1. En thuolo mane makende ma wan-go ma miyo wabedo mamor?

WAMOR ahinya ni odhialwa gi thuolo makende mar bedo Joneno mag Jehova! Wanyiso ni wan Joneno mag Jehova kuom chiwo neno e wi wach maber kendo loko ji obed jopuonjre Yesu. Wabedoga mamor ahinya sama wakonyo ng’at ma ‘chunye ni kare ne ngima mochwere’ mobedo Jakristo mobatisi. (Tich 13:48) Kinde moro ka ne jopuonjre Yesu okelone ripot maber ka gia e tij lendo, “roho maler nomiyo obedo gi mor mogundho,” to mano e kaka wan be wawinjoga.​—Luka 10:1, 17, 21.

2. Ere kaka wanyalo nyiso ni wageno tijwa mar lendo?

² Tijwa mar lendo en tich ma wageno ahinya. Jaote Paulo nojiwo Timotheo kama: “Sik ka inonori iwuon kendo ka inono weche ma ipuonjo.” Kae to nomedo niya: “Kuom timo kamano, iniresri iwuon kendo inires jo ma winjo weche mipuonjo.” (1 Tim. 4:16) Mano nyiso ni tijwa mar lendo reso ngima ji. Wasiko ka wanonore wawegi nikech wan raia mag Pinyruodh Nyasaye. Kinde duto dwaher timo gik ma kelo ne Jehova pak kendo wawuoth e yo mowinjore gi wach maber ma wayalo. (Fil. 1:27) Wanyiso ni ‘wanono weche ma wapuonjo’ kuom ikruok maber ne tij lendo, kendo kwayo Jehova mondo oguedhwa sama watimo tijno.

3. Be ji duto biro rwako wach Pinyruoth? Chiw ane ranyisi.

³ Nyalo bedo ni watemo ndi mondo wayal wach mar Pinyruoth, en mana ni samoro ji ok rwak wachno e yo maber, kata ok gidware chuth-chuth. Ne ane ranyisi mar Owadwa Georg Lindal, ma noyalo e piny Iceland duto ka en  kende e kind higa mar 1929 nyaka 1947. Nochiwo buge alufe mang’eny, to e ma onge kata mana ng’at achiel ma norwako adiera. Nondiko kama: “Moko kuom jogi nenore ni ok dwar adwara adiera chuth, kata kamano, thothgi to ok mor amora gi adiera.” Kata mana bang’ jomisonari ma nowuok Gilead dhi e alworano motemo yalo gi kinda, pod nokalo higni ochiko te ka pok ng’at ang’ata ma Ja-Iceland ochiwore ne Jehova ma obatisi. *

4. Wanyaloga winjo nade ka ji ok orwako wach maber ma wateronegi?

⁴ Chunywa janyosorega ka ji ok orwako wach maber ma wateronegi. Nitie sama wanyalo winjo kaka Paulo ma ne nigi “kuyo maduong’ kod lit ma ok rum” nikech Jo-Yahudi notamore yie Yesu kaka Mesia ma nosingi. (Rumi 9:1-3) Nade ka po ni isetimo kinda mathoth ahinya kendo isebedo kilemo ne japuonjre Muma to ok otim dongruok moro amora kendo chuno ni nyaka iwe puonjori kode? To nade ka in iwuon pok ibedo gi japuonjre motimo dongruok mochopo e batiso? Be chunyi onego ochandre kiparo ni samoro Jehova pok oguedho kindani e tij lendo? E sulani, wabiro dwoko penjo ariyo: (1) En ang’o ma nyisoga ni wan gi nyak e tij lendo? (2) Gin paro mage monego wabedgo sama walendo ne jomamoko?

5. Ang’o momiyo kinde moko tich ma watimo ne Jehova ok nyal kelo nyak kaka dwaher?

⁵ Muma wuoyo e wi ng’at ma timo dwach Nyasaye kowacho kama: “Gimoro amora motimo nodhi maber.” (Zab. 1:3) Kata kamano, mano ok nyis ni gimoro amora ma watimo ne Jehova biro dhinwa kaka dwaher. Ngima dhano “opong’ mana gi chandruok”​—chandruogewa wawegi kod mag jomamoko. (Ayub 14:1) E wi mano, joma kwedowa nyalo chocho yo ma walendogo e okang’ moro. (1 Kor. 16:9; 1 The. 2:18) Kare, en yo mane ma Jehova nenogo ni wan gi nyak e tij lendo? Ne ane puonj moko manie Muma ma nyalo konyowa yudo dwoko mar penjono.

6. Ere kaka Jehova pimo yo ma tijwa dhigo maber?

⁶ Jehova neno kindawa kod yo ma wananogo. Jehova neno tich ma watimone ni dhi maber ka watimo tijno gi kinda kod hera bed ni ji orwako wach kata ooyo. Paulo nondiko kama: “Nyasaye ok en ng’at ma ok kare ma wiye diwil gi gik ma usetimo kod hera ma usenyiso ne nyinge ka ukonyo jo maler kendo dhi nyime tiyonegi.” (Hib. 6:10) Jehova paro kindawa kod herawa kata obedo ni seche moko ok wakonyo ng’ato ma ochopo e batiso. Kuom mano, weche ma ne Paulo onyiso Jo-Korintho nyalo jiwi sama ok  iyudo nyak e yo ma niparo. Nonyisogi kama: “Tich matek mutiyo ne Ruoth ok en kayiem nono.”​—1 Kor. 15:58.

7. Yo ma ne jaote Paulo olerogo tije mar lendo puonjowa ang’o?

⁷ Jaote Paulo ne en jamisonari ma nolony ahinya, kendo nochako kanyakla mopogore opogore e taonde mathoth. To e ma ka ne dwarore ni mondo onyis ni en jatich Kristo, ne ok okwano joma ne osekonyo mobedo Jokristo. Kar mano, nosiemo joma ne pakore konyisogi niya: “Asetimo tije mang’eny ahinya.” (2 Kor. 11:23) Mana kaka Paulo, wan bende onego wapar ni gima Jehova ng’iyo kata mogeno mogik en kindawa kod yo ma wananogo.

8. En ang’o monego wapar e wi tijwa mar lendo?

⁸ Tijwa mar lendo moro Jehova. Yesu nooro jopuonjrene 70 mondo odhi oland wach Pinyruoth, to bang’ chiwo neno e kampenno ne “giduogo gi mor.” En ang’o ma nomiyogi mor? Ne giwacho kama: “Kata mana jochiende timo kaka wachikogi ka watiyo gi nyingi.” Kata kamano, Yesu norieyo paro ma ne gin-gono konyisogi niya: “Kik ubed mamor mana nikech jochiende luwo kaka uchikogi, to moruru nikech nyingeu osendik e polo.” (Luka 10:17-20) Yesu nong’eyo ni kinde moko ne ok gidhi bedo gi nyak ma kamano e tij lendo. Kuom adier, ok wang’eyo ni gin ji adi ma nokwongo winjo jopuonjrego mobedo jopuonjre Yesu. Gima nonego omor jopuonjrego en ng’eyo ni Jehova ne mor gi kinda ma ne gitimo to ok nyak ma ne giyudo.

9. Ka luwore gi Jo-Galatia 6:7-9, en ber mane ma wabiro yudo ka wanano e tijwa mar lendo?

⁹ Ka wanano e tijwa mar lendo, wabiro yudo ngima mochwere. Sama watimo duto ma wanyalo mondo wachuo kodhi mag adiera e chuny ji, mano nyiso ni ‘wachuoyo kuom roho,’ tiende ni, wamiyo roho maler mar Nyasaye thuolo mar tiyo e ngimawa, tek mana ni “ok waol.” Jehova osingo ni wabiro yudo ngima mochwere, bed ni wakonyo ng’ato ochopo e batiso kata ooyo.​—Som Jo-Galatia 6:7-9.

10. Ang’o momiyo jomoko winjoga wach ma walandonegi to jomoko ok tim kamano?

¹⁰ Yo ma joma walendonegi rwakogo wach luwore gi kaka chunygi chalo. Yesu nonyiso adiera mar wachno e ngero ma nogoyo e wi jachuoyo ma nokiro kodhi e kit lowo mopogore opogore, to kit lowo achiel kende e ma ne nigi nyak. (Luka 8:5-8) Yesu nowacho ni kit lowo mopogore opogore ne ipimo gi joma nigi chuny mopogore opogore e yo ma girwakogo “wach Nyasaye.” (Luka 8:11-15) Mana kaka jachuoyo, ok wanyal chiko nyak ma tijwa biro kelo, mano luwore gi kaka chuny joma winjowa chalo. Tijwa en dhi nyime chuoyo kodhi mabeyo mag Pinyruoth. Mana kaka jaote Paulo nowacho, “ng’ato ka ng’ato noyud pokne kaluwore gi tichne owuon,” to ok ka luwore gi nyak mar tije.​—1 Kor. 3:8.

11. Ang’o momiyo inyalo wach ni Noa notimo maber kaka “jayal mar wach makare”? (Ne picha manie nyim gaset.)

¹¹ Nitie jotich Jehova machon ma bende nolendo ne joma ne ok owinjogi. Kuom ranyisi, Noa ‘noyalo wach makare’ kuom higni pieche. (2 Pet. 2:5) Nyaka bed ni nogeno ni jomoko ne nyalo winjo ote ma noyalo. Kata kamano, Jehova ne ok onyiso ni nitie joma ne dhi timo kamano. Kar mano, ka ne Nyasaye onyise ni mondo oger yie, Nyasaye nolerone kama: “Inidonj e yie, in gi chiegi, gi  yawuoti, kod mond yawuoti.” (Cha. 6:18) Ka ne Nyasaye onyiso Noa kaka yieno ne dhi romo, nyaka bed ni Noa nofwenyo ni tije mar yalo ne ok dhi bedo gi nyak ahinya. (Cha. 6:15) Kendo wang’eyo ni onge kata mana ng’at achiel ma nowinjo ote ma ne Noa olando. (Cha. 7:7) Be dibed ni Jehova noneno Noa kaka ng’at ma ne otimo tich ma nono? Ooyo ngang’! E wang’ Jehova, Noa nodhi maber e tij yalo nikech notimo gik ma ne Jehova onyise ni otim.​—Cha. 6:22.

12. Ere kaka janabi Jeremia noyudo mor e tij yalo kata obedo ni ji ne kwede kendo ne ging’ich ng’ich?

¹² Janabi Jeremia bende nolendo kuom higni pieche, to ji ne kwede kendo ne ging’ich-ng’ich. Chunye nonyosore nikech joma ne kwedego ne “jare kendo yanye” mochopo kama ne odwaro weyo tij yalo. (Jer. 20:8, 9) To ne ok otimo kamano! En ang’o ma nokonye mondo kik obed gi paro ma ok kare kendo oyud mor e tije mar yalo? Noketo pache kuom weche ariyo madongo ma luwogi. Mokwongo, ote Nyasaye ma ne Jeremia tero ne ji noting’o ‘gima ne ginyalo geno bang’e.’ (Jer. 29:11) Mar ariyo, Jehova noyiero Jeremia mondo owuo e loye. (Jer. 15:16) Wan bende wan gi ote ma nigi geno ne piny ma onge genoni, kendo Jehova oyierowa mondo wawuo e loye kaka Joneno mage. Ka waketo pachwa e weche ariyo madongogo, wabiro bedo mamor e tij lendo bed ni ji orwako wach kata ooyo.

13. Ngero ma ne Yesu ogoyo ma yudore e Mariko 4:26-29 puonjowa ang’o?

¹³ Kawoga kinde mondo ng’ato obed gi yie. Yesu nopuonjo adierani kotiyo gi ngero mar jachuoyo moro ma nindo. (Som Mariko 4:26-29.) Bang’ jachuoyo chuoyo kodhigo, ne gidongo mosmos kendo onge gima nonyalo timo mondo gidong mapiyo. Nyalo kawo kinde malach mondo in bende ine ka japuonjreni mar Muma timo dongruok. Mana kaka japur ma ok nyal chuno cham mondo odong mapiyo kaka doher, e kaka wan bende ok wanyal chuno jopuonjrewa mag Muma otim dongruok e wach Nyasaye e okang’ mapiyo kaka dwaher. Omiyo, kik chunyi ol ka po ni dongruok ma japuonjre timo kawo thuolo malach moloyo kaka diher. Mana kaka tij pur, tij loko ji obed jopuonjre dwaro horuok.​—Jak. 5:7, 8.

14. En ranyisi mane ma nyiso ni nyak ma wayudoga e tijwa mar lendo nyaloga biro mosmos?

¹⁴ E alwora moko, nyalo kawo higni mang’eny ka pok nyak moro oneno e tijwa mar lendo. Ne ane ranyisi mar Gladys gi Ruby Allen, ma gin nyimine me ich achiel, ma ne omi migawo mar bedo jopainia mapile e provins mar Quebec e piny Canada e higa mar 1959. * Nikech ji noluoro gima jowetegi ne nyalo wacho kata gima kanisa mar Katholik ne nyalo wacho ka giyie winjo Joneno mag Jehova, ne ok gidwar rwako wach Pinyruoth. Gladys wacho kama: “Ne walendo ot ka ot seche aboro pile ka pile kuom higni ariyo to onge kata ng’at achiel ma norwakowa, kata ma noyie winjowa! Ka ne wadwong’o, ji ne biroga e dhoot, to ka ne gifwenyo ni wan e ma wadwong’o, ne giloroga dhoot kae to gidok adoka. Kata kamano, chunywa ne ok ojok.” Bang’ kinde, ji nochako rwako wach mosmos kendo alworano nochako bedo gi nyak. Sani nitie kanyakla adek e taondno.​—Isa. 60:22.

15. Ang’o ma 1 Jo-Korintho 3:6, 7 puonjowa e tij loko ji obed jopuonjre?

¹⁵ Konyo ng’ato ma chop e batiso ok en tij ng’ato achiel. Mondo okony ng’ato ma chop  e batiso, ji duto kanyakla nyaka nywaki. (Som 1 Jo-Korintho 3:6, 7.) Kuom ranyisi, jalendo moro nyalo miyo ng’ato trakt kata gaset. Bang’e, jalendono fwenyo ni dich moro omake ma mone dok limo ng’atno. Omiyo, ooro jalendo machielo mondo odhi olimne ng’atno. Bang’ kinde, jalendo ma noorno chako puonjruok Muma kanyo. Mosmos odhi gi owete gi nyimine mamoko e puonjruogno kendo moro ka moro kuom owete gi nyiminego jiwo japuonjreno. Jalendo moro amora ma oromo gi japuonjreno medo olo pi ne kodhi mag adiera mopidh e chunye. Kuom timo kamano, jachuoyo kod jakeyo bedo mamor kanyachiel mana kaka Yesu nowacho.​—Joh. 4:35-38.

16. Ang’o momiyo pod inyalo bedo mamor e tij lendo kata ka ituori kata tekoni odok chien?

¹⁶ Nade ka sani ok ditim mathoth ahinya e tij yalo kod puonjo nikech ituori kata tekoni odok chien? Pod inyalo bedo mamor kata obedo ni itimo matin e tij keyo. Ne ane gima Ruoth Daudi notimo ka nodhi gi jolwenyge reso joodgi kod mwandugi ma ne Jo-Amalek oyako. Chwo 200 kuom jolwenygo nool matek ma ne ok ginyal kedo, omiyo, ne gidong’ chien mondo girit osike. Ka ne giselocho e lwenyno, Daudi nogolo chik mondo opog gik ma ne giyako ma rom. (1 Sa. 30:21-25) Mano e kaka tijwa mar loko ji mondo obed jopuonjre bende chalo. Jalendo moro amora motimo duto monyalo, nyalo bedo mamor sama ores ng’at achiel mochako wuoth ma tere e ngima mochwere.

17. En ang’o monego wagonee Jehova erokamano?

¹⁷ Wagoyo ne Jehova erokamano ahinya kuom yo monenogo tich ma watiyone. Ong’eyo ni ok dwachun ng’ato mondo otine. Kata kamano, oneno kinda ma watimo kod gombo ma wan-go mar konyo jomamoko kendo oguedhowa nikech mano. Bende, opuonjowa kaka wanyalo bedo mamor e migawo momiyowa mar keyo. (Joh. 14:12) Wanyalo bedo gadier ni ka ok waol e tijno, to Jehova biro dhi nyime bedo ma mor kodwa!