1. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga tũkene gũkorũo tũrĩ Aira a Jehova?

 NĨ TŨKENAGA mũno gũkorũo tũrĩ Aira a Jehova. Twĩtanĩtio na rĩĩtwa rĩa Ngai, na nĩ tuonanagia atĩ tũrĩ aira ake na njĩra ya kũhunjia na kũruta arĩa angĩ ũhoro ũmwĩgiĩ. Nĩ tũkenaga rĩrĩa twateithia mũndũ ũrĩ na “mwerekera ũrĩa wagĩrĩire wa kũheo muoyo wa tene na tene” kũmenya ũhoro wa ma. (Atũm. 13:48) Ngoro-inĩ citũ tũiguaga o ta Jesu, ũrĩa ‘waiyũrirũo nĩ gĩkeno kĩnene nĩ ũndũ wa roho mũtheru,’ rĩrĩa arutwo maamwĩrire maũndũ mega meeyoneire thutha wa gũtinda makĩhunjia.—Luk. 10:1, 17, 21.

2. Tũngĩonania atĩa atĩ wĩra wa kũhunjia nĩ wa bata harĩ ithuĩ?

² Wĩra wa kũhunjia nĩ wa bata mũno harĩ ithuĩ. Mũtũmwo Paulo eerire Timotheo ũũ: “Wĩmenyagĩrĩre wee mwene na ũrutani waku.” Agĩcoka akĩmwĩra ũũ: “Weka ũguo, nĩ ũkeehonokia wee mwene na ũhonokie arĩa magũthikagĩrĩria.” (1 Tim. 4:16) Kwoguo wĩra witũ wa kũhunjia nĩ ũhonokagia mĩoyo. Nĩ twagĩrĩirũo kwĩmenyerera tondũ tũkoragwo tũrĩ raia a Ũthamaki wa Ngai. Hingo ciothe twendaga gwĩka maũndũ marĩa magoocithagia Jehova, na maratwarana na ũhoro ũrĩa mwega tũhunjagia. (Afil. 1:27) Tuonanagia atĩ nĩ ‘tũmenyagĩrĩra ũrutani witũ’ na njĩra ya kwĩhaarĩria wega tũtanathiĩ kũhunjia, na ningĩ kũhoya irathimo cia Jehova tũtanahunjĩria andũ arĩa angĩ.

3. Hihi nĩ andũ othe mangĩkenio nĩ ũhoro ũrĩa tũramahunjĩria? Heana ngerekano.

³ Ĩndĩ o na rĩrĩa twerutanĩria biũ kũhunjĩria andũ arĩa angĩ, andũ aingĩ gĩcigo-inĩ gitũ nĩ magaga gũkenio nĩ ũhoro ũrĩa mwega wa Ũthamaki. Ta wĩcirie ũhoro wa Mũrũ wa Ithe witũ Georg Lindal, ũrĩa wahunjirie arĩ wiki bũrũri-inĩ wa Iceland kuuma mwaka wa 1929 nginya 1947. Nĩ aaheanire mabuku ngiri nyingĩ, no gũtirĩ mũndũ o na ũmwe watuĩkire Mũira wa Jehova. Aandĩkire ũũ: “Andũ amwe makoragwo mehaarĩirie gũkararia ũhoro wa ma, no arĩa aingĩ matiendaga kũũthikĩrĩria.” Thutha ũcio, bũrũri-inĩ ũcio nĩ gwatũmirũo amishonarĩ maakoretwo  mauma cukuru ya Gileadi, na o nao maahunjirie ihinda rĩa mĩaka kenda gũgĩkagĩa andũ mekwĩyamũrĩra Jehova na mabatithio thĩinĩ wa bũrũri ũcio wa Iceland. *

4. Tũiguaga atĩa rĩrĩa andũ maga gũthikĩrĩria ũhoro ũrĩa mwega?

⁴ Nĩ tũkuaga ngoro rĩrĩa andũ maga gũthikĩrĩria ũhoro ũrĩa mwega. No tũigue o ta ũrĩa Paulo aaiguaga, ũrĩa wakoragwo na “kĩeha kĩingĩ na ruo rũtarathira,” tondũ Ayahudi marĩ ta rũrĩrĩ nĩ maaregire gwĩtĩkĩra Jesu arĩ we Mesia ũrĩa weranĩirũo. (Rom. 9:1-3) Ĩ angĩkorũo o na thutha wa gwĩkĩra kĩyo kĩingĩ na kũhoya nĩ ũrona atĩ mũrutwo waku ndarakũra kĩĩroho, na ũkona atĩ nĩ ũrabatara gũtiga kwĩruta nake? Ĩ angĩkorũo ndũrĩ weruta na mũndũ nginya agakinyĩrĩra kũbatithio? Hihi nĩ wagĩrĩirũo kũigua ũũru wone ta Jehova atakenagio nĩ ũtungata waku? Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, nĩ tũgũcokia ciũria ici igĩrĩ: (1) Nĩ kĩĩ kĩonanagia atĩ nĩ tũgaacĩrĩte ũtungata-inĩ witũ? (2) Nĩ maũndũ marĩkũ tũngĩĩrĩgĩrĩra rĩrĩa tũrahunjĩria andũ arĩa angĩ?

5. Nĩkĩ rĩmwe na rĩmwe no twage kũgĩa na maumĩrĩra marĩa tũngĩenda ũtungata-inĩ wa Jehova?

⁵ Bibilia ĩkĩaria ũhoro wĩgiĩ mũndũ ũrĩa wĩkaga wendi wa Ngai yugaga: “Ũndũ o wothe ekaga nĩ ũrĩgaacagĩra.” (Thab. 1:3) No ũguo ti kuuga atĩ maũndũ mothe tũbangĩte gwĩka ũtungata-inĩ wa Jehova marĩkĩkaga ũrĩa tũrerĩgĩrĩra. Ũtũũro wa mũndũ ũkoragwo ‘ũiyũrĩte mathĩna,’ marĩa maumanaga na kwaga gũkinyanĩra gwitũ na kwa andũ arĩa angĩ. (Ayub. 14:1) Makĩria ma ũguo, rĩmwe na rĩmwe andũ arĩa matũkararagia no mahũũre marubuku wĩra witũ wa kũhunjia nyũmba kwa nyũmba kana kũndũ kwa mũingĩ. (1 Kor. 16:9; 1 Thes. 2:18) Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, nĩ rĩ Jehova angiuga atĩ nĩ tũgaacĩrĩte ũtungata-inĩ? Rekei tuone maandĩko mamwe ma Bibilia mangĩtũteithia gũcokia kĩũria kĩu.

6. Nĩ rĩ Jehova onaga tũgaacĩrĩte ũtungata-inĩ?

⁶ Jehova nĩ aroraga kĩyo na ũkirĩrĩria witũ. Jehova onaga tũgaacĩrĩte ũtungata-inĩ witũ angĩkorũo nĩ tũrathiĩ na mbere kũmũtungatĩra tũrĩ na kĩyo na wendo gũtekũmakania ũrĩa andũ arĩa angĩ maramũkĩra ndũmĩrĩri itũ. Paulo aandĩkire ũũ: “Ngai ndagĩte ũthingu nĩguo ariganĩrũo nĩ wĩra wanyu o na wendo ũrĩa muoonanirie nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩake na njĩra ya gũtungata o na gũthiĩ na mbere gũtungata arĩa aamũre.” (Ahib. 6:10) Jehova nĩ aririkanaga kĩyo na wendo witũ o na angĩkorũo hatirĩ mũndũ tũteithĩtie agakinyĩrĩra kũbatithio. Ciugo ici Paulo eerire Akorintho no igwĩkĩre ngoro: “Wĩra wanyu ti wa tũhũ ũhoro-inĩ ũkoniĩ Mwathani,” gũtekũmakania kana wĩra waku nĩ ũragĩire na maciaro marĩa ũrerĩgagĩrĩra.—1 Kor. 15:58.

7. Tũngĩĩruta atĩa kuumana na ũrĩa mũtũmwo Paulo aataarĩirie ũtungata wake?

⁷ Mũtũmwo Paulo aarĩ mishonarĩ wagaacĩrĩte  mũno, na nĩ aambĩrĩirie ciũngano njerũ matũũra-inĩ maingĩ. No rĩrĩa aabatarire gwĩtetera atĩ nĩ agĩrĩire gũkorũo arĩ ndungata ya Kristo, ndaaririe ũhoro wĩgiĩ andũ aingĩ arĩa aateithĩtie gũtuĩka etĩkia. Handũ ha ũguo, akĩaria ũhoro wĩgiĩ andũ acio maamũmenagĩrĩria, Paulo aandĩkire ũũ: “Nĩ ndutĩte wĩra mũingĩ kũmakĩra.” (2 Kor. 11:23) O ta Paulo, ririkanaga atĩ kĩrĩa Jehova onaga kĩrĩ gĩa bata makĩria nĩ kĩyo na ũkirĩrĩria waku.

8. Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũbataire kũririkanaga wĩgiĩ ũtungata witũ?

⁸ Ũtungata witũ nĩ ũkenagia Jehova. Kũrĩ hĩndĩ Jesu aatũmire arutwo ake 70 makahunjie ndũmĩrĩri ya Ũthamaki, na thutha wa kũrĩkia kũhunjia “magĩcoka marĩ na gĩkeno.” Nĩ ũndũ ũrĩkũ wamareheire gĩkeno? Maaugire ũũ: “O na ndaimono nĩ iratwathĩkĩra twaciatha na rĩĩtwa rĩaku.” O na kũrĩ ũguo, Jesu nĩ aarũngire mwĩcirĩrie wao akĩmeera: “Mũtigakene tondũ maroho nĩ maramwathĩkĩra, no kenai nĩ gũkorũo marĩĩtwa manyu nĩ mandĩkĩtwo kũrĩa igũrũ.” (Luk. 10:17-20) Jesu nĩ aamenyaga atĩ ti hingo ciothe mangĩakorirũo na maumĩrĩra mega ũtungata-inĩ. O na tũtiũĩ nĩ andũ aigana arĩa maathikĩrĩirie arutwo a Jesu hingo ĩyo maatuĩkire etĩkia. Arutwo nĩ maabataraga gũtaũkĩrũo atĩ gĩkeno kĩao gĩtiabatiĩ kwĩhocia tu harĩ andũ arĩa maamathikagĩrĩria, no ũndũ wa bata makĩria, gĩabatiĩ kuumana na o kũmenya atĩ Jehova nĩ arakenio nĩ kĩyo kĩao.

9. Kũringana na Agalatia 6:7-9, tũrĩkoragwo na maumĩrĩra marĩkũ twakirĩrĩria ũtungata-inĩ witũ?

⁹ Twathiĩ na mbere gũkirĩrĩria ũtungata-inĩ witũ nĩ tũkaaheo muoyo wa tene na tene. Rĩrĩa twerutanĩria biũ kũhunjia na kũrutana ũhoro ũrĩa mwega, tũkoragwo ‘tũkĩhanda tũtongoretio nĩ roho,’ na njĩra ya kũreka roho mũtheru wa Ngai ũrute wĩra ũtũũro-inĩ witũ. Tũngĩaga ‘gũkua ngoro’ kana ‘tũnoge,’ Jehova atwĩrĩire atĩ nĩ agaatũhe muoyo wa tene na tene gũtekũmakania kana nĩ twateithirie mũndũ kwĩyamũrĩra Jehova.—Thoma Agalatia 6:7-9.

10. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga andũ amwe mathikĩrĩrie ũhoro mwega na angĩ makaga gũthikĩrĩria?

¹⁰ Ndũmĩrĩri itũ yamũkagĩrũo nĩ andũ kũringana na ũrĩa ngoro ciao itariĩ. Jesu aataarĩirie ũndũ ũcio kũgerera ngerekano ya mũhandi ũrĩa wahandire mbeũ tĩri-inĩ wa mĩthemba ngũrani, na no mbeũ iria ciagũire tĩri-inĩ mwega ciagĩire na maciaro. (Luk. 8:5-8) Jesu aaugire atĩ mĩthemba ĩyo ĩtiganĩte ya tĩri ĩrũgamĩrĩire ngoro cia andũ arĩa mamũkagĩra “kiugo kĩa Ngai” na njĩra itiganĩte. (Luk. 8:11-15) O ta mũhandi ũcio, tũtingĩhota gũtũma ũhoro ũrĩa wa ma ũkũre ngoro-inĩ cia andũ, tondũ ũndũ ũcio ũringanaga na ũrĩa ngoro ciao itariĩ. Ũndũ ũrĩa tũbatiĩ gwĩka nĩ gũthiĩ na mbere kũhanda mbeũ cia ũhoro ũrĩa mwega wa Ũthamaki. Paulo aaugire atĩ “o mũndũ akaamũkĩra kĩheo gĩake kũringana na wĩra wake mwene,” no ti kũringana na maumĩrĩra ma wĩra wake.—1 Kor. 3:8.

11. Nĩkĩ no tuuge Nuhu nĩ aagaacĩrĩte wĩra-inĩ wa kũhunjia? (Rora mbica ngothi-inĩ.)

¹¹ Kuuma o tene, ndungata cia Jehova cianahunjĩria andũ mateendaga kũmathikĩrĩria. Kwa ngerekano, Nuhu aarĩ “mũhunjia wa ũthingu” kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ. (2 Pet. 2:5) No kũhoteke nĩ eerĩgagĩrĩra atĩ andũ arĩa aahunjagĩria nĩ mangĩamũthikĩrĩirie, no Jehova ndaaugĩte atĩ nĩ mangĩathikĩrĩirie. Handũ ha ũguo, Ngai akĩra Nuhu ake thabina aamwĩrire ũũ: “No mũhaka ũtonye thabina, wee, ariũ aku, mũtumia waku, o hamwe na atumia a ariũ aku.” (Kĩam. 6:18) No kũhoteke Nuhu eciria ũrĩa thabina ĩngĩakorirũo ĩigana na andũ arĩa mangĩaiganĩire thĩinĩ wayo, nĩ aamenyire atĩ andũ matingĩathikĩrĩirie  ũhoro ũrĩa aamahunjagĩria. (Kĩam. 6:15) O ta ũrĩa tũĩ, gũtirĩ mũndũ o na ũmwe wathikĩrĩirie Nuhu. (Kĩam. 7:7) Hihi Jehova oonire Nuhu ta arĩ kũremwo aaremirũo kũhingia wĩra ũcio wa kũhunjia? Aca. Maitho-inĩ ma Jehova, Nuhu nĩ aagaacĩrire wĩra-inĩ wa kũhunjia, tondũ nĩ eekire ũrĩa Jehova aamwĩrĩte eke arĩ na wĩhokeku.—Kĩam. 6:22.

12. Nĩ maũndũ marĩkũ maateithirie Jeremia gũkorũo na gĩkeno ũtungata-inĩ wake o na okĩrĩrũo na aga gũthikĩrĩrio?

¹² Mũnabii Jeremia o nake aahunjirie ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ o na agĩcemanagia na ũkararia na kwaga gũthikĩrĩrio. Nĩ ooragwo nĩ hinya nĩ ũndũ wa andũ arĩa ‘maamũrumaga na makamũthekerera,’ nginya agĩciria gũtiganĩria wĩra wa kũhunjia. (Jer. 20:8, 9) No Jeremia ndaakuire ngoro! Nĩ ũndũ ũrĩkũ wamũteithirie kwaga gũkua ngoro na kũgĩa na gĩkeno ũtungata-inĩ wake? Aaigaga meciria make harĩ maũndũ merĩ ma bata. Wa mbere, ndũmĩrĩri ya Ngai ĩrĩa Jeremia aahunjagĩria andũ nĩ ĩngĩatũmire ‘makorũo na ihinda rĩega rĩũkĩte na magĩe na kĩĩrĩgĩrĩro.’ (Jer. 29:11) Wa kerĩ, Jehova nĩwe wamũthuurĩte arie ithenya rĩake, nĩguo atwarĩre andũ ndũmĩrĩri yake. (Jer. 15:16) O na ithuĩ, ũhoro ũrĩa tũhunjagĩria andũ nĩ ũtũmaga magĩe na kĩĩrĩgĩrĩro, na Jehova nĩ atwĩtanĩtie na rĩĩtwa rĩake tũrĩ Aira ake. Tũngĩigaga meciria maitũ harĩ maũndũ macio merĩ ma bata, nĩ tũrĩkoragwo na gĩkeno o na rĩrĩa andũ maga gũtũthikĩrĩria.

13. Tũreruta atĩa kuumana na ngerekano ya Jesu thĩinĩ wa Mariko 4:26-29?

¹³ Gũkũra kĩĩroho nĩ kuoyaga ihinda. Jesu nĩ oonanirie ũguo ngerekano-inĩ yake ya mũhandi ũrĩa ũhandaga agacoka agathiĩ agakoma. (Thoma Mariko 4:26-29.) Mũhandi ũcio nĩ abataraga gweterera nĩguo mĩmera yake ĩrute maciaro, na ndakoragwo na ũhoti wa kũmĩkũria na ihenya. O nawe no ũbatare gweterera ihinda iraihu ũgĩkona mũrutwo waku akĩhũthĩra maũndũ marĩa erutĩte. O ta ũrĩa mũrĩmi atangĩhota gũtũma mĩmera yake ĩkũre na ihenya ũrĩa angĩenda, no taguo o na ithuĩ tũtangĩhota gũtũma arutwo a Bibilia makũre kĩĩroho na ihenya ũrĩa tũngĩenda. Kwoguo ndũgakue ngoro ũngĩona mũrutwo waku ategũkũra kĩĩroho na ihenya ũrĩa ũrerĩgĩrĩra. O ta ũhoro-inĩ wĩgiĩ ũrĩmi, wĩra wa gũtua andũ arutwo nĩ ũbataraga wetereri.—Jak. 5:7, 8.

14. Nĩ ngerekano ĩrĩkũ ĩronania atĩ no tũbatare gweterera ihinda iraihu tũgĩkagĩa na maumĩrĩra ũtungata-inĩ?

¹⁴ Thĩinĩ wa icigo imwe, ahunjia nĩ mahunjagia ihinda iraihu gũgĩkagĩa mũndũ ũkũbatithio. Ta wĩcirie ũhoro wa aarĩ a nyina ũmwe erĩ metagwo Gladys na Ruby Allen, arĩa maatũmirũo marĩ mapainia a hĩndĩ ciothe mwaka-inĩ wa 1959 taũni-inĩ ĩmwe ya Quebec bũrũri-inĩ wa Canada. * Nĩ ũndũ wa gwĩtigĩra andũ na ũgucania wa ndini ya Gatoreki, andũ matieendaga kũmathikĩrĩria. Gladys aaugire ũũ: “Kwa ihinda rĩa mĩaka ĩĩrĩ, twahunjirie nyũmba kwa nyũmba mathaa manana o mũthenya gũtarĩ mũndũ ũratũthikĩrĩria. Andũ mookaga mũrango-inĩ, mona nĩ ithuĩ magathiĩ. No tũtiakuire ngoro.” Kahora kahora, andũ a kũu nĩ maacenjirie mwerekera wao, na amwe makĩambĩrĩria gũthikĩrĩria. Rĩu kũrĩ na ciũngano ithatũ taũni-inĩ ĩyo.—Isa. 60:22.

15. Twĩrutaga atĩa thĩinĩ wa 1 Akorintho 3:6, 7 ũhoro-inĩ wĩgiĩ gũtua andũ arutwo?

¹⁵ Wĩra wa gũtua mũndũ mũrutwo ti wĩra wa mũndũ ũmwe. Kwĩragwo atĩ kĩũngano gĩothe nĩ gĩkoragwo na itemi rĩa gũteithia mũndũ gũkinyĩrĩra kũbatithio. (Thoma 1 Akorintho 3:6, 7.) Kwa ngerekano, mũhunjia no ahe mũndũ ũrakenio nĩ ũhoro trakti kana ngathĩti. Mũhunjia ũcio agacoka akona atĩ maũndũ make matingĩmwĩtĩkĩria gũcokera mũndũ ũcio, kwoguo agatũma mũhunjia ũngĩ  nĩguo amũcokere. Mũhunjia ũcio watũmwo akambĩrĩria kwĩruta Bibilia na mũndũ ũcio. Ningĩ akanyita ũgeni aarĩ na ariũ a Ithe witũ matiganĩte akĩĩruta na mũrutwo ũcio, na othe magekĩra mũrutwo ũcio ngoro na njĩra itiganĩte. Mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ o wothe ũkwaria na mũrutwo ũcio nĩ amũteithagia gũkũra kĩĩroho. Na njĩra ĩyo, o ta ũrĩa Jesu aaugire, mũhandi na mũgethi nĩ makenanagĩra hamwe mũndũ ũcio akinyĩrĩra kũbatithio.—Joh. 4:35-38.

16. Nĩkĩ no ũkorũo na gĩkeno ũtungata-inĩ o na angĩkorũo ndũhotaga kũhingia maũndũ maingĩ nĩ ũndũ wa ũgima waku?

¹⁶ Ĩ angĩkorũo ndũhotaga kũhingia maũndũ maingĩ wĩra-inĩ wa kũhunjia na kũrutana nĩ ũndũ wa gũkorũo ndũrĩ na ũgima mwega wa mwĩrĩ? O na hĩndĩ ta ĩyo no ũkorũo na gĩkeno wĩra-inĩ wa kũhunjia. Ta wĩcirie ngerekano ya Mũthamaki Daudi, rĩrĩa we hamwe na arũme ake maathiire kũhonokia famĩlĩ na indo ciao iria ciatahĩtwo nĩ Aamaleki. Arũme 200 maarĩ anogu mũno matingĩahotire gũthiĩ kũrũa, kwoguo magĩtigwo nĩguo marangagĩre mĩrigo. Thutha wao kũhootana mbaara-inĩ, Daudi aaugire atĩ indo iria maatahire ciagĩrĩire kũgayanio harĩ arũme acio othe gũtarĩ mũndũ ũkũgaĩrũo nyingĩ gũkĩra ũrĩa ũngĩ. (1 Sam. 30:21-25) Ũguo noguo kũrĩ wĩra-inĩ witũ wa gũtua andũ arutwo. O na angĩkorũo ndũhotaga kũhingia maũndũ maingĩ wĩra-inĩ wa kũhunjia, ũngĩĩrutanagĩria ũrĩa wothe ũngĩhota, no ũkoragwo na gĩkeno rĩrĩa kwagĩa na mũndũ weruta ũhoro wa ma na agakinyĩrĩra kũbatithio.

17. Nĩkĩ nĩ twagĩrĩirũo gũcokeria Jehova ngatho?

¹⁷ Nĩ tũcokagĩria Jehova ngatho nĩ ũndũ wa ũrĩa onaga ũtungata witũ harĩ we na njĩra ya wendo. Nĩ oĩ atĩ tũtingĩhota gũtũma andũ matũthikĩrĩrie kana moke ũhoro-inĩ wa ma. O na kũrĩ ũguo, nĩ onaga kĩyo gitũ o na mwerekera witũ mwega, na nĩ atũrathimaga. Ningĩ nĩ atũrutaga ũrĩa tũngĩgĩa na gĩkeno rĩrĩa tũrahingia itemi ritũ wĩra-inĩ ũcio wa kũhunjia. (Joh. 14:12) Tũrĩ na ma atĩ Ngai nĩ arĩkenagio nĩ ithuĩ twaga gũkua ngoro!