Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

NGANI JAKULIJIGANYA 43

Akawujila Munyuma

Akawujila Munyuma

“Tukapela pakutenda yindu yambone.”—AGAL. 6:9.

NYIMBO NA. 68 Kupanda Mbeju sya Uchimwene

YACHITULIJIGANYE *

1. Ana ni yindu yapi yayikusatutendekasya kuŵa ŵakusangalala?

TUKUSAŴA ŵakusangalala mnope ligongo lya kuŵa ŵa Mboni sya Yehofa. Tuli ŵandu ŵa Yehofa soni tukusalosya kuti tuli mboni syakwe mwakukamula masengo gakulalichila soni kwajiganya ŵane yakwamba Yehofajo. Tukusasangalala patukombwele kumkamuchisya mundu jwali jwakuŵajilwa “umi wangamala.” (Mase. 13:48) Tukusasangalalasoni mpela muŵatendele Yesu jwele “msimu weswela wamgumbesye ni lukondwa” pandaŵi jele ŵakulijiganya ŵakwe ŵawusile kukulalichila ali ŵakusangalala.—Luk. 10:1, 17, 21.

2. Ana mpaka tulosye chamtuli kuti tukusagawona masengo getu gakulalichila kuŵa gakusosekwa mnope?

2 Tukusagawona masengo gakulalichila kuti gali gakusosekwa mnope. Ndumetume Paulo ŵamlimbikasisye Timoteyo kuti, “Mliloleleje chenene mwasyene nambosoni pa yele yimkusajiganya.” Kaneko jwajonjechesyesoni kuti, “Ligongo naga mkutenda yeleyi, timchilikulupusya mwasyene, nambosoni ŵandu ŵakusagapikanila maloŵe genu.” (1 Tim. 4:16) Masengo getu gakulalichila gakusakulupusya umi wa ŵandu. Myoyo tukusasosekwasoni kusamala ni yatukusatendaga ligongo tuli pasi pa Uchimwene wa Mlungu. Ndaŵi syosope tukusosekwa kutenda yindu yayikusamsangalasya Yehofa soni yayili yakamulana ni ngani syatukusalalichilaga. (Afil. 1:27) Tukusalosyasoni kuti ‘tukulilolela chenene’ pa yatukusajiganya, mwakukosechela chenene mkanituŵe kwawula kukulalichila soni kumŵenda Yehofa kuti atukamuchisye.

3. Ana mpaka tusimane ni yindu yapi patukulalichila ngani sya Uchimwene? Apeleche chisyasyo.

3 Atamose patukulimbichila kukamula masengo gakulalichila, mpaka yisimanikwe kuti ŵandu ŵamudela jetu ngakusaka kupikanila ngani sya Uchimwene. Aganichisye ya chisyasyo cha M’bale Georg Lindal, juŵalalichilaga kumadela ga ku Iceland kutandila mu 1929 mpaka 1947. Jwalakwe jwagaŵilaga mabuku gejinji, nambope pangali atamose mundu jumo mudelaji juŵaŵele jwa Mboni sya Yehofa. Jwalakwe jwalembile kuti, “Ŵandu ŵane ŵasisyaga mwamachili yajikusasala Baibulo, nambo ŵandu ŵajinji ŵagambaga kuwoneka kuti basi ngakusaka kupikanila.” Atamose pandaŵi jele amishonale ŵaŵamalisisye majiganyo ga Giliyadi ŵatumisye kudelaji, nambo papitile yaka 9 kuti ŵandu ŵane ku Iceland alipeleche kwa Yehofa soni kubatisidwa. *

4. Ana mpaka tupikane wuli naga ŵandu akukana kwalalichila ngani syambone?

4 Ngatukusasangalala ŵandu pakukana kupikanila ngani syambone. Mwamti mpaka tulipikane mpela muŵalipikanile Paulo jwele ‘mumtima mwakwe mwagumbele chanasa soni kumpweteka mnope,’ ligongo lyakuti Ayuda ŵajinji nganajitichisyaga yakuti Yesu ali Mesiya. (Alo. 9:1-3) Nambi uli naga akumjiganya mundu jwele akulimbichila kumkamuchisya soni kumpopelela, nambope jwalakwe akuwoneka kuti ngakwawula pasogolo mwamti akuyiwona kuti bola gamba kuleka kumjiganya? Nambi ulisoni naga chitandilile nganamkamuchisyeje mundu mpaka kwika pakubatisidwa? Ana akusosekwa kulijimba magambo ni kuganisyaga kuti mwine Yehofa ngakusangalala ni mwakukamulila masengo gakulalichila? Munganiji chitupate kwanga kwa yiwusyo yiŵili ayi, (1) Ana ni yindu yapi yayikusalosya kuti masengo gakulalichila gakwenda chenene? (2) Ana tujembecheyeje chichi patukukamula masengo gakulalichila?

ANA NI YINDU YAPI YAYIKUSALOSYA KUTI MASENGO GAKULALICHILA GAKWENDA CHENENE?

5. Ligongo chichi ndaŵi sine masengo gakulalichila mpaka gakole yakuyichisya yanganitujembecheyaga?

5 Baibulo jikusasala kuti mundu jwakutenda yakusasaka Mlungu “akusapunda mu yosope yakutenda.” (Sal. 1:3) Nambopetu yeleyi ngayikugopolela kuti yiliyose yatukusatenda pakumtumichila Yehofa mpaka yijendeje mwatukusachila. Ligongo lya ungali umlama wetu soni wa ŵandu ŵane, umi wetu ukusaŵa wa “yisawusyo.” (Yob. 14:1) Nambosoni ŵandu ŵakusisya mpaka alekasye masengo getu gakulalichila. (1 Akoli. 16:9; 1 Ates. 2:18) Ana Yehofa akusalola yindu yapi yakulosya kuti masengo getu gakulalichila gakwenda chenene? Kwende tulole mfundo sine sya m’Baibulo syampaka situkamuchisye kupata kwanga kwa chiwusyochi.

Yehofa akusayamichila masengo gatukusakamula chinga tukwalalichila ŵandu meso ni meso, kwalembela yikalata kapena pafoni (Alole ndime 6)

6. Ana Yehofa akulolaga yindu yapi yakulosya kuti masengo getu gakulalichila gakwenda chenene?

6 Yehofa akusalolaga kulimbichila soni kupilila kwetu. Atamose ŵandu ali mkukana kupikanila ngani syambone, nambo Yehofa akusasangalala patukulalichila ligongo lyakuti tukusamnonyela jwalakwe. Paulo jwalembile kuti, “Mlungu ali jwakulungama, ngasaliŵalila masengo genu kapena chinonyelo chimwalosisye ku lina lyakwe ni chikamuchisyo chimwapeleche niposoni mkupitilisya kwa achalongo achimjenu aklistu.” (Aheb. 6:10) Yehofa akusakumbuchila kulimbichila kwetu soni chinonyelo chitukusalosya atamose ŵandu ŵatukusajiganya Baibulo ali mkukanika kuti abatisidwe. Paulo jwalembele Aklistu ŵa ku Kolinto kuti, “Masengo gimkusimwakamulila Ambuje ngaŵa kuti gangali mate.” Maloŵega mpaka gatulimbikasye naga yatujembecheyeje ngayikukwanilichikwa patukukamula masengo gakulalichila.—1 Akoli. 15:58.

7. Ana mpaka tulijiganye chichi pa yaŵasasile ndumetume Paulo pamasengo gakwe gakulalichila?

7 Ndumetume Paulo jwaliji jwakulalichila jwambone, soni jwatamilikasisye mipingo mu misinda jejinji. Nambope ŵandu paŵatiga kuti Paulo nganaŵa jwakwiganya jwambone, jwalakwe nganalichenjela mwakusala winji wa ŵandu ŵaŵakamuchisye kuti awe ŵakulupilila. Mmalo mwakwe jwalakwe jwalembile kuti, “Nakamwile masengo mwakulimbichila mnope.” (2 Akoli. 11:23) Mwakulandana ni Paulo, tukumbuchileje kuti kulimbichila soni kupilila kwetu pamasengo gakulalichila, ni yakusayiwona Yehofa kuti yili yakusosekwa mnope.

8. Ana tukusosekwa kukumbuchila chichi pakwamba ya masengo gakulalichila?

8 Yehofa akusasangalala ni masengo getu gakulalichila. Pandaŵi jele Yesu ŵatumisye ŵakulijiganya ŵakwe 70 kuti akalalichile ngani sya Uchimwene, jemanjaji ŵawusile ali mkusangalala. Ligongo chichi ŵaliji ŵakusangalala? Ŵakulijiganyaŵa ŵatite, “Atamose misimu jakusakala jaliji mkutupikanila patwajilamulaga mu lina lya ŵalakwe.” Nambope Yesu ŵajamwiche jemanjaji mwakwasalila kuti, “Msangalaleje kuti mena genu galembedwe mu buku jakwinani, nambo ngaŵaga ligongo lyakuti misimu jakusakala jaliji mkumpikanila jemanja.” (Luk. 10:17-20) Yesu jwamanyililaga kuti ŵakulijiganya ŵakweŵa ngaŵa kuti chasimaneje ni yindu yakusangalasyayi ndaŵi syosope pakukamula masengo gakulalichila. Ngatukumanyilila kuti mwa ŵandu ŵaŵalalichileŵa, ni ŵalingwa ŵaŵachenjile nikuŵa Aklistu. Ŵakulijiganya ŵa Yesu ŵasosekwaga kumanyilila kuti kusangalala kwawo nganikuyikaga ligongo lya yindu yakukombola kutenda, nambo ligongo lyakumanyilila kuti Yehofa akusangalala ni masengo gawo.

9. Mwakamulana ni Agalatiya 6:7-9, ana pachiŵa yakuyichisya yamtuli naga tukupitilisyape kukamula masengo gakulalichila?

9 Naga tukupilila pamasengo gakulalichila, tuchipata umi wangamala. Patukulimbichila kulalichila soni kwiganya ngani syambone tukusaŵa tuli mkwegamila msimu weswela, soni kuwukunda msimuwo kuti ukamuleje masengo paumi wetu. Naga “ngatukupela,” Yehofa akutusimichisya kuti tuchipata umi wangamala, mwangajigalila kuti tumkamuchisye mundu mpaka kwika pakubatisidwa kapena iyayi.—Aŵalanje Agalatiya 6:7-9.

ANA TUJEMBECHEYEJE CHICHI PATUKUKAMULA MASENGO GAKULALICHILA?

10. Ana chichi chachikusatendekasya ŵandu kukana kapena kwitichisya kwalalichila ngani syambone?

10 Kuti ŵandu akane kapena kupikanila ngani syambone, yikusadalila mwawulele mtima wa ŵanduwo. Yesu pakusimichisya maloŵe gelega jwapeleche chisyasyo cha mundu juŵapandile mbeju pa mitundu ja litaka jakulekanganalekangana. Nambo mbeju jijagwilile pa litaka lyambone ni jijasogwele yisogosi. (Luk. 8:5-8) Yesu jwasasile kuti mitundu ja litakaji jikwimila mitima ja ŵandu ŵakusagapochela “Maloŵe ga Mlungu” m’matala gejinji. (Luk. 8:11-15) Mpela mwakusatendela jwakupanda mbeju, nombe m’we nganituŵa twatendekasisye ŵandu ŵatukusalalichila kuti ajawule pasogolo ligongo yikusadalila mwaŵelele ŵanduwo. Masengo getu gali kupitilisya kulalichila ngani syambone. Yeleyi yikukamulana ni yaŵasasile Paulo kuti mundu “jwalijose tachipochela mbote jakwe mwakamulana ni masengo giŵatesile,” ngaŵaga ligongo lya yakuyichisya ya masengogo.—1 Akoli. 3:8.

Atamose kuti Nowa jwalalichile mwakulupichika kwa yaka yejinji, pangali jwalijose juŵapikanile. Mwamti jwalakwepe ni ŵamwiŵasa mwakwe ni ŵaŵajinjile m’chombo. Nambope Nowa jwampikanile Mlungu soni jwakamwile masengo gosope gaŵamlamwile. (Alole ndime 11)

11. Ligongo chichi Yehofa jwasangalele ni masengo gakulalichila gaŵakamwile Nowa? (Alole chiwulili cha pachikuto.)

11 Nombe ŵakutumichila ŵa Yehofa ŵakala ŵasimanaga ni ŵandu ŵakukana kwalalichila. Mwachisyasyo, Nowa jwalalichile “ya chilungamo” kwa yaka chiŵandika 40 kapena 50. (2 Pet. 2:5) Mwangakayichila, Nowa jwaganisyaga kuti ŵandu chapikanile ngani syambone. Nambope Yehofa nganasala chilichose chakulosya kuti ŵandu chapikanile ngani syambonesyo. Mmalomwakwe, Mlungu paŵamsalilaga Nowa kuti ataŵe chombo, jwasasile kuti, ‘Chimjinjile mchombomo mmwejo pamo ni ŵamkwenu ni ŵanache ŵenu ŵachalume ni achiŵamkwawo.’ (Gen. 6:18) Yehofa paŵasasile ukulu wa chombochi, komboleka Nowa jwamanyilile kuti ŵandu ŵajinji ngasapikanila ngani syambone. (Gen. 6:15) Nambotu panyuma pakwe yawoneche kuti pangali ata mundu jumo juŵapikanile yaŵasalaga Nowa. (Gen. 7:7) Ana Yehofa jwayiweni kuti Nowa nganalalichila mwakwanila? Iyayi. Yehofa jwasangalele ni masengo gaŵatesile Nowa, ligongo jwalakwe jwatesile yosope yiŵamlamwile.—Gen. 6:22.

12. Ana chichi chichamkamuchisye Yelemiya kuti apitilisye kulalichila atamose kuti ŵandu ŵamsisyaga?

12 Nombe jwakulochesya Yelemiya jwalalichile kwa yaka yakupunda 40, atamose kuti ŵandu ŵane ŵakanaga kwalalichila soni ŵamsisyaga. Yelemiya jwatengwiche mnope ligongo lyakuti ŵandu ŵakusisya ŵamwonaga jwalakwe kuŵa jwakunyoseka soni ŵamnyogodolaga. Mwamti jwayiche pakuyiwona kuti bola agambe kuleka utumikiwo. (Yel. 20:8, 9) Nambope Yelemiya nganawujila munyuma. Ana chichi chichamkamuchisye jwalakwe kuti asangalaleje pakutenda utumiki wakwe? Jwalakwe jwaganichisyaga yindu yiŵili yakusosekwa mnope. Chandanda, Maloŵe ga Mlungu gaŵalalichililaga Yelemiya galiji gakwakamuchisya ŵandu kuti akole “chembecheyo chisyesyene cha yamsogolo.” (Yel. 29:11) Chaŵili, Yehofa ŵamsagwile Yelemiya kuti akaŵechete kwa ŵandu mmalo mwa jwalakwe. (Yel. 15:16) M’wejisoni tukusalalichila ngani syambone syakwakamuchisya ŵandu ŵali m’chilambochi kuti akole chembecheyo. Nambosoni tukusamanyika kuti tuli Mboni sya Yehofa. Myoyo, chinga ŵandu akukunda kwalalichila kapena iyayi, mpaka tuŵepe ŵakusangalala naga tukuganichisya yindu yiŵili yakusosekwa mnope yeleyi.

13. Ana tukulijiganya chichi kutyochela pa chisyasyo cha Yesu chachili pa Maliko 4:26-29?

13 Kukula mwausimu kukusatendekwa mwapanandipanandi. Pakusimichisya mfundo jeleji, Yesu jwapeleche chisyasyo cha jwakupanda mbeju juŵagonile. (Aŵalanje Maliko 4:26-29.) Mbeju siŵapandile munduju syakulaga mwapanandipanandi, soni pangali yakatesile kuti sikule mwachitema. Nombe m’we mpaka pajigale ndaŵi kuti tutande kumwona jwakulijiganya Baibulo jwetu kuti akukamulichisya masengo yakulijiganya. Mlimi jwangasitendekasya mbeju kuti sikule mwachitema mpela mwakusachila jwalakwejo. Nombe m’we nganituŵa tumkanganichisye jwakulijiganya Baibulo kuti achenje yindu paumi wakwe mwachitema. Myoyo ngatukusosekwa kuwujila munyuma kapena kutenguka naga jwakulijiganya Baibulo akuchelewa kwawula pasogolo. Mpela mwakusatendela mlimi, tuŵeje ŵakuwusimana mtima.—Yak. 5:7, 8.

14. Ana yisyasyo yapi yayikulosya kuti mpaka pajigale ndaŵi jelewu kuti ŵandu atande kupikanila ngani syambone?

14 Ku madela gane, pakusapita ndaŵi jelewu kuti ŵandu atande kupikanila ngani syambone. Mwachisyasyo, aganichisye yiŵasimene nayo Mlongo Gladys soni Ruby Allen, ŵali mundu ni mpwakwe. Mu 1959, jemanjaji ŵatumisye kuti akatendeje upayiniya wakutamilichika mu tawuni jine ku Quebec, m’chilambo cha Canada. * Ligongo lyakuti ŵandu ŵa mutawuniji ŵajogopaga yampaka aŵechete achimjawo soni achimlongola ŵa chalichi cha Chikatolika, yatendekasisye kuti jemanjaji akaneje kupikanila ngani sya Uchimwene. Gladys jwatite, “Kwa yaka yiŵili, twalalichilaga nyumba ni nyumba kwa mawola 8 palisiku. Nambope pangali ata mundu jumo juŵakundile kumlalichila. Patuyiche panyumba ja mundu, achimsyene ŵawugulaga litanga. Pamanyilile kuti tuli ŵa Mboni sya Yehofa ŵagambaga kutyoka. Nambope nganituwujila munyuma.” Kaneko ŵandu ŵa mudelaji ŵalesile yiŵatendagayi ni kutanda kupikanila ngani syambone. Patukuŵecheta pano kwana mipingo jitatu.—Yes. 60:22.

15. Ana lilemba lya 1 Akolinto 3:6, 7 likutujiganya chichi pakwamba ya masengo gakwakamuchisya ŵandu kuŵa ŵakulijiganya ŵa Yesu?

15 Masengo ga kwakamuchisya ŵandu kuti aŵe ŵakulijiganya ŵa Yesu tukusakamulaga mwakamusyangana. Jwalijose mumpingo akwete udindo wakumkamuchisya jwakulijiganya Baibulo kuti abatisidwe. (Aŵalanje 1 Akolinto 3:6, 7.) Mwachisyasyo, jwakulalichila mpaka agaŵile kapepala kapena magasini kwa mundu jwalosisye chidwi. Kaneko jwakulalichilaju akuyiwona kuti atanganidwe mnope mwamti nganaŵa akombwele kuwujila kuti akawonegasoni ni mundu juŵampele kapepala jula. Myoyo akumŵenda jwakulalichila jwine kuti ajawule kumaloko. Jwakulalichilaju papite kwekula atandisye lijiganyo lya Baibulo. Kaneko ni akwaŵenda abale ni alongo ŵakulekanganalekangana kuti alonganeje kukutendesya lijiganyolyo. Soni jwakulalichila jwalijose jwapite kweleko, akumlimbikasya jwakulijiganya Baibulojo m’matala gejinji. Yeleyi yikulosya kuti m’bale kapena mlongo jwalijose akumkamuchisya mundujo kuti ayiche pakubatisidwa. Mwakulandana ni yeleyi, Yesu jwasasile kuti wosope ŵakamwile masengo gakumkamuchisya munduju akusasangalala pakubatisidwa jwakulijiganyajo.—Yoh. 4:35-38.

16. Ligongo chichi mpaka aŵe ŵakusangalala pakukamula masengo gakulalichila atamose kuti akulaga ni ulwele soni ŵangali machili?

16 Nambi wuli naga akulepela kukamula masengo gakulalichila ligongo lya kulwala kapena machili gakupelembela? Mpaka aŵe ŵakusangalala ligongo lya yindu yakukombola kutenda pa masengo gakulalichilaga. Aganichisye yayatendekwe pandaŵi jele Daudi ni achalume ŵakwe ŵakamwile masengo gakugakulupusya maŵasa soni katundu jwawo myala mwa Amaleki. Achalume ŵane 200 ŵaŵaliji kumbali ja Daudi ŵalepele kuputa nawo ngondojo ligongo lyakupela. Jemanjaji ŵagambile kutama ni kulindililaga katundu. Panyuma pangondoji, achalume wosope kupwatikapo ŵaŵalindililaga katunduwo ŵagaŵene mwakulandana katundu juŵasumwile Amaleki jula. (1 Sam. 30:21-25) Yeleyitu yikulandana ni masengo getu gakwakamuchisya ŵandu kuti aŵe ŵakulijiganya ŵa Yesu. Jwalijose jwakutenda yampaka akombole pakamula masengo gakulalichilaga, mpaka aŵe jwakusangalala jwakulijiganya Baibulo patandite kwenda palitala lyakwawula ku umi.

17. Ligongo chichi tukusosekwa kumyamichila Yehofa?

17 Tukusamyamichila mnope Yehofa ligongo akusatenda yindu mwakutuganichisya patukukamula masengo gakulalichila. Jwalakwe akusamanyilila kuti nganituŵa twakanganichisye ŵandu kuti apikanileje ngani syambone soni kuti atande kumtumichila Yehofa. Nambope jwalakwe akusalola kulimbichila kwetu pa masengo gakulalichila, mwamti akusatupa upile. Kupwatika pelepa, akusatujiganya yampaka tutende patukukamula masengo gakulalichilaga. (Yoh. 14:12) Myoyo, naga ngatukuwujila munyuma, nganituŵa tukayichile kuti Mlungu akusasangalala ni yiliyose yatukukombola kutenda pa masengo gakulalichila.

NYIMBO NA. 67 “Mlaliche Maloŵe”

^ ndime 5 Tukusaŵaga ŵakusangalala ŵandu pakupikanila ngani syambone. Nambo jemanjaji pakukana tukusadandawula mnope. Nambi wuli naga mundu jwakumjiganya Baibulo ngakuchenga? Soni nambi wuli naga chitandilile nganamjiganyeje mundu mpaka kwika pakubatisidwa? Ana mpaka aganisye kuti ngakukombola masengo gakwakamuchisya ŵandu kuti aŵe ŵakulijiganya ŵa Yesu? Munganiji chitukambilane ligongo lyakwe tukusosekwa kuŵa ŵakusangalala, mwangajigalila yakutenda ŵandu ni ngani syambone syatukusalalichila.

^ ndime 3 Alole Buku Lapachaka la Mboni za Yehova, peji 205-211.

^ ndime 14 Kuti alole ngani ja Mlongo Gladys Allen, alole mtwe wakuti “Sindingasinthe Kanthu,” wawukusimanikwa mu Sanja ja Mlonda ja Sepetemba 1, 2002.