1. ¿Tiko jantsy agujk jotkujk nnayjyäˈäwëm ko nidestiigëˈäjtëmë Jyobaa?

 ¡JANTSY agujk jotkujk nnayjyäˈäwëm ko Jyobaa xytyestiigëˈäjtëm! Yëˈë nmënëjkxëmë xyëëw ets nidestiigëˈäjtëm ko yëˈë nnigäjpx nnimaytyakëm ets ndukniˈˈijxëmë jäˈäy mä pënën yëˈë. Ndukxondakëm ko nbudëjkëm pënaty jënandëp “ja yˈääw jyot ko kyupëkandëp jyukyˈattët winë xëëw” parë tmëdundëdë Jyobaa (Hech. 13:48, TNM). Duˈun nnayjyäˈäwëm extëmë Jesus diˈib jantsy xondak mët yëˈëgyëjxm “ja espiritë santë” ko jyëmbijttë ja yˈëxpëjkpëty mä nety ojts të kyäjpxwäˈkxtë ets ko tyukmëtmaytyakëdë wiˈixë nety ja jäˈäy të tjantsy yˈoymyëdowdë Diosë yˈayuk (Luk. 10:1, 17, 21).

2. ¿Wiˈix nyajnigëxëˈkëm ko jëjpˈam nyajnäjxëm ko nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm?

² Parë ëtsäjtëm jëjpˈam ko nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm. Apostëlë Pablo duˈun tˈanmääyë Timoteo: ‘Mnaygyuentˈatëdëp këˈëm ets mëk xykyuentëˈatëty mëdiˈibë jäˈäy mdukˈëxpëjkypyën’. Ets tˈakˈanmääy: ‘mbäädëp ja nitsokën ets myajnitsoˈogëp ja diˈibë nety mëdoowˈijtëbën’ (1 Tim. 4:16, TY). Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko taanëmë jäˈäy diˈib mbäät tˈakpäättë nitsokën. Ets kom yëˈë nbuwäˈkëm ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, pääty nˈijx nduˈunëm wiˈix njukyˈäjtëm. Xëmë njukyˈatäˈänëm extëm mbäädë Jyobaa myëjpëtsëmy ets extëm nyigëxëˈëgët ko nmëbëjkëm ja oybyë ayuk diˈib ngäjpxwäˈkxëm (Filip. 1:27). Ets ko jyënaˈany ‘mëk xykyuentëˈatëty mëdiˈibë jäˈäy mdukˈëxpëjkypyën’, yëˈë ko kontiempë nˈijxëm ti nëjkxë jäˈäy ndukmëtmaytyäˈägäˈänëm ets nmënuˈkxtakëmë Jyobaa parë xypyudëjkëm mä nëjkx nnimaytyäˈägäˈänëm.

3. ¿Niˈamukëdaa jäˈäy tˈoymyëdowdë Diosë yˈayuk? Okpëjtäˈäk tuˈugë ijxpajtën.

³ Per näˈäty, oy njatuˈunëmë mëjääw parë nëjkxëm käjpxwäˈkxpë, mbäädë jäˈäy kyaj tˈoymyëdowdë Diosë yˈayuk. Duˈun jyajty  tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib xyëwˈäjtypy Georg Lindal, diˈib naytyuˈuk ojts yˈëwaˈkxy kyäjpxwaˈkxy mä tëgokyë yˈit lyugäärë Islandia desde mä jëmëjt 1929 axtë 1947. Milˈamë ëxpëjkpajn tkëyajky, per nituˈugë jäˈäy kyaTestiigëˈäjty. Yëˈë duˈun tkujäˈäyë: “Näägë jäˈäy yajkubojktë Diosë yˈayuk ets ja nimaybyë kyaj tmëdowandë”. Ok, ta jyäjttë misioneerë diˈibë nety tsoˈondëp Galaad parë jap kyäjpxwäˈkxäˈändë, per kyaj tˈoymyëdoowdë jäˈäy. Kyum taxtujk jëmëjt, taanëm näägë jäˈäy tyëjkëdë ëxpëjkpë ets nyëbajttë. *

4. ¿Wiˈix näˈäty nnayjyäˈäwëm ko jäˈäy tkaˈoymyëdowdë Diosë yˈayuk?

⁴ Mon tuk nnayjyäˈäwëm ko jäˈäy tkaˈoymyëdowdë Diosë yˈayuk. Waˈan duˈun nnayjyäˈäwëm extëmë Pablo, diˈib jënan: “Ndimmëdäjttiibyëts ja amay jotmay” mët ko may ja judiyëtëjk kyaj tkupëjktë Jesus ko yëˈë nety ja Mesías diˈib yajwandak (Rom. 9:1-3). Ets näˈäty, oy njatuˈunëmë mëjääw parë nyaˈëxpëjkëmë jäˈäy ets njaninuˈkxtakëm, per kyaj wyimbety, ta net nˈanmäˈäyënë ko kyaj nˈokˈyaˈëxpëkäˈänënë. O waˈan nituˈuknëmë jäˈäy ngapudëjkëm parë nyëbatët. ¿Mbäädëdaa axëëk nnayjyäˈäwëm ko nwinmäˈäyëm ko Jyobaa kyaj tkunuˈkxy tijaty nduˈunëm? Mä tyäˈädë artikulo yaˈˈatsoowëmbitäˈäny majtskë yajtëˈëwën: ¿wiˈix mbäät nnijäˈäwëm ko ndukˈoybyëtsëˈëmëm mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm? ets ¿ti mbäät nmëdäjtëm winmäˈänyoty parë kyaj nˈanuˈkxëm?

5. ¿Tiko kyaj xëmë yˈoybyëtsëmy tijaty njatukmëduˈunëmë Jyobaa?

⁵ Ko tuˈugë jäˈäy Diosmëduny, Biiblyë jyënaˈany: “Tëgokyë diˈib tyuumpy oy wyimbëtsëmäˈäny” (Sal. 1:3). Per kyaj yëˈë tˈandijy ko duˈun tyunäˈäny jyatäˈänyëty extëm tjëjpˈixtë. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Min nˈokˈijxëm majtsk pëky. Mët ko niˈamukë nbokyjyaˈayˈäjtëm, päätyë net nbatëmë amay jotmay diˈib kyaj ndimˈawijx njëjpˈijxëm ets xyajtuˈuˈadujkëm mä nmëduˈunëmë Jyobaa (Job 14:1). Ets ja tuk pëky, mbäät ja nmëtsipˈäjtëm tuk tiempë xyajtuˈuˈadujkëm parë kyaj nekykyäjpxwäˈkxëm extëm njatsojkënyëˈäjtëm (1 Kor. 16:9; 1 Tes. 2:18). ¿Ti diˈibë Jyobaa yˈijxypy mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm? Parë nnijäˈäwëm wiˈix yaˈˈatsoowëmbity, min nˈokˈijxëm tuˈuk majtskë tekstë.

6. ¿Ti Jyobaa yˈijxypy mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm?

⁶ Jyobaa yˈijxypy ko mëk nduˈunëm ets ko kyaj nmëˈanuˈkxëm. Jyobaa tyukjotkëdakypy ko njotmoˈoyëm ja tyuunk ets ndukxondakëm oyë jäˈäy tˈoymyëdowdët o kyaj. Pablo duˈun tkujäˈäyë: “Dios [tyuumpy] extëm pyaatyëty; kyaj tjäˈäytyëgoyët diˈibë miitsëty oy mduundëp. Dios jyamyatsëp ko miits xyaˈijxëdë mtsojkën mët ja jyaˈayëty, mët ko xypyudëjkëdë es dëˈënyëm xyˈaktimpudëkëdë” (Eb. 6:10). Jyobaa kyaj tjäˈäytyëgoy tijaty ndukmëduˈunëm ets wiˈix nyajnigëxëˈkëm ja tsojkën, oy ja jäˈäy tyëkëdët ëxpëjkpë o kyaj. Mbäät nenduˈun xypyudëjkëm extëmë Pablo tˈanmääy ja Dios mëduumbëty  diˈib Corinto: “Kyaj nyanëgoobëty yëˈë tadë tuunk diˈibë mduundëp tiˈigyë mët ja Nintsënˈäjtëm” (1 Kor. 15:58). Ets mbäät nˈijxëm ko jantsy duˈun, oy ja tuunk kyawimbëtsëmët extëmë nety njaˈˈawijx njajëjpˈijxëm.

7. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm extëmë apostëlë Pablo jyënany?

⁷ Apostëlë Pablo jantsy oy Diosmëduuny ets yajnaxkëdakë kongregasionk mä kanäägë it lugäär. Per tam nääk ja Dios mëduumbëty diˈib winmääytyë ko niˈigyë tijaty tjat tnijawëdë, yˈëbat kyäjpxpattë Pablo ets jyënandë ko kyaj nety oy yaˈëxpëky. Apostëlë Pablo kyaj ojts tnigajpxy ninäägë netyë jäˈäy të dyajnëbety. Yëˈë duˈun jyënany: “Tëts nduny waanë niˈigyë” (2 Kor. 11:23). Nˈokpanëjkxëmë yˈijxpajtënë apostëlë Pablo ets nˈokjamyajtsëm ko diˈib niˈigyë Jyobaa yajtsobatypy, yëˈë ko mëk nduˈunëm.

8. ¿Ti tsojkëp njamyajtsëm mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm?

⁸ Jyobaa jotkujk yajnayjyawëty ko nmëduˈunëm. Tëgok, ojtsë Jesus tkexy 70 ja yˈëxpëjkpëty parë nëjkx tˈëwäˈkx tkäjpxwäˈkxtë ja Diosë yˈayuk. Ko ojts jyëmbijnëdë, Biiblyë jyënaˈany ko “jyantsy xyondaktë”. ¿Tiko xyondaktë? Yëˈëjëty jyënandë: “Axtë ja kaˈoybyëty të xymyëmëdowdëts mët mijtskyëjxm”. Perë Jesus, ta tˈanmääytyë yˈëxpëjkpëty: “[Këdii] mxondäˈäktë jeˈeyë ko yëˈë kaˈoybyë të mmëmëdowëdë, niˈigyë xondäˈäktë mët ko yajkujäˈäyën ja mxëëjëty jam tsäjpotm” (Luk. 10:17-20). Jesus nyijäˈäwëbë nety ko kyaj xëmë ttukˈoybyëtsëmäˈändë ko yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë. Ets kyaj nnijäˈäwëm ninääk ojts tpanëjkxtë Jesus. Ja Jesusë yˈëxpëjkpëty, tsojkëbë nety tjaygyukëdët ko kyaj yëˈë yajnayjyawëdë agujk jotkujk ko jäˈäy tmëdoowˈittë ja Diosë yˈayuk, diˈibën nety mbäät yajnayjyawëdë jotkujk, yëˈë ko Jyobaa tyukjotkëdakypy ko mëk tyundë.

9. Extëm jyënaˈanyë Galasyʉ 6:7-9, ¿wiˈix wyimbëtsëmäˈäny pën xëmë ngäjpxwäˈkxëm?

⁹ Nbäädäˈänëmë jukyˈäjtënë diˈib winë xëëw pën xëmë ngäjpxwäˈkxëm. Pën nduˈunëmë mëjääw parë oy nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm ets ndukniˈˈijxëmë jäˈäy ja oybyë ääw ayuk, duˈunë nety nasˈijxëm ets “espiritë santë” xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm. Ets pën “kyaj nmëˈanuˈxëm”, Jyobaa wyandakypy ko xymyoˈoyäˈänëm ja jukyˈäjtën diˈib winë xëëw winë tiempë, oy nituˈugë jäˈäy ngapudëjkëm parë nyëbatët (käjpxë Galasyʉ 6:7-9).

10. ¿Tiko kyaj niˈamukë jäˈäy tˈoymyëdowdë Diosë yˈayuk mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm?

¹⁰ Extëmë jäˈäyë jyot kyorasoon yajpääty, mbäät tˈoymyëdoy ja Diosë yˈayuk o kyaj. Jesus yajxon ojts tnimaytyaˈaky parë mbäät njaygyujkëm. Yëˈë pyëjtak tuˈugë ijxpajtën mä tuˈugë jäˈäy diˈib tsoˈon nippë ets wiˈixëm ja nax ojts tpääty, per yëˈëyë oy wimbëtsëëm diˈib käˈä mä ja oynyax (Luk. 8:5-8). Jesus yëˈë ojts mëët tˈijxkijpxyë nax, ja jäˈäyë jyot kyorasoon, pes kyaj tuknax tkupëjktë “ja Diosë yˈayuk” (Luk. 8:11-15). Duˈun extëm ja jäˈäy diˈib nip, ëtsäjtëm kyaj nnijäˈäwëm wiˈix yajpääty ja jäˈäy jyot kyorasoon diˈib myëdoowˈijtypyë Diosë yˈayuk. Per diˈib nikëjxmˈäjtëm nduˈunëm, yëˈë nnipëm ja Diosë yˈayuk. Ets extëmë apostëlë Pablo tˈanmääy ja Dios mëduumbëty: “Dios mëjuyëdëp niduˈuk niduˈuk extëm tkuytyundë ja tyuunk”, kyaj extëm wyimbëtsëmy (1 Kor. 3:8).

11. ¿Tiko Jyobaa ttukjotkëdaky ko Noé ojts yˈëwaˈkxy kyäjpxwaˈkxy oyë jäˈäy tkamëdowandë? (Ixë dibujë diˈib miimp mä rebistë nyiˈak).

¹¹ Nuˈun kujkë tiempë nyaxy, mayë Dios mëduumbëty yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë oyë jäˈäy tkamëdowäˈändë. Extëm nˈokpëjtakëm, Noé “diˈibë kyäjxwäˈx esë jäˈäy wäˈäts jyikyˈattët” waˈan jantsy kanäk jëmëjt ojts kyäjpxwaˈkxy (2 Peed. 2:5). Noé yˈawijx jyëjpˈijx etsë jäˈäy tmëdoowˈittëdë Diosë yˈayuk, perë Jyobaa ojts tyukjaygyukëyaˈanyëty ko kyaj nety mayë jäˈäy tmëdoowˈitäˈändë. Pes ko ojts yajtukˈaneˈemy tkojët  ja arkë, duˈun yaˈˈanmääy: “Tyamëts mët mijts ngajpxyˈaty; ets mdëkët mä arkë, mijts mëdë mˈuˈunk mˈënäˈk, mgudëjk etsë mˈuˈunk mˈënäˈkë kyudëjkëty” (Gén. 6:18). Ko ojts yaˈˈanëëmë nuˈunën ja arkë myëjˈatäˈäny, mbäätxyëbë Noé tjapëjkyë kuentë ko niwaanë nety ja jäˈäy diˈib myëdoowˈitandëp ja Diosë yˈayuk (Gén. 6:15). Ets duˈunën tyuun jyäjttë. Pes nituˈugë jäˈäy tkaˈoymyëdoowdë Diosë yˈayuk (Gén. 7:7). ¿Waˈandaa Jyobaa wyinmääy ko kyaj tsyobääty diˈibë Noé tyuun? Kyaj. Jyobaa mëjwiin kajaa ttukjotkëdaky mët ko Noé duˈun ttuundääy extëm yaˈˈanmääyë (Gén. 6:22).

12. ¿Ti pudëjkë Jeremías parë duˈunyëm ojts kyäjpxwaˈkxy oyë jäˈäy tkamëdowandë ets nyibëdëˈkëdë?

¹² Ja kugajpxy Jeremías, ja naa 40 jëmëjt naxyën ojts yˈëwaˈkxy kyäjpxwaˈkxy, oy ja jäˈäy tkaˈoymyëdoowdë Diosë yˈayuk ets myëtsipˈäjttëdë. Ojts yajwingajpxy yajjëjpkajpxy ets yajnëxiky yajtukxiky axtë winmääy ko kyaj yˈokkäjpxwäˈkxanë (Jer. 20:8, 9). Per kyaj ojts tmëˈanuˈkxë. ¿Ti pudëjkë parë duˈunyëm ojts ttukxondaˈaky mä yˈëwaˈkxy kyäjpxwaˈkxy? Tuk pëky diˈib pudëjkë, yëˈë ko twinmääy ko ja Diosë yˈayuk diˈib ndukninëjkxëmë jäˈäy, mbäät myoˈoyëtyë “agujkˈäjt jotkujkˈäjtën etsë oyˈäjtënë mä tiempë myiny kyëdaˈaky” (Jer. 29:11). Ets ja tuk pëky, yëˈë ko Jyobaa nety të wyinˈixyëty parë tmënëjkxëdë xyëëw (Jer. 15:16). Ëtsäjtëm, nan yëˈë tyam nduˈunëm ko nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm, njotkujkmoˈoyëmë jäˈäy ets nmënëjkxëmë Jyobaa xyëëw, mët ko xyTyestiigëˈäjtëm. Ko tyäˈädë njamyajtsëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë ndukxondakëm mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm, oyë jäˈäy tkaˈoymyëdowdë Diosë yˈayuk.

13. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm ja ijxpajtën diˈibë Jesus myaytyak mä Markʉs 4:26-29?

¹³ Myënëjkxypyë tiempë parë tuˈugë jäˈäy dyajkëktëkëdë myëbëjkën. Jesus yëˈë ojts mëët tˈijxkijpxyë tuˈugë jäˈäy diˈib nnip ets myanäjxy (käjpxë Markʉs 4:26-29). Ja jäˈäy diˈib të nyiˈipy, yˈijxypy ko wanaty wanaty yony ja kyojy pyëjtaˈaky, per kyaj mbäät ti ttuny parë pojën dyajˈyonët. Nenduˈun jyaty mët tuˈugë jäˈäy, myënëjkxypyë tiempë parë tkuytyunët tijaty jyajtypy, pes wanaty wanaty wyimbety. Ets duˈun extëm ja nippë kyaj mbäät pojën dyajˈyony ja pyëjtaˈaky extëm tjatsoky, nenduˈun ëtsäjtëm, kyaj mbäät ndukˈaguanëˈäjtëm ja jäˈäy parë pojën wyimbatët extëm njatsojkëm. Pääty, oy ko nmaˈkxtujkëm ets kyaj nˈëxtëkëwäˈkëm pën kyaj wyimbetyë jäˈäy extëm njatsojkëm. Extëm nˈijxëm, oy ko kyaj nmëtsipkaˈxëm ko nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm ets ko jäˈäy nyaˈëxpëjkëm (Sant. 5:7, 8).

14. ¿Ti ijxpajtën xytyukˈijxëm ko näˈäty näjxp jekyë tiempë parë mbäädë jäˈäy tˈoymyëdowdë Diosë yˈayuk?

¹⁴ Mä näägë it lugäär mbäät nyaxyë tiempë jëmëjtˈam parë tuˈugë jäˈäy tpëjtäˈägëdë wyinmäˈäny ets tmëdunëdë Jyobaa. Min nˈokˈijxëm wiˈix yajnimaytyäˈäktë nimajtskë toˈoxyˈënäˈk diˈib Canadá, Gladys mëdë Ruby Allen, yëˈë tukaˈaxëty. Mä jëmëjt 1959, ojts yajkaxtë mä tuˈugë it lugäär diˈib xyëwˈäjtypy Quebec * parë jap tyundët prekursoora regulaar. Per mayë jäˈäy kyaj tˈoymyëdoowdë Diosë yˈayuk mët ko ttsëˈkëdë ja teetyëty diˈib jap tuunëp tsäjptëgoty ets nenduˈun ja myëgunax myëgugäjpn. Gladys tnimaytyaˈaky: “Bom bomëts ijty ngäjpxwäˈkxtë tuktujk oorë mä tuˈukpë xëëw. Per nituˈugë jäˈäy tkaˈoymyëdooyë Diosë yˈayuk, majtsk jëmëjtëts duˈun nduundë. Jeˈeyëts ijtyë jäˈäy xynyiˈˈijxwoondë mä bentanë ets ta dyaˈˈaduktë. Per kyajëts ojts nmëˈanuˈkxëdë”. Ok, ta näägë jäˈäy tyëgäjtstë jyot wyinmäˈäny ets ta ëgäˈäny tˈoymyëdoowdë Diosë yˈayuk. Tyam, tap tëgëëgë kongregasionk mä tyäˈädë lugäär (Is. 60:22).

15. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm extëm jyënaˈanyë 1 Korintʉ 3:6, 7 mä wiˈixë jäˈäy nbudëjkëm parë nyëbatët?

¹⁵ Tsojkëp nnaybyudëjkëm nixim niyam parë nbudëjkëm ja jäˈäy ets nyëbatët. Niˈamukë  nmëguˈukˈäjtëm diˈib mä kongregasionk, mbäät tpudëkëdë jäˈäy parë nyëbatët (käjpxë 1 Korintʉ 3:6, 7). Extëm nˈokpëjtakëm, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mbäät tmoˈoy tuˈugë trataadë o rebistë ja diˈib yˈoymyëdoobyë Diosë yˈayuk. Per ok, ta tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm tpëkyë kuentë ko kyaj myadäˈägäˈäny parë tnijëmbitët ja jäˈäy. Ta tˈanëëmë wiinkpë nmëguˈukˈäjtëm parë yëˈë tnijëmbitët. Tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm, ta dyaˈëxpëjktsoonyë jäˈäy ets tëgatsyaty diˈib wyoopy parë jyamyëdatëdët, duˈuntsoo niˈigyë yajpudëkë ja jäˈäy parë niˈigyë tmëwingonëdë Jyobaa. Ets duˈun extëmë Jesus jyënany, duˈunë net ja nippë ets ja diˈib yajpëdëˈkypyë ja pëjtaˈaky, niˈamukë ttukxondäˈäktë ko tuˈugë jäˈäy nyëbety (Fwank 4:35-38).

16. ¿Ti mbäät myajnayjyawëty jotkujk mä Jyobaa xymyëduny oy kyaj ti mjot mmëjääwnë o mbëjk mˈijxënëp?

¹⁶ Ets pën kyaj nëgoo mˈokkäjpxwäˈkxnë extëmë nety xytyuny mët ko tyam kyaj ti mjot mmëjääwnë o mbëjk mˈijxëp, ¿ti mbudëkëyanëp parë duˈunyëm jotkujk mnayjyawëdët mä myuky ja pëjtaˈaky? Min nˈokˈijxëm ti tuun jäjtë ko ja rey David mët ja jyaˈayëty ojts dyaˈˈawäˈätspëtsëmdë ja fyamilyë ets tpëjkëtyaaytyë tijatyë nety ja Amaleq jäˈäyëty të tmënëjkxtë. Nimajtsk mëgoˈpx ja yetyëjkëty të nety jyantsy yˈanuˈkxëndë ets kyaj mbäät nyekynyëjkxtë tsiptuumbë, ta ojts wyëˈëmdë parë tkuentëˈatäˈändë tijaty nyikaktë David mët ja jyaˈayëty. Ko jyëmbijttë mä nety ojts të tsyiptundë, ta David jyënany ko tijatyë nety ja myëtsip të tpëjkxëdë, tuknax dyajwäˈkxäˈändë (1 Sam. 30:21-25). Nenduˈun tyam jyaty, abëtsemy nyaxwinyëdë nnaybyudëjkëm nixim niyam parë jäˈäy tmëwingondëdë Jyobaa. Niˈamukë nduˈunëmë mëjääw axtë pënaty të myëjjäˈäyëndë ets ndukxondakëm ko tuˈugë jäˈäy yˈakpëtsëmy parë tpaduˈudëkë ja nëˈë tuˈu diˈib yajnëjkxp mä jukyˈäjtënë winë xëëbë.

17. ¿Tiko mbäät nguˈëˈëw ngukäjpxëmë Jyobaa?

¹⁷ Nguˈëˈëw ngukäjpxëmë Jyobaa ko yëˈë yajtsobatypy tijaty tyam ndukmëduˈunëm. Jyobaa nyijäˈäwëp ko kyaj mbäät ndukˈaguanëˈäjtëmë jäˈäy parë yëˈë myëdunëdët, per yˈijxypy ko nduˈunëmë mëjääw ets xykyumayäˈänëm ko njotmoˈoyëmë tyuunk. Nan xytyukniˈˈijxëm ko mbäät nyajpatëm agujk jotkujk mä tyam nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm ja yˈayuk (Fwank 14:12). Duˈunë duˈun, mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa tyukjotkëdakypy tijaty ndukmëduˈunëm, pën kyaj nmëˈanuˈkxëm.