1. Hikuyini hi tsakako hi tlhela hi tizwa matshandza hi kuva Vakustumunyu va Jehovha?

A HO KU tsaka hi tlhela hi tizwa matshandza hi kuva Vakustumunyu va Jehovha! Hi vitaniwa hi vito ga Nungungulu hi tlhela hi maha lezvi a vito ga hina gi wulako zvona hi kuva hi chumayela hi tlhela hi maha vapizani. Hi tsaka nguvhu loku hi zvi kota ku vhuna wokari a nga ni ‘mbilu yi longileko ku amukela lisine li yisako wutomini ga pindzukelwa’ lezvaku a maha muKristu. (Miti. 13:48) Hi tsaka nguvhu a kufana ni lezvi Jesu a nga “tsaka nguvhu” a cikhati leci a vapizani vakwe va nga wuya na zvi va fambele khwatsi kuchumayeleni. — Luka 10:1, 17, 21.

2. Hi nga kombisa kuyini lezvaku a hi hlakani hi ntiro wa hina wo chumayela?

² A ntiro wa kuchumayela wa lisima nguvhu ka hina, a hi hlakani hi wona. Mupostoli Pawule i kucile Timote, aku: “Ti wonele wutsumbu ga wena, ni kugondziseni ka wena.” A tlhavinyeta aku: “Loku u maha lezvo u ta ti ponisa wena u tlhela u ponisa ni lava va ku zwako.” (1 Tim. 4:16) A ntiro wa hina wu ponisa wutomi. Hi chela nguvhu kota hi lezvi hi mahako hakuva hi fumelwa hi Mufumo wa Nungungulu. Contlhe cikhati hi maha zvilo zvi dzundzako Jehovha zvi tlhela zvi yelana ni mahungu ya ma nene lawa hi chumayelako. (Filp. 1:27) Hi komba lezvaku a hi hlakani hi ntiro wa hina wa ‘kugondzisa’ hi ku ti longisela khwatsi na hi nga se sangula ku chumayela ni ku ranga hi ku kombela Jehovha kasi a hi katekisa na hi nga se sangula ku chumayela vanhu.

3. Vontlhe lava hi va chumayelako va ta ma tsakela a mahungu ya hina ke? Nyika cikombiso.

³ Hambu hi maha zvontlhe hi zvi kotako, a vanhu va nga tshuka va nga ma tsakeli nguvhu hambu ku nga ma tsakeli futsi a mahungu ya Mufumo lawa hi chumayelako. Wona lezvi zvi nga humelela  makabye Georg Lindal, loyi a nga chumayela yece lomu Islândia kusukela 1929 kala 1947. I nyikele mabhuku ya talela ga cima; kanilezvi a ku na munhu a ngava Kustumunyu ndzeni ka malembe lawo. I tsalile lezvi: “A vokari ko khwatsi va yi nyenya futsi a lisine. Kanilezvi a kutala kabye vo kala va nga yi tsakeli.” Hambu a cikhati leci ku nga chikela varumiwa va ngata hi cikoleni ca Gileyadhe, vonawu va tirile malembe yo tala na va nga kumi vo tsakela. Ntsena andzhako ka 9 wa malembe na va tira ku ku phum hi kona a vokari tikweni lego va nga hlawula ku bhabhatiswa va sangula ku tirela Jehovha. *

4. Hi nga ti zwisa kuyini loku a vanhu va nga ma tsakeli a mahungu ya ma nene lawa hi chumayelako?

⁴ Loku a vanhu va nga ma tsakeli a mahungu lawa hi chumayelako a hi xalali. Hi nga tizwa kufana na Pawule, loyi a nga “karateka nguvhu” hi lezvi a vaJudha, kota ntlawa, va nga ala ku Jesu hi yena Mesiya. (Rom. 9:1-3) Kuzvilava i kona u mu gondzisako Bhibhiliya, loyi u mu khongelelako ka Jehovha u tlhela u mu gondzisa khwatsi hi laha u zvi kotako hi kona, kanilezvi a nga hanyi hi lezvi a gondzako. Zva koteka kambe a ku na u nga se zvi kota ku gondzisa munhu kala kuza a bhabhatiswa. Makunu, a ku u fanele ku tizwa nandzu, kuzvilava u ti byela ku Jehovha a nga wu katekisi a ntiro wa wena ke? Ka ndzima leyi, hi ta hlamula zviwutiso lezvi zva zvimbiri. Co sangula: Cini ci kombako ku zva hi fambela khwatsi kuchumayeleni? Ca wumbiri: Zvini hi nga faneliko ku zvi rivala laha hi chumayelako van’wani?

5. Zvini zvi nga mahako ku a ntiro wa Jehovha wu nga fambisi lezvi hi nga zvi lavisa zvona?

⁵ A Bhibhiliya gi wula lezvi hi loyi a mahako kurandza ka Nungungulu: ‘Zvontlhe lezvi a zvi mahako zva [mu fambela khwatsi].’ (Lis. 1:3) Hambulezvo, lezvo a zvi wuli ku ni cihi hi mahako ntirweni wa Jehovha ci ta humisa lezvi hi zvi lavisako zvona. Wona zvigelo zvimbiri: Co sangula, hina vanhu a hi mbhelelangi niku hi hanya tikweni gi ‘teleko hi zvikarato’. (Joba 14:1) Ca wumbiri, a vanhu va nga hi vhukela laha hi mahako ntiro wa Jehovha. Lezvo zvi nga maha ku hi nga zvi koti ku wu maha khwatsi a ntiro wa Jehovha. (1 Kor. 16:9; 1 Tes. 2:18) Makunu, cini ci mahako ku Jehovha a wona ku zva hi fambela khwatsi? Wona matshinya yo kari ya Bhibhiliya ma hi vhunako ku hlamula ciwutiso leci.

6. Jehovha i wona ku zva hi fambela khwatsi loku hi kuyini?

⁶ Jehovha i cuwuka kutikarata ka hina ni kutimisela ka hina. Hambu loku a vanhu va nga ma tsakeli a mahungu lawa hi chumayelako, a ka Jehovha zva hi fambela khwatsi loku hi ti karata hi tlhela hi tira hi ku mu randza. Pawule i tsalile lezvi: “Hakuva Nungungulu a hi munhu a nga lulamangiko wo kala a rivala a mitiro ya n’wina, ni lirandzo leli mu nga li kombisa vitweni gakwe hi lezvi mu tireleko vobasa, ni lezvi ma ha simamako ku va tirela.” (Mah. 6:10)  Jehovha a nga ku rivali a kutikarata ni lirandzo la hina, hambu loku lava hi va gondzisako va nga bhabhatiswi. Hi cigelo leco, lezvi Pawule a nga byela va le Korinte u nga zvi wona na a byela wena. I te: ‘A ntiro wa wena a hi wa mahala Hosini’ hambu loku ku nga maheki lezvi u nga zvi xuva. — 1 Kor. 15:58.

7. Hi gondza yini ka lezvi mupostoli Pawule a nga wula hi ntiro wakwe?

⁷ Mupostoli Pawule i wa hi murumiwa wa mu nene nguvhu. I tirile nguvhu a wumba mabandla ka madhoropa yo tala. Kanilezvi, a cikhati leci a vokari va nga sola a ntiro wakwe kota muKristu, a nga wulawulangi hi ntsengo wa vanhu a nga va vhuna ku vava maKristu. Kanilezvi, i no kaneta lava va nga zama ku ti tlakusa, hi ku wula lezvi: “Mitirweni ndza va hundza.” (2 Kor. 11:23) A kufana na Pawule, alakanya lezvaku a kutikarata ni kutimisela hi zvona zvi nga zva lisima nguvhu ka Jehovha.

8. Zvini hi faneleko ku tshama na hi zvi alakanya xungetano hi ntiro wa hina?

⁸ Jehovha wa tsaka hi ntiro wa hina wa kuchumayela. Ka khati ko kari, Jesu i no ruma 70 wa vapizani va ya chumayela mahungu ya Mufumo. Laha va nga mbheta ku chumayela, “va no wuya hi kutsaka”. Cini ci nga kari ci va nyika litsako? Va te: “Hambu ni madhimoni ma hi ingisa hi lezvi hi tirisako vito ga wena.” Kanilezvi, Jesu i no va vhuna ku zwisisa khwatsi zvilo, aku: “Mu nga tsaki hi lezvi a madhimoni ma mu ingisako, kanilezvi tsakani hi lezvi a mavito ya n’wina ma tsalilweko matilweni.” (Luka 10:17-20) Jesu i wa zvi tiva ku a hi contlhe cikhati va nga wa ta kuma zvilo zvo tsakisa zvo fana ni lezvo. Hi lisine, ka lava va nga tsakela mahungu ya vapostoli ka khati lego, a hi zvi tivi a ku vangani va nga gumesa vava maKristu. A vapostoli va wa nga faneli ku tsaka hi ku wona mihandzu ya ntiro wabye basi; kanilezvi va wa fanele ku tsaka hi ku tiva lezvaku Jehovha wa tsaka hi kutikarata kabye — leco hi cona ca lisima ka zvontlhe.

9. Hi kuya hi Va Le Galatiya 6:7-9, zvini hi to zvi kuma loku hi timisela ntirweni wa hina?

⁹ Loku hi timisela ntirweni lowu hi ta kuma wutomi ga pindzukelwa. Laha hi mahako zvontlhe hi zvi kotako kasi ku gondzisa ni ku chumayela mahungu ya ma nene, ho landzela moya wo basa hi ku vhumela ku wu tsika wu tira ka hina na wu tlhatlhekile. Jehovha i tsumbisa ku i ta hi nyika wutomi ga pindzukelwa, kani hi vhunile munhu lezvaku a bhabhatiswa, kani a hi mu vhunangi. Leci ci lavekako, ku “hi nga rereki” ne ku ‘tsukula’. — Lera Va Le Galatiya 6:7-9.

10. Hikuyini a van’wani va vhumelako mahungu ya ma nene loku hi va chumayela a van’wani va nga vhumeli?

¹⁰ A ku va hanya hi lezvi hi va gondzisako kutani ku nga hanyi hi zvona zviya hi mbilu ya munhu. Jesu i kombile lisine lelo ka mufananiso wa munhu a byelako mbewu ka misava yo hambanahambana, laha ku humako yin’we basi yi pswala mihandzu. (Luka 8:5-8) Jesu i tlhamusele lezvaku a misava leyo yi yimela vanhu va timbilu to hambanahambana, lava va mahako zvilo zvo hambana loku vazwa “mhaka ya Nungungulu”. (Luka 8:11-15) A kufana ni loyi a byalako mbewu, a ku na leci hi nga mahako kasi a mbewu ya hina yi pswala mihandzu, hakuva zviya hi timbilu ta lava hi va chumayelako. A ntiro wa hina ku simama hi byala mbewu yi nene ya Mufumo. Khwatsi hi lezvi a nga wula mupostoli Pawule, “a mun’we ni mun’wani . . . i ta amukela a nchachazelo wakwe hi kuya hi ntiro wakwe”, na ku nga hi hi mihandzu ya kona. — 1 Kor. 3:8.

11. Hikuyini hi nga wulako ku Nowa zvi mu fambele khwatsi kota “muchumayeli wa kululama”? (Wona mufota wa kapa.)

¹¹ Ni cikhatini ci nga hundza, a malandza ya Jehovha ma chumayele vanhu va nga kala ku ma tsakela a mahungu va nga chumayela. Hi cikombiso, Nowa ive “muchumayeli wa kululama”, niku zvi wonekisa ku i chumayele hi cipimo  ca 40 kutani 50 wa malembe. (2 Ped. 2:5) A zvi kanakanisi a ku i wa rindzela ku va vhumela lezvi a nga kari a chumayela, kanilezvi Jehovha a nga kombangi a ku va wa ta vhumela. Laha a nga mu ruma ku aka taru, i mu byelile lezvi: ‘U ta nghena lomu tarwini, wena ni vana va wena, ni sati wa wena, ni vasati va vana va wena.’ (Gen. 6:18) Loku u alakanyela kukula ka taru ga kona kambe, zva koteka ku Nowa a zvi wonile ku hambu loku va vhumela mahungu a to chumayela ku wa nga tava vanhu vo tala. (Gen. 6:15) Kota lezvi hi zvi tivako, ne munhu mun’we a nga vhumela mahungu lawa Nowa a nga chumayela. (Gen. 7:7) A ku Jehovha i zvi wonisile ku a ntiro wa Nowa a wu vhunangi nchumu? Ne ni kutsongwani! A ka Jehovha Nowa zvi mu fambele khwatsi hakuva i tsumbekile a maha lezvi a nga mu rumile. — Gen. 6:22.

12. Jeremiya i yi kumisile kuyini litsako na a tira cikari ka vanhu va nga kala va nga lavi nchumu va tlhela va mu vhukela?

¹² Muphrofeti Jeremiya yenawu i mbhetile malembe yo tala na a chumayela vanhu va nga kala va nga lavi nchumu va tlhela va mu vhukela. A valala vakwe va mu ‘rukatele’ va tlhela va mu “hleka” a mbhela ntamu laha ka kuza a lava ni ku zvi tsika ku chumayela. (Jer. 20:8, 9) Kanilezvi Jeremiya a nga tsukulangi! Cini ci nga mu vhuna ku hlula gome lego a kuma litsako ntirweni wakwe? I vekile kupima ka zvilo zvimbiri zva lisima: Co sangula, a mahungu ya Nungungulu lawa a nga kari a chumayela vanhu ma wa va vhuna ku ‘tsumba a masiku ma nga hata’. (Jer. 29:11) Ca wumbiri, Jehovha i wa mu hlawulile kasi ku byela vanhu lezvi a nga zvi lava. (Jer. 15:16) Na hinawu, a mahungu lawa hi chumayelako ma nyika kutsumba niku kota Vakustumunyu va Jehovha, hi vhuna vanhu a ku va mu tiva. Loku hi veka kupima ka zvilo lezvi zva zvimbiri, hi nga kuma litsako hambu loku a vanhu va nga ma tsakeli mahungu ya hina.

13. Hi gondza yini ka mufananiso wa Jesu wu nga ka Marku 4:26-29?

¹³ Kasi a munhu a kula hi tlhelo ga moya zvi teka cikhati. Jesu i gondzisile mhaka leyi ka mufananiso wa murimi a byalako mbewu a guma a ya etlela. (Lera Marku 4:26-29.) Loku a murimi loye a byalile mbewu, yi no kula hi kutsongwani-kutsongwani; ne a ci kona a nga wa ta maha kasi a yi hatlisisa ku kula. Kuzvilava zvi ta lava ku wenawu u rindzela cikhati co leha kasi ku wona cigondzani ca wena na ci sangula ku hanya hi lezvi ci gondzako. A kufana ni lezvi zvi nga kotekiko ku a murimi a kokela timbewu ti kulisa lezvi a zvi lavisako zvona, hinawu a hi nge kurumeti cigondzani lezvaku ci kulisa lezvi hi zvi lavisako zvona hi tlhelo ga moya. Hikwalaho, u nga mbheli ntamu kutani ku rereka loku lava u va gondzisako va hlwela ku kula hi tlhelo ga moya a ku hundza lezvi u nga zvi rindzela. A kufana ni ntiro wa kurima, a ntiro wa ku maha vapizani wu lava lihlazva-mbilu. — Jak. 5:7, 8.

14. Cini ci kombako ku zvi nga teka malembe kasi a mihandzu ya ntiro wa hina yi woneka?

¹⁴ Ka matshamu man’wani zvi nga teka malembe yo tala kasi hi wona mihandzu ya ntiro wa hina. Wona lezvi zvi nga humelela Gladys na Ruby Allen, a vakamakabye va nga hi maphayona ya cikhati contlhe le Canadá, le provhinsia ya Quebec hi 1959. * A vanhu vo tala va wa nga zvi lavi kuzwa mahungu ya Mufumo hi ku kucetelwa hi van’wani ni chichi ya Katolika. Loku Gladys a zvi alakanya i wula lezvi: “Hi mbhetile malembe mambiri na hi chumayela hi muti ni muti hi nga kumi ne munhu mun’we wo vhulula livati a bhula na hina! A vanhu va wota laha nyangweni; loku va wona ku hi hina, va se jika va ti fambela. Kanilezvi, a hi tsikangi ku chumayela.” Hi kufamba ka cikhati, a vanhu va tiko lego va no cica va kombisa cinghana, a van’wani va sangula  ku vhumela ku hi va chumayela. Zvezvi ku ni mabandla manharu ka dhoropa lego. — Isa. 60:22.

15. 1 Va Le Korinte 3:6, 7 i hi gondzisa yini hi ntiro wo chumayela?

¹⁵ A cikamba cin’we a ci dayi nhwala. Ku tala ku wuliwa lezvaku kasi ku vhuna munhu kala kuza a bhabhatiswa ku laveka bandla gontlhe. (Lera 1 Va Le Korinte 3:6, 7.) Hi cikombiso, a muhuweleli wokari a nga nyikela ciphephana ka wokari a kombisako kutsakela, a guma a pola lezvaku a nga ta zvi kota ku tlhela a ya maha revhizita; a se kombela makabye mun’wani. A makabye loye a ya sangula cigondzo. Hi kufamba ka cikhati a famba ni vamakabye vo tala va ya fambisa cigondzo leco. Mun’we ni mun’we wa vamakabye lavo va kuca cigondzani leco hi ndlela yo kari — vontlhe a vamakabye lavo va mu vhuna ku kula hi tlhelo ga moya. Hi ndlela leyo, loyi a nga byala ni loyi a tshovelako va tsaka zvin’we, khwatsi hi lezvi Jesu a nga wula. — Joh. 4:35-38.

16. Hikuyini wenawu u nga tsakako ntirweni wa ku maha vapizani hambu loku u nga ha mahi zvo tala hi kota ya mababyi kutani ku mbhela ntamu?

¹⁶ Ahati loku u nga ha gondzisi ni ku chumayela nguvhu hi kota ya mababyi kutani hi ku kala ntamu ke? Wenawu u nga simama ku kuma litsako ka lezvi u mahako ntirweni wa kutshovela. Wona lezvi zvi nga humelela a cikhati leci Hosi Dhavhidha ni masochwa yakwe va nga ya tlhatlhisa mingango yabye yi nga khomilwe hi valala vabye, a vaAmaleki. A cikhati va nga lava ku famba, a 200 wa masochwa ma wa karele nguvhu laha ka ku ma nga ha zvi koti kuya kulweni, ma se sala ma gadha zvibya. Laha va nga hlula yimpi, Dhavhidha i no laya lezvaku va avelana kufana lezvi va nga phanga. (1 Sam. 30:21-25) Zvi tshamisile zvezvo ntirweni wa hina wa ku maha vapizani misaveni yontlhe. Ni wihi a mahako zvontlhe a zvi kotako ntirweni lowu i kuma litsako laleli la lin’we loku ku kumiwa wokari a ponisiwa a sangula ku famba ndleleni yi yako wutomini.

17. Zvini hi mu bongako hi zvona Jehovha?

¹⁷ Ha mu bonga nguvhu Jehovha hi lezvi a wu wonisako zvona a ntiro lowu hi mu mahelako. Wa zvi tiva ku hambu ho ti karatisa kuyini a hi nge kurumeti vanhu lezvaku va ingisela mahungu ya Mufumo ni ku mu khozela. Hambulezvo, wa ku wona kutikarata ka hina ni lirandzo la hina hi yena a tlhela a hi chachazela hi kota ya lezvo. Wa hi vhuna ku kuma litsako kambe ka caleci hi ci kotako ku maha ntirweni lowu wa kutshovela. (Joh. 14:12) Loku hi nga kala hi nga zvi tsiki, ha tiyiseka ku Jehovha wa tsaka hi lezvi hi mahako!