi anchal qachʼool chiru ut nokoorosobʼtesi xbʼaan aʼan. Joʼkan ajwiʼ, naxkʼut chiqu chanru sahaq saʼ qachʼool rikʼin li nokooruuk xbʼaanunkil saʼ li xkʼanjel (Juan 14:12). Joʼkan naq, chʼolchʼooq chiqu naq li Yos toorosobʼtesi wi inkʼaʼ naqakanabʼ kʼanjelak chiru.