Be wuli min afuɛ 1948 nun Peiba lɔ. Kɛ ɔ dili afuɛ kun’n, e ko trannin Brezili lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Sao Polo’n i su lɔ. Min si nin min nin be klo Ɲanmiɛn ndɛ’n i kpa. I ti’n, nnɔsua kwlakwla kɛ e ko wie like di’n, e kanngan Biblu’n nun. Afuɛ 1959 nun’n, e tuli lɛ e ko trannin Etazinin lɔ asa nga be flɛ i kɛ Masasusɛti’n i su lɔ.

Awlo lɔ’n, e ti sran mɔcuɛ. Min baba dili junman kekle kpa naan w’a kwla nian e kwlaa e lika. Ɔ dili junman fanunfanun. Ɔ ɔli klɔklɔ’m be su ko dili aata. I sin’n, ɔ yoli akpɔ kpɛkun ɔ dili junman alapla jranwlɛ kun nun. Kɛ ɔ ɲannin junman alapla jranwlɛ’n nun’n, ɔ yoli e fɛ kpa. Afin e kwla tuli ajalɛ e ɔli nvle kaka nun.

I nun mɔ n te kɔ suklu’n, n usali min wun titi kɛ: ‘?Sɛ n wie suklu’n i di’n, ngue yɛ ń yó-ɔ?’ Min janvuɛ wie’m be ɔli inivɛsite. Wie mun ekun be ko dili sonja. Sanngɛ min liɛ’n, n kunndɛman kɛ ń dí sonja wie. Afin n kloman ndɛnngan yɛ n kloman alɛ dilɛ. Kɛ mɔ n kunndɛman kɛ ń dí sonja ti’n, n ɔli inivɛsite. Sanngɛ like nga min awlɛn o su kpa’n yɛle kɛ min waan ń úka sran mun. Afin n seli min wun kɛ sɛ n yo sɔ’n yɛ ń dí aklunjɔɛ-ɔ.

N kunndɛli kɛ ń sí wafa nga mɛn’n boli i bo’n. I sɔ’n ti’n, kɛ n ɔli inivɛsite’n n suannin antropolozi. Lɔ’n be waan ninnge’m be boli nun sa ngbɛn. E like klefuɛ’m be seli e kɛ e lafi ndɛ sɔ’n su naan nán e usausa nun dan. Kusu ndɛ nga be kan’n i dan lika sɛnsɛn i wun kpɛkun like fi kleman kɛ ɔ ti nanwlɛ bɔbɔ.

Inivɛsite lɔ’n, b’a kleman e kɛ e yo sa kpa. Be seli e kɛ like kwlaa nga e kwla yo naan y’a ɲan e diplɔmun’n, maan e yo. Asa’n, kɛ min nin min janvuɛ mun é yíyí e ɲin su’n, e nɔn drɔgi. Kɛ e nin be e o’n n di aklunjɔɛ. Sanngɛ aklunjɔɛ sɔ’n cɛman. I ti’n, n usali min wun kɛ: ‘?Min kpa’n, ngue ti yɛ n wo mɛn’n nun-ɔn?’

I sin’n, n ɔli Bɔstɔnun klɔ’n su yɛ n ko klɛli min dunman inivɛsite ng’ɔ o lɔ’n i nun. Kɛ be ko yaci e nun’n, n di junman naan m’an ɲan sika kan m’an tua min suklu’n i kalɛ. Min wiengu junman difuɛ kun ti Zoova i Lalofuɛ. Ɔ maan kpɛ klikli nga ń wún Zoova i Lalofuɛ mun’n, yɛle junman su lɔ. Min wiengu junman difuɛ sɔ’n yiyili ‘blɛ nso’ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Daniɛli kɛnnin i ndɛ’n i nun kleli min. Ndɛ sɔ’n wo Daniɛl ndɛ tre 4 nun. Ɔ seli min ekun kɛ e o mɛn’n i awieliɛ blɛ’n nun. (Dan. 4:10-14) N ka lɛ n wunnin i wlɛ kɛ sɛ e nin i e koko yalɛ dan’n, ɔ cɛman naan m’an kaci min nzuɛn’n. I sɔ’n ti’n, kɛ n wun i’n n fia.

Min waan ń kó úka be nga be tran Amlɛnkɛn’m be mɛn’n i ngua lɔ lika’n nun’n. I ti’n inivɛsite lɔ’n, n fali min ɲin sieli i ninnge nga be kwla uka min naan m’an yo sɔ’n be su. N seli min wun kɛ sɛ n uka sran mun’n, ń sí like nga ti yɛ n wo mɛn’n nun’n. Sanngɛ i sɔ’n w’a ukaman min bɔbɔ. Ɔ maan min sa sin bubuli min yɛ n yacili inivɛsite lɔ kɔlɛ.

Afuɛ 1970, Mɛ anglo’n nun’n, n ɔli Peiba lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Amstɛɛdamun’n i su lɔ. N ko dili junman alapla jranwlɛ kunngba nga min baba dili junman lɔ’n i nun wie. Junman sɔ’n ti’n, n ɔli Sran ble mɛn’n nun, Amlɛnkɛn’m be mɛn’n nun, Abloki, ɔ nin Azi mɛn’n nun. N sieli i nzɔliɛ kɛ nvle kwlaa nga n sinnin be nun’n, sa kunngba mun yɛ be o sran’m be su-ɔ. Sanngɛ be ɲanman sran naan w’a uka be. Ɔ maan n kunndɛli kɛ ń yó like kun ń fá úka sran mun. I sɔ’n ti’n, n sali min sin Etazinin lɔ yɛ n ko klɛli min dunman inivɛsite ng’ɔ o Bɔstɔnun lɔ’n nun ekun.

Kɛ n ɔli inivɛsite’n, n ka lɛ n sieli i nzɔliɛ kɛ like nga be kle e lɔ’n ɔ kwlá ukaman min naan m’an wun kosan nga n fa usa min wun’n be su tɛlɛ’n. I ti’n, min akunndan’n sanngannin. Ɔ maan n ko usali e like klefuɛ kun i ngwlɛlɛ afɛ. Ndɛ ng’ɔ kan kleli min’n, ɔ boli min nuan. Ɔ seli min kɛ: “?Ngue ti yɛ a te o wa bɔbɔ-ɔ? Sɛ ɔ ti min’n, nn m’an wɔ lalaa.” Ɔ ti kɛ ɔ o min klun lɔ sa bɔbɔ. Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, min ja w’a tiaman inivɛsite lɔ kun.

Blɛ sɔ’n nun’n, nn n siman like nga ti yɛ n wo mɛn’n nun bɔbɔ. I sɔ’n ti’n, n fali min wun wlali anuannzɛ kun nun. Anuannzɛ sɔ’n i nunfuɛ’m be faman be wun be mantanman sran. Sanngɛ be waan bé yó naan sran’m be klo be wun naan be tran fɔun. N ma trali be nun wie’m be janvuɛ. E nin min janvuɛ sɔ mun e fɛli i Etazinin lɛ lele e juli Mɛksiki lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Akapulko’n i su lɔ. Kɛ é kɔ́’n, e sikeli sran wie’m be awlo. Sran sɔ’m be kusu be faman be wun be mantanman sran wie. Yɛ kɛ a wun be sa’n, ɔ waan afɛ nunman be su wie. Sanngɛ kɛ e nin be trannin’n, n wunnin i kɛ be diman aklunjɔɛ sakpa. I kpa bɔbɔ’n, be diman nanwlɛ yɛ be kwlá lafiman be su.

Kɛ ɔ fɛ i min kaan nun’n, min waan ń yó like kun. Yɛle kɛ min waan ń ɲán min bɔbɔ min alie naan ń fá  wlán nzue’n i ɲin su. Sanngɛ n leman alie naan m’an kwla yo sɔ. Min janvuɛ kun m’ɔ suan Tɔmun’n, ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ yó like kunngba’n wie. I sɔ’n ti’n, e nuan sɛli su kɛ é tó alie kun naan é fá wlán mɛn wunmuan’n nun. N kunndɛli kɛ ń kó trán lika klanman kun mɔ nzue bo sin yiɛ i’n i nun. I liɛ’n, kɛ n wo lɔ’n e nin sran e leman ndɛ.

Min nin Tɔmun e ɔli Ɛspaɲin lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Arenisi de Maa’n i su lɔ. Klɔ sɔ’n wo Baaselɔnun klɔ’n i wun koko lɛ. Kɛ e juli lɔ’n e toli alie kun. E flɛli e alie’n kɛ Ligla. I tɛnndɛn nun ju mɛtri 9 tra su kan. I sin’n, e siesieli i ye naan y’a kwla fa wlan jenvie’n su. Kɛ mɔ é cɛ́ atin nun’n ti’n, e tuli alie’n i motɛɛ’n, kpɛkun e fali nzue e sieli i osu. Asa’n, kɛ ɔ ko yo naan y’a kwla fa alie’n y’a sin lika fii be nun’n, e toli waka nga be fa kan alie’n nɲɔn. Kun ti mɛtri nnun, kun ti mɛtri nnun. E kunndɛli kɛ é kɔ́ lika nga be flɛ i kɛ Sesɛli’n i nun lɔ. Lika sɔ’n wo Osean Ɛndiɛn’n i afiɛn lɔ. E waan é sín Sran ble mɛn’n i wia atɔliɛ lɔ lika’n nun naan é fɛ́ i lɛ é kó blí Afriki di Sidi lɔ lika nga be flɛ i kɛ Kapu de Bɔnɛsperansi’n naan é kɔ́. E nian nzraama’m be su yɛ e kɔ-ɔ. Asa’n, e niannin fluwa wie’m be nun naan y’a wun atin’n i wlɛ. Ninnge sɔ’m be ukali e kpa naan y’a si lika nga y’a ju’n. I sɔ’n boli min nuan bɔbɔ.

W’a cɛman e sieli i nzɔliɛ kɛ e alie mɔ waka yɛ be fa yoli’n ti nvuɛn naan e su kwlá fa wlanman jenvie’n su cɛman. Afin nzue wluman nun aɔwi. Kɛ ɔ́ fá dí dɔ kun’n, nzue ng’ɔ wlu nun’n kwla ju litri 22. Asa kusu’n, cɛn kun’n aunmuan dan kpa fitali. I sɔ yɛ n kɛnnin i ndɛ min ndɛ’n i bo bolɛ nun lɔ’n niɔn. Kɛ aunmuan’n fitali sɔ’n, srɛ kunnin min dan kpa. Ɔ maan n srɛli Ɲanmiɛn yɛ n tɛli i nda kɛ sɛ ɔ yo naan e fite nun’n, ń súɛn i su like naan ń sí i. Kpɛ klikli nga ń srɛ́ Ɲanmiɛn’n yɛ ɔ o lɛ. Kɛ aunmuan’n kpɛli’n, n yoli like kun fa yiali nda sɔ’n i nuan.

N ma boli Biblu’n nun kannganlɛ bo alie’n nun. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn e wo Mediterane Jenvie’n i afiɛn lɔ. Ɔ maan n wunnin jue wafawafa kpanngban. Asa’n, jenvie’n la plaii, ɔ leman sin. Nanwlɛ, ɔ yoli min ɲɛnmɛn dan. Kɔnguɛ kusu’n, kɛ n man min ɲin su mɔ n nian nglo lɔ’n, n wun nzraama kpanngban kpa. I kwlaa sɔ’n ti’n, n ma wunnin i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn o lɛ naan klɔ sran’m be ndɛ lo i.

Kɛ e dili lemɔcuɛ kpanngban nzue ɲin su’n, e juli mmeli jranwlɛ ng’ɔ o Ɛspaɲin lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Alikante’n i nun. E waan é yó e alie’n i atɛ naan é tó uflɛ. Sanngɛ e ɲanman sran naan w’a to. I sɔ’n kusu boman e nuan, afin e alie’n w’a yo nvuɛn. Asa’n, motɛɛ nunman nun kpɛkun i lika wie’m be ti fitifitiwa. Ɔ maan n fali blɛ sɔ’n n kanngannin Biblu’n nun.

Kɛ ń kánngan Biblu’n nun ń kɔ́’n, n ma wunnin i wlɛ kɛ ɔ ti fluwa kun m’ɔ kwla uka e naan y’a di aklunjɔɛ-ɔ. Kpɛkun n wunnin i kɛ Biblu’n nun ndɛ’n ti weiin naan ɔ kwla uka e naan e nantilɛ’n w’a yo seiin. Asa’n, n usali min wun kɛ ngue ti yɛ be nga be se be wun kɛ be ti Klisifuɛ’n, be nun kpanngban be siman Biblu’n nun ndɛ’n. Min bɔbɔ n wo sran sɔ’m be nun wie.

N ma fuali kpa kɛ ń wlá min ayeliɛ tɛtɛ’m be ase. I sɔ’n ti’n, m’an nɔnman drɔgi kun. N seli min wun kɛ kɔlɛ’n sran wie’m be nanti Biblu’n nun mmla’m be su. Ɔ maan n kunndɛli kɛ ń wún be. I ti’n, n srɛli Ɲanmiɛn kɛ ɔ uka min naan n wun sran sɔ mun. Min kpɛ nɲɔn su nga ń srɛ́ Ɲanmiɛn’n yɛ ɔ o lɛ.

N kunndɛli kɛ ń wún Ɲanmiɛn sulɛ kpafuɛ’n i wlɛ. I sɔ’n ti’n, n klɛli asɔnun’m be dunman fluwa kun su. I sin’n, n ko wlannin Alikante klɔ’n nun. N wunnin  asɔnun sua kpanngban kpa. Sanngɛ waka sran mun nin ninnge uflɛ wie’m be o be nun sunman be nun. I sɔ’n ti’n, n jali be dunman’n nun. Afin n si kɛ ɔ fataman ninnge sɔ’m be tran Ɲanmiɛn i sua’n nun.

Mɔnnɛn cɛn nnɔsua kun’n, n ɔli ce kun m’ɔ o mmeli jranwlɛ’n i wun lɛ’n i su. Kɛ n ɔli lɔ’n n kanngannin Zaki 2:1-5 nun. Ndɛ mma sɔ’n se kɛ nán e bu aɲanbeunfuɛ’m be kpa tra yalɛfuɛ mun. Kɛ ń sá min sin e alie’n nun’n, n sinnin sua kun m’ɔ fa asɔnun sua’n i ɲrun lɛ. Be klɛli sua sɔ’n i anuan’n su kɛ: “Zoova i Lalofuɛ’m be Ɲanmiɛn Sielɛ Sua’n.”

Kɛ n wunnin sran sɔ mun’n, n seli min wun kɛ: ‘Jran maan n ko sa be n nian, sɛ bé wá sɔ́ min nun klanman-o.’ Kɛ ń wlú Ɲanmiɛn Sielɛ Sua’n nun’n, min ja ngbɛn. Min akanza’n kusu w’a fu kpa, yɛ min bo pantalɔn’n ti titiwa. Ɔ nin i sɔ ngba’n, sran kun bali yɛ ɔ fali min ɔli bla kpɛnngbɛn kun i wun lɔ naan n trɛn i wun lɛ. Kɛ ijɔfuɛ’n bo ndɛ mma kun su’n, bla sɔ’n uka min naan m’an wun i min Biblu’n nun. Kɛ aɲia’n wieli’n, be kwlaa be wa yoli min like. Nanwlɛ, i sɔ’n boli min nuan. Bian kun seli min kɛ sɛ n klo’n e wɔ i awlo lɔ naan e ko koko Biblu’n su yalɛ kan. Sanngɛ kɛ mɔ blɛ sɔ’n nun’n, nn n nin-a wieman Biblu’n nun kanngan’n ti’n, n seli i kɛ sɛ i blɛ’n ju’n ń kán klé i. Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, n trannin aɲia’m be kwlaa be bo.

Kɛ lemɔcuɛ nɲɔn kun sinnin’n, n ɔli bian sɔ’n i awlo lɔ. Ɔ fali Biblu’n fa tɛli kosan kwlaa nga n fa usa min wun’n be su. I lemɔcuɛ ng’ɔ́ sú i su’n, ɔ fali pata kun mannin min. Tralɛ nglanmannglanman kpa o nun. Ɔ seli min kɛ be wlali sran nga i liɛ yɛle tralɛ mun’n i bisua. Afin ɔ nantili Biblu’n nun ndɛ ng’ɔ se kɛ maan e klo e wun naan nán e kun alɛ’n i su. (Eza. 2:4; Zan 13:34, 35) Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, n wunnin i wlɛ weiin kɛ m’an wun be nga be nanti Biblu’n nun mmla’m be su’n. Ɔ maan m’an kunndɛman lika klanman kun. Like nga n kunndɛli i siɛn’n yɛle kɛ ń súan Biblu’n nun like naan ń wún i nun ndɛ’n i wlɛ kpa. I sɔ’n ti’n, n sali min sin Peiba lɔ.

N dili cɛn ba nnan atin nun naan m’an ju Peiba lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Glonɛngɛnin’n i su lɔ. Kɛ n juli lɔ’n, min waan ń dí junman naan ń fá nían min wun lika. I ti’n, n ko kunndɛli junman waka sɛfuɛ kun i sa nun. Ɔ mannin min fluwa kun mɔ kosan wie’m be o su’n. Fluwa’n su’n, be usa kɛ asɔnun benin nun yɛ n kɔ-ɔ. N klɛli i kɛ: “N ti Zoova i Lalofuɛ.” Kɛ bian’n niannin fluwa’n nun’n, i ɲrun’n ka lɛ kacili. Kpɛkun ɔ seli min kɛ: “Ń má flɛ́ wɔ.” Lele nin andɛ, ɔ nin-a flɛman min.

I sin’n, n ko wunnin waka sɛfuɛ uflɛ kun i wun. N usɛli i sɛ ɔ mian sran wun wa-o. Ɔ seli min kɛ n fa min diplɔmun nin junman nga n dili be laa’n be wun fluwa’n n mɛn i. N seli i kɛ n si alie nga be fa  waka be yo’n i ye siesie. Kpɛkun ɔ seli min kɛ: “N tili. A kwla bo junman’n i dilɛ bo andɛ nnɔsua. Sanngɛ maan e nuan sɛ su, nán kpɛ saɛ ba man min. N ti Zoova i Lalofuɛ, yɛ n nanti Biblu’n nun mmla’m be su.” Nanwlɛ, i sɔ’n boli min nuan dan. Yɛ n tɛli i su kɛ: “N kusu n ti Zoova i Lalofuɛ wie.” Sanngɛ min timuɛn tɛnndɛn nin min akanza’n ti’n, n si kɛ w’a faman su. Afin ɔ seli min kɛ: “Yoo, n tili-e. Sanngɛ ń má klé wɔ Biblu’n nun like. ?A tili?” E ja nun lɛ’n, n kplinnin su. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, n wunnin like nga ti yɛ bian klikli’n w’a flɛman min’n. Zoova si like nga min awlɛn o su’n. Ɔ maan like sɔ’n yɛ ɔ fa mannin min-ɔn. (Jue. 37:4) N dili junman aniaan bian’n i sa nun afuɛ kun. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ kleli min Biblu’n nun like. Yɛ afuɛ 1974, Zanvie anglo’n nun’n be yoli min batɛmun.

Kɛ be yoli min batɛmun m’ɔ dili anglo kun’n, n kacili titi atin bofuɛ. N dili aklunjɔɛ kpa junman sɔ’n i ilɛ’n nun. I anglo ng’ɔ́ sú i su’n, n ko trannin Amunstɛɛdamun klɔ’n su lɔ. Min waan ń kó súan aniaan nga be kan Ɛspaɲɔlu’n be bo. Kɛ n juli lɔ’n, n kleli sran kaka be Biblu’n nun like Ɛspaɲɔlu nin Pɔɔtigɛ nun. Afuɛ 1975, Mɛ anglo’n nun’n, n kacili ngunmin atin bofuɛ.

Cɛn kun’n, aniaan bla kun m’ɔ ti ngunmin atin bofuɛ’n ɔ bali e aɲia kun bo. Kɛ mɔ e kan Ɛspaɲɔlu’n ti’n, ɔ fali bla kun m’ɔ fin Bolivi’n fa wlali e sa nun naan e kle i Biblu’n nun like. Aniaan bla sɔ’n suan Ineke. Kɛ n wunnin i’n, n seli i kɛ n kunndɛ kɛ e nian e wiengu nzuɛn’n. Ɔ maan e klɛli e wiengu fluwa kaka kpa. Kɛ é kókó yalɛ’n, n wunnin i kɛ e sran nɲɔn’n e kunndɛ kɛ é dí Ɲanmiɛn junman kunngba’n. I ti’n, e jali afuɛ 1976 nun yɛ e dili ngunmin atin bolɛ junman’n likawlɛ. Afuɛ 1982 nun’n, be seli e kɛ e ko di Galaadi suklu’n. I sin’n be fali e ɔli Kenia. E dili Ɲanmiɛn junman lɔ lele afuɛ nnun. Afuɛ 1987 nun’n, be fa e ɔli Tanzanin. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn awa’n w’a man aniaan’m be atin kɛ be bo jasin fɛ’n nvle sɔ’n nun siɛn’n. E dili afuɛ 26 nvle sɔ’n nun. I sin’n, e sali e sin Kenia.

Kɛ n uka sran mun mɔ be si Biblu’n nun ndɛ nanwlɛ’n, i sɔ’n man min aklunjɔɛ. I wie yɛle sran klikli nga n kleli i Biblu’n nun like Mɔnbasa lɔ’n i liɛ’n. Kɛ ń bó jasin fɛ’n nzra nun’n yɛ n wunnin i-ɔ. N mɛnnin i periodiki nɲɔn. Yɛ ɔ usali min kɛ: “?Sɛ n wie nun kanngan’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ n yo-ɔ?” I lemɔcuɛ ng’ɔ́ sú i su’n, n boli i Biblu’n nun like klelɛ bo fluwa Vous pouvez vivre éternellement sur une terre qui deviendra un paradis i nun. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn fluwa sɔ’n fiteli Suaili nun ɔ nin-a cɛman. Kɛ afuɛ nuan yiali’n, be yoli i batɛmun. Kpɛkun ɔ kacili titi atin bofuɛ. I sin’n, ɔ nin i yi be ukali sran kɔe 100 naan b’a kaci Zoova i Lalofuɛ.

Kɛ n sili like nga ti yɛ n wo mɛn’n nun’n, min wun yoli min kɛ aata difuɛ ng’ɔ wlanwlannin mɛn’n nun lele m’ɔ wunnin nɛnnglɛnman kun m’ɔ ti kpa dan’n i sa. Kɛ ɔ wunnin nɛnnglɛnman sɔ’n, ɔ yoli like kwlaa ng’ɔ kwla yo naan w’a to’n. (Mat. 13:45, 46) N kunndɛ kɛ ń úka sran kaka naan be si like nga ti yɛ be o mɛn’n nun’n wie. Min nin min adeba’n e wunnin i kɛ Zoova ukɛ i sufuɛ mun naan b’a di aklunjɔɛ.