1. Ngimba ilalusyo liliku ili tubaghile ukwilalusya?

NGIMBA utubalilo tumo mukupasya linga mukwinong’onela ifindu ifi fikuya pakubombiwa mwalululu bo ukonangiwa kwa matchalichi ghabutungulu, ukusambukila kwa Gogi umwalafyale wa nkisu kya Magogi kangi nu bwite bwa Armagedoni? Ngimba mukwilalusya ukuti, ‘Linga ifindu ifyakutilisya fikubombiwa, ngimba nisakukindilila ukuya nulwitiko?’ Linga mwinong’onilepo isya malalusyo agha, isi Yesu ayobile m’masyu agha mu lemba agha ghali pa mutu uwa mu nkhani iyi ghabaghile ukubatula fiyo. Yesu ababulile abafundiwa bake ukuti: “Mungalalamukagha indumbula syinu. Amumwitikeghe itolo Kyala.” (Yoh. 14:1) Ulwitiko lwa maka lukuya pakututula ukwifimbilisya ku ndamyo isi tukuya pakwaghana nasyo nkyeni.

2. Ngimba tubaghile ukukasya bulebule ulwitiko lwitu kangi tukuya pakumanyila isyafiki mu nkhani iyi?

² Linga tukwinong’onela isi tukubomba pakabalilo aka twaghene ni ndamyo, tukuya pakumanya isi tubaghile ukubomba ukuti tukasyeghe ulwitiko lwitu. Linga tukwinong’onela isi tukuya pakumanya muno tubaghile ukubombela ukuti ulwitiko lwitu luyeghe lwamaka. Linga akabalilo kosa tukwifimbilisya ku ndamyo, ulwitiko lwitu lukuya lwamaka. Isi sikuya pakututula kangi ukuti tusafwanisye ukwifimbilisya ku ndamyo isi twisa kwaghana nasyo nkyeni. Mu nkhani iyi, tukuya pakuketa ifyakubombiwa 4 ifi fyanangisye ukuti abafundiwa ba Yesu balondiwagha ukuya nulwitiko lwamaka. Tukuya pakuketa kangi muno indamyo isi sibaghile ukutupalamasyila nanuswe amasiku agha.

3. Ukufwana na Matai 6:30, 33, ngimba fundo yiliku iyakuyoba isya lwitiko iyi Yesu ayilingenie kanunu?

³ Unnyambala ali nubudindo ubwakulonda ifindu ifyakulondiwa pa mbumba yake bo ifyakulya, ifyakufwala na malo ghakughona  unkasi na banake. Loli kukaya kupepe ukubomba isi nkabalilo ka ndamyo aka. Abakamu na balumbu bitu bamo imbombo simalike kangi nalinga bikughelaghela loli abene batikuyagha imbombo iyingi. Abangi bikukana ukubomba imbombo iyi yitikwitikisiwa ku Bakristu. Mfyakubombiwa fyosa ifi tukulondiwa ukunsubila Yehova ukuti ikuya pakututula pa bumi bwitu nukutupa ifi tukulondiwa. Yesu alingenie kanunu ifundo iyi ku bafundiwa bake bo ali pabufumusi bwa pakyamba. (Belenga Matai 6:30, 33.) Linga tuli nulusubilo losa ukuti Yehova atikuya pakutuleka, tukuya pakukindilila ukumbombela Yehova. Kangi linga tukuketa ukuti Yehova ikututula mwakumbili tukuya pakuseghelela ku myake kangi ulwitiko lwitu lukuya pakuya lwamaka.

4-5. Ngimba findu fiki ifi fyayitulile imbumba yimo iyi yapasyagha panongwa yakutoliwa ukufyagha ifindu ifi yalondiwagha?

⁴ Inong’onela isi syabombiwe ni mbumba yimo iya ku Venezuela iyi yapasyagha na muno yayagha pakufyaghila ifindu ifyakulondiwa pa bumi. Ku nyuma imbumba ya Castro yasyaghagha indalama isyakulila ifyakulya mwakubomba ubulimi. Loli ifigebenga fyabapokile ungunda wabo nukubabula ukuti baleke ukulimamo. Miguel, uyu yo tata wa mumbumba iyi atile: “Lino tukulima ungunda unnandi ughu tukwasima ku mundu yumo. Isiku lililyosa ngunsuma Yehova ukuti atupe ifi tukulondiwa pisiku ilyo.” Nalinga ukuti imbumba iyi yikwaghana ni ndamyo, loli yili nulusubilo ukuti Tata wabo walughano Yehova, ikuya pakubapa ifi bikulondiwa. Utubalilo tosa imbumba ya Castro yikufika pangomano isya kipanga nu kwingila mubufumusi. Abene bikubika ifindu ifya Bunyafyale pa malo aghakwanda pa bumi bwabo, kangi Yehova ikubapa ifi bikulondiwa.

⁵ Pakabalilo ka ndamyo aka, Miguel nu nkasi wake Yurai, bikwinong’onela fiyo muno Yehova ikubapwelelela. Utubalilo tumo, Yehova ikubatula ukwendela mu bakamu na balumbu ukuti babape ifindu fimo ifi bikulondiwa pamo ukuntula Miguel ukuti ayaghe imbombo. Utubalilo utungi, Yehova ikubatula ukwendela mubutuli ubu iofesi yikutupa ukuti bafyaghe ifindu ifi bikulondiwa. Yehova akabaleka. Ifyakukongapo fyake, abene bikuketa ukuti ulwitiko lwabo lwamaka fiyo. Bo baketile muno Yehova abatulile, umwanabo uwakwanda atile: “Syakukasya fiyo ukuketa muno Yehova ikututulila. Umwene mmanyani wangu kangi ndinulusubilo losa ukuti ikuya pakundula akabalilo kosa.” Kangi alyongelile atile: “Indamyo isi imbumba yitu yifimbilisye, sikututula ukuti twitendekesyeghe indamyo inywamu isya nkyeni.”

6. Ngimba mubaghile ukukasya bulebule ulwitiko lwinu linga mukusoba indalama isyakulila ifyakulondiwa pa bumi?

⁶ Ngimba mukwaghana ni ndamyo iyakusoba kwa ndalama? Linga mo muno siyilile aka kabalilo kapalapala kumyinu. Loli mubaghile ukubombela akabalilo aka ukukasya ulwitiko lwinu. Mwiputeghe kwa Yehova kangi mubelengeghe amasyu gha Yesu agha ghali pa Matai 6:25-34 nukwinong’onelapo. Inong’onela ififwanikisyo fya mmasiku agha ifi fikunangisya ukuti Yehova  ikubapwelelela aba bikubika ifindu fya bunyafyale pa malo ghakwanda. (1 Kor. 15:58) Ukubomba isi kukuya pakubatula ukuya nulwitiko ukuti bo muno Yehova abatulile abangi ikuya pakubatula nanumwe. Umwene asimenye isi mukulondiwa kangi amenye muno abaghile ukubatulila. Linga mukuketa muno Yehova ikubatulila lino sikuya pakubatula ukwifimbilisya kundanyo inywamu nkyeni.​—Haba. 3:17, 18.

7. Ukufwana na Matai 8:23-26, ngimba umbelo uwamaka waghelile bulebule ulwitiko lwa bafundiwa?

⁷ Bo Yesu na bafundiwa bake bakwelile mwiboti, umbelo uwamaka wasambwike. Yesu abombile ikyakubombiwa iki ukuti abatule ukumanya ukulondiwa ukwakuya nulwitiko ulwamaka. (Belenga Matai 8:23-26.) Umbelo ughu wali wamaka fiyo kangi amayigha gha mwasumbi ghapangisyagha ukuti amisi ghingileghe mwiboti loli Yesu alambalele kanunu itolo. Panongwa yakuya nubogha abafundiwa bake balinkundembusya Yesu nukunsuma ukuti abapok. Umwalafyale abalalusisye ukuti: “Muli bogha fiki, mwe balwitiko ulupepe umwe?” Abafundiwa aba balondiwagha ukumanya ukuti Yehova ayagha pakumfighilila Yesu pampene na bene. Ngimba tukumanyilapo isyafiki? Ulwitiko ulwamaka lubaghile ukututula ukwifimbilisya ku ndamyo inywamu isi sibaghile ukuboneka bo umbelo uwamaka.

8-9. Ngimba ulwitiko lwa Anel lwagheliwe bulebule kangi findu fiki fyalintulile?

⁸ Inong’onela muno Anel, umulumbu uyu akaya pabweghi uwa ku Puerto Rico, anangisyile ulwitiko lwa maka panongwa ya kwifimbilisya ku ndamyo. Indamyo isi aghanagha nasyo syafwene itolo numbelo uwamaka. Indamyo iyi yalyandile mu 2017 bo umbelo uwa maka uwa Hurricane Maria ghonangile inyumba ya Anel. Panongwa ya mbepo iyi, imbombo yalim’malikile. Anel atile, “Pakabalilo ka ndamyo aka, natamiwagha fiyo na minong’ono, loli naketile ukulondiwa kwakunsubila Yehova ukwendela ndwiputo nu kuleka ukwitikisya ukuti aminong’ono ghandolesye ukubomba isi nalondagha.”

⁹ Anel ayobile kangi ukuti, ukupilikila kwalintulile ukuti ifimbilisye ku ndamyo. Umwene atile: “Ukukonga ubulongosi ubwakufuma ku gulu lya Yehova kwalindulile ukuti ngindilileghe ukunangisya ubololo. Yehova alindulile ukwendela mu bakamu na balumbu. Abene balingasisye kangi balimbele ifindu ifi nalondiwagha pa bumi.” Umwene alyongelile ukuti: “Yehova alimbele ifindu fingi na ifi ngalinsumilepo kangi ulwitiko lwangu lwali lwamaka fiyo.”

10. Ngimba mukulondiwa ukubomba isyafiki linga mukutamiwa panongwa ya ndamyo inywamu?

¹⁰ Ngimba mukwaghana ni ndamyo inywamu pa bumi bwinu? Lumo mukutamiwa panongwa ya ngozi sya kipeliwa. Pamo mukutamiwa nububine ubunywamu ubu bukubapangisya ukuti muweghe amaka kangi mutikumanya ikyakubomba. Utubalilo tumo mubaghile ukutamiwa na minong’ono loli komma ukwitikisya aminong’ono agha ukuti ghabatolesye ukunsubila Yehova. Musegheleleghe kumyake ukwendela ndwiputo.  Mukasyeghe ulwitiko lwinu mwakwinong’onela muno Yehova abatulilagha kunyuma. (Sal. 77:11, 12) Mukulondiwa ukuya nulusubilo losa ukuti Yehova atikuya pakubaleka.

11. Nongwa yafiki tukulondiwa ukukindilila ukubapilikila aba bikulongosya?

¹¹ Ngimba findu fiki ifingi ifi fibaghile ukubatula ukuti mwifimbilisyeghe ku ndamyo? Bo muno Anel ayobile, tukulondiwa ukuya bakupilikila. Mubasubileghe abandu aba Yehova na Yesu bikubasubila. Utubalilo tumo, aba basaliwe ukuti batulongosyeghe babaghile ukutupa ubulongosi ubu tukabaghila ukukolelana nabo. Loli Yehova ikubasaya fiyo aba bikupilikila. Tukumanya ukufuma M’masyu ghake isi syabombiwe ku babombi abasubiliwa aba bapilikilagha namuno syabatulile ukuti bapone. (Kuso. 14:1-4; 2 Syambu. 20:17) Mukongeghe ififwanikisyo ifi. Ukubomba isi, kukuya pakubatula ukuti mukongeghe ubulongosi ubwakufuma ku gulu lya Yehova lino na nkyeni. (Hib. 13:17) Isi sikuya pakubatula ukuti mungatilagha ubutolwe ubukulumba ubu bukuya pakubombiwa mwalululu.—Mbu. 3:25.

12. Ngimba ilemba lya Luka 18:1-8 likunangisya ukukolelana kuliku uku kulipo pakati pa kuya nulwitiko nu kwifimbilisya ifindu ifisita bugholofu?

¹² Yesu asimenye ukuti ifindu ifisita bugholofu fyayagha pakughela ulwitiko lwa bafundiwa bake. Ukuti abatule ukwifimbilisya, umwene ababulile ikifwanikisyo iki kikwaghiwa mwibuku lya Luka. Yesu ababulile inkhani iya nkikulu umfwilwe uyu alinsumile undongi ukuti andongele inongwa yake mbugholofu. Umwene ali nulusubilo losa ukuti ikuya pakuntula linga ikukindilila ukunsuma. Ukufuma apo, undongi apilike isi asumile. Ngimba tukumanyilapo isyafiki? Yehova akaya nsitabugholofu. Yonongwa yake Yesu atile: “Kali Kyala atisakubalongelagha abasaliwa bake aba bikulila kumyake pamusi na pakilo?” (Belenga Luka 18:1-8.) Kangi alyongelile atile: “Napa bo siye bunobuno, Nnyamundu bo ikwisa, kali isakulwaghamo ulwitiko nkisu?” Linga bikutubombela ifindu ifisita bugholofu, tukulondiwa ukunangisya ubololo kangi nulwitiko lwamaka bo unkikulu umfwilwe. Panongwa yakuya nulwitiko ulu, tubaghile ukuya nulusubilo losa ukuti mwalululu Yehova ikuya pakubombapo simo. Kangi tukulondiwa ukusubila ukuti ulwiputo lwamaka fiyo. Utubalilo tumo inyiputo syitu sibaghile ukwamuliwa mu njila iyi tukaghulilagha.

13. Ngimba ulwiputo lwayitulile bulebule imbumba yimo iyi bayibombelagha ifindu ifisita bugholofu?

¹³ Inong’onela ikifwanikisyo kya mulumbu Vero, uyu ikwikala ku Democratic Republic of the Congo. Vero, nundume wake uyu akaya Nketi numwanabo undindwana uwa fyinja 15 basokilemo nkaya kabo aka kanyakiwe na basilikali. Bo bali mu njila, abasilikali babimisye nukubatetemesya ukuti bikuya pakubaghogha. Bo Vero andile ukulila, umwanake alyandile ukumbatamisya mwakwiputa nukuyoba ingamu ya Kyala ndwiputo. Bo amalile ukwiputa, unkulumba wa kagulu kabasilikali alalusisye atile,  “We ndindwana, yonani akumanyisye ukwiputa?” Umwene alyamwile atile, “Yo mama wangu, mwakubombela ikifwanikisyo iki kili pa Matai 6:9-13.” Unkulumba wabasilikali uyu atile, “We ndindwana, wende kanunu nabapapi bako kangi Yehova Kyala wako akufighilile.”

14. Ngimba findu fiki fibaghile ukughela ulwitiko lwitu, kangi findu fiki fibaghile ukututula ukwifimbilisya?

¹⁴ Ikifwanikisyo iki kikutukumbusya ukuti tungibwagha ukulondiwa kwa lwiputo. Loli bule linga inyiputo syinu sitikwamuliwa mwanakalinga kangi mu njila iyi mwalondagha? Mwakufwana itolo nunkikulu umfwilwe uwa nkifwanikisyo kya Yesu, nanumwe mukindilileghe ukwiputa, muyeghe nulusubilo losa ukuti Kyala atikuya pakubaleka kangi ukuti ikuya pakwamula ulwiputo lwinu. Mukindilileghe ukunsuma Yehova ukuti abape mbepo wake mwikemo. (Filip. 4:13) Mukumbukeghe ukuti Yehova ikuya pakubasaya fiyo nukwibwa indamyo syosa isi mukwaghana nasyo. Linga mukwifimbilisya ku ndamyo panongwa yabutuli bwa Yehova, mukuya pakuya bamaka nukwisa kufwanisya ukwifimbilisya indamyo isya nkyeni.​—1 Pet. 1:6, 7.

15. Ukufwana na Matai 17:19, 20, ngimba ndamyo siliku isi abafundiwa ba Yesu baghanagha nasyo?

¹⁵ Yesu abamanyisye abafundiwa bake ukuti ulwitiko lubaghile ukubatula ukulimbana ni ndamyo. (Belenga Matai 17:19, 20.) Pakyakubombiwa kimo, abene batoliwe ukusosya imbepo inyali nalinga ukuti kunyuma bafwanisyagha. Ngimba indamyo yali yo yiliku? Yesu alingenie ukuti abene balondiwagha ukuya nulwitiko ulwamaka. Umwene ababulile ukuti, linga bali nulwitiko ulwamaka babaghile ukufwanisya ukusemesya ikyamba iki kibaghile ukuboneka ukuti kinywamu. Amasiku agha, tubaghile ukwaghana ni ndamyo isi sibaghile ukuboneka ukuti tukabaghila ukwifimbilisya.

16. Ngimba ulwitiko lwalintulile bulebule Geydi ukwifimbilisya bo undume wake aghoghiwe?

¹⁶ Inong’onela ikifwanikisyo kya Geydi, umulumbu uwa ku Guatemala. Undume wake, Edi, aghoghiwe bo bikughomokela kukaya ukufuma ku ngomano isya kipanga. Ngimba ulwitiko lwa Geydi lwalintulile bulebule ukuti ifimbilisye ikitima? Umwene atile: “Ulwiputo lundulile ukuti numbule Yehova syosa isi ngwiyaya nasyo, isi sindulile ukuti niye nulutengano ulwa mundumbula. Nguketa muno Yehova ikumbwelelela ukwendela mu ba mu mbumba yangu na bamanyani ba ku kipanga. Ukwiyipa fiyo pakumbombela Yehova, kundulile ukuti ningayagha nikitima kangi ningiyayagha fiyo. Panongwa yakwaghana ni ndamyo iyi, indamyo yiliyosa iyi mbaghile ukwaghana nayo nkyeni, nisakufwanisya ukwifimbilisya nubutuli bwa Yehova, Yesu ni gulu.

17. Ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki linga tukwaghana ni ndamyo iyi yili bo ikyamba?

¹⁷ Ngimba tuli nikitima panongwa ya nifwa iya nganiwa witu uyu afwile? Mukasyeghe ulwitiko lwinu mwakwinong’onela isya lusubilo ulwa kusyuka mwakubelenga inkhani isya mu Baibolo isya aba basyukile ukufuma ku bufwe. Ngimba  muli nikitima panongwa yakuti umundu uwa mu mbumba yinu epusiwe nkipanga? Mumanyileghe ukuti musyaghanie ukuti utubalilo tosa ulufundo lwa Yehova lo lununu. Kisita kwinong’onela isya ndamyo yiliyosa iyi mukwaghana nayo, muketeghe ukuti lusako ulwakuti mukasye ulwitiko lwinu. Mumbuleghe Yehova muno mukwipilikila. Komma ukwipaghula, m’malo mwake mukindilileghe ukuya pabupipi na bakamu na balumbu. (Mbu. 18:1) Mubombeghe ifindu ifi fibaghile ukubatula ukwifimbilisya nalinga ukuti utubalilo tumo mukwinong’onela isi mwalyaghene nasyo. (Sal. 126:5, 6) Mukindilileghe ukubuka kungomano, ukufumusya, nukubelenga Ibaibolo. Kangi mukindilileghe ukwinong’onela ifindu ifinunu ifi Yehova afingile ukubapa nkyeni. Linga mukuketa muno Yehova ikubatulila, ulwitiko lwinu kumyake lukuya pakuya lwamaka.

18. Linga musyaghenie ukuti ulwitiko lwinu lukaya lwamaka, ngimba mubaghile ukubomba isyafiki?

¹⁸ Linga indamyo isi mwalyaghene nasyo pamo isi mukwaghana nasyo, sikunangisya ukuti ulwitiko lwinu lukaya lwamaka, mungawagha amaka. Isi sikubapa ulusako ulwakuti mukasye ulwitiko lwinu. Nanumwe musumeghe isi abatumiwa ba Yesu basumile. Abene batile: “Ulitongelapo ulwitiko.” (Luka 17:5) Kangi mwinong’oneleghe ififwanikisyo ifi tuyobesenie mu nkhani iyi. Mwakufwana itolo na Miguel na Yurai, mukumbukeghe akabalilo kosa aka Yehova ikubatula. Mwakufwana itolo na Anel numwana undindwana uwa Vero, akabalilo kosa mwiputeghe kwa Yehova, fiyofiyo linga mwaghene ni ndamyo inywamu. Kangi mwakufwana itolo na Geydi, mumanye ukuti Yehova abaghile ukubatula ukwendela mu ba mumbumba pamo abamanyani binu. Linga mukwitikisya ukuti Yehova abatule ukwifimbilisya ku ndamyo, mubaghile ukuya nulusubilo losa ukuti umwene ikuya pakubatula ukwifimbilisya ku ndamyo syosa isi mukuya pakwaghana nasyo nkyeni.

19. Ngimba lusubilo luliku ulu Yesu ali nalo, kangi umwe mubaghile ukuya nulusubilo luliku?

¹⁹ Yesu abatulile abafundiwa bake ukuketa apa bikulondiwa ulwitiko ulwamaka loli umwene akakayikilagha ukuti nubutuli bwa Yehova bisakufwanisya ukwifimbilisya ku ndamyo isya nkyeni. (Yoh. 14:1; 16:33) Umwene ali nulusubilo losa ukuti ulwitiko lwamaka lwisakubatula aba kilundilo ikikulumba ukuti basapone pabutolwe ubukulumba. (Ubuset. 7:9, 14) Ngimba mwisakuya yumo mwa bandu aba? Nubutuli bwa Yehova mubaghile ukwisa kuya yumo mwa bandu aba, fiyofiyo linga mukubomba kilikyosa lino ukuti mukasye ulwitiko lwinu.—Hib. 10:39.