1. Ka akaa nyi nahan se fatyô u henen sha mini?

KA WEA hen sha akaa a ica ia gba ga tsô aa er ne, er mtim u kwaghaôndo u aiegh man num u Gogi u Magogi kua ityav mbi Armagedon nahan, ishima i nyian wee? Alaghga ka u pine wer, ‘Me fatyô u lun a jighjigh u nan wam her taveraa hen shighe u akaa a cieryol ne aa lu eren la kpa?’ Aluer u ngu henen sha akaa ne nahan yô, de se time sha kwagh u Yesu ôr ken ivur i ngeren ne a har sha mi la, nahan a wase u kpishi. Yesu yange kaa a mbahenen nav ér: “Ishima i de nyian ne ga. Na nen Aôndo jighjigh.” (Yoh. 14:1) A lu nyi je i lu va eren ken hemen kpa, aluer se mba a jighjigh u nan taveraa yô, se tenger ga.

2. Se er nan ve jighjigh u nan wase una seer taver, man ka nyi se lu timen sha mi ken ngeren nee?

² Aluer se hen sha kwagh u ka se er shighe u se tagher a akaa a karen jighjigh u nan wase la yô, se fa kwagh u se er ve jighjigh wase una seer taver yô. Se fa akaa a i gbe u se seer lun a jighjigh u nan sha mi la jighilii. Hanma shighe u zayol a te sha a vese kpa se taver ishima yô, jighjigh wase una seer taver. Kwagh ne una wase se u va taver ishima ken hemen shighe u mbamzeyol vea va yô. Ken ngeren ne, se lu timen sha mbamzeyol unyiin mba mbahenen mba Yesu tagher a mi ve, gba u vea seer lun a jighjigh u nan yô. Shi se time sha igbenda i se fatyô u taver ishima shighe u se tagher a mbamzeyol mbara nyian yô, man er kwagh la una wa se ago iyol sha akaa a aa va er ken hemen la kpaa yô.

3. Kwagh u Yesu ôr ken Mateu 6:30, 33 la wase se u fan nyi?

³ Orya ka nan soo ér nana lu a ijiir i tsan i injaa sha ci u tsombor u nan, shi kwaghyan man akondo a de banen ga. Kpa ken ashighe a ican ne, ka i taver u kwagh a lu nahan shighe ugen. Anmgbianev asev mbagenev kera mba a tom ga. Shin er ve lu keren ityom kpoghuloo nahan je kpa, mba zuan a tom ga.  Mbagenev gba u vea venda ityom i i doo sha ci u Mbakristu ga la. Shighe u akaa ne a er se yô, gba u se na jighjigh taveraa ser Yehova una na se akaa a i gbe u se lu a mi sha ci u tsombor wase la. Yesu yange pase mbahenen nav kwagh ne wang ken Ityesen i sha Uwo la. (Ôr Mateu 6:30, 33.) Aluer se na jighjigh taveraa ser Yehova una undu se ga yô, se za hemen u hemban veren ishima sha akaa a Tartor. Shi se nengen er Yehova a lu wasen se sha akaa a a ban se la yô, una seer doon se ishima shi se seer nan un jighjigh.

4-5. Ka nyi yange i wase tsombor ugen shighe u taver u u zuan a akaa a iyolough a yange ban u laa?

⁴ Nenge ase er Yehova yange wase tsombor ugen ken tar u Venezuela, shighe u taver tsombor la u zuan a akaa iyolough a yange ban u la yô. Hen shighe ugen la, tsombor u orgen, iti na ér Castro, lu a sule ve kpôô kpôô, u ve yaren her yô. Lu sha sule la ve zuan a inyaregh ki nengen sha iyol ve ye. Tsô ior mbagen za mough a ugbuuka va ngohol inya i ve kahan sule her la. Kwagh ne na yô, tsombor na mough undu inya ve shon. Ter na Miguel kaa ér: “Hegen se mba kahan sule hen an-inya u cuku u se sôn orgen yô, nengen sha iyol yase. Hanma iyange ka mea nder yô, m er msen hen Yehova mer a na se kwagh u a ban se ken iyange la yô.” Uma taver tsombor u Castro hegen kpishi, kpa er ve ne jighjigh taveraa ér Ter wase u se doo un ishima la una fatyô u nan ve akaa a a ban ve la ayange ayange yô, tsombor ne ngu zan mbamkombo mba tiônnongo hanma shighe shi duen kwaghpasen. Ve hemba veren ishima sha u eren akaa a Tartor ken uma ve, a akaa agen cii. Shi Yehova ngu nan ve akaa a a ban ve la.

⁵ Miguel vea kwase na Yurai yange ve hemba veren ishima sha gbenda u Yehova lu nengen sha a ve la, er ve lu ken ican ne. Ashighe agen Yehova ka a tindi anmgbian nan za na ve iwasen akuma akuma, shin nan wase Miguel a ker tom u una fatyô u eren yô. Ashighe agen di yô, Yehova ka a wase ve ve zua a akaa a ban ve la sha ikyev i afishi a branci. Yehova undu ve ma shighe môm ga. Kwagh ne na yô, ve nenge er tsombor ve u seer lun a jighjigh u nan yô. Wan ve u kwase u hiihii la iti na ér Yoselin, yange pase er Yehova wase ve kwagen la, been yô, a kaa ér: “Saan mo iyol kpishi u nengen er Yehova a lu wasen se yô. M nenge mer ngu ijende yam i me fatyô u suur sha a na ken uma wam cii.” Shi a kaa ér: “Er tsombor wase u taver ishima shighe u mbamzeyol ve te sha a vese ne yô, kwagh la wa se ago iyol u va taver ishima ken hemen, shighe u mbamzeyol mba hemban vihin vea va yô.”

6. Shighe u ican i inyar i gbe u yô, u er nan ve u seer nan Aôndo jighjigh?

⁶ Ican i inyar gba u waa? Aluer ka nahan yô, uma taver we hen shighe ne. Kpa fa wer, er mbamzeyol ou ve lu la cii kpa, u fatyô u eren akaa a aa wase u u seer nan Aôndo jighjigh yô. Er msen hen Yehova shi ôr mkaanem ma Yesu ma i nger ken Mateu 6:25-34 la, shi hen sha mi. Hen sha kwagh u ior mbagenev sha ayange a ase ne, mba kwagh ve a tese ér Yehova koson mba ve we ityough u eren un tom la yô. (1 Kor. 15:58) U er nahan yô, u seer lun a  jighjigh u nan wer, er Teru u sha la a vande wasen mbagenev ken imba mlu wou la nahan, kape we kpa una wase u vough je la. A fa akaa a a ban u la cii, shi a fa gbenda u una na u a kpaa. U nengen er Yehova a lu wasen we la yô, u seer nan un jighjigh, sha er u va tagher a atsan a hemban vihin ken hemen kpa, u fatyô u taver ishima yô.—Hab. 3:17, 18.

7. Mateu 8:23-26 kaa ér, “zegeuraahumbe” yange kar jighjigh u nan u mbahenen nena?

⁷ Zum u zegeuraahumbe za kohol mbahenen mba Yesu ken atô u zegemnger yô, Yesu wase ve u kaven er i gbe u vea seer nan Yehova Aôndo jighjigh yô. (Ôr Mateu 8:23-26.) Er zegeuraahumbe ne lu kpianger a mngerem haan shin tso la, Yesu yav gba mnyam. Mbahenen mba mciem gba ve iyol la mba za nderen un mba kaan a na ér a yima ve yô, Ter pine ve teghelee ér: “Er nan ve ne lu cian yum nahana? Jighjigh wen u nan vese ga tsôô!” Mbahenen mba cian kwagh mbara yange ma ve fa je ér Yehova una kura Yesu kua ior mba ve lu vea na la cii, kwagh a er or ga. Ka nyi se hen ken kwagh ne? Aluer se na Aôndo jighjigh taveraa yô, se fatyô u taver ishima shighe u se tagher zegeuraahumbe kpôô kpôô, shin nyityô zayol u a te sha a vese er ka zegeuraahumbe nahan cii.

8-9. Anel yange tagher a kwagh u karen jighjigh na nena, man ka nyi yange i wase unu?

⁸ Nenge ase er anmgbian u kwase u lun kwav ken tar u Puerto Rico, iti na ér Anel, yange taver ishima shighe u nyôr ken zayol u vihin tsung ve, kwagh la wase un seer nan Aôndo jighjigh yô. Yange tagher a “zegeuraahumbe” kpôô kpôô. Zayol na ne yange hii ken inyom i 2017, shighe u zegeuraahumbe u i yer ér Hurricane Maria la vihi ya na yô. Shi zegeuraahumbe la yange u na yô, kera lu a tom ga. Anel kaa ér: “Yange ishima nyian mo hen shighe u ican ne. Kpa m hen u suur sha Yehova sha u eren msen hen a na. M de mer ishimanyian i yangem u eren kwagh u i gbe u me er ga.”

⁹ Anel shi kaa ér kwagh ugen u yange wase un u taver ishima ken ican la yô, lu u ungwan kwaghwan. A kaa ér: “Er m lu dondon kwaghwan u nongo u Yehova yô, kwagh la wasem m lu a jighjigh u nan wam her taveraa. Yange m nenge er Yehova lu wasen mo sha ishimataver i m lu zuan a mi ken Bibilo, kua iwasen i anmgbianev asev lu tindin se a mi la yô.” Shi a kaa ér: “Yehova yange a nam kwagh je i hemba kwagh u m sôn un yô. Kwagh la na yô, m seer nan un jighjigh.”

10. Aluer u ngu yan ican a zayol u “zegeuraahumbe” yô, ka nyi u fatyô u erene?

¹⁰ U ngu yan ican a zayol u ‘zegeuraahumbee’? Alaghga u ngu yan ican sha ci u zegeuraahumbe shin tar tenger shin mngerem sar avenge vihi u akaa. Gayô, alaghga a lu zegeuraahumbe u sha injakwagh, er icôronuange i u ye ican a mi zan zan i tume u iyol, shi u kera fe kwagh u u er ga nahan. Alaghga ashighe agen ishima ia nyian we, kpa mayange de deen wer ishimanyian i yange u u suur sha Yehova ga. Kporom hen Yehova sha u eren msen hen a na, pasen un er i lu u ken ishima la jighilii.  Hen sha igbenda i Yehova a vande wase we la, nahan seer nan un jighjigh. (Ps. 77:11, 12) Na jighjigh wer Yehova una undu u mayange ga, hegen kua ken hemen cii.

11. Gba u se taver ishima se dondon kwaghwan u mba ve hemen hen atô wase la sha ci u nyi?

¹¹ Ka nyi igen kpa ia wase u u taver ishima sha shighe u icana? Ka u ungwan kwaghwan, er Anel a kaa nahan. Hen u suur sha kwaghwan u mba Yehova kua Yesu ve ne ve jighjigh la. Ashighe agen yô, mba i tsua ve ve lu hemen hen atô wase mban vea kaa ér se er ma kwagh, kpa se nenge kwagh shon beelee. Nahan kpa, ka sea ungwan kwaghwan yô, Yehova a wase se. Mkaanem ma Aôndo kua akaa a a er mbacivir un sha mimi la wase se u fan ser ior ka vea dondon kwaghwan yô, kwagh la a war uma ve. (Eks. 14:1-4; 2 Kron. 20:17) Hen sha kwagh u amba la. Aluer u er nahan yô, ishima ia hemba taver we u dondon gbenda u nongo u Yehova u eren kwagh la, hegen kua ken hemen. (Heb. 13:17) Nahan ityôkyaa ia kera lu i u cia zegeuraahumbe u hemban cii, u ica ia gba ga tsô una va la ga, ka zegecan je la.—Anz. 3:25.

12. Luka 18:1-8 tese ér, shighe u i lu nzughul a vese yô, jighjigh u nan una wase se u taver ishima nena?

¹² Yesu yange fa je ér a nzughul a mbahenen nav, nahan kwagh la una kar jighjigh ve. Man kwagh u una wase ve u taver ishima her yô, yange tese ve ikyav ken kwaghôron na u i nger ken takeda u Luka la. Yesu ôr ve kwagh u kwasecôghol ugen u zer zamber a orjir u mimi ga, ér a kure un ijir sha mimi yô. Kwase la na jighjigh ér aluer un za orjir la iyol gbem, un gba uwer ga yô, una va lumun u wasen un. Ken masejime yô, orjir shon va ungwa zamber na la. Ka nyi se hen ken kwagh ne? Yehova nzughul a or ga. Sha nahan yô, Yesu kaa ér: “Man gema mba Aôndo a tsough ve, mba ve vaan ve yer un tugh man atetan, shi a lu wan ishima a ve la ve, una kera ôr ve ijir sha mimi ga yee?” (Ôr Luka 18:1-8.) Yesu shi kaa ér: “Zum u Wan u or una va la, una zua a imba jighjigh u nan ne shin tar je kpa?” Shighe u i lu nzughul a vese yô, a gba u se tese ser se mba a jighjigh u nan sha u taver ishima shi gban uwer ga, er kwasecôghol la nahan. Aluer se mba a imba jighjigh u nan la yô, se na jighjigh ser Yehova una ngôôr eren kwagh sha ci wase ga. Shi gba u se na jighjigh ser msen ngu a tahav kpishi. Kpa ashighe agen Aôndo una ungwa msen wase er se ver ishima la ga.

13. Msen yange wase tsombor ugen shighe u i lu nzughul a u la nena?

¹³ Nenge ase kwagh u yange er anmgbian u kwase ugen ken tar u Democratic Republic of the Congo yô, iti na ér Vero. Yange ushoja va ityav hen ijiir ve, nahan gba u un vea nom na u a civir Yehova ga yô, kua wan ve u kwase u lun anyom 15, vea yevese vea due. Er ve lu yemen la, ve za tagher a ushoja mbagenev mba ve yisa gbenda yô. Ushoja mbara soo ér ve kar ga, shi ve lu kaan ér vea wua ve. Vero ngur vaan yô, wan na u kwase maa gba eren msen taver taver yilan iti i Yehova, ér i de kera cier ngô na iyol ga. Kuren msen yô, orvesen u ushoja mbara pine un ér, “Wankwase, ka an nan tese  u u eren msene?” A kaa a na ér, “Ka mama wam a tesem ye. A tesem u eren msen sha gbenda u i tese ken Mateu 6:9-13 la.” Orvesen u ushoja mbara maa kaa a na ér, “Wankwase, yem vea mbamaren ou bem bem, shi Yehova Aôndo wou a kura u!”

14. Ka nyi ia fatyô u karen jighjigh wase, man ka nyi ia wase se u taver ishima?

¹⁴ Kwagh u yange er tsombor u Vero la tese ér, doo u hanma shighe se umbur ser msen ngu a tahav. Kpa aluer u er msen sha ma kwagh acin imôngo, kpa Yehova er kwagh sha mi fele ga, shin a er kwagh er u soo la ga ye? Dondo ikyav i kwasecôghol u Yesu ôr kwagh na ken ikyav i tese la, nahan za hemen u eren msen, shi na jighjigh wer Aôndo una undu u ga, shi una va er kwagh sha msen wou la. Za hemen u zamber Yehova wer a na u icighan jijingi na. (Fil. 4:13) Umbur wer ica ia gba ga tsô Yehova una na u akaa a dedoo kpishi, shi u hungur a atsan a u lu yan hegen ne. Aluer u taver ishima ken atsan a ou sha iwasen i Yehova yô, u seer nan un jighjigh, shi u va fatyô u taver ishima sha shighe u atsan a ken hemen la kpaa.—1 Pet. 1:6, 7.

15. Er i nger ken Mateu 17:19, 20 nahan, ka zayol u nyi yange mbahenen mba Yesu lu a mini?

¹⁵ Yesu yange kaa a mbahenen nav ér aluer mba a jighjigh u nan yô, mbamzeyol vea fatyô u hemban ve ga. (Ôr Mateu 17:19, 20.) Kwagen la, ve fatyô u zendan jijingi u bo ken orgen kera ga, shin er ve lu vanden zendan azôv ken ior kera nahan kpaa. Er nan ve yange ve fatyô ga? Yesu kaa ér gba u vea seer lun a jighjigh u nan. A kaa a ve ér, aluer mba a jighjigh u nan kuma yô, mbamzeyol vea fatyô u yangen ve kwagh ga, aluer mbamzeyol mbara ka mba vesen shin ve kehe er uwo nahan je kpaa! Nyian se kpa se fatyô u tagher a mbamzeyol mba ve lu inja er ve kehe gande se nahan yô.

16. Jighjigh yange wase Geydi taver ishima shighe u kwagh u vihin er un shi ure kpishi la nena?

¹⁶ Nenge ase kwagh u yange er anmgbian u kwase ugen ken tar u Guatamala yô, iti na ér Geydi. Un vea nom na Edi yange ve due mkombo u tiônnongo ve lu hiden, maa i va wua Edi sha gbenda. Ka nyi yange i wase Geydi ve taver ishima her, shin er ure kpishi nahan je kpaa? A kaa ér: “Msen u eren yange wasem m gema akaa a zan mo iyol cii m haa sha Yehova, maa ishima yam mem. M nenge er Yehova a wem ikyo sha ikyev i tsombor wam man azende a am a ken tiônnongo yô. Er m lu civir Yehova her kpoghuloo yô, ishima pever mo shi kwagh la wase ishima kera zem iyol sha kwagh u kper ga. Hanma iyange ka m er kwagh u m fetyô la cii. Er kwagh ne a erem yô, hegen m fa mer mea va tagher a atsan ken hemen nan nan kpa, me fatyô u taver ishima sha iwasen i Yehova man Yesu kua nongo u Yehova.”

17. Ka nyi se fatyô u eren shighe u se tagher a zayol u kehen er ka uwo nahana?

¹⁷ Ishima ngi vihin we sha ku u ma or wou wee? Tôô shighe ôr avur a Bibilo, a a ôr kwagh u ior mba yange i nder ve shin ku la, nahan seer nan jighjigh a ishimaverenkeghen i mnder  u shin ku la. Ishima ngi vihin we sha kwagh u ma or wou u i dugh nan ken tiônnongo kera yôô? Hen Bibilo sha er u nenge wang er gbenda u Aôndo a tsahan se la u hemba doon yô. Hanma zayol u a tser u cii, nenge wer ka kwagh u una wase u u seer nan Aôndo jighjigh yô. Er msen hen Yehova, pase un er i lu u ken ishima la jighilii. De luun paleghaa a anmgbianev ga, kpa za hemen u lun vea ve kôôsôô. (Anz 18:1) Shi eren akaa a aa wase u u taver ishima yô, aluer ka u u eren a a mliam ashe je kpaa. (Ps. 126:5, 6) Za hemen u zan mbamkombo mba tiônnongo shi duen kwaghpasen shi ôron Bibilo. Shi hemban henen sha akaa a doon tsung a Yehova a ver sha ci wou ken hemen la. U nengen er Yehova a lu wasen we nahan yô, u hemba nan un jighjigh taveraa cii.

18. Aluer u nenge wer jighjigh wou taver kuma ga yô, ka nyi u fatyô u erene?

¹⁸ Aluer mbamzeyol ou mba u lu nôngon a mi hegen, shin mba yange u nôngo a mi la tese ér jighjigh u nan wou taver kuma ga kpa, iyol i de kpen we ga. Nenge wer kwagh u a er u la ka kwagh u una wase u u seer nan Aôndo jighjigh yô. Er msen sôn, er mbaapostoli mba Yesu sôn nahan, ér: “Wase se, se seer lun a jighjigh u nan.” (Luka 17:5) Shi hen sha kwagh u mbagenev mba se tim sha kwagh ve ken ngeren ne la. Umbur hanma shighe wer Yehova wasen se, er Miguel vea Yurai nahan. Eren msen hen Yehova yughur yughur, hemban cii je yô, shighe u tagher a zege zayol yô, er wan u Vero u kwase, Anel nahan. Shi fa wer Yehova una na u iwasen i kwagh a gbe u a mi la sha ikyev i tsombor wou man azende a ou. Aluer u na Yehova ian wer a wase u u taver ishima ken atsan a u lu yan hegen ne yô, u hemba lun a jighjigh u nan wer ken hemen kpa una wase u u taver ishima ken atsan a alaghga u va tagher a mi cii.

19. Yesu yange fa dedoo ér nyi, man we di u fatyô u lun a jighjigh u nan wer nyi?

¹⁹ Yesu yange pase akaa a mbahenen nav na jighjigh a mi kuma ga yô, kpa fa dedoo ér aluer ve va tagher a mbamzeyol ken hemen nan nan kpa, sha iwasen i Yehova yô, kwagh môm una hemba ve ga. (Yoh. 14:1; 16:33) Yange fa dedoo ér zegeikpelaior ia war zegecan i i ve ken hemen la, sha ci ior vea lu a jighjigh u nan taveraa. (Mpa. 7:9, 14) U lu ken zegeikpelaior la kpa? Sha iwasen i Yehova yô u lu, aluer u ngu eren hanma kwagh u u fetyô la cii hegen wer u seer lun a jighjigh u nan taveraa yô!—Heb. 10:39.