1. Zvini hi nga tshukako hi ti wutisa?

WA TSHUKA u karateka loku u alakanyela lezvi hi to kumana nazvo cikhatini ci tako, zvo kota a kuloviswa ka wukhongeli ga mawunwa, kuvhukelwa hi Goge wa Magoge, ni yimpi ya Armagedhoni? Wa tshuka u ti wutisa ku: ‘Kona ndzi ta zvi kota ku tiya ndzi simama ku tsumbeka ka Jehovha ndzeni ka zviyimo lezvo zvo tshisa ke?’ Loku ku hi lezvaku wa ti wutisa zvilo lezvo, u ta vhuneka nguvhu hi ku kambisisa lezvi Jesu a nga wula ka mutsalo-tshinya wa ndzima leyi. Jesu i byelile vapizani vakwe aku: “A timbilu ta n’wina ti nga karateki. Kholwani.” (Joh. 14:1) A kuva ni kukholwa ko tiya, zvi ta hi vhuna ku timisela hambu koba leci ci dhumako.

2. Hi nga ku tiyisisa kuyini a kukholwa ka hina? Zvini hi to zvi wona ka ndzima leyi?

² Loku hi ehleketa hi lezvi hi mahako kasi hi timisela zvikarato zvezvi, hi ta zvi tiva lezvi hi faneleko ku maha cikhatini ci tako kasi a kukholwa ka hina ku tiya. Lezvo zvi ta hi vhuna ku tiva lomu hi faneleko ku tiyisa kukholwa ka hina kambe. A mhaka yo tiya hi ku khati ni khati hi timiselako cikarato co kari hi ci hlula, a kukholwa ka hina ko tiya. A kukholwa loko ku ta hi vhuna ku timisela zvikarato zva ha tako. Ka ndzima leyi, hi ta wonanyana 4 wa zviyimo lezvi a vapizani va Jesu va nga kumana nazvo, lezvi zvi nga komba ku va wa fanele ku tiyisa kukholwa kabye. Hi ta tlhela hi wona lezvi hi nga timiselisako zvona zvikarato zvo fana ni lezvo nyamutlha ni lezvi lezvo zvi nga hi longiselisako zvona kasi hi lwisana ni lezvi zvi tako.

3. Lezvi Jesu a nga wula ka Matewu 6:30, 33 zvi hi vhuna ku zwisisa yini xungetano hi kukholwa?

³ Zvi tolovelekile niku zvi nene ku a hloko ya ngango yi lwela ku a sati ni vana vakwe va kuma zvakuga ni tinguwo to enela ni ko tshama kona. Hambulezvo, a hi contlhe cikhati zvi olovako ku zvi kuma masikwini lawa ya zvikarato. A vamakabye vo kari va mbhelelwa hi ntiro va tlhela va nga kumi wun’wani hambu lezvi va wu lavetelako yi nga chayi. Ni ka cihi ciyimo, zvi lava ku hi kholwa ku Jehovha i ta hi vhuna ku kuma zvo ti hanyisa, hina ni mingango ya hina. Jesu i dlunyatisile a mhaka leyi ka Kanelo ya yena laha citsungeni. (Lera Matewu 6:30, 33.) Loku hi kholwa hi mbilu yontlhe lezvaku Jehovha a nga ta tshuka a hi tsika, hi ta zvi kota ku veka kupima ka lezvi zvi faneleko — ku nga ku tirela Jehovha. Laha hi wonako lezvi Jehovha a hi vhunisako zvona hi tlhelo ga nyama, a wunghana ga hina naye gi ta tiya, ni kukholwa ka hina konawu ku ta tiya.

4-5. Cini ci vhunako ngango wa ka Kastro a ku lwisana ni zvikarato va kumanako nazvo?

⁴ Wona lezvi a ngango wokari wu nga vhunisiwa zvona hi Jehovha laha va nga karateka hi ku lava zvo ti hanyisa. Ka cikhati co kari, a ngango wa ka Kastro wu wa kuma zvo ti hanyisa hi ku rima masimu. Kanilezvi, a zvigevenga zvo kari zvi nga hi ni zvibhamu zvi no va tekela masimu yabye zvi tlhela zvi va hlongola lomu petsweni wabye. Miguel, a papayi wa kona, i wula lezvi: “Zvezvi hi hanya hi cisin’wana hi nga lomba ka wo kari. Ndzi sangula siku hi ku kombela Jehovha lezvaku a hi vhuna ku kuma ca ku ti hanyisa ca siku lego.” A wutomi ga ngango lowu ga bindza. Kanilezvi, hi ku kholwa ku Papayi wa hina wa lirandzo i ta va vhuna ku kuma co ti hanyisa siku ni siku, a va choti mitlhanganweni ni kuchumayeleni. Va rangisa Mufumo wutomini gabye. Jehovha yenawu wa va vhuna ku kuma lezvi zvi lavekako.

⁵ Ndzeni ka zvikarato zvabye zvontlhe, Miguel ni sati wakwe Yurai, va veka kupima ka lezvi Jehovha a va hlayisisako zvona. Ka zvikhati zvin’wani, Jehovha i vhuna ngango lowu hi ku tirisa vamakabye lezvaku va va nyikanyana cokari kutani ku mu vhuna ku kuma citirwana Miguel. Ka zvin’wani zvikhati, Jehovha i va vhuna ku kuma co ti hanyisa hi ku tirisa hofisa ya ravi. Jehovha a nga se tshuka a va tsika. Lezvo zvi tiyisa kukholwa ka ngango wabye. A n’wana wa Miguel wa nhondzo i wulile lezvi andzhako ka ku tlhamusela lezvi Jehovha a nga va vhunisa zvona ka khati go kari. I te: “A zvo ku tiyisa a ku wona lezvi Jehovha a hi vhunisako zvona. Jehovha munghana wa mina, loyi ndzi tiyisekako ku contlhe cikhati i ta ndzi vhuna.” I no tlhavinyeta aku: “A zvikarato lezvi hi kumanako nazvo kota ngango, zva hi nyika ntamu wa ku hi ta timisela lezvi hi to kumana nazvo cikhatini ci tako.”

6. A kukholwa ka wena ku nga tiyisa kuyini loku u nga hi na mali yo xava zvo ti hanyisa?

⁶ A wu na mali yo xava zvo ti hanyisa? Ha zvi tiva ku leco ciyimo co nonoha. Hambulezvo, ni  loku a ciyimo leco co bindzisa kuyini, u nga ci londzowota kasi ku tiyisa kukholwa ka wena. Khongela ka Jehovha u lera magezu ya Jesu ma nga ka Matewu 6:25-34 u tlhela u ehleketa hi wona. Ehleketa hi zvikombiso zva vanhu va masikwini ya hina zvi kombako ku Jehovha wa va hlayisa lava va tshamako na va khomekile ntirweni wakwe. (1 Kor. 15:58) Lezvo zvi ta maha ku u tiyiseka lezvaku Jehovha, a Papayi wa wena wa le tilweni, i ta ku vhuna, a ku fana ni lezvi a nga vhuna van’wani va nga hi ka ciyimo co fana ni ca wena. Laha u to wona lezvaku Jehovha wa ku vhuna wutomini ga wena, a kukholwa ka wena ku ta tiya kasi u zvi kota ku timisela zvikarato zva hombe cikhatini ci tako. — Mah. 3:17, 18.

7. Matewu 8:23-26 i komba ku a kukholwa ka vapizani va Jesu ku ringisilwe kuyini hi “moya wa hombe”?

⁷ A cikhati leci Jesu ni vapizani vakwe va nga jumiwa hi moya wa hombe lomu bimbini, Jesu i no tirisa ciyimo leco kasi ku va vhuna ku wona ku zvi wa lava ku va tiyisa kukholwa kabye. (Lera Matewu 8:23-26.) A cikhati leci a moya wu ngaya wu kula, a ngalava yi sangula ku tala hi mati, Jesu i wa no etlela kuruleni. Laha va nga mu vhuxa va kombela ku a va ponisa, Hosi Jesu i no va kawuka hi khwatsanyana, aku: “Mu chava yini, n’wina va kukholwa kutsongwani?” A vapizani lavo va nga kari va chava va wa fanele ku zvi tiva ku zvi wa nga karati ne ni kutsongwani a ku Jehovha a vhikela Jesu na vona. Wa zvi wona lezvi hi nga zvi tirisisako zvona lezvi hi gondzako laha ke? A kukholwa ko tiya, ku nga hi vhuna ku timisela mabhubhutsa kutani zvikarato zvo fana ni bhubhutsa.

8-9. A kukholwa ka Anel ku ringisilwe kuyini, niku cini ci nga mu vhuna?

⁸ Wona lezvi a kukholwa ka makabye Anel wa le Porto Rico ku nga tiyisa zvona hi lezvi a nga timisela cikarato ca hombe. A cikarato cakwe ci vangilwe hi cingulo ca hombe. A cikarato leco ci sangulile hi 2017, a cikhati leci ku ngaba cingulo ci nga vitaniwa ku i Maria ci hohlola yindlu yakwe, a tlhela a luza ntiro hi kota ya cingulo leco. I ti wulele lisine aku: “Ka masiku lawo ya zvikarato, ndzi karatekile. Kanilezvi ndzi gondzile ku tsumba Jehovha ndzi khongela ka yena, ndzi nga vhumeli ku kondla mawoko hi kota ya kukarateka.”

⁹ Anel i a cin’wani ci nga mu vhuna ku lwisana ni cikarato cakwe ku ingisa. I wula lezvi: “A ku landzela zvileletelo zva hlengeletano zvi ndzi vhunile a ku ndzi rula. Ndzi wonile woko ga Jehovha ka lezvi a nga ndzi tiyisisa zvona hi tlhelo ga moya ni ka lezvi a vamakabye va nga hi vhunisa zvona hi tlhelo ga nyama.” I engeta aku: “Jehovha i ndzi nyikile zvo hundza lezvi ndzi nga zvi lava. A kukholwa ka mina konawu ku tiyile zva cima.”

10. Zvini u nga mahako loku ku hi lezvaku u lwisana ni cikarato ca hombe?

¹⁰ U lwisana ni cikarato ca hombe zvezvi wutomini ga wena? Kuzvilava u welwe hi khombo ga ntumbuluko kutani u lwisana ni mababyi ya  hombe ma ku mbhetako ntamu hambu ku kala u nga ha ci tivi ni co maha. Kuzvilava wa tshuka u karateka hi kota ya zvikarato lezvo. Kanilezvi u nga tsiki ku tsumba Jehovha hi kota ya kukarateka loko. Khongela ka yena u mu vhululela mbilu ya wena yontlhe. Tiyisa kukholwa ka wena hi ku alakanyela makhati lawa Jehovha a nga ku vhuna. (Lis. 77:11, 12) A ca lisima, tiyiseka lezvaku Jehovha a nga ta tshuka a ku fularela — ne nyamutlha ne cikhatini ci tako.

11. Hikuyini hi faneleko ku ti yimisela ku ingisa lava va rangelako?

¹¹ Cini cin’wani ci nga ku vhunako ku timisela zvikarato? Ku ingisa, khwatsi hi lezvi Anel a nga wula. Gondza ku tsumba lava Jehovha na Jesu va va tsumbako. Ka zvikhati zvin’wani, lava va rangelako va nga maha zviboho hi zvi wonako na zvi nga zwisiseki. Hambulezvo, Jehovha wa katekisa loku hi ingisa. A Mhaka yakwe ni matshango ya malandza ya Jehovha yo tsumbeka ma komba ku a ku ingisa zvi ponisa wutomi. (Ekso. 14:1-4; 2 Kro. 20:17) Ehleketa hi zvikombiso lezvo. A ku maha lezvo zvi ta ku vhuna ku u ti yimisela ku ingisa zvileletelo zva hlengeletano ya Jehovha zvezvi ni cikhatini ci tako. (Mah. 13:17) Lezvo zvi ta maha ku u nga chavi a kuxaniseka ka hombe ku to chikela zvezvi. — Mav. 3:25.

12. Luka 18:1-8 i yelanisa kuyini ni kuva ni kukholwa ni ku timisela zvilo zvo biha?

¹² Jesu i wa zvi tiva ku a ku mahelwa zvo biha zvi wa ta ringa a kukholwa ka vapizani vakwe. Kasi ku va vhuna ku lwisana ni cikarato leco, i no hlawutela mufananiso wo kari, wu nga lomu ka bhuku ga Luka. A mufananiso lowo wu wulawula hi wasati wo felwa hi nuna a nga tshamela ku khongotela a mulamuli wo kala ku lulama kasi a lulamisa a mhaka yakwe. A wasati loye i wa tiyiseka ku loku a tshamela ku ya kombela, i ta gumesa hi ku mu vhuna. Hi magumo a mulamuli loye i no mu vhuna futsi. Hi gondza yini? Phela Jehovha i lulamile. Hi cigelo leco Jesu a ngaku: “Makunu Nungungulu a nga ta va mahela kululama a vahlawulilweko vakwe, lava va rilako kakwe mumu ni wusiku?” (Lera Luka 18:1-8.) Jesu i no tlhavinyeta aku: “A cikhati leci a N’wana wa munhu a to chikela, i ta ku kuma a kukholwa loku misaveni ke?” Loku hi mahelwa zvo biha, zvi lava ku hi komba ku hi na ni kukholwa ko fana ni ka wasati loyi hi kuva ni lihlazva-mbilu hi tlhela hi timisela. A kukholwa loko ku ta hi vhuna ku tiyiseka lezvaku hambu loku zvo hlwela, Jehovha i ta hi vhuna. Ahandle ka lezvo, zvi lava ku hi kholwa ku a mukhongelo wa vhuna. Ka zvikhati zvin’wani, a mukhongelo wa hina wu nga hlamuliwa hi ndlela ya ku a hi yona hi nga yi rindzele.

13. A ngango wo kari wu nga hi kuxanisekeni wu vhunisilwe kuyini hi mukhongelo?

¹³ Wona lezvi zvi nga humelela makabye Vero wa le República Democrática do Congo. Makabye Vero, ni nuna wakwe wo kala a nga hi nandza ga Jehovha, ni nhanyana wabye wa 15  malembe, zvi bohile ku va tsutsuma lomu  dhoropeni gabye hi kota ya yimpi. Laha va nga kari va tsutsuma, va no kumana ni masochwa ma va nyimisa, maku ma lava ku va daya. A cikhati leci Vero a nga sangula ku rila, a nhanyana wakwe i no zama ku mu chavelela hi ku khongela hi gezu ga hombe a phindaphinda vito ga Jehovha ka mukhongelo wakwe. A cikhati a nga mbheta ku khongela, a komandante wa masochwa lawo i no mu wutisa lezvi: “Nhanyana ndziwena, hi mani a nga ku gondzisa ku maha mukombelo?” I no hlamula, aku: “Hi mamani, na a tirisa lezvi Jesu a nga wula ka Matewu 6:9-13.” Komandante aku: “N’wananga, famba hi kurula ni vapswali va wena. Hi xuva ku Jehovha Nungungulu wa wena a mu vhikela!”

14. Cini ci nga ringako a kukholwa ka hina niku cini ci to hi vhuna ku timisela?

¹⁴ A matshango lawo ma hi gondzisa ku hi nga tshuki hi kanyisa a mukhongelo, hakuva wa vhuna futsi. Kanilezvi, ahati loku a mikhongelo ya wena yi nga hatli yi hlamuliwa kutani yi nga hlamuliwi hi ndlela yo hlamalisa ke? A kufana ni wasati loyi wo felwa hi nuna ka mufananiso wa Jesu, simama ku khongela na u tsumba lezvaku Jehovha, Nungungulu wa hina, a nga ta ku tsika niku i ta ku hlamula hi cikhati ni hi ndlela yo kari. Simama ku mu kombela moya wo basa. (Filp. 4:13) Alakanya lezvaku zvezvanyana Jehovha i ta ku katekisa laha ka ku u rivala kuxaniseka kontlhe. Laha u tsumbekako u timisela zvikarato hi ku vhuniwa hi Jehovha, zvi ta ku nyika ntamu wa ku hlula lezvi zva ha tako. — 1 Ped. 1:6, 7.

15. Hi kuya hi Matewu 17:19, 20, cikarato muni va nga kumana naco a vapizani va Jesu?

¹⁵ Jesu i gondzisile vapizani vakwe lezvaku a kukholwa ku wa ta va vhuna ku hlula mindzhingo. (Lera Matewu 17:19, 20.) Ka khati go kari, va no tsandzeka ku hlongola dhimoni, hambu lezvi va nga zvi kotile ka makhati man’wani. Hikuyini va nga zvi tsandzeka ka khati lego? Jesu i te va wa fanele ku engetela kukholwa kabye. I te loku va wa hi ni kukholwa ko enela, va wa ta zvi kota ku simama va tirela Jehovha hambu loku vo kumana ni zvikarato zva hombe ku fana ni citsunga. Na hinawu nyamutlha, hi nga kumana ni ndzhingo wo bindza laha ka ku hi zvi wonisa ku hi nga ta zvi kota ku timisela.

16. A kukholwa ku mu vhunisa kuyini Geydi a ku timisela andzhako ka ku dawa ka nuna wakwe?

¹⁶ Wona lezvi zvi nga humelela makabye Geydi wa le Guatemala. A nuna wakwe Edi i no dawa na va wuya hi mutlhanganweni wa bandla. A kukholwa ku mu vhunisa kuyini a ku lwisana ni ndzhingo lowo wo bindza? I wula lezvi: “A kukhongela zvi ndzi vhuna ku rula ndzhwalo wa mina ka Jehovha. Lezvo zvi ndzi vhuna kuva ni kurula. Ndza zvi wona ku Jehovha wa ndzi vhuna hi ku tirisa maxaka ya mina ni vamakabye. A ku tshama ndzi khomekile ntirweni wa Jehovha zvi ndzi vhuna ku hungula kubayisa ka mina ni ku nga karateki hi zva mandziko. Andzhako ka ndzhingo lowu, ndzi gondzile ku ni cihi ciringo ndzi to kumana naco cikhatini ci  tako, ndzi ta zvi kota ku ci timisela hi ku vhuniwa hi Jehovha na Jesu ni vamakabye.”

17. Zvini hi nga mahako loku hi kumana ni ndzhingo?

¹⁷ U felwe hi munhu u nga mu randza ke? Ti nyike cikhati ca ku tiyisa kukholwa ka wena hi ku lera matimu ya Bhibhiliya ya lava va nga vhuxiwa hi ka vafileko. Wa karateka hi lezvi a xaka go kari gi nga susiwa bandleni? Gondza nguvhu kasi u ti tiyisekisa lezvaku contlhe cikhati Jehovha i tsayisa hi ndlela ya yi nene. Ni wihi ndzhingo u kumanako nawo, londzowota ku tiyisa kukholwa ka wena. Khongela ka Jehovha u mu byela lezvi u ti zwisako zvona. U nga fambeli kule ni vamakabye; randza ku ti tlhanganisa navo. (Mav. 18:1) Maha mitiro yi to ku vhuna ku timisela, hambu loku wa ha rila loku u alakanyela lezvi zvi nga maheka. (Lis. 126:5, 6) Simama kuya mitlhanganweni, kuchumayeleni, ni ku lera Bhibhiliya. Tshama hi ku alakanya makatekwa lawa Jehovha a to ku nyika cikhatini ci tako. Laha u to wona lezvi Jehovha a ku vhunisako zvona, u taya u mu tsumba nguvhu u tlhela u kholwa ka yena.

18. Zvini u nga mahako loku u wona ku a kukholwa ka wena a ku tiyangi khwatsi?

¹⁸ Loku a cikarato u nga kumana naco kutani u kumanako naco ci ku vhunile ku wona ku a kukholwa ka wena a ku tiyangi khwatsi, u nga mbheli ntamu. Ci wone kota mole wa ku tiyisa kukholwa ka wena. Kombela zvo fana ni lezvi va nga kombela a vapizani va Jesu, zvaku: “Hi engetele kukholwa.” (Luka 17:5) Ahandle ka lezvo, ehleketa hi lezvi zvi nga humelela lava hi va kumbukileko ka ndzima leyi. A ku fana na Miguel na Yurai, ehleketa hi makhati lawa Jehovha a nga ku vhuna. A ku fana na Anel ni nhanyana wa Vero, khongela nguvhu ka Jehovha, nguvhunguvhu loku u lwisana ni cikarato ca hombe. A kufana na Geydi, u nga rivali lezvaku Jehovha a nga ku vhuna hi ku tirisa maxaka kutani vamakabye. Loku u tsika Jehovha a ku vhuna ku timisela zvikarato u kumanako nazvo zvezvi, u ta tiyiseka nguvhu lezvaku i ta ku vhuna ni ka cihi u to kumana naco cikhatini ci tako.

19. Zvini lezvi Jesu a nga tiyiseka hi zvona, hina ke zvini hi nga tiyisekako?

¹⁹ Jesu i vhunile vapizani vakwe a ku wona lezvaku zvi wa laveka ku va engetela kukholwa kabye. Kanilezvi, a nga tshukangi a kanakana ku Jehovha i wa ta va vhuna ku timisela zvikarato lezvi va nga wa ta kumana nazvo. (Joh. 14:1; 16:33) I wa tsumba ku kuxanisekeni ka hombe ku ta pona vanhu vo tala nguvhu hi kota ya kukholwa kabye. (Kuv. 7:9, 14) A ku wenawu u tava kona cikari ka vanhu lavo to tala ke? Loku u londzowota zvikarato zvontlhe u kumanako nazvo kasi ku tiyisa kukholwa ka wena, u tava kona hi tipswalo ta Jehovha! — Mah. 10:39.