1. Ndi ngani ri tshi takala na u ḓirwa khana nga u vha Ṱhanzi dza Yehova?

RI A takala vhukuma nahone ri ḓirwa khana nga u vha Ṱhanzi dza Yehova. Ri vhathu vha Yehova nahone zwenezwo ri zwi sumbedza nga u huwelela kha vhaṅwe na u vha funza nga hae. Ri a takala vhukuma musi ri tshi kona u thusa o “ḓiimiselaho u wana vhutshilo vhu sa fheli” uri a vhe Ṱhanzi. (Mish. 13:48) Ri ḓipfa u fana na Yesu, we “muya mukhethwa wa ita uri a takale” musi vhafunziwa vhawe vha tshi mu vhudza nga ha tshenzhelo dzavhuḓi dze vha dzi wana musi vha tshi khou huwelela.—Luka 10:1, 17, 21.

2. Ri nga sumbedza hani uri mushumo washu wa u huwelela ndi wa ndeme?

² Mushumo wa u huwelela ndi wa ndeme vhukuma kha riṋe. Muapostola Paulo o vhudza Timotheo uri: “Ḓiṱhogomele, u ṱhogomele na nḓila ine wa funza ngayo.” Paulo o dovha a ri: “U tshi ita zwenezwo u ḓo ḓitshidza, wa tshidza na vhane vha u thetshelesa.” (1 Tim. 4:16) Ngauralo, mushumo washu wa u huwelela u tshidza vhathu. Ri a ḓiṱhogomela ngauri ri vhalanda vha Muvhuso wa Mudzimu. Ri ṱoḓa u dzula ri tshi ḓifara nga nḓila ine ya rendisa Yehova na ine ya sumbedza uri ri a tenda kha mafhungo maḓifha ane ra a huwelela. (Vhafil. 1:27) Ri sumbedza uri ri ‘ṱhogomela nḓila ine ra funza ngayo’ nga u lugiselela zwavhuḓi na u humbela thuso kha Yehova musi ri sa athu u ya u huwelela.

3. Naa ndi vhathu vhoṱhe vhane vha takalela mulaedza wa Muvhuso? Ṋeani tsumbo.

³ Naho ri tshi nga ita zwoṱhe zwine ra kona u itela u huwelela, vhathu vhanzhi vha hune ra dzula hone vha nga kha ḓi sa takalela mafhungo maḓifha a Muvhuso. Kha ri vhone tsumbo ya Wahashu Vho Georg Lindal, vhe vha huwelela ngei Iceland u bva nga 1929 u swika nga 1947 vhe vhoṱhe. Vho tshimbidza bugu nnzhi, fhedzi a hu na na muthihi we a vha Ṱhanzi. Vho ṅwala uri: “Vhaṅwe vho vha vha tshi tou hanedza mulaedza wa Bivhili, ngeno vhunzhi havho vha si na ndavha nazwo.” Vharumiwa vhane vha bva tshikoloni tsha Gilead vho ḓa u thusa kha wonoyu  mushumo, fhedzi vho huwelela lwa miṅwaha minzhi vha sa wani vhane vha takalela. Nga murahu ha miṅwaha ya ṱahe, ha konou vha na vhathu vha Iceland vhe vha ḓiṋekedza kha Yehova na u lovhedzwa. *

4. Ri nga ḓipfa hani musi vhathu vha sa takaleli mafhungo maḓifha?

⁴ Zwi a ri vhaisa musi vhathu vha sa takaleli u guda Bivhili. Ri nga ḓipfa u fana na Paulo, we a “ṱungufhala zwihulu” na u dzula a tshi pfa u “vhavha,” nge vhunzhi ha Vhayuda vha si tende uri Yesu ndi Messia o fhulufhedziswaho. (Vharoma 9:1-3) Kha ri ri ni khou gudisa muṅwe muthu Bivhili, ni ita vhuḓidini ha u vha mugudisi wavhuḓi na u rabelela mugudiswa waṋu, fhedzi ha shumisi zwine a zwi guda nahone na tea u litsha u guda nae. Kana khamusi a ni athu u vhuya na guda na muthu u vhuya u swika a tshi lovhedzwa. Naa ni fanela u ḓivhona mulandu, na humbula uri Yehova ha khou fhaṱutshedza mushumo waṋu? Kha ino thero, ri ḓo fhindula mbudziso mbili. (1) Ndi mini zwine zwa sumbedza uri mushumo washu wa u huwelela ndi u bvelelaho? (2) Ri nga lavhelela mini musi ri tshi huwelela?

5. Ndi ngani zwithu zwi sa ḓo dzulela u itea nga nḓila ye ra i lavhelela musi ri tshi khou shumela Yehova?

⁵ Bivhili i amba zwi tevhelaho nga ha muthu ane a ita zwine Mudzimu a zwi funa. I ri: “Zwoṱhe zwine a ita zwi ḓo mu tshimbilela zwavhuḓi.” (Ps. 1:3) Fhedzi a zwi ambi uri zwoṱhe zwine ra ṱoḓa u zwi itela Yehova zwi ḓo vha nga nḓila ine ra funa ngayo. Vhutshilo vhu na “maṱungu manzhi” ngauri roṱhe ri na tshivhi. (Yobo 14:1) Zwiṅwe hafhu, vhane vha ri pikisa vha nga ri thivhela u huwelela nga nḓila dze ra dzi ḓowela. (1 Vhakor. 16:9; 1 Vhathes. 2:18) Nga zwenezwo, musi Yehova a tshi ri ro ita mushumo wa u huwelela nga nḓila yavhuḓi, u vha o sedza mini? Kha ri ambe nga ha vhuṅwe vhulivhisi vhu re Bivhilini vhune ha nga thusa u fhindula yeneyi mbudziso.

6. Musi Yehova a tshi ri ro ita mushumo wa u huwelela nga nḓila yavhuḓi, u vha o sedza mini?

⁶ Yehova u sedza vhuḓidini hashu na nḓila ine ra konḓelela ngayo. Yehova u a takala musi ri tshi huwelela nga u fhisea, zwi tshi itiswa ngauri ri a mu funa, naho vhathu vha sa ṱoḓi u ri thetshelesa. Paulo o ṅwala uri: “Mudzimu o luga, ha nga hangwi mushumo waṋu na lufuno lwe na lu sumbedza ni tshi itela dzina ḽawe, ngauri no shumela vhakhethwa na zwino ni kha ḓi vha shumela.” (Vhahev. 6:10) Yehova ha hangwi mushumo washu na lufuno lwe ra lu sumbedza, naho hu si na muthu we ra guda nae Bivhili u vhuya u swika hune a lovhedzwa. Nga zwenezwo, zwe Paulo a zwi vhudza Vhakorinta musi a tshi ri “mushumo waṋu a si wa fhedzi Murenani,” zwi a shuma na kha inwi, naho hu songo vha na mvelelo dze na vha no dzi lavhelela.—1 Vhakor. 15:58.

7. Ri guda mini kha zwe muapostola Paulo a zwi amba nga ha mushumo wawe wa u huwelela?

⁷ Muapostola Paulo o vha e murumiwa  makone, o thoma zwivhidzo zwiswa kha ḓorobo nnzhi. Fhedzi musi vhathu vha tshi mu sasaladza na u amba uri o vha e si mugudisi makone, Paulo ho ngo amba nga ha tshivhalo tsha vhathu vhe a vha thusa uri vha vhe Vhakriste. Nṱhani hazwo, Paulo o amba uri: “Ndo ita mushumo munzhi.” (2 Vhakor. 11:23) U fana na Paulo, ri fanela u dzula ri tshi humbula uri tsha ndeme kha Yehova ndi uri ri ite vhuḓidini na u dzula ri tshi konḓelela.

8. Ndi zwifhio zwine ra fanela u zwi humbula nga ha mushumo washu wa u huwelela?

⁸ Mushumo washu wa u huwelela u takadza Yehova. Yesu o ruma vhafunziwa vha 70 u huwelela mafhungo maḓifha nga ha Muvhuso, vha “vhuya vho takala.” Vho takadzwa nga mini? Vho ri: “Na madimoni a a ri pfa musi ri tshi a pandela dzinani ḽau.” Fhedzi Yesu o khakhulula mavhonele avho nga u vha vhudza uri: “Ni songo takala ngauri ni khou pandela madimoni, fhedzi takalani ngauri madzina aṋu o ṅwaliwa ngei ṱaḓulu.” (Luka 10:17-20) Yesu o vha a tshi zwi ḓivha uri zwithu zwo vha zwi sa ḓo tshimbila zwavhuḓi tshifhinga tshoṱhe musi vha kha mushumo wa u huwelela. Zwavhuḓi-vhuḓi, a ri ḓivhi uri ndi vhangana vhe vha vha Vhakriste kha vhe vhafunziwa vha Yesu vha huwelela khavho. Vhafunziwa vha Yesu vho vha vha tshi tea u pfesesa uri dakalo a ḽi ḓi fhedzi musi vhathu vho vha thetshelesa, nṱhani hazwo, vha nga wana dakalo nga u ḓivha uri Yehova u takalela mushumo wavho.

9. Vhagalata 6:7-9 i ri hu ḓo itea mini arali ra huwelela ri sa neti?

⁹ Arali ra konḓelela kha mushumo washu wa u huwelela, ri ḓo wana vhutshilo vhu sa fheli. Musi ri tshi ita zwoṱhe zwine ra nga kona u itela u huwelela na u funza mafhungo maḓifha, ri vha ri tshi khou “zwala kha muya mukhethwa,” nga u tendela muya mukhethwa wa Mudzimu u tshi shuma vhutshiloni hashu. Yehova o fhulufhedzisa uri u ḓo ri fha vhutshilo vhu sa fheli naho hu si na we ra mu thusa u vhuya u swika a tshi lovhedzwa, tenda ri si ‘litshe’ u huwelela kana ri si ‘nete.’—Vhalani Vhagalata 6:7-9.

10. Nḓila ine vhathu vha ṱanganedza ngayo ngoho i ḓitika nga mini?

¹⁰ Nḓila ine vhathu vha ṱanganedza ngayo ngoho i ḓitika nga zwine vha vha zwone mbiluni dzavho. Yesu o ṱalutshedza yeneyi ngoho a tshi shumisa tshifanyiso tsha muzwali, we a zwala mbeu mavuni o fhambanaho, fhedzi yo welaho mavuni avhuḓi ya vha yone ine ya aṋwa. (Luka 8:5-8) Yesu o amba uri mavu o fhambanaho a fanyisela vhathu vhane mbilu dzavho dza ṱanganedza “mulaedza wa Mudzimu” nga nḓila dzi sa fani. (Luka 8:11-15) U fana na muzwali, a ri koni u ita uri mbilu dza vhathu vhane ra huwelela khavho dzi ṱanganedze mafhungo maḓifha. Zwine ra nga ita ndi u bvela phanḓa ri tshi zwala mbeu yavhuḓi ya mulaedza wa Muvhuso. Paulo o amba uri “vha ḓo wana malamba u ya nga zwe vha zwi shuma,” hu si nga nṱhani ha mvelelo dza zwe vha shuma.—1 Vhakor. 3:8.

11. Ndi ngani Yehova o takalela nḓila ye Noaxe a huwelela ngayo, naho vhathu vha songo mu thetshelesa? (Sedzani tshifanyiso tshi re kha gwati.)

¹¹ Vhashumeli vha Yehova vha kale na vhone vho huwelela kha vhathu vhe vha vha vha sa ṱoḓi u thetshelesa. Sa tsumbo, Noaxe o “huwelela nga ha u luga” lwa miṅwaha i ṱoḓaho u vha 40 kana 50. (2 Pet. 2:5) Zwi tou pfala uri o vha o fhulufhela uri vhaṅwe vha ḓo mu thetshelesa, fhedzi Yehova ho ngo amba uri zwi ḓo tou ralo. Nṱhani hazwo, musi Yehova a tshi vhudza Noaxe uri a fhaṱe gungwa, o ri: “U dzhene gungwani iwe na vharwa vhau, mufumakadzi wau na vhafumakadzi vha vharwa vhau.” (Gen. 6:18) Nahone musi Yehova a tshi vhudza Noaxe uri gungwa ḽi tea u vha ḽihulwane lungafhani, Noaxe  a nga vha o zwi ṱhogomela uri vhathu vhanzhi vho vha vha sa ḓo mu thetshelesa ngauri ḽo vha ḽi sa ḓo vha eḓana. (Gen. 6:15) Zwo fhedza zwo tou ralo, a hu na na muthihi we a thetshelesa. (Gen. 7:7) Naa Yehova o vhona u nga Noaxe ho ngo ita mushumo wa u huwelela nga nḓila yavhuḓi? Hai. Yehova o takalela Noaxe ngauri o ita zwe a mu vhudza uri a zwi ite.—Gen. 6:22.

12. Ndi mini zwo itaho uri muporofita Yeremia a takale musi a tshi ita mushumo wa u huwelela, hu sa londwi u sa thetsheleswa na u pikiswa?

¹² Muporofita Yeremia na ene o huwelela kha vhathu vhe vha vha vha sa mu thetshelesi na vhe vha mu pikisa lwa miṅwaha minzhi. O kulwa nungo nga vhapikisi vhe vha mu ‘sema’ na u ‘ṱwa vha tshi mu kolela’ lwe a ṱoḓa u litsha mushumo wawe. (Yer. 20:8, 9) Fhedzi Yeremia ho ngo litsha mushumo wawe. Ndi mini zwe zwa mu thusa u bvela phanḓa a tshi huwelela nahone o takala a tshi khou ita wonoyu mushumo? O livhisa ṱhogomelo kha zwithu zwivhili zwa ndeme. Tsha u thoma, mulaedza wa Mudzimu we Yeremia a vha a tshi khou u vhudza vhathu wo vha u tshi ḓo vha ṋea “vhumatshelo havhuḓi na fhulufhelo.” (Yer. 29:11) Tsha vhuvhili, Yehova o vha o khetha Yeremia uri a vhe ene ane a vhudza vhathu nga ha mulaedza wawe. (Yer. 15:16) Na riṋe ri vhudza vhathu mulaedza u ṋeaho fhulufhelo nahone ri vhidzwa nga dzina ḽa Yehova, ri Ṱhanzi dzawe. Musi ri tshi livhisa ṱhogomelo kha zwenezwo zwithu zwivhili zwa ndeme, ri nga takala hu sa londwi nḓila ine vhathu vha ṱanganedza ngayo mulaedza.

13. Ri guda mini kha tshifanyiso tsha Yesu tshi re kha Marko 4:26-29?

¹³ Zwi dzhia tshifhinga uri muthu a vhe na lutendo. Yesu o amba nga ha yeneyi ngoho kha tshifanyiso tsha muzwali a eḓelaho. (Vhalani Marko 4:26-29.) Musi o no zwala mbeu, yeneyo mbeu i mela nga zwiṱuku nga zwiṱuku, fhedzi a hu na zwine muzwali a nga ita uri yeneyo mbeu i ṱavhanye u mela. Na inwi zwi nga ni dzhiela tshifhinga tshilapfu uri ni vhone mugudiswa waṋu a tshi shumisa zwine a khou zwi guda. Samusi mulimi a sa koni u ita uri zwimela zwawe zwi hule nga u ṱavhanya, na riṋe a ri koni u ita uri vhagudiswa vhashu vha Bivhili vha vhe na lutendo nga u ṱavhanya. Nga zwenezwo, ni songo kulea nungo kana u neta arali zwi tshi khou vha dzhiela tshifhinga. U fana na mulimi, ri fanela u lindela ri sa neti u swikela mugudiswa washu a tshi dzhia phetho ya u shumela Yehova.—Yak. 5:7, 8.

14. Ndi tsumbo ifhio ine ya sumbedza uri zwi nga dzhiela vhathu tshifhinga tshilapfu uri vha ri thetshelese?

¹⁴ Huṅwe fhethu zwi nga dzhia tshifhinga tshilapfu uri hu vhe na muthu ane a lovhedzwa. Kha ri vhone tshenzhelo ya wahashu Vho Gladys na Vho Ruby Allen, vhe vha vha vhe murathu na mukomana. Nga 1959, vho rumelwa Canada vunduni ḽa Quebec, u shuma sa vhavulanḓila vha tshifhinga tshoṱhe. * Vhathu a vho ngo vha thetshelesa ngauri vho vha vha tshi ofha zwine vhahura vhavho na vhafunzi vha nga zwi ita kana u zwi amba arali vha amba na Ṱhanzi dza Yehova. Vho Gladys vho ri: “Ro huwelela nnḓu nga nnḓu, awara dza malo nga ḓuvha lwa miṅwaha mivhili, hu si na muthu ane a ri thetshelesa. Vhathu vho vha vha tshi ri u ri vhona, vha vala miṋango. Fhedzi ri si nete.” Nga zwiṱuku nga zwiṱuku, vhathu vho thoma u shandula mavhonele avho nahone vhaṅwe vha thoma u thetshelesa. Zwino ho no vha na zwivhidzo zwiraru kha yeneyo ḓorobo.—Yes. 60:22.

15. Ri guda mini kha 1 Vhakorinta 3:6, 7 nga ha mushumo wa u ita vhafunziwa?

¹⁵ Mushumo wa u ita vhafunziwa u ṱoḓa uri ri ite mutingati. Muṅwe na muṅwe tshivhidzoni a nga thusa mugudiswa uri a lovhedzwe. (Vhalani 1 Vhakorinta 3:6, 7.) Sa tsumbo,  muhuweleli a nga tshimbidzela muthu tshibammbiri kana magazini. Onoyo muhuweleli a wana uri vhuimo a vhu mu tendeli u humela kha onoyo muthu, ngauralo, a humbela muṅwe uri a vhuyelele kha onoyo muthu ane a takalela. Onoyo muhuweleli a thoma u guda na onoyo muthu. Na ene a ramba vhaṅwe a tshi ya u fara yeneyo ngudo nahone muṅwe na muṅwe wa vho rambiwaho a ṱuṱuwedza mugudiswa. Muṅwe na muṅwe wa vho rambiwaho u khwaṱhisa lutendo lwa onoyo mugudiswa. Nga yeneyo nḓila, muzwali na mukaṋi vha a takala musi mugudiswa a tshi lovhedzwa.—Yoh. 4:35-38.

16. Ndi ngani ni tshi nga takala musi ni kha mushumo wa u ita vhafunziwa naho mutakalo waṋu u sa ni tendeli u ita zwo engedzeaho kana ni si na nungo?

¹⁶ Ni nga vha ni si tsha kona u huwelela na u funza u fana na u thomani, nga nṱhani ha mutakalo u si wavhuḓi kana ni si tshee na nungo. Ni nga wana dakalo kha zwine na kona u zwi ita. Kha ri vhone tsumbo ya Khosi Davida, musi ene na vhanna vhe a vha e navho vha tshi phulusa miṱa yavho na u dzhiulula thundu yavho kha Vhaamaleke. Kha vhenevho vhanna, vha 200 vho vha vho neta lwe vha vha vha si nga si kone u lwa. Nga zwenezwo, vho sala vha tshi khou linda thundu. Davida na vhanna vhe a vha e navho vho kunda nndwani, vha dzhiela maswina avho thundu nnzhi. Davida a amba uri vho yaho nndwani na vhe vha sala vha tea u wana mukovhe u fanaho kha yeneyo thundu. (1 Sam. 30:21-25) Hu na zwine ra zwi guda kha enea mafhungo nga ha mushumo washu wa u ita vhafunziwa. Khamusi ni nga vha ni sa koni u ita zwinzhi kha mushumo wa u huwelela na u ita vhafunziwa. Fhedzi arali na ita zwoṱhe zwine na nga kona, ni ḓo takala zwihulu musi muthu muswa a tshi ḓivha Yehova na u lovhedzwa.

17. Ndi ngani ri tshi tea u livhuwa Yehova?

¹⁷ Ri livhuwa Yehova ngauri u takalela mishumo yashu. U a zwi ḓivha uri a ri koni u kombetshedza vhathu uri vha ri thetshelese kana uri vha mu gwadamele. Fhedzi u a ri ṋea malamba ngauri u a zwi vhona uri ri khou ḓidina lungafhani u itela u mu shumela na uri ri mu funa lungafhani. U dovha a ri funza uri ri nga wana hani dakalo kha zwine ra kona u zwi ita kha mushumo wa u huwelela. (Yoh. 14:12) Ri nga vha na vhungoho ha uri Mudzimu u ḓo ri takalela arali ri sa neti.