Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

MUJIMBU WAKUYOYA CHAVATU

Kutondatonda Kuyoya Chamwenemwene

Kutondatonda Kuyoya Chamwenemwene

OMU ngwapwile muwato hakachi kaKalungalwiji waMendetelenya, ngwakasumukile muwato muli nakwingila meya amavulu, kahomu ngwakekesele ngwawanyine unatuvika. Hahaze vene kwejile nyamanganda. Ngocho ngwevwile woma, kaha ngwalombele kuli Kalunga halwola lwatete. Manenu ngumilweze vyachiyoyelo chami novyo vyangulingishile ngupwenga muwato halwola kana.

Omu ngwapwile namyaka 7, ami natanga yami twatwaminenga mulifuchi lyaBrazil

Ngwasemukile mu 1948 mulifuchi lyaNetherlands. Mwaka wakavangijileho, tanga yetu yalukilile kuSão Paulo, mulifuchi lyaBrazil. Visemi jami vazangile chikuma kuya kuchachi, kaha kakavulu nachingoloshi hanyima yakulya, twatangililenga hamwe Mbimbiliya mwatanga. Kuheta mu 1959 twalukilile kuUnited States, twatwaminenga kuMassachusetts.

Twasemukile 8, kaha tata azachilenga nangolo mangana atuzakame. Azachilenga mulimo wakuya nakulanjisa vyuma mumafuchi akulisezaseza, kufumaho azachilenga mulimo wakutunga mikwakwa, kaha kutwala muze azachilenga kukapani yajindeke. Tuvosena mutanga twawahililile chikuma omu tata aputukile kuzata kukapani yajindeke, mwomwo chatulingishile tutambukenga chikuma.

Omu ngwapwile kushikola, ngwashinganyekelenga ngwami, ‘Mulimo muka nangukazata nge ngunakolo?’ Masepa jami vamwe vafwililile kukaya kuyunivesiti, veka vafwililile kukengila uswalale. Oloze yami kangwashinganyekele kwingila uswalaleko, mwomwo kangwazangilenga kuzungako. Ngocho ngwasakwile kukaya kuyunivesiti. Oloze chuma ngwasakile shina kukafwa vatu, mwomwo ngwashinganyekele ngwami nachingukafwa ngupwenga wakuwahilila mukuyoya.

OMU CHAPWILE CHIYOYELO KUYUNIVESITI

Ngunatondonga kuyoya chamwenemwene hamyaka yayivulu

Omu ngwapwile kuyunivesiti ngwazangile chikuma kunangula chize chapwile nakuhanjika hakuyoya chavatu, mwomwo ngwasakile kutachikiza omwo kuyoya chaputukile. Vatunangwilenga ngwavo vyuma vyalijilile vivene, kaha milongeshi vasakile tufwelele kunangula kana. Oloze ngwamwene ngwami jila valumbunwinyinengamo vyuma vimwe kayapwile yakutamoko, chasakiwile kuvifwelela chakuzeneka unjiho.

Mushikola kavatunangwilenga kupwa navilinga vyamwazako, vatunangwilenga kaha kuzata nangolo mangana tukahone kufwela. Ngwevwilenga kuwaha omu ngwapwilenga hamwe namasepa jami kuvilika, kaha ngwesekelengako kunwa maundu akupendesa, oloze vyosena kavyangulingishile ngutwaleho kupwa wakuwahililako. Ngwalihulishile ngwami, ‘Uno echi chikiko kuyoya chamwenemwene tahi?’

Mukuhita chalwola ngwalukilile kunganda yaBoston, kaha ngwaputukile kuya kuyunivesiti yamunganda kana. Ngwaputukile kuzatako milimo yimwe mangana nguwaneko jimbongo jakufweta kushikola, elu lukiko lwola lwatete ngwaliwanyine naVinjiho jaYehova. Mukwetu uze ngwazachilenga nenyi angulwezele upolofweto ‘wajitando 7’ uze watwama hali Ndanyele kapetulu 4 nakungulumbunwina ngwenyi tuli nakuyoyela mumakumbi akukuminyina. (Ndanye. 4:13-17) Ngwamwene ngwami nge nangutwalaho kushimutwila vyuma vyamuMbimbiliya nakuvifwelela, kaha navyalumuna chiyoyelo chami. Ngocho kangwalikachilenga nenyiko.

Omu ngwapwile hayunivesiti, ngwatangilenga vyuma vize navikangulingisa ngukazate mulimo wakukafwa vatu muSouth America. Ngwamwene ngwami kuzata mulimo kana nachingukafwa ngukapwe wakuwahilila. Chipwe ngocho, ngwashinganyekele nawa ngwami numba nge nanguzata mulimo kana kacheshi kukangunehela kuwahilila chamwenemweneko. Ngocho ngwechele shikola.

NGWATWALILEHO KUTONDATONDA KUYOYA CHAMWENEMWENE KUVIHELA VYAKWAKUSUKU

Kuheta muMay mu 1970 ngwalukililile kuAmsterdam, kulifuchi lyaNetherlands mangana ngukazate kukapani yajindeke kuze azachilenga tata. Kuzata mulimo kana changulingishile ngutambuke chikuma. Ngwayilenga kumafuchi amuAfrica, naamuAmerica, naamuEurope naamuAsia. Ngwamwene ngwami kala lifuchi ngwayilenga vatu vamwenenga ukalu, kaha kakwapwile mutu atachikijile mwakukumishila ukalu kanako. Ngwafwililile lika kutesamo vyuma vyavilemu mukuyoya chami, ngocho ngwakindulukile kuUnited States nakuputuka cheka shikola hayunivesiti muBoston.

Omu ngwapwile kushikola ngwamwene ngwami kangwawanyine kukumbulula kuvihula vyami vyakutalisa kukuyoyako. Kangwatachikijile vyakulingako, ngocho ngwahulishile mulongeshi wami angukafwe mwakulingila. Ngwalikomokelele chikuma omu angulwezele ngwenyi: “Kaha mwomwo ika uli nakutwalaho kulinangula? Watela kwecha shikola.” Ngocho kangwakwachile nakumashindeko, hahaze vene ngwechele shikola, kaha kangwakindulukilileko chekako.

Hakuwana nge kangwapwile lika wakuwahililako, ngocho ngwapwile halizavu lyavatu vaze kavakundwijilenga visemwako, oloze vasolokele nge vasakilenga vatu vapwenga mukuunda nakulizanga. Yami namasepa jami vamwe twatambukilile vihela vyamuUnited States nakuheta munganda yaAcapulco, muMexico. Twatwaminenga navatu vaze vayoyelenga kweseka namuze vanasake, kaha vasolokelenga nge kavapwile naukaluko. Oloze omu ngwashimbwile, ngwamwene ngwami jila vayoyelelemo kayavalingishile vapwenga vakuwahilila likako, kaha nawa vatu vavavulu halizavu kana kavapwile vakashishiko.

NGWATWALILEHO KUTONDATONDA KUYOYA CHAMWENEMWENE NOMU NGWAPWILE HAUNGEJI MUWATO

Ngunatondonga litungu lyamwaza

Halwola vene luze ngwatwaminenga navaze vatu, ngwaputukile kushinganyeka vyuma vize ngwashinganyekelenga kulinga omu ngwapwile ngukanyike. Ngwasakile kupwa mukulwane wavaka-kutambukisa wato hakalungalwiji. Ngocho hakusaka ngutesemo vyuma kana, ngwatelelele kupwa nawato wami. Hakuwana nge yami nasepa lyami Tom twapwile navishinganyeka vyovimwe, ngocho twayile nawato mwahita kaye kosena. Ngwasakile kuwana litungu lyamwaza kuze nangutwamanga nakupwa wakulihehwa chakuzeneka kukavangiza jishimbi.

Ami naTom twayile kuArenys de Mar kwakamwihi nanganda yaBarcelona, muSpain. Omu twapwile kuze twalanjile wato uze wasuwile jimita 9.4 vavulukilenga ngwavo Llygra. Twaputukile kuutungulula mangana tutambuke nawo kanawa hakalungalwiji. Hakuwana nge katwapwile mulumbushiko, ngocho twafumishile yinjini yakuwato mangana tupwenga nachihela chachinene chakuhakamo meya akunwa. Hakusaka mangana tutambuke kanawa nakusulyejeka muvyau, twalanjile vilapo vivali vyakusuwa jimita 5. Omu twakumishile kuwahisa vyosenevi, twakatukile nakuya kulitungu lyaSeychelles lize lyatwama haIndian Ocean. Twafwilile kuhita kumulauko waAfrica nakuCape of Good Hope, muSouth Africa. Twazachishile vatanganyika, najimapu, namikanda navinoma vyeka vyakutukafwa mangana tuhete kuchihela twapwile nakuya. Ngwalikomokelele omu twahetele kuchihela twapwile nakusaka chakuzeneka kujimbala.

Twamwene ngwetu wato wetu wafwile ngocho kaweshi kuhasa kutambuka hakalungalwijiko. Wapwile nakuhita meya amavulu chikuma akuheta kujilita 22 haola yimwe. Ngana muze ngwavulukanga kumaputukilo, omu kwejile nyamanganda ngwevwile woma, kaha ngwalombele kuli Kalunga halwola lwatete, nakumulweza ngwami nge natuyovoka, kaha nangufwila kukutachikiza kanawa. Uze nyamanganda atulile kaha ngwafwililile kutesamo lushiko lwami.

Ngwaputukile kutanga Mbimbiliya omu twapwile hakalungalwiji. Ngwevwile kuwaha chikuma kutanga Mbimbiliya halwola kana oku nguli muwato hakachi kaKalungalwiji waMendetelenya, oku nawa nguli nakumona miyachi yavaishi yakulisezaseza, kaha nawa nguli nakutala kuze kweji kusolokanga nge kukiko kunakumina lilu. Naufuku nawa ngwevwilenga kuwaha kumona mulalaji ngocho ngwakunyukile ngwami chikupu vene Kalunga kwatwama kaha nawa azanga vatu.

Omu mwahichile vyalumingo, twahetele muchau chakuAlicante muSpain, kaha twaputukile kukulisa wato wetu mangana tulande weka wamwaza. Chaluvinda, katwawanyine washi mutu wakulanda wato wamwaka kaha nawa uze kawapwile nayinjiniko ukiko nawa wapwile nakuhita. Chipwe ngocho, echi nawa changulingishile ngupwenga nalwola lwaluvulu lwakutanga Mbimbiliya.

Omu ngwatwalileho lika kutanga, hakiko ngwamwene ngwami Mbimbiliya yinahase kungukafwa ngupwenga wakuwahilila mukuyoya. Ngwalikomokelele hakumona omu Mbimbiliya yahanjika hatoma jindongi jamwakupwila navilinga vyamwaza, oloze vatu vavavulu vaze valivuluka ngwavo vaka-Kulishitu kuhakilako vene nayami twajiliula.

Ngwafwililile kwalumunako chiyoyelo chami ngocho ngwalitwaminyine nakunwa maundu akupendesa. Ngwashinganyekele ngwami atela kwatwama vatu vaze veji kukavangizanga jindongi jamuMbimbiliya, ngocho ngwasakile kuvatachikiza. Ngwalombele Kalunga angukafwe nguwane vatu kana, kaha elu lukiko lwapwile lwola lwamuchivali kulomba.

KUTONDATONDA LIUKA LYAKWITAVA LYAMUCHANO

Ngwamwene ngwami chapwile chakutamo kukekesa mauka akwitava osena mangana nguwane liuka lyamuchano. Omu ngwatambukilenga mumbaka yaAlicante, ngwamwenenga jichachi jajivulu. Hakuwana nge vasonekelengaho vifwanyisa changulingishile ngumone ngwami keshi mauka akwitava amuchanoko.

Likumbi limwe lyasondo namusana, ngwapwile hamulundu nakutala hachau oku ngunakutanga mukanda WaYakova 2:1-5, haze vavuluka ngwavo chapwa chakuhenga kwivwila uselewa mutu mwomwo yakupita chenyi. Omu ngwapwile nakukinduluka kuwato ngwahichile kwakamwihi naliuka haze vasonekele ngwavo: “Zuvo yaWangana yaVinjiho jaYehova.”

Ngwashinganyekele ngwami, ‘mana ngweseke ava vatu mangana ngumone nge navangutambula kanawa.’ Ngocho ngwengilile muZuvo yaWangana mahinjihinji oku nawa nguli nawevu kaha nawa ngunavwale mulukwe wakufwa. Muka-kukafwa angutwalile hachitwamo haze apwile pwevo umwe wamukulwane uze angukafwile kupandumuna visoneka vize apwile nakuhanjika muka-kuhana chihande. Omu kukunguluka chakumine vatu vavavulu vejile nakungumeneka ngocho ngwalikomokelele chikuma. Lunga umwe angusanyikile nguyenga kuzuvo yenyi tukashimutwile, oloze hakuwana nge ngwapwile kanda ngukumise kutanga Mbimbiliya, ngocho ngwamulwezele ngwami, “nangukeza kanda nge ngunalizange.” Oloze ngwatwalileho lika kuyanga kukukunguluka.

Omu mwahichile vyalumingo, ngwayile kuzuvo yauze lunga, kaha akumbulwile vihula vyami vyosena. Omu mwahichile chalumingo anguhanyine ngonga muze mwapwile uvwalo wauvulu wamwaza. Angulwezele ngwenyi mwenyauvwalo kana vamukasa mukamenga mwomwo yakwononoka lushimbi lwamuMbimbiliya lwakwamba ngwavo zangenunga vakwenu, nelu lwakwamba ngwavo kanda kulinangula jitako. (Isa. 2:4; Yowa. 13:34, 35) Ngwamwene jino ngwami ngunawane vatu ngwapwile nakutondatonda vaze veji kukavangizanga jindongi jamuMbimbiliya jize jahanjika hatoma kutalisa kuvilinga vyamwaza. Ngwechele jino kutondatonda litungu lyamwaza kuze nangutwamanga nakupwa wakulihehwa, oloze ngwaputukile kulinangula Mbimbiliya nakuyivwishisa. Ngocho ngwakindulukile kuNetherlands.

KUTONDATONDA MILIMO

Ngwatambukile makumbi awana numba nguhete munganda yaGroningen muNetherlands. Ngwayile nakutonda milimo mangana nguwane vyuma vyakulikafwa navyo mukuyoya. Ngwawanyine mulimo kuchitanda chakusonga maliva kaha vanguhanyine fomu haze hapwile nachihula chakutalisa kuliuka lyakwitava ngwatwama. Ngwasonekele ngwami, ngwatwama muliuka “lyaVinjiho jaYehova.” Omu mwenyamilimo atangileho, ngwamwene nakumeso kunalumuka. Kufamaho ambile ngwenyi, “Nangukakusanyika.” Oloze kangusanyikileko.

Ngwayile kuchitanda cheka, kaha ngwahulishile mwenyamilimo nge ali nakusaka vaka-kuzata. Angulwezele ngumuhane mapapilo akushikola namukanda wakusolola nge ngunahase kuzata mulimo kana. Ngwamulwezele ngwami ngwawahisaho lyehi wato wami. Ngwalikomokelele omu angulwezele ngwenyi, “Muputuka kuzata lelo namusana oloze kuli lushimbi lumwe watela kukavangiza. Kangwasakile unehe ukalu hano hamilimoko mwomwo ngwapwa nguChinjiho chaYehova kaha ngweji kukavangizanga jindongi jamuMbimbiliya.” Ngwamutalile nakumulweza ngwami, “Nayami nguChinjiho chaYehova.” Oloze hakuwana nge ngwapwile najikambu jajisuku nawevu, ngocho angulwezele ngwenyi, “Ukalu wauchi nangukunangulanga Mbimbiliya.” Ngwetavilile angunangulenga. Ngwatachikijile jino ovyo vahonene kungusanyika kuli uze mutu watete ngwawanyine. Chikupu vene Yehova apwile nakukumbulula kulomba chami. (Samu 37:4) Ngwazachile hachitanda chauze ndumbwami hamwaka umwe. Halwola kana apwile nakungunangulanga Mbimbiliya, kaha vangumbapachishile muJanuary 1974.

NGWAWANYINE JINO KUYOYA CHAMWENEMWENE

Omu mwahichile kakweji umwe ngwaputukile kuzata upayiniya kaha wangulingishile ngupwenga wakuwahilila mukuyoya. Kahomu mwahichile kakweji umwe ngwayile kuAmsterdam nakukafwa lizavu lyalihya lize lyazachishilenga lilimi lyaSpanish. Ngwevwile kuwaha kutwaminyina vilongesa mulilimi lyaSpanish naPortuguese. Kuheta muMay 1975 vangutongwele kupwa payiniya wakulipwila.

Likumbi limwe, ndumbwami wapwevo Ineke uze apwile payiniya wakulipwila, ejile kukukunguluka chetu mangana ajimbule chilongesa chenyi wakuBolivia uze naikiye ahanjikilenga lilimi lyaSpanish. Ami naIneke twalisonekelele mikanda mangana tulitachikize ngocho twawanyine nge twafwililile kulinga vyuma vyovimwe mukuyoya. Kuheta mu 1976 twalimbachile, kaha twatwalileho lika kuzata upayiniya wakulipwila swi namu 1982 omu vatusanyikile kushikola yaNgileyate yakusokesa 73. Twevwile kuwaha omu vatutumine kuya nakuzachila kumututuko waAfrica kulifuchi lyakenya munganda yaMombasa, kuze twakazachililile myaka yitanu. Kuheta mu 1987, vatulwezele kuya nakuzachila muTanzania kaha halwola kana mulimo wakwambulula vawitavishile cheka. Twazachilile mulifuchi kana myaka 26, kufumaho twakindulukile kuKenya.

Kukafwa vatu vakumututuko waAfrica valinangule muchano wamuMbimbiliya chinalingisa ami napuwami tupwenga vakuwahilila chikuma

Kukafwa vatu vakulinyisa valinangule muchano wamuMbimbiliya chinatulingisa tupwenga vakuwahilila. Chakutalilaho, chilongesa chami watete, apwile lunga uze ngwawanyine omu ngwapwile nakwambulwila kuvihela vyasanga. Ngwamuhanyine jimangazini jivali, kaha anguhulishile ngwenyi “Vyuma muka ngwatela kulinga kachi nge ngunakumisa kujitanga?” Chalumingo chakavangijileho ngwaputukile kumunangula Mbimbiliya kuzachisa mukanda waYou Can Live Forever in Paradise on Earth uze valowele mulilimi lyaSwahili. Omu mwahichile mwaka umwe vamumbapachishile, kaha aputukile kuzata upayiniya. Ikiye napuwenyi vanakafwe vatu kafwe 100 valihane kuli Kalunga nakuvambapachisa.

Ami napuwami Ineke tunamono omu Yehova eji kukafwanga vatu jenyi valivwise kuwaha kuyoya chamwenemwene

Omu ngwatachikijile omwo chapwa kuyoya chamwenemwene, ngwevwile ngana muze evwile muka-kusekasana wakutambwojoka uze awanyine pela yamwenemwene kaha kasakile kuyisezako. (Mateu 13:45, 46) Mukuyoya chami chosena ngwasakilenga kukafwa vatu vatachikize omwo chapwa kuyoya chamwenemwene. Ami napuwami tunamono omwo Yehova eji kukafwanga vatu jenyi valivwise kuwaha kuyoya chamwenemwene.