Mwet ngeni masouan

Mwet ngeni tettelin menlapen masouan

PWÓRÓUSEN MANAWEN EMÉN

Ai Kútta Eú Manaw mi Wor Aúchean

Ai Kútta Eú Manaw mi Wor Aúchean

ATUN ua pappas lón ewe Setin Mediterranean, ua máirú atun ua esilla an a nichilóng fite kalon sáát lón wáái we mesin waseres. Mwirin, a waroto eú mélúmél me a feitá ai we niwokkus, me epwe kerán ina mwirin fite fite ier ai upwe iótek. Iei upwe apwóróusa ngenikemi pwóróusen manawei, me popun ai nóm wóón na waseres.

Atun a fisu ieri, ám me ai we famili aua nóm Brazil

Ua uputiw lón ewe 1948 me Netherlands. Eú ier mwirin, aua mwékút ngeni São Paulo, Brazil. Semei kewe me inei ra fókkun achocho lón lamalam me iteitan aua kan álleafengen ewe Paipel mwirin ám mwéngéén lekuniol. Lón ewe ier 1959, aua pwal mwékút sefál, nge lón na atun aua mwékút ngeni Merika me nónnóm lón ewe leeni Massachusetts.

Semei we a fókkun angang weires le atufichi ám we famili ám walimén. A eáni fitu sókkun angang. A kan ló fetál me amémé, angang wóón al, me angang ren eú kompenien airline. Ám meinisin aua fókkun pwapwa atun a angang wóón sepelin pwe aua tongeni sáifetál.

Atun ua high school, fán chómmóng ua kan ekieki, ‘Met upwe féri ika ua wattetá?’ Ekkóch chienei kewe ra filatá ar repwe fiti university, me ekkóch ra fiti sukulen soufiu. Nge ngang use mochen fiti sukulen soufiu pwe use sani ánini. Use fókkun mochen fiu. Ua chék filatá ai upwe ló university pwe usap fiti sukulen soufiu. Nge lap seni meinisin, ua mochen álisi aramas pokiten me rei, ina met epwe efisi aúchean manawei.

MANAWEI ATUN UA FITI UNIVERSITY

Ren fite fite ier, ua kútta eú manaw mi wor aúchean

Atun ua fiti university, ua fókkun sani pekin anthropology pokiten ua mmen mochen silei poputáán manaw. Ekkewe sense ra asukula ngenikem evolution me ra mochen ám aupwe lúkú pwe a pwúng. Ekkóch ekkewe áwewe rese fókkun ffat me ra mochen ám aupwe chék lúkúroló inaamwo ika ese wor pisekin ánnet.

Ekkewe class ua fiffiti rese kan áiti ngenikem minne mi pwúng me minne mi mwáál. Nge ra fen áiti ngenikem ám aupwe chék féri met aua tongeni féri pwe aupwe sópwéch lón ám sukul. Ua pwapwa atun ua tongeni fiti chienei kewe le pari me sótuni ekkóch drugs. Nge ese nómottam ena pwapwa. Ua kan ekieki, ‘Wesen iei, ewe manaw mi wor aúchean?’

Lón ena atun, ua mwékút ngeni Boston me fiti eú university me ikena. Ren ai upwe tongeni mééni ai sukul, ua angang lón summer. Me ikena ie, epwe kerán ina ai upwe chuuri emén Chón Pwáraatá Jiowa. Emén chienei chón angang a fós ngeniei usun ewe oesini lón Taniel sópwun rúáánú usun ekkewe “fisu ier” me áwewe ngeniei pwe sia nóm lón ekkewe ránin lesópwólóón. (Tan. 4:13-17) Ua mwittir esilla pwe ika aupwe sópwósópwóló le fósfengen usun ewe Paipel me ika upwe lúkú met ua kákkáé, iwe a lamot ai upwe siwili manawei. Ina popun ua kan éménúngaw seni chienei na chón angang.

Lón ena university, ua angei ekkewe course epwe ammólnaeitá le fiti angangen volunteer lón South America. Tittipei pwe ai álisi aramas mi osupwang ina met epwe atoto aúchean manawei. Nge mwirin, ua mirititi pwe ese pwal mwo nge atoto aúchean manawei. Ua lichippúng me towu seni university lesópwólóón ewe kinikinin káé.

UA SÓPWELÓ LE KÚTTA EÚ MANAW MI WOR AÚCHEAN TORI AI MWÉKÚT NGENI FÉNÚ TOWAU

Lón May 1970, ua mwékút ngeni Amsterdam, lón Netherlands pwe upwe angang ren ewe airline semei we a piin angang ie. Ena angang a atufichiei ai upwe kan sássái iteitan me ló ngeni ekkewe fénúen Afrika, Merika, Iurop, me Asia. Ua mwittir esilla pwe ese lifilifil menni fénú ua ló ngeni, nge iir meinisin a wor en me ar osukosuk mi watte me usun ese wor emén a tufichin ataweer. Ua chúen mochen féri met mi lamot lón manawei, ina popun ua filatá ai upwe liwiniti Merika me sukul sefál lón pwal chék ewe university lón Boston.

Nge ua mwittir mirititi pwe ekkewe class ua fiti lón ena university rese tongeni pélúweni ai kewe kapas eis usun manaw. Use silei met upwe féri, ina popun ua tingorei emén nei kewe sense lón anthropology an epwe álisiei. Ua máirú atun a ereniei: “Pwata ke chúen sópweló le sukul? Pwata kesele fen towu?” Use kan fen nokunumwir. Iwe, ua towuffoch seni university.

Pokiten ua chúen meefi pwe ese wor aúchean manawei, ua fiti eú kúmi mi ú ngeni eérenien aramas lón ena fansoun, me usun itá ra álisatá kinamwe me tong lefilen aramas. Ám me ekkóch chienei kana aua sái seni Merika ngeni Acapulco, Mexico. Aua nóm lein eú kúmien aramas iir mi chék pwisin imuló wóón ar me usun itá ese pwal wor osukosuken manawer are áweiresin. Nge atun ua nóm rer, ua mwittir kúna pwe napanapen manawer ese wor aúchean are ese atoto pwapwa mi nómottam. Nge ua fen kúna pwe chómmóng me lein chókkana rese wenechar me rese tuppwél.

UA SÓPWELÓ LE KÚTTA EÚ MANAW MI WOR AÚCHEAN TORI AI NÓM WÓÓN EFÓCH WASERES

Ám me emén chienei lón ám kútta eú fénú mi fókkun lingéch

Lón ekkena atun, ua poputá le ekiekisefáli usun ewe mettóch ua mochen féri seni chék me lekúkkúni. Ua mochen sáifetál lón setin fénúfan esap ren ai upwe emén ssáló, nge fen emén káptin. Iwe alen chék an epwe fis ena, ina ren an epwe wor pwisin wáái waseres. Pokiten emén chienei itan Tom a pwal mochen féri ena, iwe aua filatá ám aupwe mwin le sáifetál lón setin fénúfan. Ua mochen kútta eú kúkkún fénú mi fókkun lingéch ikewe upwe nóm ie me ngase seni án aramas kewe allúk.

Ám me Tom aua sái ngeni Arenys de Mar, kane ngeni Barcelona, Spain. Me ikena ie, aua mééni efóch waseres 31 fiit ttaman itan Llygra. Aua poputá le féréchú ena waseres pwe epwe núkúnúkéch lón ám sái wóón mataw. Pokiten ause pwal atapwal, iwe aua ettaawu mwesinan we me áeá nekian we le isóis únúmem konik. Pokiten aua silei pwe ause tongeni mwékútfetál wóón ei waseres lón ekkewe leenien ámis mi chék kúkkún, iwe aua akkóta ám aupwe mééni ruuofóch ám fétún 16 fiit tamer pwe aupwe chék áeá le fétún. Iwe aua poputá le sái ngeni Seychelles, lón ewe Indian Ocean. Ám kkót pwe aupwe sái órun kiánin West Afrika me pwenni ewe Cape of Good Hope, lón South Africa. Aua néúnéú ekkewe fúú, ekkóch map, ekkewe puk, me ekkóch pisekin álillis pwe epwe emmwenikem ngeni ikewe ia aupwe sáiló ie. Ua fókkun ingeló ren ám tongeni silei ia aua ttik ia.

Aua mwittir mirititi pwe wáám na mesin waseres ese núkúnúkéch le sáifetál wóón mataw. Iteiten awa a nichilóng ina epwe úkúkún wonu kalon sáát lón. Usun met ua apwóróusa me lepoputáán, pwe atun a waroto eú mélúmél ua fókkun niwokkus me epwe kerán ina ai upwe iótek mwirin fite fite ier, me ua pwone ngeni Kot pwe ika upwe manaw, upwe achocho le káé usun I. Ena mélúmél a kaúló, me ua apwénúetá ai na pwon.

Ua poputá le álleani ewe Paipel lón ám sássái wóón mataw. Anchangei apwapwaan ai mwoot wóón ewe waa towau seni fénú wóón ewe Setin Mediterranean, me ua chék tongeni kúna ekkewe sókkopaten iik, kúú, me lingéchún wóón mataw. Ua mwaar ren ai kúna ekkewe pwiin fúú lepwin, me a lapóló ai lúkúlúk pwe a wor emén Kot mi chúngú aramas.

Mwirin fitu wiik ám nóm wóón mataw, aua wareiti oroorun Alicante Spain, me ikena ie aua sótun amémé wáám na pwe aupwe tongeni mééni efóch mi éch seni. Ese mecheres ám aupwe amémé ena mesin waa ese wor mwesinan me a nich! Iwe nge, ina ewe atun mi múrinné ngeniei ai upwe álleani ewe Paipel.

Lapólóón ai ákkálleani ewe Paipel, a pwal ina lapólóón ai mirititi pwe ina eú puken emmwen mi tongeni álisikich le eáni eú manaw mi pwapwa. Ua mwaar ren fataffatéchún met Paipel a apasa usun eú manaw mi limeliméch, me ua ekieki ika pwata chómmóng aramas kapachelong ngang, ám chókkewe mi erá pwe ám Chón Kraist, aua tunaló met a apasa.

Ua poputá le eliméchú manawei, iwe ua úkútiw seni drugs. Ua ekieki pwe a wor chókkewe iir mi álleasochisi án Paipel kewe allúk, me ua mochen chuuriir. Ina ewe oruuen atun ua iótek, me tingorei Kot an epwe álisiei le kúner.

AI KÚKKÚTTA EWE LAMALAM MI ENLET

Me rei a múrinné ai upwe etittina meinisin lamalam tori ai upwe kúna ewe lamalam mi enlet. Atun ua fetál wóón alen Alicante, ua kúna chómmóng fal. Nge pokiten lape ngeniir a wor ululun wóór, ina popun ua silei pwe esap iir lamalam mi enlet.

Lón eú kuniolun Ráninfel, ua nóm wóón eú ppan me netiwei ewe oroor, me ua ákkálleani James 2:1-5, ewe mi éúréúrakich usun ngawen ach sipwe chék tongei aramas ren pisekisekiir. Atun ua liwiniti wáám we ua pásini eú imw mi usun eú fal, nge a mak wóón asaman we, “Kingdom Hall of Jehovah’s Witnesses.”

Ua ekieki, ‘Upwe mwo sótuni ekkeei aramas a, me ppii ika epwe ifa féfférúr ngeniei.’ Iwe ua tolong lón ena Leenien Mwich, nge ua chék atasi me a ttam enisei me ua áeá eché tangkiri mi kamwakamwekkis. Ewe chón etiwetiw a panieiló me amwootaei únúkkún emén chinnap fefin mi kirekiréch le álisiei le kútta ekkewe wokisin ewe chón afalafal a néúnéú. Mwirin ena mwich, ua fókkun máirú ren kirekiréchún meinisin chókkewe mi etto kapong ngeniei. Emén mwán a etiwaei ngeni imwan we pwe aupwe pwóróusfengen, nge pokiten use mwo áwesi le álleani ewe Paipel, iwe ua ereni, “Upwap esile ngonuk ika ua mmólnetá.” Nge ren mwo iei, ua poputá le fiffiti meinisin ekkewe mwich.

Mwirin fitu wiik, ua ló chuuri ewe mwán e etiwaei ngeni imwan we, me a pélúweni ai kewe kapas eis seni Paipel. Mwirin eú wiik, a ngeniei eú pwotoun úf mi ur ren úf mi fókkun múrinné. A ereniei pwe minne ká úfan ekkena, a nóm lón kalapus pokiten an álleasochisi án Paipel allúk ach sipwe tongfengen me sisap chúen káé maun. (Ais. 2:4; Joh. 13:34, 35) Iei ua unusen lúkú pwe ua kúna met ua kúkkútta, weween chókkewe iir mi álleasochisi alon Paipel mi fataffatéch usun eú manaw mi limeliméch. Ai achocho le kúkkútta eú fénú mi lingéch, a siwil ngeni ai achocho le kákkáé ewe Paipel me unusen weweiti met a apasa. Iwe ua liwiniti Netherlands.

AI KÚT AI ANGANG

Ai sái ngeni Groningen lón Netherlands, a úkúkún rúáánú rán. Me ikena ie, a lamot ai upwe kút ai angang pwe upwe atufichiei. Ua apply lón eú leenien táikú, nge atun ua apply a wor eú kapas eis lón ewe taropwe mi eis ika met ai lamalam, iwe ua makkeetiw, “Jehovah’s Witnesses.” Atun ewe owner a álleani, ua esilla pwe a siwililó wówóón. A ereniei, “Ina upwap kéruk.” Nge ese kékké.

Ua eisini pwal emén owner lón eú leenien táikú ika ua tongeni angang ren. A eisiniei ika mi wor nei diploma me taropween ai angang me mwan. Ua ereni pwe ua fen féri angangen repair wóón efóch waseres mi ffér seni irá. Ua máirú atun a ereniei, “Ka tongeni poputá lekuniolei, nge iei met kosap féri. Kosap awora osukosuk lón ai ei leenien angang pokiten ngang emén Chón Pwáraatá Jiowa me ua álleasochisi án Paipel kewe allúk.” Ua fókkun máirú me ua ereni, “Pwal ngang emén Chón Pwáraatá Jiowa!” Nge pokiten a ttam mékúrei me enisei, iwe a silei pwe ese pwúng. Iwe a ereniei, “Ina upwe káé ngonuk ewe Paipel!” Ua tipeeú ngeni. Iwe iei, a fate ngeniei pwata ewe owner lón ewe eú leenien angang ua apply ngeni, ese kérsefáliei. Jiowa a ngeniei mochenin letipei. (Kölf. 37:4) Ua angang ren ena Chón Pwáraatá Jiowa úkúkún eú ier. Nge lón ena atun a káé ngeniei ewe Paipel, mwirin ua papatais lón January 1974.

AKKARAP NGE Ú KÚNA EÚ MANAW MI WOR AÚCHEAN!

Mwirin eú maram, ua poputá le pioneer. Ena mettóch a atoto watteen ai pwapwa. Ewe maram mwirin, ua mwékút ngeni Amsterdam pwe upwe álillis lón eú mineféén kúmi mi eáni fósun Spanish. Ua fókkun pwapwa ren ai tongeni káé ngeni aramas lón fósun Spanish me Portuguese! Lón May 1975, ua kewis ai upwe emén special pioneer.

Eú rán, emén special pioneer itan Ineke a etto fiti ám we mwich lón fósun Spanish me uwei néún we chón káé seni Bolivia pwe i epwe tongeni sissilei chienach kewe lón ena kúmi. Ám me Ineke aua filatá ám aupwe sissilefengenikem ren ám mammakfengen taropwe, iwe a pwá pwe a taitap met aua mochen achocho ngeni. Iwe aua pwúpwúlú lón ewe 1976 me sópweló le special pioneer tori ewe ier 1982 atun aua ketiw pwe aupwe fiti ewe fiik me aúlúngátin Sukulen Gilead. Aua fókkun máirú me pwapwa atun aua kewis ám aupwe álillis East Afrika, ikewe aua álillis ie ren úkúkún nimu ier lón Mombasa, Kenya! Lón 1987, aua kewis sefál pwe aupwe álillis Tanzania, ikewe a wes pinepinen ewe angangen afalafal ie. Aua nóm ikena úkúkún 26 ier me mwen ám liwiniti Kenya.

Ám álisi aramas lón East Afrika le káé ewe enlet seni Paipel, a atoto watteen ám pwapwa me pwúlúwei we

Ám álisi chókkewe iir mi aúcheani ewe enlet seni Paipel, a atoto aúchean manawem. Áwewe chék, ewe emén ua akkomw káé ngeni lón Mombasa, i emén mwán ua chuuri lón ewe angangen afalafal. Mwirin ai anéúnéú ngeni ruu puk, a erá: “Met upwe féér ika ua áwesi le álleani ekkeei?” Mwirin eú wiik, aua poputá le káé ewe Paipel fengen me ewe puk itelapan, En Kopwe Tongeni Manau tori Feilfeilo chok lon Paratis won Fonufan, mi kerán chék katowu lón fósun Swahili. Mwirin eú ier, a papatais me a wiliti emén regular pioneer. Seni ena atun, iir me pwúlúwan we ra fen álisi arapakkan 100 aramas le fangóló manawer ngeni Jiowa me papatais.

Ám me Ineke aua pwisin kúna úkúkún án Jiowa efeiéchú néún kewe aramas ren eú manaw mi wor aúchean

Atun ua kerán weweiti aúchean manaw, ua meefi pwe ua usun ewe chón kúkkútta féún pwei, me atun a kúna ena féún pwei mi kkóló aúchean, ese mochen an epwe péút seni. (Mat. 13:45, 46) Ua mochen áeá unusen manawei le álisi aramas le kúna ewe enletin manaw. Ám me pwúlúwei we mi áchengicheng, aua pwisin kúna lón manawem pwe Jiowa a álisi néún kewe aramas le eáni eú manaw mi wor aúchean.