1. Ta kajjitõk eo me jemaroñ kajitũkin kõj make kake?

EWÕR ke iien kwõj inepata ñe kwõj l̦õmn̦ak kõn men ko repãd im̦aan me rej pojakin wal̦o̦k​—an naaj jeepepl̦o̦k kabuñ ko rewaan, an naaj Gog jãn Megog jino em̦m̦akũt, im ñe enaaj wal̦o̦k tarin̦ae eo etan Armagedon? Kwõnañin ke baj kajjitõk ippam̦ make, ‘Ñe enaaj jejjet iien eo, inaaj ke maroñ el̦l̦ã jãn men kein rekaamijak im dãpij wõt aõ tiljek?’ Ñe em̦õj am̦ kar jino bõk kain l̦õmn̦ak rot in, naan ko me Jesus ear kwal̦o̦ki me em̦õj jei ilo eoon eo ej pedpedin katak in remaroñ lukkuun jipañ. Jesus ear jiroñl̦o̦k ri-kal̦oor ro an: “Bũruomi en jab inepata. Kom̦win kwal̦o̦k ami tõmak.” (Jon 14:1) Ñe ekajoor tõmak eo ad, enaaj jipañ kõj ñan peran ñe jenaaj jelm̦ae men ko renaaj wal̦o̦k ilo raan ko rej pãd im̦aan.

2. Ewi wãween ad maroñ kõkajoorl̦o̦k tõmak eo ad, im ta ko jenaaj etali ilo katak in?

² Jemaroñ kõkajoorl̦o̦k tõmak eo ad ñan ad naaj maroñ kijenmej ium̦win mãlejjoñ ko repãd im̦aan ilo ad l̦õmn̦ak kõn wãween ad kõm̦adm̦õdi mãlejjoñ ak apañ ko jej iiooni kiiõ. Ñe jej bõk iien im l̦õmn̦ak kõn wãween ad em̦m̦akũt kõn mãlejjoñ ak apañ ko jej iiooni kiiõ, enaaj jipañ kõj ñan lale wãween ko ilo mour ko ad me jej aikuj in kõkajoore tõmak eo ad ie. Kajjojo iien jej maroñ kijenmej ium̦win juon apañ ak mãlejjoñ, tõmak eo ad ej kajoorl̦o̦k. Men in enaaj jipañ kõj ñan kijenmej ñe jenaaj iioon apañ ak mãlejjoñ ko repãd im̦aan. Ilo katak in, jenaaj etale emãn wãween ko me ri-kal̦oor ro an Jesus rar jelm̦aiki me rej kaalikkar bwe rar aikuj kal̦apl̦o̦k aer tõmak. Innem jenaaj etale wãween ad maroñ kijenmej ium̦win wãween ko reppen jej jelm̦aiki ilo raan kein me rej ãinl̦o̦kwõt wãween ko rar iiooni, im wãween an men kein maroñ kõpooj kõj ñan raan ko repãd im̦aan.

3. Ãinwõt an wal̦o̦k ilo Matu 6:30, 33, ta boin eo kõn tõmak me Jesus ear kaalikkare?

³ Ekkã an eo me ej bõran juon baam̦le kõn̦aan kabwe aikuj ko an  kõrã eo pãleen kab ajri ro nejin ikijjeen m̦õñã, nuknuk, kab jikin jokwe. Ejjab aolep iien epidodo ñan kõm̦m̦ane men in ilo tõre kein reppen. Jet iien, ewõr rũttõmak ro m̦õttad me rej luuji jerbal ko aer, im meñe rej kate er ñan kappok aer jerbal ak epen aer bar lo juon jerbal. Ro jet rar aikuj kããlõt ñan jab bõk juon jerbal me ejjab ekkar ñan juon Kũrjin. Ilo aolep wãween kein reoktak jãn doon me jemaroñ iiooni, jej aikuj in lukkuun tõmak bwe Jeova enaaj lukkuun lale bwe en wõr ak en bwe men ko baam̦le eo ad ej aikuji. Jesus ear kaalikkar men in ñan ri-kal̦oor ro an ilo kar Katak eo an Ioon Tol̦ Eo. (Riit Matu 6:30, 33.) El̦aññe jej lukkuun tõmak im lõke bwe Jeova eban kõjool ak el̦l̦o̦k jãn kõj, jenaaj maroñ l̦õmn̦ak wõt kõn men ko me jej aikuj l̦õmn̦ak kaki—men ko an Aelõñ eo. Ñe jej lo wãween an Jeova jipañ kõj kõn aikuj ko ad, men in enaaj kal̦apl̦o̦k ad tõmak bwe em̦ool an pãd im enaaj kajoorl̦o̦k tõmak eo ad.

4-5. Ta ko rar jipañ juon baam̦le ñan aer maroñ jelm̦ae apañ ak inepata ko ikijjeen aikuj ko aer?

⁴ L̦õmn̦ak kõn wãween an kar juon baam̦le ilo Venezuela lo wãween an kar Jeova jipañ er ke rar jelm̦ae inepata kõn aikuj ko aer. Ewõr kar juon iien me ro ilo juon baam̦le etan Castro rar maroñ kabwe aikuj ko aer jãn kar juon aer make jikin kallib. Ak tokãlik, juon kumi me ewõr bu ko ippãer rar bõk ijo jikier im booje er ñan etal jãn bwidej eo aer. Eo jemãn baam̦le eo, Miguel, ej ba: “Kiiõ kõmij bõk am mour jãn men ko kõm maroñ kaddeki ilo juon bwidej jidikdik me an bar juon armej me kõmij kõjerbale. Kajjojo raan m̦okta jãn aõ jinoe, ij jar im kajjitõk ippãn Jeova bwe en letok men ko kõmij aikuji ñan ilowaan juon raan.” Mour ebwe an pen ñan baam̦le in, bõtab kõn aer lukkuun tõmak bwe eo Jemãd me el̦ap yokwe ippãn ewõr an maroñ ñan lale im kõke aikuj ko aer kajjojo raan, men in ejipañ baam̦le in ñan keini aer pãd ilo kweilo̦k ko an eklejia im bõk kun̦aaer ilo jerbalin kwal̦o̦k naan. Rej likũt men ko an Aelõñ eo m̦oktata ilo mour ko aer, im Jeova ej kõke aikuj ko aer.

⁵ Ilo aolep iien kein rej pãd ilo wãween kein repen, Miguel im kõrã eo pãleen Yurai, rar l̦õmn̦ak wõt kõn wãween an Jeova lale im kõjparok er. Ewõr iien Jeova ear kõjerbal rũttõmak ro m̦õttaer ñan lil̦o̦k jet iaan men ko rej aikuji ak jipañ Miguel ñan pukot juon an jerbal me ekkar. Ilo iien ko jet, Jeova ear kõjerbal ra eo ñan jipañl̦o̦k er kõn jet iaan aikuj ko aer. Jeova ear jab kõjool ak el̦l̦o̦k jãn er ñan jidik. Tokjãn men in, rar lo wãween an baam̦le in aer kajoorl̦o̦k ak eddekl̦o̦k ilo tõmak. Ãlikin an ledik eo erũttotata nejierro etan Yoselin kwal̦o̦k kõn juon wãween me Jeova ear jipañ er kake, ear ba: “Elukkuun kõketak ilo ad lo ilo alikkar wãween an Jeova letok pein im jipañ. Ij watõke E ãinwõt juon m̦õtta eo me imaroñ likũt aõ kõjatdikdik ioon kõn mour e aõ.” Yoselin ear bar ba: “Apañ ak mãlejjoñ kein me kõmar jelm̦aiki ãinwõt juon baam̦le rar kõpooj kõm ñan apañ ak mãlejjoñ ko reppenl̦o̦k ilo raan ko repãd im̦aan.”

6. Ewi wãween am̦ maroñ kõkajoorl̦o̦k tõmak eo am̦ ñe kwõj iioon apañ kõn jããn ak on̦ããn mour?

⁶ Kwõj ke iioon apañ kõn jããn ak on̦ããn mour? El̦aññe aet, alikkar bwe tõre in ej juon iien epen ñan kwe. Meñe ãindein, ak kwõmaroñ kõjerbal iien in ñan kaddekl̦o̦k ak kõkajoorl̦o̦k tõmak eo am̦. Jar ñan Jeova im riiti naan ko an Jesus em̦õj  jei ilo Matu 6:25-34 im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kaki. Im l̦õmn̦ak kõn waanjoñak ko ilo raan kein me rej lukkuun kaalikkar bwe Jeova ej kõke aikuj ko an ro rej poub wõt kõn jerbal ko aer ñan E. (1 Kor. 15:58) Am̦ kõm̦m̦ane men in, enaaj kõkajoorl̦o̦k am̦ lõke bwe eo Jem̦am̦ ilañ enaaj jipañ eok ãinwõt an kar jipañ ro jet me rar iiooni men ko rej ãinl̦o̦kwõt men ko kwõj bar iiooni. Ejel̦ã ta ko kwõj aikuji, im ejel̦ã wãween an maroñ liwaj aikuj kein am̦. Ilo am̦ lo wãween an Jeova jipañ eok ilo mour eo am̦, men in enaaj kapenl̦o̦k ak kõkajoorl̦o̦k tõmak eo am̦ bwe kwõn maroñ naaj jel̦ã kijenmej ium̦win apañ ak mãlejjoñ ko rel̦l̦apl̦o̦k ilo raan ko rej pãd im̦aan.​—Hab. 3:17, 18.

7. Ekkar ñan Matu 8:23-26, ewi wãween an kar “juon l̦añ el̦ap” mãlejjoñe tõmak eo an ri-kal̦oor ro an Jesus?

⁷ Ke Jesus im ri-kal̦oor ro an rar iioon juon l̦añ ilo lom̦al̦o, Jesus ear kõjerbal iien in ñan jipañ ri-kal̦oor ro an ñan lo ia ko me rar aikuj in kal̦apl̦o̦k tõmak eo aer ie. (Riit Matu 8:23-26.) Ilo tõre eo ej l̦apl̦o̦k an nana l̦añ eo im ejino uwe dãn ilowaan wa eo, Jesus ej kiki im aenõm̦m̦an. Ke ri-kal̦oor rein me el̦ap aer lõl̦ño̦ñ rar ko̦ruji im kajjitõk ippãn bwe en lo̦mo̦o̦ren er, ear kauwe er ilo jouj im ba: “Etke enañin l̦ap ami mijak im dik ami tõmak?” Ri-kal̦oor rein me rar lukkuun lõl̦ño̦ñ ren kar kile bwe ewõr an Jeova maroñ ñan kõjparok Jesus im ro rej pãd ippãn jãn jorrããn. Kwõj ke loe ewi wãween ad maroñ katak jãn men in? Ñe ekajoor tõmak eo ad, men in emaroñ jipañ kõj ñan anjo̦ ak el̦l̦ã jãn jabdewõt ‘l̦añ ko rel̦l̦ap,’ emaroñ l̦añ ko me rej lukkuun wal̦o̦k ak l̦añ ko ilo kõkkar.

8-9. Ewi wãween an kar tõmak eo an Anel pãd ilo mãlejjoñ, im ta eo ear jipañe?

⁸ L̦õmn̦ak kõn wãween an kar kajoorl̦o̦k tõmak eo an juon jeid im jatid kõrã jãn Puerto Rico me ejjel̦o̦k rejetan etan Anel, ke ear kijenmej ium̦win juon mãlejjoñ epen. ‘L̦añ eo el̦ap’ me ear iioone ej juon lukkuun l̦añ ak jorrããn me ear wal̦o̦k. Ear jino wal̦o̦k men in ilo 2017 eo ke juon kõto el̦ap etan Hurricane Maria ear ko̦kkure m̦weo im̦õn Anel. Kõn wõt kõto in el̦ap, Anel ear luuji jerbal eo an. Ej ba: “Ilo kar aolep raan kein me rar lukkuun pen, ear lukkuun l̦ap aõ inepata. Bõtab iar katak ñan lõke Jeova ikijjeen jar im jab kõtl̦o̦k bwe inepata im eddodo kein ren kabbweer ak kabõjrak eõ.”

⁹ Anel ear kwal̦o̦k bar juon men me ear jipañe ñan an maroñ jelm̦ae wãween eo epen ear iioone​—pokake. Ej ba: “Aõ kar l̦oor naanin jiroñ im tõl ko jãn doulul eo, ear jipañ eõ ñan ineem̦m̦an wõt. Iar lo wãween an Jeova letok pein im jipañ ikijjeen naanin kõketak ko iar bũki ekoba kein jipañ ko jãn ro jeid im jatid.” Ear wõnm̦aanl̦o̦k wõt im ba: “Jeova ear letok men ko ij aikuji el̦apl̦o̦k jãn joñan eo imaroñ kar kajjitõk kake, im men in ear lukkuun kõkajoorl̦o̦k tõmak eo aõ.”

10. Ta eo kwõmaroñ kõm̦m̦ane ñe kwõj jelm̦ae “juon l̦añ el̦ap”?

¹⁰ Ewõr ke “juon l̦añ el̦ap” kwõj iioone ilo mour eo am̦? Bõlen emaroñ kitibuj wãween ko reppen rej wal̦o̦k itok wõt jãn juon jorrããn el̦ap me ear wal̦o̦k. Ak bõlen emaroñ juon l̦añ ak kõto ilo kõkkar, emaroñ ikijjeen an jab em̦m̦an ãjmour eo am̦ im ekõm̦m̦an am̦ lukkuun inepata im jaje kwõn et. Emaroñ wõr iien kwõj lukkuun inepata, ak jab kõtl̦o̦k bwe inepata kein kwõj jelm̦aiki ren kabõjrak  eok jãn am̦ kwal̦o̦k wõt am̦ lõke Jeova. Kwõn ruwaakl̦o̦k ñane ilo am̦ lukkuun jar jãn bũruom̦. Kõkajoorl̦o̦k tõmak eo am̦ ilo am̦ kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn iien ko remootl̦o̦k me Jeova ear jipañ eok ie. (Sam 77:11, 12) Kwõmaroñ lukkuun lõke bwe eban el̦l̦o̦k jãn eok​—eban el̦l̦o̦k jãn eok kiiõ, im ejjãmin el̦l̦o̦k jãn eok.

11. Etke jej aikuj jek ilo bũruod ñan pokake ro rej tõl kõj?

¹¹ Ta ko jet remaroñ jipañ eok ñan kijenmej ium̦win apañ ak wãween ko reppen? Ãinwõt an kar Anel ba, pokake. Katak ñan lõke ro me Jeova im Jesus rej lõke er. Ewõr iien, ro me kar jitõñ er ñan tõl kõj remaroñ letok naanin tõl ko me jejjab jab mel̦el̦e kõn unin ad aikuj l̦oori. Ijoke, Jeova ej kõjeraam̦m̦an ro rej pokake. Jej katak im jel̦ã jãn Naan ko an kab joñak ko an ri-karejar ro an retiljek, bwe pokake ej kõjparok mour. (Ex. 14:1-4; 2 Kro. 20:17) Bõk iien im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn joñak kein aer. Am̦ kõm̦m̦ane men in enaaj kal̦apl̦o̦k ak kõkajoorl̦o̦k kõn̦aan eo am̦ ñan rejetak laajrak ko an doulul eo an Jeova kiiõ im ilo naaj raan ko rej pãd im̦aan. (Hib. 13:17) Men in enaaj kõm̦m̦an bwe en ejjel̦o̦k unin ñan am̦ naaj mijak jorrããn ak l̦añ eo el̦apl̦o̦k me ej pojakin naaj wal̦o̦k.​—JK. 3:25, UBS.

12. Ewi wãween an Luk 18:1-8 kwal̦o̦k kõn wãween an tõmak im ad kwal̦o̦k kijenmej ium̦win jerbalin ekajet ko rejjab jim̦we ekkejell̦o̦k ippãn doon?

¹² Jesus ear jel̦ã bwe ekajet ko rejjab jim̦we ak jerbal ko rejjab jim̦we enaaj kar mãlejjoñe tõmak eo an ri-kal̦oor ro an. Ñan jipañ er bwe ren maroñ jelm̦ae ak jel̦ã kijenmej ium̦win wãween in, ear kwal̦o̦k juon waanjoñak me em̦õj je ilo bokin Luk. Ear kwal̦o̦k bwebwenato eo kõn juon kõrã emej l̦eo pãleen me ear jab bõjrak an akwel̦ap ñan juon ri-ekajet enana bwe en ekajete e ilo jim̦we. Kõrã in ear tõmak bwe an akwel̦ap enaaj tõprak. Ãliktata, ri-ekajet eo ear eo̦roñ an akwel̦ap. Ta eo jej katak jãn men in? Jeova ejjab juon eo ejjab jim̦we an ekajet. Kõn men in, Jesus ear ba: “El̦aññe ãindein, ta Anij eban jipañ ro ear kããlõt er im rej akwel̦ap ñane raan im boñ bwe en kwal̦o̦k ekajet jim̦we ñan er ke?” (Riit Luk 18:1-8.) Innem Jesus ear wõnm̦aanl̦o̦k im ba: “Ñe Nejin armej enaaj itok, enaaj ke lo jabdewõt en̦ ewõr an tõmak rot in ilo lal̦ in?” Ñe jej eñtaan kõn jerbalin ekajet ko rejjab jim̦we, jej aikuj in kam̦ool ak kaalikkar bwe ekajoor tõmak eo ad ãinwõt kõrã eo emej l̦eo pãleen ikijjeen ad kwal̦o̦k wõt ad meanwõd im kijenmej. Ñe ewõr ippãd kain tõmak rot in, jemaroñ lõke bwe ejjabto jãn kiiõ, Jeova enaaj em̦m̦akũt ikijjeed. Jej aikuj bareinwõt tõmak ilo kajoorin jar. Ewõr iien, emaroñ wõr uwaakin jar ko ad ilo wãween ko me jaar jab kõtmãne kaki.

13. Ewi wãween an kar jar jipañ juon baam̦le me ekar nana aer kõm̦m̦an ñan er?

¹³ L̦õmn̦ak kõn waanjoñak in an juon jeid im jatid kõrã etan Vero me ej jokwe ilo Congo (Democratic Republic of the Congo). Vero im l̦eo ippãn me ejjab pãd ilo tõmak kab ledik eo nejierro me 15 an iiõ, rar aikuj in ko jãn bukwõn eo rej jokwe ie ke juon kumi in rũttarin̦ae rar itõn ko̦kkure jikin eo aer. Ilo ial̦ eo aer ke rej ko, rar tõparl̦o̦k juon jikin me em̦õj bũl̦ake, im kumi in rũttarin̦ae ro rar kabõjrak er im kaamijak er im ba bwe renaaj kamej er. Ke Vero ear jino jañ,  ledik eo nejin ear kajjioñ kaenõm̦m̦ane ilo an kõl̦l̦aaj ainikien im jar im ãliji an kõjerbal etan Jeova ilo an jar. Ke ear m̦õj an jar, ri-tõl eo an kumi in rũttarin̦ae ro ear kajitũkini im ba, “Jiroñ, wõn ar katakin eok jar?” Ledik eo ear uwaak im ba, “Jinõ, jinõ ear kõjerbal joñak eo kõn kilen jar me epãd ilo Matu 6:9-13.” Im ri-tõl eo an kumi in rũttarin̦ae ro ear ba, “Jiroñ en̦, ilo̦k ippãn jinõm̦ im jem̦am̦ ilo aenõm̦m̦an, im Jeova Anij eo am̦ en kõjparok eok!”

14. Ta eo emaroñ mãlejjoñe tõmak eo ad, im ta eo enaaj jipañ kõj ñan ad maroñ kijenmej wõt?

¹⁴ Kain joñak rot kein rej katakin kõj ñan jab pere joñan aorõkin jar. Ak ta el̦aññe ejjab m̦õkaj am̦ lo uwaakin jar ko am̦ ak kar jab uwaaki ilo wãween ko rekabwilõñlõñ? Ãinwõt kõrã eo me emej l̦eo pãleen ilo waanjoñak eo Jesus ear kwal̦o̦ke, jab bõjrak jãn am̦ jar im lõke bwe Anij eo ad eban kõjool ak el̦l̦o̦k jãn eok, im bwe ilo iien eo ejejjet kab ilo jet wãween ko, enaaj uwaaki jar ko am̦. Wõnm̦aanl̦o̦k wõt ilo am̦ akwel̦ap ñan Jeova kõn jetõb kwõjarjar eo an. (Pil. 4:13) Keememej bwe m̦õttan wõt jidik, joñan an naaj kanooj in l̦ap an Jeova kõjeraam̦m̦an eok, kwõnaaj mel̦o̦kl̦o̦k men ko an iien ko remootl̦o̦k me kwaar eñtaan kaki. Ilo am̦ tiljek wõt im kijenmej ium̦win mãlejjoñ ko kõn wõt jipañ eo an Jeova, men in enaaj kõkajoor eok ilo raan ko repãd im̦aan.​—1 Pit. 1:6, 7.

15. Ãinwõt naan ko em̦õj jei ilo Matu 17:19, 20, ta apañ ak wãween ko reppen ri-kal̦oor ro an Jesus rar jelm̦aiki?

¹⁵ Jesus ear katakin ri-kal̦oor ro an bwe tõmak enaaj jipañ er ñan anjo̦ ak el̦l̦ã jãn men ko reppen. (Riit Matu 17:19, 20.) Juon iien, ri-kal̦oor ro an rar jab maroñ kadiwõjl̦o̦k juon jetõb ettoon meñe ilo kar iien ko jet rar maroñ kõm̦m̦ane men in. Ta kar bũraabl̦õm̦ eo? Jesus ear ba bwe ear aikuj l̦apl̦o̦k aer tõmak. Ear jiroñl̦o̦k er bwe el̦aññe ewõr ippãer joñan tõmak eo me rej aikuji, innem remaroñ kõm̦akũt apañ ak men ko reppen me rej ãinwõt tol̦ ko reutiej! Rainin, kõj bareinwõt jemaroñ iioon wãween ko reppen me ãinwõt ñe joñan aer lukkuun l̦ap, el̦ap jãn joñan ad maroñ kijenmej ium̦wier.

16. Ewi wãween an kar tõmak jipañ Geydi ñan an maroñ jelm̦aiki juon apañ el̦ap ekoba an kar lukkuun bũrom̦õj?

¹⁶ L̦õmn̦ak kõn waanjoñak in an juon jeid im jatid kõrã jãn Guatemala eta Geydi. Ke erro l̦eo pãleen etan Edi, rar ro̦o̦l jãn juon iien kweilo̦k, kar m̦an l̦eo ippãn im ear mej. Ewi wãween an kar tõmak eo an Geydi jipañe ñan kijenmej ilo iien in me ear lukkuun l̦ap an bũrom̦õj? Ej ba: “Jar ear jipañ eõ ñan jol̦o̦k aolep eddo ko aõ n̦a ippãn Jeova, im men in ear kõm̦m̦an aõ lo aenõm̦m̦an. Ij loe wãween an Jeova lale eõ ikijjeen baam̦le eo aõ im ro m̦õtta ilo eklejia eo. Aõ poub wõt ilo jerbal eo an Jeova ej kõmeraikl̦o̦k aõ metak ak bũrom̦õj, im ej jipañ eõ ñan lale wõt men ko an lowaan juon wõt raan im jab lukkuun inepata kõn men ko an ilju. Ãlikin aõ kar jelm̦aiki wãween in me iar iioone, iar katak bwe jekdo̦o̦n kain apañ ak mãlejjoñ rot eo me jemaroñ iioone ilo raan ko rej pãd im̦aan, ak inaaj maroñ jelm̦aiki ikijjeen jipañ eo an Jeova, Jesus, im doulul eo an Jeova.”

17. Ta eo jemaroñ kõm̦m̦ane ñe jej iioon wãween ko reppen me rej ãinwõt tol̦ ko reutiej?

¹⁷ Kwõj ke juon eo me ej bũrom̦õj ilo tõre in kõn juon eo ejitõnbõro ippam̦ me em̦õj an jako?  Bõk iien im kõkajoorl̦o̦k tõmak eo am̦ ilo kõjatdikdik eo kõn jerkakpeje eo ilo am̦ riiti bwebwenato ko ilo Baibõl̦ kõn ro rar jerkak jãn mej. Kwõj ke bũrom̦õj kõnke juon iaan ro uwaan baam̦le eo am̦ em̦õj an bukwel̦o̦k? Katak bwe kwõn maroñ kal̦apl̦o̦k am̦ lõke bwe wãween an Anij kauwe ej wãween eo me aolep iien ej make wõt em̦m̦antata. Jekdo̦o̦n kain apañ rot eo kwõj jelm̦aiki, ak kõtl̦o̦k bwe en juon iien epel̦l̦o̦k ñan am̦ maroñ kalõk ak kõkajoorl̦o̦k tõmak eo am̦. Lutõkl̦o̦k bũruom̦ ñan Jeova. Jab kamakeikl̦o̦k iaam̦, ak kwõn pãd epaake wõt ro jeim̦ im jatũm̦ ilo tõmak. (JK. 18:1) Bõk kun̦aam̦ ilo m̦akũtkũt ko me renaaj jipañ eok ñan kijenmej, meñe ilo iien ko kwõj kõm̦m̦ani, ej wõtlo̦k dãnnin kõmjaal̦al̦. (Sam 126:5, 6) Keini wõt am̦ pãd ilo iien kweilo̦k ko, jerbalin kwal̦o̦k naan, im am̦ riiti Baibõl̦ eo ippam̦ make. Im l̦õmn̦ak wõt kõn jeraam̦m̦an ko me Jeova em̦õj an kõpooji ñan eok. Ilo am̦ lo wãween an Jeova jipañ eok, tõmak eo am̦ ilo E enaaj eddekl̦o̦k ak kajoorl̦o̦k wõt.

18. Ñe kwõj kile juon wãween me em̦õjn̦o̦ tõmak eo am̦ ie, ta eo kwõmaroñ kõm̦m̦ane?

¹⁸ El̦aññe mãlejjoñ ko kwõj iiooni ak kwaar iiooni rej kaalikkar juon wãween me em̦õjn̦o̦ tõmak eo am̦ ie, jab ebbweer. Kwõn watõke bwe ej juon iien epel̦l̦o̦k ñan am̦ kõkajoorl̦o̦k tõmak eo am̦. Kwõn kajjitõk jipañ ilo am̦ kõjerbal ejja kajjitõk eo wõt me ri-kal̦oor ro an Jesus rar kwal̦o̦ke ke rar ba: “Kwõn jipañ kõm bwe en l̦apl̦o̦k ammim tõmak.” (Luk 17:5) Bareinwõt, kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn waanjoñak ko me ej kab m̦õj ad kõnono kaki ilo katak in. Ãinwõt Miguel im Yurai, keememej aolep iien ko me Jeova ear letok ak kõm̦m̦an ial̦an jipañ. Ãinwõt ledik eo nejin Vero im bareinwõt Anel, akwel̦ap ilo jar ñan Jeova, el̦aptata ilo iien ko kwõj iioone juon apañ el̦ap. Im ãinwõt Geydi, kile bwe Jeova emaroñ lewaj jipañ eo me kwõj aikuji ikijjeen baam̦le ko ad ak ro m̦õttad. Ñe kwõj kõtl̦o̦k bwe Jeova en jipañ eok ñan jelm̦ae apañ ak mãlejjoñ ko kwõj iiooni kiiõ, enaaj l̦apl̦o̦k am̦ lõke bwe enaaj jipañ eok ñan kijenmej ium̦win jabdewõt apañ ak mãlejjoñ ko me kwõmaroñ iiooni ilo raan ko repãd im̦aan.

19. Ta eo el̦ap an kar Jesus tõmak im lõke bwe enaaj wal̦o̦k, im ta eo kwõmaroñ lõke bwe enaaj wal̦o̦k?

¹⁹ Jesus ear kaalikkar wãween ak ia ko me ear dik tõmak eo an ri-kal̦oor ro an ie, bõtab ear jab pere bwe ikijjeen jipañ eo an Jeova, rein renaaj kar lo tõprak ak anjo̦ jãn apañ ak mãlejjoñ ko me renaaj kar iiooni tokãlik. (Jon 14:1; 16:33) El̦ap an tõmak bwe enaaj wõr juon jar el̦ap in armej me renaaj el̦l̦ã jãn eñtaan eo el̦ap me ej pojakin wal̦o̦k itok wõt jãn an kajoor tõmak eo aer. (Rev. 7:9, 14) Kwõnaaj ke uwaan rein me renaaj el̦l̦ã? Ikijjeen jouj eo el̦ap an Jeova, kwõnaaj uwaan rein el̦aññe kwõnaaj kate eok joñan wõt am̦ maroñ kiiõ ñan kaddekl̦o̦k im kõkajoorl̦o̦k tõmak eo am̦!—Hib. 10:39.