1921—Hala a yé mbôgôl nwii len

AÑ NI

NKUM NTAT nu hilo hi bisu nu sôñ Kondoñ nwii 1921 a bi bat banigil Bibel mbadga ini le: “Imbe bôlô di nlama sal nwii unu?” Ndimbhe i mpémél i kaat Yésaya 61:1, 2, i i nhôñlaha bés nson wés likalô. Bibel i nkal le: “Yéhôva a bi hoo me le me añle batehe bikuu miñañ milam . . . , me añal nwii Yéhôva a’ tehe bôt loñge, ni ngwa mapuna u Nyambe wés.”

BATÉÉ LIKALÔ BA MAKÉND

Inyu yônôs nson wap, i bé sômbla batéé likalô makénd. Ba bé lama añle batehe bikuu “miñañ minlam” yak bibéba bi bôt “ngwa mapuna.”

Mankéé J. H. Hoskin, nu a bé niñ i Kanada, a bi téé likalô ni makénd i bisu bi ngolba. I nwii 1921, a bi boma mut base wada. Mankéé Hoskin a bi bôdôl nkwel lana le: “Di nlama bana minkwel mi Bibel minlam. Tolakii di nôgla bé i ngim mam, nkwel wés u ga mal loñge.” Ndi mam ma bi tagbe bé hala. Mankéé Hoskin a nkal le: “Hala a bé boñ ndék manut le me bé kwel ni i mut base nu ngéda a bi yip nwemel ni ngui kayéle me hoñol le léman i bi kwo ’isi, i bôô.”

Mut base a kal nye le: “Ke pôdôs i bôt ba ta bé bikristen.” Mankéé Hoskin a bi timbhe bé, ndi ngéda a bi kôm mbus, a kalba le: ‘Me nhoñol le mut me mpôdôs a ta bé kristen!’

Ngéda mut base nu a bé boñ mitin hilo hi bé noñ, a bi ke ni bisu i sol mankéé Hoskin. Mankéé Hoskin a nkal le: “A bi kal bôt le me bé mut bitembee nu tison ini i bé ngi bana, ni le ba bé lama nol me.” Ndi mankéé Hoskin a bi waa bé, a bi ke ni bisu i añle ngandak bôt ñañ nlam, ba emblege nye. A nkal le: “Me bé me ngwés me ntéé likalô nyoo ngandak. Ngim bôt i bé kal me le: ‘U mboñ nson Djob!’ Ba bé ti ki me i mam ma bé béda me.”

YIGIL YOÑ WEMEDE NI YIGIL I NDAP LIHAA

Inyu hôla bôt i tibil nok Bibel, Banigil Bibel ba bé pémés mambadga ni mandimbhe ma Bibel mu mbamble di nsébél nano le Réveillez-vous ! Mu mbamble u, ba bé léba mambadga ma Bibel inyu boñge ba wanda ma ma yé le bagwal ba nla wan ni bon bap. Bagwal ba bé le ba bat bon bap mambadga ma, ba hôla bo i léba mandimbhe ikété Bibel. Mambadga kiki bo “Bibel i gwé bikaat gwañen?,” ma bé niiga disii di mam inyu Bibel. Mape kiki bo “Baa hiki kristen i nlama bem ndééñga?,” ma bé kôôba boñge ba wanda i téé likalô ni makénd.

Mambadga ni mandimbhe ma Bibel ma bé yak inyu i bet ba bé nok Bibel loñge. Ba bé léba mandimbhe i Études des Écritures volume 1. Ngandak basoñgol i bi nigil ngandak mam ni njel mambadga ma, ndi ba bi legel le ba ga pémés ha bé mambadga ma. Inyuki?

KAAT MONDO!

Kaat ini le La Harpe de Dieu

Man lipep i het lisoñgol li yé

Bon ba mapep

Bilôk bikéé bi bé éga makoda bi bi yimbe le bôt ba bé ba gwé ngôñ i nigil Bibel pes yada mbus ipe. Inyu hala nyen ba bi pémés kaat ini le La Harpe de Dieu i sôñ Maye sép nwii 1921. I bet ba bi yoñ kaat mondo i ba bi nigil yo bomede. I gwigil bi bi bé hôla bôt i yi le Nyambe a bi bôn bôt ba binam niñ boga. Lelaa yigil i bé tagbe?

Ngéda ngim mut i bé i neebe kaat, ba bé ba ti nye man lipep nu a bé kal nye mambe mapep a bé lama añ mu kaat i. I sonde i bé noñ, ba bé ba éble nye man lipep ni mambadga inyu yom a bi añ mu kaat i. Man lipep nu a bé a pémés ño nkwel inyu sonde i noñ.

Yom kiki 12 sonde, i likoda li bé bebee ni nnigil Bibel li bé éble nye man lipep numpe. Batéé likalô ba ba bé la bé téé likalô li mandap ni mandap bon ba bé éble bôt i nya bon ba mapep i. Kiki hihéga, Anna K. Gardner, nu a yé i Millvale, i Pennsylvania, i Amérika, a nkal le: “Ngéda kaat ini le La Harpe de Dieu i bi pam, ba bi ti yo Thayle, mankéé nu muda nu a bé bôk, yak nye a bé lama éble bôt bon ba mapep hiki sonde.” Ngéda yigil i kaat i i bé i mal, mankéé nu likoda a bé a ke yuuga i mut nu inyu kéñbaha yi yé i Bibel.

Thayle Gardner a yii i kakbak

BÔLÔ I NGI YII

I lisuk li nwii, mankéé J. F. Rutherford a bi éble makoda momasôna léta. A bi kal mu le: “Nson u likalô di nyônôs nwii unu u nloo nson likalô di bi gwel nwii mi ntagbe.” Mbus, a kônde le: “Ngandak bôlô i ngi yii. Ni naña bôt bape i yoñ ngaba mu nson u.” Banigil Bibel ba bi noñ maéba ma. I nwii 1922, ba bi téé likalô ni makénd iloo kiki ngéda bisu.

Mawanda ma ma nkon bé woñi

Banigil Bibel ba bi éba gwéha lisañ li bôt, ba bi hôlna. Ba bé mawanda ma ma nkon bé woñi, ma ma “ngwééne ikété ndutu,” kiki di ntehe munu ñañ unu.—Bingéngén 17:17.

I ngwa um, hilo 31 hi sôñ Mpuye 1921, ba bi nol ngandak bôt i Tulsa, Oklahoma i loñ Amérika. Ba bi o manola ma jôl le “Massacre de la course de Tulsa.” Ba bi nol i bôt ba i ngéda ba bi ha ñindô wada i mok, ba ôm nye nsohi le a mbép muda nkana. Limut likeñi li, li bé loo 1 000 bakana li bi ke i jôs ndék miñindô, ba jo bisañ letee ba bol i Greenwood i homa miñindô mi bé yééne, bôt ba jôp ikété iloo 1 400 mandap ni bisabe ba bada gwom mu, ba ligis mandap ma ni bisabe. Ba bi kal le i bôt ba bi wo nyoo ba bé 36, ndi bôt ba bi lama wo nyoo bebee le 300.

Mankéé Richard J. Hill, nnigil Bibel wada nu a bé ñindô a yéénege i Greenwood a kal le: “I kôkôa i, di bééna likoda jés kiki lem. Ngéda likoda li bi mal, di nok ngaa i nlôs i ñemkété i tison i Tulsa. Ngaa i bi lôs hala letee ni i ngeñ di bi nañal.” Kekela i ngwa ngué, hilo 1 hi sôñ Hilônde, mbédgé i bi kônde ôbi. “Ngim bôt i bi lo i kal bés le ibale di sômbôl pei, di nlama hoo ke i ndap makoda makeñi i ngomin.” Jon mankéé Hill bo nwaa ni bon bap bo batan ba bi ke ba solop i ndap makoda makeñi i ngomin i Tulsa. Bisônda bi ngomin a bi ep i sôñgôô bisañ bi bi sôô bebee le 3 000 di miñindô mu ndap i, bôda ni bôlôm.

I nlélém ngéda, mankéé Arthur Claus nu a bé nkana, a bi yoñ makidik ma ngui. A kal le: “Ngéda me bi nok le bôt ba njôp i mandap i Greenwood, ba nibik ba lighak mo, me bi yoñ makidik i ke béñge liwanda jem, mankéé Hill inyu yi too a nke loñge.”

Arthur Claus a bi gwélél kaat ini le La Harpe de Dieu inyu niiga 14 boñge

Ngéda a bi bol yak mankéé Hill, a bi tehe mut a bé yééne ha ipañ, a bé a gwé ngaa. I mut nu yak nye a bé liwanda li mankéé Hill, a bé hoñol le Arthur a yé mu lôñ i bôt ba njo bisañ. A bi bat nye ni kiñ i ngii le: “Kii u mboñ hana?”

Arthur a nkal le: “Ibale me timbhe bé nye loñge, ki a bi ôm me ngaa. Me bi yis nye le me yé liwanda li mankéé Hill, me mbéna ki lo i mbai yé.” Arthur bo mut nu ba bi tat i ndap i loñge ngandak.

A bé a yii, Artur a nok le mankéé Hill a yé ndap makoda makeñi i ngomin ni lihaa jé. Ba bi kal Arthur le miñindô mi bé bé le mi nyodi nyoo ibabé bo i kôs kunde i Barrett, sônda ikeñi i i bé ñane wap. Arthur a kal le: “I boma i sônda ikeñi i i bé bé bun to ndék. Ngéda me bi yis nye le me bé sômbôl pémés mankéé Hill ni lihaa jé mu ndap makoda makeñi, a bi bat me le: ‘W’a yoñ ngéda ni bôt bana u tééda ki bo loñge?’ Me ntimhe nye ni maséé momasôna le ñ m’a boñ hala.”

Ngéda mankéé Arthur a bi kôs kunde, a ke ngwé ni ngwé mu ndap makoda makeñi. A unda sônda yada i bé nyoo kiki sônda ikeñi i bi sane, i sônda i i kal nye le: “Sônda ikeñi yomede mede yoñ i nsane pon! Baa u nyi le wen u yé mut bisu i pémés mut hana homa nunu? Ha nyen Arthur ni i sônda i ba bi ke i homa mankéé Hill a bé ni lihaa jé. Bobasôna ba jôp i litôa li Arthur, ba témb i mbai yap.

Mankéé Claus a bi jo sañ le yom ibe yo ki yo i boñ bañ mankéé Hill ni lihaa jé. Ñem ngui ni gwéha a bi éba bi bi lôôha tihba bôt bape. Arthur a kal le: “I mut a bé yééne ipañ Hill, nu a bi tat ndap yé ni me a bi kônde gwés Mbôgi Yéhôva. Bôt ba bi bôdôl yak gwés ñañ nlam inyule ba bi yimbe le mbagla i bé bé inyu jam li kôgôô, ipôla bagwélél ba Yéhôva, mut nye ki nye a bé hoñol bé le a nloo bôt bape.”

NKUM NTAT—INYU YIGIL