Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

SHAKACITIKA MUBUUMI BWABO

Nshendakacita Kwaamba ayi Ncane Buumi Busangalasha

Nshendakacita Kwaamba ayi Ncane Buumi Busangalasha

NDYETWAKALINGA mu bwaato pakati ka lweenge lwa Mediterranean, ndakakankamana abuumbi ndyendakashiba ayi bwaato bwangu bwakale kale bwakalinga kutulukite alimwi bwakalinga kunjisha maanshi aanji abuumbi. Lyalo kwakesa cipuupu cinene. Ndakaloonda alimwi ndakapaila ciindi cakutaanguna, pesule lyakwiinda ciindi cilaamfu kuswa ndyendakapailaawo. Amuleke mulwiite shiinji pabuumi bwangu alimwi ambondakalicana mu bwaato.

Ndyendakalinga kucite myaaka 7, nebo abamumukwashi wangu twakalinga kukala ku Brazil

Ndakashalwa mu 1948 mucishi ca Netherland. Mwaaka wakakonkelawo mukwashi wangu wakalongela ku São Paulo, ku Brazil. Bashali bangu bakalinga kuya kuceeci lyoonse, alimwi lyoonse twakalinga kubelenga Baibo pesule lya kulya cakulya camacolesha. Mu 1959 twakalonga kuswa ku Brazil kuya ku United States, uko nkotwakaya mukutalika kukala kumusena wiitwa ayi Massachusetts.

Mumukwashi wesu twakalinga kukala 8. Alimwi bata bakalinga kusebensa cankusu kutulangweeta nshetwakalinga kuyandika. Bakasebensawo ncito shipusenepusene mbuli kuya cuulisha shintu, kubamba nshila alimwi bakasebensawo aku kampani ya ndeke shakalinga kuya mushishi shipusenepusene. Soonse mumukwashi twakasangalala abuumbi ndyebakatalika kusebensa ku kampani ya ndeke, mukwiinga twakaba acoolwe cakuya mumisena ipusenepusene.

Ndyendakalinga kwiiya ku sekondali, liinji ndakalinga kuyeeya ayi, ‘Ino nshiinshi nsheshi nkacite na nkakomene?’ Babyaanji bamwi bakasalawo kuya ku yunivesti lyalo bamwi bakasalawo kunjila busoja. Sombi nebo nshindakalinga kusuniiwo kunjila busoja mukwiinga ndakalinga kupatite kwaambana alimwi nshindakalinga kusuniiwo kulwana. Aboobo ndakasalawo kuya ku yunivesti kwaamba ayi ntenjili busoja. Sombi ncendakalinga kusunishishi bunene nkucafwa bantu mukwiinga ndakalinga kuyeeya ayi ici cilaakuncafwa kuba alusangalalo mubuumi.

BUUMI BWANGU MBOBWAKALINGA NDYENDAKALINGA KU YUNIVESTI

Kwamyaaka iinji, ndakalangoola sheenga shampa kuba alusangalalo lwancinencine.

Ndyendakalinga ku yunivesti ndakalinga kusuni kwiiya pabantu alimwi ambobakala mukwiinga ndakalinga kusuni kushiba shintu shicite buumi mboshakabako. Bamatica bakalinga kutwiisha ayi shintu shakasandukabo alimwi bakalinga kusuni ayi tunoshoma ayi ico ncancine. Nshindakalinga kunyumfwishishawo nshobakalinga kutwiisha pamakani akusanduka kwashintu, alimwi ndakalinga kuyandika kushishoma nabi kwaamba ayi takwakalingawo bumboni bwakalinga kutondesha ayi nshancine.

Bamatica tabakalinga kutwiishawo panjiisho shaamba pamakani ashiluleme ashitaluleme. Sombi bakalinga kutwiisha kucita shoonse nsheenga twacikonsha kwaamba ayi tukacite kabotu pa yunivesti. Ndakalinga kusangalala kuya kuma paati alimwi akusebensesha misamu ikola, sombi lusangalalo ulo lwakalingabo lwa pakaciindi kaniinibo. Aboobo ndakalinga kuliipusha ayi, ‘Sa ncakwiila ubu mbobuumi bweenga bwampa kuba alusangalalo?’

Mukuya kwaciindi ndakalongela ku tauni ya Boston akutalika kwiiya pa yunivesti imwi. Ndakalinga kusebensaako na twacala kwaamba ayi noocana maali akulipila kucikolo. Lyalo kuncito nkondakalinga kusebensa ndakakumanya womwi wa Bakamboni Bakwe Yehova ciindi cakutaanguna. Ngondakalinga kusebensaakwe wakandwiita bushinshimi mbotucana mu Danyelo capita 4 ubo bwaamba pa ‘shiindi 7’ alimwi wakasansulula ayi tutokala munshiku shamamanino. (Danye. 4:13-17) Tapana kwiinda aciindi cilaamfu ndakashiba kwaamba ayi na ntolelele kubandika anguwe pamakani amu Baibo alimwi akushoma nshendakalinga kwiiya, ndaakuyandika kwaalula buumi bwangu. Aboobo ndakacita shoonse nshendakalinga kucikonsha kwaamba ayi ntanobandikaakwe.

Pa yunivesti ndakalinga kwiiyaako lwiiyo lweenga lwancafwa kuya mukusebensa ncito shakuliyandila ku South America. Ndakalinga kuyeeya ayi kucita shibotu kubantu bakalinga kuyandika lucafwo, kulaakumpa kuba alusangalalo mubuumi. Sombi ndakesa mukushiba ayi lwiiyo ulu alwalo teshi lukancaafwe kuba alusangalalo mubuumi. Ndakalefuka akucileka kwiiya.

MBONDAKATOLELELA KUYANDOOLA SHEENGA SHAMPA KUBA ALUSANGALALO MUMISENA YAKULAALE

Mu May 1970, ndakalongela ku Amsterdam mucishi ca Netherland kwaamba ayi njemukusebensa ku kampani ya ndeke bata nkobakalinga kusebensa. Ceebo cakusebensa pakampani iyi, ndakalinga kweenda kuya mushishi shipusenepusene mu Africa, mu America, mu Europe alimwi amu Asia. Tapana kwiinda aciindi cilaamfu ndakesa mukushiba ayi mushishi shoonse nshendakalinga kufwakashila bantu bakalinga kwiinda mumapensho aanji alimwi taakuwo wakalinga kucikonsha kwaamana. Ndakalinga kunocisuni kucita cintu cimwi ciyandika mubuumi. Aboobo ndakaboolela ku United States akuya mukutalika alimwi kwiiya pa yunivesti yakalinga mu tauni ya Boston.

Sombi ndakesa mukushiba ayi nshendakalinga kwiiya pa yunivesti tashakalinga kuncafwawo kucana shikumbulo ku miipusho yoonse njendakalinga kucite pamakani abuumi. Nshindakalinga kucishiwo shakucita. Aboobo ndakalwiitaako womwi pabaabo bakalinga kunjiisha kwaamba ayi andwiiteko shakucita. Ndakakankamana ndyaakaamba ayi, “Ino utokwiiyila nshi? Ino kucilekabo?” Aboobo peenkaapo ndakacita nshaakandwiita. Ndakacilekela limwi kwiiya pa yunivesti.

Mukwiinga nshindakalinga kucitewo lusangalalo nabi paciindi ici, ndakasalawo kunjila mukakoto kabantu batakalinga kukonkela milawo bantu njobakonkela alimwi bakalinga kuboneka anga balayuminisha bantu kuba beshiluumuno akusunana. Nebo ababyaanji bamwi twakalinga kweenda kuswa mu United States kushika aku Acapulco mucishi ca Mexico. Twakalinga kukala abantu batakalinga kukonkela milawo bantu njobakonkela alimwi bakalinga kuboneka anga balakala buumi kwakubula mapensho. Sombi ndyendakalinga kukalaabo ndakabona ayi buumi mbobakalinga kukala tabwakalinga kubapawo lusangalalo lwancinencine. Bantu baanji pabaabo tabakalinga kushomeka.

MBONDAKEENDA ABWAATO KUYA CIYANDOOLA BUUMI BUSANGALASHA

Nebo amubyaanji twakalinga kuyandoola nsumbu ibotu abuumbi

Paciindi ici ndakatalika kuyeeya pacintu ncondakalinga kusuni kucita kuswa kubwanike. Ndakalinga kusuni kunooya ceenda abwaato palweenge, kuteshi kunotantabo sombi kunokweensha. Aboobo kwaamba ayi ncikoonshe kucita boobo ndakalinga kweelete kuba abwaato bwaangu. Mukwiinga Tom mubyaanji alakwe ncaakalinga kusuni kucita, twakasalawo kunooya mumisena ipusenepusene kusebensesha bwaato. Ndakalinga kusuni kucana nsumbu ibotu abuumbi nkweenga kankala akucita shili shoonse nshonsuni.

Nebo amubyaanji Tom twakaya kumusena wiitwa ayi Arenys de Mar uyo uli kufwiifwi akumusena wiitwa ayi Barcelona, mucishi ca Spain. Ndyetwakalinga kumusena uyu twakoola bwaato bulaampa mamita ali 9.4 ubo bwakalinga kwiitwa ayi Llygra. Twakatalika kububamba kwaamba ayi kabutucafwa kweenda kabotu palweenge. Mukwiinga tatwakalinga kwiingene kuya nkotwakalinga kuya, twakakushamo injini kwaamba ayi tube amusena unene pakubika maanshi akunwa. Kwaamba ayi tucikoonshe kunokweenda kabotu mushiito shiniini, twakoola ntapulo shobilo shilaampa mamita ali 5. Mukweelaako twakanyamuka kuya ku Seychelles, palweenge lwa Indian. Twakalinga kusuni kuya kulubasu lwakumbo lwacishi ca Africa alimwi akushika akumusena wiitwa ayi Cape of Good Hope, mucishi ca South Africa. Twakalinga kubona nyenyeenshi, kusebensesha ma maapu, mabuku alimwi atusebensesho tumwi tuniini kwaamba ayi shitucaafwe kushika nkotwakalinga kuya. Ndakalinga kukankamana kubona mbotwakalinga kucikonsha kushika kumisena nkotwakalinga kuya.

Kapatana kwiinda aciindi cilaamfu twakashiba ayi bwaato bwesu bwakale kale bwa mapulanga, inga tabucikoonshi kutolelela kweenda palweenge. Bwakalinga kunjisha maanshi ashika kumalita ali 22 muwoola lyomwi! Bweenka mbondaambaawo kumatalikilo, ndekwakacitika cipuupu palweenge, ndakaloonda alimwi ndakapaila kwaciindi cakutaanguna pesule lyakwiinda ciindi cilaamfu kuswa ndyendakapailawo, kushomesha Lesa ayi na tupuluke, ntokweelesha kumushiba. Cipuupu cakamana alimwi ndakacita kweelana ambondakashomesha.

Ndakatalika kubelenga Baibo ndyetwakalinga kuya ceenda palweenge. Amuyeeyebo mbocakalinga kubota kuba pakati ka lweenge, lyalo akunobona liculu anga litokumya pamaanshi. Mashiku ndakalinga kukankamana abuumbi kubona nyenyeenshi shiinji alimwi ici cakampa kushoma cakutatoonsha ayi kuli Lesa usuni bantu.

Ndyepakeenda nsondo shiinji katuli palweenge, twakashika paciito cimwi kumusena wiitwa ayi Alicante, mucishi ca Spain, uko nkotwakeelesha kuulisha bwaato bwesu kwaamba ayi tuule bumwi buli kabotu. Tatuna kukankamana bwaato ndyebutakwe kuulwa cakufwambaana mukwiinga bwakalinga bwakale kale, tabwakalinga kuciteewo injini alimwi bwakalinga kutulukite! Sombi ici cakalinga ciindi cibotu abuumbi kubelenga Baibo yangu.

Ndyendakatalika kubelenga bunene Baibo, ndakashiba ayi ndibuku muli makani eenga atucafwa kuba alusangalalo mubuumi. Ndakasangalala abuumbi kushiba Baibo mboisansulula kabotu makani akuba amibo ibotu. Sombi ndakakankamana bantu baanji balyaamba ayi Mbeneklistu kwiilikaawo andime, mbobatakalinga kukonkela nshoyaamba.

Ndakalinga kushinishite kucita shoonse nsheenga ndacikonsha kwaamba ayi ngalule buumi bwangu. Aboobo ndakacileka kusebensesha misamu ikola. Ndakayeeya ayi kulyeelete kuli bantu bakonkela njiisho shamu Baibo. Alimwi ndakalinga kusuni kubonana abantu abo. Ndakapaila kuli Lesa linkanda lyabili kumusenga kwaamba ayi ancaafwe kushiba bantu abo.

MBONDAKATALIKA KUYANDOOLA BUPAILISHI BWANCINE

Ndakasalawo kushiba bupailishi bomwi abomwi nshebuyiisha alimwi anshebacita kushikila ndyendakacana bupailishi bwancine. Ndyendakalinga kweenda mu tauni ya Alicante, ndakabona maceeci aanji. Ano mukwiinga pa maceeci aanji pakalinga shikope sha shibumbwabumbwa, ndakabona ayi teshi bupailishi bwancine.

Bushiku bumwi Pasondo malumwi ndyendakalinga pacuulu kandangite kulubasu kwakalinga ciito, ndakabelenga lilembo lya Jemusi capita 2:1-5 lyaamba ayi tatweelete kusuna bantu ceebo cakwaamba ayi mbabile. Ndyendakalinga kuboolela kwakalinga bwaato bwesu, ndakeenda paceeci imwi pakalinga citondesho peculu cakalinga kulembetwe ayi: “Ŋanda ya Bwaami ya Bakamboni Bakwe Yehova.”

Ndakayeeya ayi, ‘Ndyeelete kubeelesha bantu aba mbone mbweshi bantambule.’ Aboobo ndakenjila mu Ŋanda ya Bwaami kaandi myeendobo, kancite ndesu alimwi kamfwete jiini itulookete. Shikucafwilisha wakantola pafwiifwi apakalinga kushiite mwanakashi wacinene, uyo wakancafwa kunoocana malembo mwaambi ngaakalinga kwaamba. Pesule lyakubungana, ndakakankamana abuumbi mbobakantondesha lusuno abo boonse bakesa mukuŋansha. Musankwa umwi wakanjita ayi tukabandike kumishaabo, sombi mukwiinga paciindi ici kantana kumanisha kubelenga Baibo, ndakamulwiita ayi, “Ndaakumulwiita na nkalibambile.” Kuswawaawo ndakatalika kunoocanika kumabungano lyoonse.

Ndipakeenda nsondo shiinji, ndakamufwakashila musankwa ulya kumishaabo alimwi wakakumbula miipusho yoonse yamu Baibo njendakalinga kucite. Ndyepakeenda nsondo yomwi wakampa coola umo mwakalinga shakufwala shiinji shibotu abuumbi. Wakandwiita ayi mwine shakufwala ishi wakalinga mujeele ceebo cakukonkela milawo yamu Baibo yaamba pakusunana alimwi itondesha ayi tatweelete kulwana nkondo. (Isa. 2:4; Joni 13:34, 35) Ano ndakashoma ayi ndakacana bantu bakonkela njiisho shamu Baibo shaamba pamakani akuba amibo ibotu! Ncendakalinga kusuni ano teshi kucana nsumbu ibotu nkweenga kankala, sombi nkwiiya Baibo kwaamba ayi njinyumfwishishe kabotu. Aboobo ndakaboolela alimwi ku Netherland.

MBONDAKATALIKA KULANGOOLA NCITO

Pakeenda nshiku 4 kwaamba ayi nshike mu tauni ya Groningen, mucishi ca Netherland. Ndyendakashika ndakalinga kuyandika kucana ncito kwaamba ayi noocana maali akuula shiyandika. Mushoopu imwi mobakalinga kupanga shintu shamapulanga mondakeepusha na ngandenjilako ncito, bakampa cipepa pakalinga amwiipusho umwi wakalinga kwiipusha nkompaila. Ndakalemba ayi, “Ndi womwi wa Bakamboni Bakwe Yehova.” Mwine shoopu ndyaakabelengaawo, ndakabona ayi ciwa cakwe cakaaluka. Wakandwiita ayi, “Ndaakukwiita.” Sombi taakwe kunjitaawo.

Mu shoopu imwi amwalo mobakalinga kupanga shintu shamapulanga, ndakeepusha mwine shoopu na wakalinga kusuniko wancito. Wakandwiita ayi mupe shipepa shakalinga kutondesha ayi ndakeeya, alimwi anciito nshondakasebensaawo. Ndakamusansulwiita ayi ndakasebensawo ncito yakubamba bwaato bwamapulanga. Ndakakankamana ndyaakandwita ayi, “Inga watalika sunu malumwi. Sombi kuli cintu comwi ncoteelete kucita, nshisuniiwo kwaamba ayi ukapilinganye shintu muno mu shoopu mukwiinga ndi womwi wa Bakamboni Bakwe Yehova alimwi ndakonkela njiisho shamu Baibo.” Ndakakankamana abuumbi akumukumbula ayi, “Anebo ndi womwi wa Bakamboni Bakwe Yehova!” Ano mukwiinga ndakalinga kucite misusu ilaamfu andesu, wakashiba ayi teshi ndime Kamboni Wakwe Yehova. Aboobo wakandwiita ayi, “Anu ntootalika kukwiisha Baibo.” Ndakasangalala akusumina kutalika kwiiya. Aboobo ndakashiba cakapa kwaamba ayi mwine shoopu njendakayaako pakutaanguna, abule kunjita ayi ntalike kusebensa. Yehova wakalinga kukumbula mipailo yangu. (Kulu. 37:4) Ndakasebensa mu shoopu ya mukwesu uyu kwamwaaka womwi. Alimwi paciindi cilya wakalinga kunjiisha Baibo, lyalo mu January 1974 ndakabombekwa.

MUKWEELAAKO, NDAKACANA BUUMI BUSANGALASHA!

Ndipakeenda mweenshi womwi ndakatalika bupainiya, ubo bwampa kuba alusangalalo abuumbi. Mumweenshi wakakonkelawo ndakalongela ku Amsterdam kwaamba ayi njemukucafwilisha ku likoto lipya lyakalinga kusebensesha mushobo wa Cispanish. Ndakalinga kusangalala abuumbi kwiisha bantu Baibo mumushobo wa Cispanish alimwi a Ciportuguese! Mu May 1975, ndakapekwa coolwe cakusebensa mbuli painiya ulibetele.

Bushiku bumwi, nankashi waliina lya Ineke uyo wakalinga kusebensa mbuli painiya ulibetele, wakesa kumabungano esu amu Cispanish kwaamba ayi shikwiiya Baibo wakwe waku Bolivia ashibane abamakwesu abenankashi bakalinga kwaamba mushobo wa Cispanish. Nebo a Ineke twakasalawo kushibana kwiinda mukunolembelana makalata. Lyalo kapatana kwiinda ciindi cilaamfu twakashiba ayi twakalinga kusuni kucita shintu shomwi lwakumushimu. Twakeebana mu 1976 akutolelela kusebensa bupainiya bulibetele kushika mu 1982 ndyebakatwiita kuya mukucanika ku Cikolo ca Gilyadi ca namba 73. Twakakankamana abuumbi alimwi akusangalala ndyebakatutuma kuya mukusebensela kulubasu lwakwicwe mu Africa, mu tauni ya Mombasa mucishi ca Kenya! Mu 1987 bakatutuma kuya mukusebensela ku Tanzania, uko nkobakasuminisha Bakamboni kutalika alimwi kushimikila. Twakasebensela mucishi ici kwamyaaka 26 katutana kuboolela ku Kenya.

Kucafwa bantu bakulubasu lwakwicwe lwa Africa kwiiya cancine camu Baibo, kwacafwa nebo amukaangu kuba alusangalalo abuumbi

Kucafwa bantu baliceesha kwiiya cancine camu Baibo, kwatucafwa kuba alusangalalo lwancinencine. Kucakubonenaako, shikwiiya Baibo wangu wakutaanguna ku Mombasa, wakalinga musankwa ngondakakumanya ndyendakalinga kushimikila. Ndyendakamupa magazini obilo wakaamba ayi, “Ino nshiinshi nshenjelete kucita na manishe kubelenga magazini iyi?” Nsondo yakakonkelaawo ndakatalika kumwiisha Baibo mulibuku lyakalinga kucite mutwi wakalinga kwaamba ayi You Can Live Forever in Paradise on Earth, lyamu Ciswahili. Ndipakeenda mwaaka womwi wakabombekwa alimwi wakatalika kusebensa bupainiya bwaciindi coonse. Kuswabo ciindi ico, lakwe amukaakwe bacafwa bantu bashika pafwiifwi a 100 kulyaaba kuli Yehova akubombekwa.

Nebo a Ineke twabona Yehova mbwaacafwa basebenshi bakwe kuba alusangalalo lwancinencine mubuumi

Ndyendakashibabo sheenga shampa kuba alusangalalo lwancinencine mubuumi, ndakalinyumfwa anga ngushimakwebo wacana ngale iyandika abuumbi alimwi usuni kutolelela kubaayo. (Mate. 13:45, 46) Ndakalinga kusuni kusebensesha buumi bwangu kucafwa bamwi kushiba sheenga shabapa kuba alusangalalo lwancinencine. Nebo amukaangu ngoonsuni abuumbi, twabona Yehova mbwaacafwa bantu bakwe kuba alusangalalo lwancinencine mubuumi.