Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

SARNAQÄWI

Sum jakasiñ thaqayäta

Sum jakasiñ thaqayäta

MEDITERRÁNEO sat lamar qotan saraskayäta ukhajja, botejan pʼiyäjjatapa, umajj wal mantanitap amuyasajja, wal sustjasiyäta, ukharakiw thayampi jallumpejj sartäna. Walpun sustjasiyäta, ukatwa walja maranakat Diosar orasiyäta. Kunatsa ukhaman uñjasiyäta uk yatiñatakejj qalltatpach cuenttʼapjjäma.

Paqallqo maranïkasa, Brasil markanwa familiajamp jakasipjjayäta.

Países Bajos markanwa 1948 maran nasta. 1949 maransti familiajampiw São Paulo (Brasil) markar jakir sarjjapjjta. Papit mamitajajj jan faltasisaw iglesiar sarapjjerïna, familpacharakiw jaypʼu toqer manqtʼasiñ tukuyatarojj Biblia liyipjjerïta. 1959 maransti Estados Unidos markankir Massachusetts cheqar jakiriw sarjjapjjta.

Familiajanjja kimsaqallqonïpjjayätwa, ukatwa papitujajj nanakar manteniñatakejj wal trabajïna. Jupajj taqe cheqar aljiriw sarirïna, thakinak lurasaw trabajirakïna, kunayman markanakar avionanakajj sarapki uka empresanwa pasajenak aljasin trabajirakïna. Papitujan ukan trabajitapatjja familpachaw kusisipjjayäta, kunattejj ukan trabajitapatjja walja cheqanakaruw viajipjjayäta.

Colegionkaskayät ukhajja, colegio tukuyjjä ukhajj kunsa lurä sasaw sapa kuti jisktʼasiyäta. Yaqhep amigonakajajj universidadar sarañwa amtapjjäna, yaqhepasti cuartelar sarañwa amtapjjarakïna. Nayajj janiw cuartelar sarañ munkayätti, jaqenakamp toqesiñajj janiw gustkitänti, yamas jaqenakamp nuwasiñajj janipuniw gustkitänti. Ukatwa universidadar sarañ amtta. Ukampis jaqenakar yanaptʼañwa munayäta, ukham lurasajj kusisitaw jakasï sasaw amuyayäta.

UNIVERSIDADANKKASINA

Walja maranakaw kusisit jakasiñ thaqayäta.

Niyakejjay kunjamatsa jakañ vidajj qalltawayi uka toqet wal yatiñ munchiyätjja, antropología toqetwa yatjjatañ munayäta. Profesoranakajj monot jutatätanwa sasaw yatichapjjetäna, ukhamapunïkaspas ukham creyiyañ munapjjetäna, janis kuna pruebas utjkchïnjja ukar creyipjjañajatakiw obligapjjetäna.

Clasenakanjja kunas wali, kunas jan walïkaraki ukanak toqet janiw sumanak yatichapkitänti, antisas universidadan suma notanak apsuñatakikiw chʼamañchapjjetäna. Amigonakajamp fiestar sarasasa, droganakamp qolljasisas mä ratukiw kusisitayäta. Ukatwa ‘¿akham jakasisat kusisitäyäjja?’ sasin jisktʼasiyäta.

Ukatsti Boston markaruw jakir sarjjta, ukanwa yaqha universidadar qellqayasiyäta. Estudiaskakiñatakejj vacacionanakanwa trabajirïta, uka trabajonwa Jehová Diosan Testigonakapar nayrïr kuti uñtʼawayta. Mä trabajir masijaw Daniel capítulo 4 ukan ‘paqallqo tiemponakat’ parlki uka profeciat parlitäna, qhepa urunakanwa jakasktanjja sasaw qhanañchtʼarakitäna (Dan. 4:13-17). Jupampitï Bibliat parlaskakiriskayäta ukhajja, cambiañajaw wakisispäna, ukatwa jupamp janipun jikisiñ amtayäta.

Universidadanjja, América del Sur toqen voluntariot trabajiñatakiw yaqhep clasenak pasayäta. Khitinakatï yanaptʼa munapki ukanakar yanaptʼasajj kusisitaw jakasëjja sasaw amuyayäta. Ukampis qhepatjja jan ukhamätapwa amuyjjayäta. Ukhamïpanwa sojjta phajjsinak pasatat universidad jaytawayjjta.

KUSISIT JAKASIÑ THAQASAW JAYA LUGARANAKAR VIAJIWAYTA

Mayo, 1970 maranwa, Ámsterdam (Países Bajos) markar viajiwayta, ukhamat papitujajj trabajkäna uka pachpa empresan trabajiñataki. Ukan trabajisajj África, América del Norte, América del Sur, Asia, Europa uksa toqenakaruw viajiwayta. Kawki markarus viajkchiyätjja, taqeniw problemanakan uñjasipjjäna, janirakiw khitis ukanak askichirjamäkänti ukwa amuyayäta. Jakäwijan mä kuns lurañ munapuniyätwa, ukatwa Estados Unidos markar kuttʼasin Boston markankir universidadar wasitat qellqayasiyäta.

Ukampis universidadan yateqkayäta ukajja, jakäwi toqet kuna jisktʼanakatï utjkitäna ukar janiw qhanañchkitänti. Niyakejjay jan kuns lurirjamäkchiyättejja, mä profesorajaruw kunsa lurirista sasin jisktʼasiyäta, jupajj akham sitänwa: “Kunatsa akankaskakta, universidad jaytjjañamänwa” sasa. Uk istʼasajj jankʼakiw universidad jaytjjayäta, janiw mayampis kuttʼjjayätti.

Ukampis nayrjam jan kusisitakiw jakasiskayäta, ukatwa munañaparjam sarnaqer jaqenakamp (hippie) mayachasjjayäta. Jupanakajj sumankaña, munasiña utjañapatakis chʼamañchapkaspa ukhamjamänwa. Yaqhep amigonakajampejja, Estados Unidos markat qalltasin Acapulco (México) markakamaw viajipjjayäta. Munañaparjam sarnaqer yaqha jaqenakampiw jakapjjayäta, jupanakajj janis kuna llakinïpkaspa ukhamaw jakapjjäna. Ukampis janiw ukhamäkataynati, janiw honradöpkänti, maynimp maynimpiw sarnaqapjjarakïna, ukwa jupanakamp jakasajj uñjawayta.

KUSISIT JAKASIÑ THAQASAW BOTET VIAJIYÄTA

Amigojampejj mä suma isla thaqapjjayäta.

Uka tiemponjja kuntï wawäkasin lurañ munkayäta ukwa amtasiyäta. Bote apnaqasaw lamar qotnam viajiñ munayäta, ukatakejj botenïñajänwa. Tom amigojajj uka pachpwa lurañ munarakïna, ukatwa lamar qotnam viajiñ qalltapjjta. Mä suma isla jikjjatañ munayäta, ukan jan khitin kamsata libre jakasiñ munarakiyäta.

Tom amigojampejj Arenys de Mar sat cheqaruw viajipjjta, ukasti Barcelona (España) marka jakʼankiwa. Ukanwa mä llätunka metroni Llygra sat sutini mä bote alasipjjta. Lamar qotnam viajiñatakejj uka bote askichapjjayätwa, janiw apuratäpkayätti, ukatwa motor apsusajj qʼoma uma ukar uchapjjayäta. Phesqa metroni pä remonakwa alapjjarakta, ukhamat jiskʼa puertonakar mantañataki. Ukatsti océano Índico toqenkir Seychelles islanak toqeruw viajiñ qalltapjjta. África toqen inti jalanta toqnam sarasin Sudáfrica toqenkir Buena Esperanza toqnamaw muytañ munapjjayäta. Viajkasin jan chhaqañatakejja, warawaranakampi, mapanakampi, libronakampi, yaqha ukhamanakampiw yanaptʼasipjjayäta. Ukhamatwa kawkjankasipkayätsa uk amuyasipjjayäta.

Uka thantha botempejj lamar qotnam viajiñajj janiw seguröjjänti, sapa horajj 22 litronakaw umajj boter mantanïna. Kunjamtï qalltan siskayätjja, thayampi jallumpi sartkäna ukhajj wal sustjasiyäta, ukatwa walja maranakat Diosar orasiyäta. Salvapjjetäta ukhajja, Jumar uñtʼañatakejj chʼamachasipunïwa sasaw Diosar mayisiyäta. Tʼakurjjäna ukhajja, kuntï arskayäta uk phoqañwa amtayäta.

Lamar qotanwa Biblia liyiñ qalltta, Mediterráneo lamar qotankkasin jalnaqer chawllanak uñjañasa, delfinanak uñjañasa, jan tukuskir lamar qotankañas wali sumänwa. Arumanakajj walja warawaranak uñjasajj wal musparayäta, jaqenakat llakisiri mä Diosan utjataparus jukʼampiw confiyjjarakiyäta.

Mä qhawqha semananak botet viajisajja, Alicante (España) puertoruw puripjjta, ukanwa jukʼamp suma bote alasiñatakejj thantha bote aljañatak uchapjjta. Uka jan motorani thantha botjja janiw khitis alañ munkänti, ukampis Biblia liyiñatakejj jukʼamp tiemponïyätwa.

Biblia jukʼamp liyisajja, kusisit jakasiñatakejj wali suma yanaptʼätapwa amuyayäta. Bibliajj qʼoma jakasiñjjat qhansa ewjjtʼkchejja, kunatsa cristianöpjjtwa sasin sapki uka jaqenakasa nayasa ukarjam jan sarnaqapkta sasaw jisktʼasiyäta.

Bibliarjam sarnaqañatakejj cambionak lurañwa amtayäta, ukatwa jan drogasjjayätti. Bibliarjam sarnaqer jaqenakajj utjpachawa sasaw sayäta, jupanakar uñtʼañwa munarakiyäta. Ukatwa ‘jupanakar jikjjatañ yanaptʼita’ sasin Diosar mayamp orasiyäta.

CHEQA RELIGIONWA THAQTA

Cheqa religión jikjjatañatakejj mayat maywa thaqta. Alicante markan sarnaqkasajja, walja religionanakan iglesianakapwa uñjta. Ukampis jilaparte iglesianakanjja idolonakaw utjäna, ukatwa janiw cheqa religionäkiti sasin sayäta.

Mä domingo jaypʼojja, puerto uñtataw mä qollu parkin Santiago 2:1-5 texto liytʼta, ukanjja qamirinakaruki sumat uñjañajj jan walïtapwa qhanañchi. Boter kuttʼkasajja “Salón del Reino de los Testigos de Jehová” sat letreroni mä utwa uñjta.

Kunjamakis ukan katoqapjjetani uk yatiñatakejj jan zapatoni, jachʼa sunkhani, chʼiyjat pantalonanpachaw ukar mantta, katoqtʼirejj mä edadani warmi ladoruw qontʼayitäna, jupajj wali munasiñampiw uñjitäna, arstʼirejj aytkäna uka textonak jikjjatañatakis jupaw yanaptʼitäna. Tantachäwi tukuyatarojja, arunttʼapkitäna ukanakajj taqeniw munasiñamp uñjapjjetäna. Ukatsti Bibliat parltʼañatakiw mä chachajj utapar invittʼitäna, ukhajj janïraw Biblia liyiñ taqpach tukuykayätti, ukatwa “listojjä ukhajj awisämaw” sasin jupar sista. Ukañkamajja taqpach tantachäwinakaruw sarañ qalltta.

Walja semananak qhepatjja, uka jaqen utaparuw sarta, jupaw Bibliat walja jisktʼanakajj utjkitäna ukar qhanañchtʼitäna. Mä semana qhepatjja walja suma isinakani mä bolswa churitu. ‘Aka isin dueñopajj maynit maynikam munasipjjam janirak guerrar sarapjjamti sasin Bibliajj siski ukar istʼatap laykuw carcelan jistʼantatäski’ sasaw jupajj sitäna (Is. 2:4; Juan 13:34, 35). Kuntï yateqkayäta ukwa jikjjatayäta, Bibliarjam sarnaqer jaqenakajj cheqapuniw utjatayna. Janiw suma isla jikjjatañatak chʼamachasjjayätti, jan ukasti Bibliatwa jukʼamp yatjjatañ munayäta. Ukatwa Países Bajos markar kuttʼjjta.

TRABAJWA THAQTA

Pusi urunwa Groninga (Países Bajos) sat markar purta, ukanwa mantenisiñatak trabajo thaqta. Mä carpinterianjja, jisktʼanakani mä hojwa churapjjetäna, mä jisktʼapajj ‘¿kuna religionanktasa?ʼ sänwa. “Jehová Diosan Testigopätwa” sasaw qellqtʼta. Dueñojj uk liytʼäna ukhajja, ajanupajj mayjtʼänwa, ukat “jawsanïmaw” sasaw sitäna. Ukampis janiw jawsanjjetuti.

Yaqha carpinterianjja, ‘yanaptʼcha munaskta’ sasaw dueñor jisktʼta. Jupajj kunanaksa lurañ yatta, kunanakans nayrajj trabajiyäta uka toqenakat papelanakwa mayitäna. Nayasti, ‘maderat lurat mä botwa askichawayta’ sasaw sista. Ukat jupajj akham sitänwa: “Jichha jaypʼpachaw trabajiñ qalltasma, ukampis akak mayiñ munsma: janiw kuna problemanaks akan lurätati, nayajj Jehová Diosan Testigopätwa, Biblian yatichäwinakaparojj respetompiw uñjta” sasa. “¡Nayajj Testigorakïtwa!” sasaw kusisita sista. Ukampis jachʼa ñikʼutanïtaja, jachʼa sunkhanïtaj uñjasajja, “ukhamajj nayaw Bibliat yatichäma” sasaw sitäna. Taqe chuymaw walikiw sasin sista, kunatsa yaqha trabajot jan jawsanipkitäna uk ukhaw amuyayäta. Jehová Diosaw oracionanakajar istʼaskitäna (Sal. 37:4). Uka jilatan carpinteriapanwa mä mara trabajiyäta, ukapachaw Bibliat jupampi yatjjatta, ukatsti enero, 1974 maranwa bautisasjjta.

KUSISIT JAKASIÑWA JIKJJATTA

Mä phajjsi qhepatjja, precursorat serviñwa qalltta, ukham servisajj wali kusisitäyätwa. Mä phajjsi qhepatsti, Ámsterdam markaruw ukhak uñstkäna uka español grupor yanaptʼañatak sarjjayäta. Español ukat portugués arunakat yatichasajj wal kusisiyäta. Ukatjja mayo, 1975 maranwa precursor especialat serviñatak invittʼapjjetäna. ¡Ukham serviñajj wali kusiskañänwa!

Mä urojja Catharina sat mä precursora especialaw tantachäwirojj Bibliat yateqeripamp visitir jutäna, Bibliat yateqeripajj Bolivia markatänwa. Catharina kullakamp uñtʼasiñatakejj cartanak qellqasiñwa amtapjjta, ukham uñtʼaskasajj Diosar serviñatak pachpa amtanikïpjjatajwa amuyasipjjta. Ukatjja 1976 maranwa casarasipjjta, 1982 marakamaw precursor especialat serviwayapjjta, ukatsti Galaad escuelaruw clase 73 ukar invitapjjetu. África Oriental uksa toqer asignapjjetäna ukhajj wal kusisipjjayäta. Phesqa maranakaw Mombasa (Kenia) markan serviwayapjjta. Ukatsti 1987 maran Tanzania markaruw asignapjjetäna, ukhajj janiw predicañajj ukan jarkʼatäjjänti, 26 maranak servisajj mayampiw Kenia markar kuttʼjjapjjta.

África Oriental toqenkir jaqenakar Biblian cheqa yatichäwinakap yatichañajj wal kusisiyapjjetu.

Biblian cheqa yatichäwinakap humilde chuyman jaqenakar yatichasajj wali kusisitaw jakasipjjta. Sañäni, Mombasa markan predickasajja, mä chachampiw Bibliat parltʼapjjta, jupaw uka markan Bibliat nayrïr yateqerijäna. Jupar pä revista churayäta ukhajja, “liytʼañ tukuyasajj kunsa luräjja” sasaw sitäna. Mä semana qhepatjja Usted puede vivir para siempre en el paraíso en la Tierra sat librompiw Bibliat yatjjatañ qalltapjjta, uka librojj ukhakiw suajili arut mistüna. Mä mara qhepatsti jupajj bautisasjjänwa, precursor regularat serviñwa qalltarakïna. Ukhat jichhakamajj jupampi esposapampejj niya patak jaqenakaruw bautisasipjjañapatak yanaptʼawayapjje.

Catharina esposajampejj kunjamsa Jehová Diosajj servirinakapar kusisit jakasipjjañapatak bendisi ukwa uñjawayapjjta.

Kunas cheqpachapun kusisit jakasiñajja uk amuyasajja, wali valorani perla jikjjatir comerciante jaqjamaw jikjjatasiyäta, jupajj perla alasiñkamaw chʼamachasïna (Mat. 13:45, 46). Nayajj mayninakar cheqpach kusisit jakasipjjañapatakiw yanaptʼañ munayäta. Jehová Diosajj kunjamsa servirinakaparojj kusisit jakasipjjañapatak bendisi ukwa munat esposajampejj uñjawayapjjta.