1. Aghọghọ ọrhẹ uphẹn ọgo yẹ ọwan i vwori?

GHINI aghọghọ ọrhẹ uphẹn ọduado re rhiẹ Iseri Jehova! Ọwan e ghwoghwo odẹ Osolobrugwẹ ji yono awọrọ kpahiẹn. Oma ọ merhen ọwan ọke arha ha userhumu rẹn ohworho ro ‘vwo omamọ ẹhẹn ro no vwo arhọ i bẹmẹdẹ,’ no rhiẹ Olele Kristi. (Acts 13:48) Ọwan e vwo aruẹ iroro i Jesu, rọ “ghọghọren omamọ fọkiẹ ẹhẹn ọfuanfon na,” ọke idibo yi a ghwẹrioma nẹ owian aghwoghwo na rhẹ iyẹnrẹn efikparobọ aye i mẹrẹnren.—Luke 10:1, 17, 21.

2. Marhẹ ene ru djephia taghene owian aghwoghwo na ọghanren rẹn ọwan?

² Owian aghwoghwo na ọ ghanren rẹn ọwan omamọ. Ọnyikọ Paul nọ ta rẹn Timothy: “Dabu tẹnrovi oma ọrhẹ uyono ọnọ.” Paul ọrhọ habaye: “Fọkime we rhe ru ọnana, wu ne simi oma ọrhẹ ihworho ri kerhọ.” (1 Tim. 4:16) Omarana, aghwoghwo na o simi arhọ ihworho. Ọwan a dabu kpomaviẹ rẹn oma ọwan, fọkime ọwan emotọre Uvie Osolobrugwẹ. A guọlọ rhe ruẹ oborẹ ọnọ ha ujiri vwe i Jehova, ji djephia taghene e vwo imwẹro kpahen iyẹnrẹn esiri re ghwoghwo. (Phil. 1:27) Ọwan e djephia taghene a ‘kpomaviẹ rẹn uyono ọwan’ nyoma ra dabu mwuegbe rhẹ aghwoghwo na, ji nekpẹn userhumu mie i Jehova bọmọke ene ki ghwoghwo rẹn ihworho.

3. Ihworho ephian yi ne vwo omamerhomẹ kpahen iyẹnrẹn esiri na? Dje udje yi.

³ Dedevwo a damoma ghwoghwo rẹn awọrọ, ọkezẹko ihworho buebun i vwe kwerhọ iyẹnrẹn esiri Uvie na-a. Roro kpahen oborẹ ọ phia rẹn Omizu Georg Lindal, rẹ ọye ọvo o ghwoghwori uvuẹn Iceland nẹ ẹgbukpe 1929 riẹ 1947. O fiẹ ẹbe ukoko na buebun rhẹ ada, ọrẹn o vwo ohworho o kwe rhiẹ Oseri Jehova-a. Ọrhọ ya: “Ọhọhọre taghene ihworho ezẹko i vwo ẹhẹn aye ina kparehaso urhomẹmro na, awọrọ buebun e vwo omamerhomẹ kpahiẹ-ẹn.” Ọke imishọnari ri riẹ Isukuru Gilead, a tobọ rhe dede ji kerabọ owian  aghwoghwo na avwaye, ẹgbukpe irhirin erọrọ i vrẹnren bọmọke ihworho ezẹko i ki homakpahontọre rẹn Jehova ji bromarhame. *

4. Marhẹ oma ọnọ sabu ru ọwan orhianẹ ihworho a kerhọ iyẹnrẹn esiri na-a?

⁴ Oma ọ vwọ merhen ọwan, ọke ihworho i vwe vwo ẹhẹn aye ine yono i Baibol na-a. Ọwan e vwo aruẹ iroro i Paul, ro ‘mwuomarhọ jeghwai vwo omiamiamo ọgbogbanhon,’ fọkime itu i Jew na e kwe rhiabọ dede i Jesu ro rhiẹ i Messiah na-a. (Rom. 9:1-3) Ọkezẹko udabọ omẹdamu ọnọ ọrhẹ ẹrhomo wu nẹren fọkiẹ ohworho we yono, o kwe ru riaro-o, omarana ne wu brorhiẹn wu na dobọ uyono na ji. Orhianẹ wa ji ha userhumu rẹn ohworho ru riaro te erhirhiẹ ro no bromarhame vwo? O fori ne wu vwo ẹhẹn iborhin, ji rhe roro sẹ oma ọ vwọ merhen i Jehova kpahen owian aghwoghwo ọnọ-ọ? Uvuẹn urhomu-ẹmro ọnana, ana kpahenrhọ enọ eva enana: (1) Me yẹ owian aghwoghwo ro vwo efikparobọ? (2) Me yo fori ne fiẹrorhọ ọke re ghwoghwo?

5. Mesoriẹ owian ra wian rẹn Jehova ono jo vwo iyẹnrẹn ra guọlọre ọkezẹko?

⁵ Ọnana yẹ oborẹ i Baibol na ọ ta kpahen ohworho ro ruẹ ọhọre Osolobrugwẹ: “Kemru kemru rẹ ọye o ruru nẹ ono serhọ.” (Ps. 1:3) Ọrẹn, ọrana o mevirhọ taghene kemru kemru re ne ru rẹn Jehova, ono rhiẹ oborẹ ọwan i guọleriẹ rhọ-ọ. Akpenyerẹn ituakpọ i “vuọnrẹn rhẹ ọbẹnbẹn” fọkiẹ ijẹgba—ọwan ọrhẹ erẹ awọrọ. (Job 14:1 Habaye, era kparehaso ọwan ina sabu dobọ owian aghwoghwo ọrẹ afiede ji uvwre ibiọke. (1 Cor. 16:9; 1 Thess. 2:18) Ọrẹn, marhẹ i Jehova o ru vwanvwọn efikparobọ ọwan? Jene roro kpahen iruemru-urhi ezẹko ri na ha userhumu rẹn ọwan kpahenrhọ ọnọ ọrana.

6. Marhẹ i Jehova ọ vwanvwọn efikparobọ owian re wian riẹn lele?

⁶ Jehova ọ tẹnroviẹ omẹdamu ọrhẹ edirin ọwan. Owian aghwoghwo na o vwo efikparobọ uvuẹn ukẹro i Jehova, ọke arha dabu gbẹro rhotọre wian yen rhẹ ẹguọlọ, o toro oborẹ ihworho i kpahenrhọ ye lele-e. Paul ọrhọ ya: “Osolobrugwẹ rhẹ ọvwọkon rọ nọ sẹrerhumuji ewian are ọrhẹ ẹguọlọ are i dje kpahen odẹ ọnẹye-en, nyoma are e gbodibo harẹn ihworho efuanfon na ọke ephian.” (Heb. 6:10) Jehova ọ karorhọ omẹdamu ọwan ọrhẹ ẹguọlọ re djephia, orho rhianẹ o vwo ọro kwe yono i Baibol na-a. Omarana, wu na sabu ha oborẹ i Paul ọ ta rẹn Ilele Kristi ri ha Corinth ruiruo: “Owian are a wian rẹn Ọrovwori na orhiẹ ofefe-e,” ọrhọ tobọ rhirhiẹ taghene oborẹ o nerhumie rhe orhiẹ oborẹ wu fiẹrorhọ-ọ.—1 Cor. 15:58.

7. Me ya na sabu yono nẹ oborẹ ọnyikọ Paul ọ ta kpahen owian aghwoghwo yi?

 ⁷ Ọnyikọ Paul o fiomarhọ owian imishọnari na, ọ ha ikoko ekpokpọ mwu uvuẹn emwa buebun. Ọrẹn, ọke rọ guọlọ chochọn omayen taghene o mwuovwan ro no rhiẹ odibo i Kristi, ọ karunumwu uchunu ihworho rọ ha userhumu riẹn rhiẹ Ilele Kristi-i. Ukpomaran, Paul nọ tiẹn iroro ihworho re dje taghene aye i rhomu ghwẹ ye, nọ yare: “Mi wian bun ne.” (2 Cor. 11:23) Jerẹ i Paul, karorhọ taghene omẹdamu ọrhẹ edirin ọnọ yọ mai ghanren rẹn Jehova.

8. Me yo fori na karorhọ kpahen owian aghwoghwo ọwan?

⁸ Owian aghwoghwo na ọ merhen i Jehova oma. Jesu o dje idibo awan i 70 ye ghwoghwo iyẹnrẹn esiri Uvie na, uvuẹn obẹta owian aghwoghwo na, aye ni “ghwẹrioma rhe rhẹ aghọghọ.” Me yo yẹre aye aghọghọ? Aye ni tare: “Ame i sabu tobọ le ikpodje nyoma odẹ ọnọ rẹ ame i ha ruiruo.” Ọrẹn, Jesu nọ kpọ iroro aye vi, ọke rọ ta rẹn aye: “Are i vwa ghọghọ fọkime are i sabu tobọ le ikpodje na-a, ọrẹn are i ghọghọ fọkime a ya odẹ are rhẹ obẹ idjuwu na ne.” (Luke 10:17-20) Jesu o rheri taghene orhiẹ ọke ephian aye ine vwo omamọ iyẹnrẹn uvuẹn aghwoghwo na-a. Itiọrurhomẹmro, ọwan e rhe uchunu ihworho ri kerhọ idibo na ọke ukaro, ri rhiẹ idibo i Jesu-u. Omarana, o fori nẹ idibo na i mẹrẹn aghọghọ orhiẹ nyoma oborẹ aye i ru phia-a, ọrẹn maido fọkime aye i rheri taghene oma ọ merhen i Jehova kpahen omẹdamu aye.

9. Lele oborẹ ọ ha Galatians 6:7-9, me yo no nerhumie rhe orhianẹ e vwo edirin uvuẹn owian aghwoghwo na?

⁹ Erhe vwo edirin uvuẹn owian aghwoghwo na, ene vwo arhọ i bẹmẹdẹ. Ọke re ruẹ ekete omẹgbanhon ọwan o teri uvuẹn owian aghwoghwo na ọrhẹ ọre yono ihworho, ọwan a “wọ oborẹ o sekpahen ẹhẹn na,” nyoma ra ha uphẹn rẹn ẹhẹn ọfuanfon na no sun akpenyerẹn ọwan. Orhianẹ e “fiobọrhotọre” yanghene “oma ọ rhọ ọwa-an,” Jehova o veri taghene ene vwo arhọ i bẹmẹdẹ, o toro sẹ a ha userhumu rẹn ohworho homakpahontọre rẹn Jehova-a.—Se Galatians 6:7-9.

10. Mesoriẹ ihworho ezẹko a kerhọ aghwoghwo na ọrẹn awọrọ i vwa kerhọ-ọ?

¹⁰ Erhirhiẹ ọmudu ihworho re ghwoghwo riẹn yo no djephia sẹ aye ine rhiabọ dede urhomẹmro na. Jesu o dje urhomẹmro ọnana fiotọre uvuẹn udje yi kpahen ọghwẹrẹ rọ wọ ikeri rhẹ aruẹ otọre sansan, ọrẹn owu ọvo yọ mọ emamọ. (Luke 8:5-8) Jesu ọrhọ ta taghene etọre na i mevirhọ ihworho rẹ ọmudu aye ọ kpahanrhọ “ẹmro Osolobrugwẹ” izede sansan. (Luke 8:11-15) Jerẹ ọghwẹrẹ na, a sabu suẹn oborẹ ono nerhumu owian na rhe-e, ra mẹriẹn taghene o sekpahen erhirhiẹ ọmudu ohworho rọ kerhọ na. Owian ọwan ọrẹ ana rha wọ ukeri Uvie na. Jerẹ oborẹ ọnyikọ Paul ọ tariẹ, “Owuowọnwan ọnọ mẹrẹn ebrurhọ ọnẹyen sekpahen owian rọ wianren,” orhiẹ sekpahen oborẹ o nerhumu ewian yen rhe-e.—1 Cor. 3:8.

11. Mesoriẹ Noah o vwo efikparobọ uvuẹn owian yen ro rhiẹ “oghwoghwẹmro ọvwata”? (Ni ifoto obaro ọbe na.)

¹¹ Iseri Jehova erukaro i ji rhiẹromẹrẹn ihworho ri vwe kwe kerhọ. Jerẹ udje, Noah “oghwoghwẹmro ọvwata,” ọkezẹko uvwre ẹgbukpe beubun. (2 Pet. 2:5) O vwo ẹfro-o, o fiẹrorhọ taghene awọrọ ina kpahenrhọ aghwoghwo yi sasasa, ọrẹn Jehova ọ ta rẹn ọwan omara-an. Ukpomaran, ọke ro jurhi rẹn Noah nọ bọn owọ, Jehova nọ tare: “Are ina vi ro owọ na, wẹwẹ, emọ ehworhare enọ, anuọ, ọrhẹ ene emọ enọ.”  (Gen. 6:18) Ọke i Jehova ọ ji ta riẹn oborẹ ọnọ bọn owọ na do te, ọkezẹko Noah nọ mẹrẹnvwrurhe taghene ibiẹ ihworho yi na kerhọ aghwoghwo yi. (Gen. 6:15) Jerẹ oborẹ ọ phiare, ohworho owuorowu uvuẹn akpọ ọkon ọrana o rhiabọ dede aghwoghwo i Noa-ah. (Gen. 7:7) Jehova nọ tare taghene Noah o ghwoghwo te-e? Ẹjo! Uvuẹn ukẹro i Jehova, Noah o vwo efikparobọ uvuẹn aghwoghwo yi, fọkime ọ fuevwan ru oborẹ i Jehova ọ ta riẹn.—Gen. 6:22.

12. Marhẹ ọmẹraro Jeremiah o ru mẹrẹn aghọghọ uvuẹn owian aghwoghwo na udabọ utuoma ọrhẹ ẹkparahaso?

¹² Ọmẹraro Jeremiah o ji ghwoghwo uvwre ẹgbukpe buebun udabọ utuoma ọrhẹ ẹkparehaso. Ẹhẹn yen o seriotọre omamọ fọkiẹ “ephien ọrhẹ echẹdjẹ” ihworho ra kparahasuiẹ, re roro taghene ono fiobọrhotọre uvuẹn owian aghwoghwo yi. (Jer. 20:8, 9) Ọrẹn, Jeremiah o fiobọrhotọre-e! Me yọ ha userhumu riẹn fiẹ iroro esọsọ kparobọ ji mẹrẹn aghọghọ uvuẹn aghwoghwo yi? Ọ tẹnrovi irhomẹmro eghoghanren eva. Ọrukaro, urhomu edje i Jehova ri Jeremiah o ghwoghwo rẹn ihworho na, o surhobọmwu “omamọ obaro akpọ kugbe ifiẹrorhọ.” (Jer. 29:11) Ọreva, Jehova ọ ha odẹ ye se i Jeremiah ne. (Jer. 15:16) Ọwan e ji ghwoghwo urhomu edje ifiẹrorhọ uvuẹn akpọ ọkon ọnana, habaye ọwan Iseri Jehova. Ọke arha tẹnrovi irhomẹmro eghoghanren eva erana, ana sabu vwo aghọghọ, o toro oborẹ ihworho i kpahenrhọ ye lele-e.

13. Me ye yono nẹ udje i Jesu ra ya rhẹ Mark 4:26-29?

¹³ Bibiesuọn yẹ ohworho o vwo esegburhomẹmro. Jesu o yono urhomẹmro ọnana uvuẹn udje yi kpahen ọghwẹrẹ rọ merhẹn. (Se Mark 4:26-29.) Bibiesuọn yẹ owawọ rẹ ọghwẹrẹ na ọ wọre ọ doro, o vwo oborẹ ọghwẹrẹ na ono ru rọ nọ lẹrhẹ aye do phẹrẹ-ẹ. Ana ji sabu hẹrhẹ ọke jijiri bọmọke ohworho ra ha i Baibol na yono, ọnọ ki ha oborẹ o yono ruiruo. Jerẹ oborẹ ọghwẹrẹ na ọnọ jọ sabu gba ewawọ ye nọ do uvuẹn izede rọ guọlọre, omaran ana ja sabu gba ihworho ra ha i Baibol yono nẹ aye i ru riaro izede ra guọlọre. Omarana, wu vwe jẹ ẹhọn seriotọre-e, yanghene fiobọrhotọre orhianẹ erẹ we yono i vwe ruẹ riaro izede wu guọlọre-e. Jerẹ owian ikebi, owian re ruẹ idibo ọ guọlọ erhionrin.—Jas. 5:7, 8.

14. Udje ọgo yo djerie phia taghene ọnọ ha ọke bọmọke ihworho ine ki kwe kerhọ?

¹⁴ Uvuẹn okogho ezẹko re ghwoghwo, ọ ha ọke jijiri bọmọke ohworho o ki bromarhame. Roro kpahen oborẹ ọ phia rẹn Gladys ọrhẹ Ruby Allen, ri rhiẹ imizu evwan, uvuẹn ẹgbukpe 1959 na yẹre aye owian aye rhiẹ ekobaro uvuẹn amwa owu obẹ Quebec rọ ha Canada. * Fọkiẹ ọhiẹn ro nẹ obẹ amwa ọrhẹ ishọshi Catholic rhe, ihworho arha guọlọ kerhọ iyẹnrẹn esiri Uvie na-a. Gladys ọrhọ ta: “Ame i ha inọke ẹrẹnren uvuẹn ẹdẹ na ghwoghwo nẹ oghwa riẹ oghwa uvwre ẹgbukpe eva, ọrẹn o vwo ọro kwe kerhọ-ọ! Ihworho a rhiẹ anurẹsẹ na ji kanren ighwe ze ame. Ọrẹn, ame e fiobọrhotọre-e.” Ọke oru, uruemru ihworho na no wenerin, aye na ji kerhọ. Vwana, ukoko esa yi ha amwa ọrana.—Isa. 60:22.

15. Me yẹ 1 Corinthians 3:6, 7, o yonirin ọwan kpahen owian re ruẹ idibo?

¹⁵ Owian re ruẹ idibo ọ guọlọ omẹdamu ihworho buebun. Urhomẹmro taghene imizu ukoko na ephian ya ha userhumu rẹn ohworho mwuovwan omebrurhame. (Se 1 Corinthians 3:6, 7.) Omizu owu yọ nyaji itrati yanghene imagazini vwo  rẹn ohworho ro dje omamerhomẹ phia. Omizu na ọnọ sabu mẹrẹnvwrurhe taghene ẹkwaphiẹrhotọre ọnẹyen ọ ha uphẹn riẹn ghwẹrioma-a, omarana nọ ta rẹn omizu ọrọrọ nọ ghwẹrioma nọ sabu yono ohworho na. Omizu ọrana nọ sabu ha uyono i Baibol mwu. Ọke oru, nọ ha use rẹn imizu erọrọ nẹ aye i homaba uyono na, habaye omizu owuowu no jiririe rẹn ohworho re yono na nọ rhiẹ uyono ukoko, aye ni ji ha urhebro riẹn nyoma izede sansan. Omizu owuowu rẹ ohworho re yono na ọ vware, ọnọ ha userhumu riẹn yono kpahen Jehova rhọ. Nyoma izede ọrana, imizu ephian ri ha userhumu riẹn ni na sabu ghọghọ ọke ohworho na orho mwuovwan omebrurhame.—John 4:35-38.

16. Mesoriẹ wu na sabu mẹrẹn aghọghọ uvuẹn owian re ruẹ idibo, dedevwo wu vwa sabu wian buẹn fọkiẹ emiamo yanghene oma ọ gbanhon te-e?

¹⁶ Orhianẹ wu vwa sabu wian buẹnrhọ uvuẹn owian re ghwoghwo ji yono ihworho fọkiẹ emiamo yanghene oma ọ gbanhon te vwo? Wu na ji sabu mẹrẹn aghọghọ fọkiẹ oborẹ we toroba owian Uvie na. Roro kpahen oborẹ ọ phia rẹn Orodje David ọke ọye ọrhẹ isodja ye, e ye simi ekrun ọrhẹ ekwakwa aye nẹ abọ itu Amalek. Isodja ye ri te 200, i sabu wọnrọ-ọn, fọkime oma ọ rhọre aye ne, omarana aye ni daji nẹ aye sẹrorẹ ekwakwa aye. Ọke aye e vwo fikparobọ uvuẹn uvweri na hin, David no jurhi taghene a ghalẹ ekwakwa na ẹdẹdẹre rẹn aye ephian. (1 Sam. 30:21-25) Omaran owian re ruẹ idibo na ọ ji havwọ. Kohworho kohworho rọ wian gbanhon, ọnọ sabu mẹrẹn aghọghọ ọke ohworho orho yono kpahen Jehova ji bromarhame.

17. Me yo fori na kpẹmẹ i Jehova fọkiẹ?

¹⁷ Ọwan a kpẹmẹ i Jehova fọkiẹ ukẹro ọghoghanren rọ ha ni owian ra wian riẹn. O rheri taghene ọwan i sabu suẹn oborẹ ono nerhumu omẹdamu ọwan rhe-e. Udabọ ọrana, ọ djokarhọ omẹdamu ọwan ọrhẹ omamọ ẹhẹn re vwori, nọ ji kwosa rẹn ọwan. O ji yono ọwan oborẹ ene ru mẹrẹn aghọghọ uvuẹn oborẹ ana sabu wian uvuẹn owian re ruẹ idibo na. (John 14:12) Ana sabu vwo imwẹro taghene oma ọ merhen i Jehova, orhianẹ e fiobọrhotọre-e!