Hanenty ty anatiny ao

Ho amy loha hevitsy any

TANTARAM-PIAINA

Nila Fiaina Misy Dikany Aho

Nila Fiaina Misy Dikany Aho

NANDAY botriko ratiraty zay tamy Riaky Mediterane any aho ndraiky zay. Ie zahay tan-daliky any ie, zay vo niambiko hoe kay hondy nisy loaky botry iny. Nifeno rano ie tamy zay. Bakeo niharaty tampoky andro iny. Niavy ty ora sady nisy tsioky be koa. Natahotsy biby aho tamy zay farany nivavaky. Fa ela biby aho tsy nivavaky. Vo sambako ndraiky tamy zay. Ino hoasanao ty nahavy ahy tanatini-botry io tao? Ao fa hotantaraniko baka am-boalohany.

Tamy zaho 7 tao, nifindra ta Brezily any zahay

Teraky ta Holandy any aho, tamy 1948. Tao raiky tafarani-zay zahay nifindra ta São Paulo, a Brezily any. Mpivavaky be ry babako noho neniko le niaraky namaky Baiboly avao zahay trano raiky saky baka nihina hariva. Nifindra ta Etazinỳ any zahay tamy 1959, le nipetraky ta Massachusetts any.

Valo ty isakinay trano raiky, le niasa mafy babako mba hameloma anay. Fa maro ty asa nataony. Nisy fotoa ie nandeha nitety tsena, namboatsy lala. Nisy fotoa iaby ie niasa tamy rapolany mpitatitsy olo mandeha an-dafy rey. Mandehandeha amy tany samby hafa rapolany niasany reo. Nifalifaly biby zahay tamy ie niasa tao satria afaky nanao voiazy matetiky zahay trano raiky.

Nieritseritsy avao aho tamy zaho mbo nianatsy tamy lisè teny hoe: ‘Ino marina moa zany ty raha hataoko lafa zaho be?’ Nifily hianatsy amy iniversitè eny ty namako sisany fa ty ilany nandeha nanao maramila. Raha farany halako maramila zao satria tsy tea mifamaly amin’olo aho, ka handraky moa hoe hialy amin’olo. Farany aho nianatsy tamy iniversitè, amy zay mba tsy manao maramila. Fe, laha ty tena marina, tena ta hanampy olo aho satria nieritseritsy hoe zay ro hahavy ty fiainako hisy dikany.

TY FIAINAKO TAMY INIVERSITÈ ENY

An-taony maro aho ro nila ze hampisy dikany ty fiainako

Resaky siansy ty tena naninto ahy lafa tamy iniversitè eny satria teako ho hay ty nanombohani-fiainantsika olombelo. Teani-mpampianatsy rey hino evolision zahay le zay ty nampianary anay tan-dakilasy tao. Fe atao raha tsy mifanaraky ty fanazavà sisany fa zaho avao ro tean-drozy hino raha tsy misy porofo.

Tsy nampianary mikasiky raha soa noho raha raty mihintsy zahay tamy iniversitè eny. Natoro anay hoe tsy maintsy miezaky hahazo noty soa avao zahay ndre ino ino ty ho vokany. Atao raha sambasambatsy zay aho lafa niaraky amy namako rey nanao fety noho nitroky jamala. Fe tsy naharitsy hafaleako rey. Nieritseritsy aho hoe: ‘Fiaina manahaky ani-toy va ro tena ie?’

Nifindra ta Boston any aho le nianatsy tamy iniversitè tany zay. Zaho avao ro niantoky ty fianarako, le niasa aho lafa vakansy. Nisy mpiaraky miasa aminay zay Vavolombeloni-Jehovah. Vo sambako nahita Vavolombeloni-Jehovah tamy zay. Niresaky mikasiky “fotoa fito” volanini-​Daniela toko faha-​4 iny ie, le nihazavaniny hoe miay amy andro farany tsika. (Dan. 4:13-17) Nieritseritsy amy zay aho hoe laha mbo hiresaky aminy mikasiky Baiboly avao aho, sady laha mino ani-raha natorony rey, le tsy maintsy manova ty fomba fiainako. Farany aho nila hevitsy mba tsy hiresaha aminy.

Ta hanao asa soa an’Afriky Antimo any aho le nianatsy mikasiky ani-zay tamy iniversitè eny koa soa ho parè. Nieritseritsy aho hoe laha manao raha soa amin’olo mila fanampea rey aho le mba hisy dikany ty fiainako. Fe kay hondy tsy ampy hampisy dikany ty fiainako raha zay. Nidiso fanantenà aho, farany tsy nianatsy tamy iniversitè eny sasy.

NILÀKO AVAO ZE HAMPISY DIKANY TY FIAINAKO NDRE TAN-TANY HAFA ANY

Nifindra tan’Amsterdam a Holandy any aho tamy Mey 1970 satria nahita asa tamy rapolany mpitatitsy olo niasani-babako iny tao. Lasa afaky nandehandeha nitety tany aho lafa niasa tao, le nahita ani-Afriky, Ameriky, Eropy, noho Azỳ. Hitako hoe ndre taia taia tany nombako le samby nana ty raha manahira azy iaby, amin’io problemo bevata sady tsy vitan-drozy ty mandamy ani-raha rey. Mbo ta hahavita raha soa avao aho ka nimpoly ta Etazinỳ any ndraiky, le nianatsy tamy iniversitè nianarako ta Boston any iny.

Fe tsiela avao le nihitako hoe tsy hanampy ahy hahita ty valini-fanontaneako mikasiky fiaina rey ty fianarako tamy iniversitè eny. Fa tsy haiko sasy ty hatao, farany aho nila hevitsy tamy mpampianatsy anay zay. Nitseriky aho lafa nivola ie hoe: “Ka ino avao mbo ianaranao io? Manino iha tsy mieny io?” Vomaiky niteako koa valin-teniny iny. Farany aho niala tamy iniversitè eny le tsy nimpoly teny sasy.

Mbo nitsapako avao hoe tsy de misy dikany ty fiainako, farany aho niarakaraky tamy somonjara noho mpamaraky lava volo noho mpitroky jamala rezay. Atao raha mampisy fiadana noho fitiava io rozy. Niala baka Etazinỳ any zahay amy namako fito rezay le nana a Acapulco, a Meksiky any. Olo tsy manaraky ty fomba mahazatsy ty fiaraha-monina olo tamy pilasy nandehananay any reo. Atao raha milamy noho tsy misy problemo mihintsy ty fiainan-drozy. Fe lafa niaraky nipetraky tamin-drozy aho le tsy hitako ty dikany. Tsy manday hafalea maharitsy ty fomba fiainan-drozy. Kay hondy rozy maro tsy manao ty marina noho tsy azo atokisa.

TSY NIENY AHO FA NILA AVAO LAFA TAMY BOTRY ZAY TENY

Nila nosy soasoa tan-driaky any, niaraky tamy namako zay

Nitiaroko tampoky tamy zay faniriako tamy mbo nikely zay. Ta handehandeha sambo an-driaky eny aho, fe tsy hoe hiasa an-tsambo avao fa manday sambo iny mihintsy ty teako. Fe tsy ho tanteraky raha zay laha tsy mana sambo am-batako aho. Misy namako mana anara Tom zay koa nanan’eritseritsy mitovy amy ty ahy io, le nanapa-kevitsy zahay hoe handeha sambo hitety ani-zao tontolo zao. Ta hila nosy soasoa mban-driaky any iaby aho, amy zay mba tsy voafehifehini-lalàna amy fiaraha-monina.

Nandeha nana a Arenys de Mar, marìny ani-Barcelone, an’Espaigny any zahay amy Tom, le nivily botry 9 metatsy eo ho eo zay. Llygra ty anarani-botry io. Namboarinay botry iny soa tsy hanahira anay lafa mandeha an-driaky eny. Tsy malisa ho avy zahay ka nafahinay ty moterany, le nataonay fanajaria rano pilasy nisy motera iny. Tsy maintsy nivily fivè roe 5 m rezay amy zay zahay mba hampitolia azy amy port kelikely rey. Lasa amy zay zahay hamonjy ani-Océan Indien, hana a Seychelles any. Fe mba hiavianay any, le nieritseritsy zahay hoe handalo mbandrefani-Afriky mbao, le miodaky lafa amy Cap de Bonne-Espérance, an’Afriky Antimo any. Nanenty basia zahay, nampiasa sarintany, boky, noho fitaova tsotsotra rezay mba hahitanay ty lala hombanay. Tena nitseriky aho hoe nihainay soa ty tany nisy anay ndre tanivo riaky any zahay.

Somary fa antitsantitsy botrinay iny. Mbo tsy niavy aia iaby zahay le fa nihitanay hoe tsy ho afaky hamakivaky riaky be botry iny satria nisy loaky. Rano 22 litra eo ho eo ty tafilitsy ao sandera. Fa nivolaniko tamy voalohany teroy iny hoe niraty ty andro tamin’io le natahotsy biby aho ka nivavaky. Fa ela biby aho tsy nivavaky. Vo sambako ndraiky tamy zay. Niresaky tamy Ndranahary aho tamy zay hoe laha zaho tsy maty le hianatsy mikasiky azy. Nitampitsy avao andro raty iny le nitanterahiko koa safàko iny.

Nanomboky namaky Baiboly amy zay aho tamy zahay mbo tan-driaky eny iny. Mitoboky anaty botry iny ao aho, le kalma soa ty saiko satria fia mitilitily manahaky valala taitsy noho feso rey avao ro hitako. Soasoa biby ndre ty manenty ty farani-riaky tsy mety tampitampitsy iny. Lafa haly koa ty andro, le vareaky aho mahita basia maro biby an-danitsy eny rey. Vomaiky aho niresy lahatsy hoe misy Ndranahary tea antsika olombelo any ho any.

Niavy tamy port a Alicante, an’Espaigny any zahay herinandro vitsivitsy tafara atoy. Nila olo hivily ani-botry iny zahay satria mba ta hivily botry soasoa, kanefa tsy nimora ty nahita olo hivily ani-raha iny. Tsy mahatseriky avao satria raha iny somary fa ratiraty, tsy misy motera, sady fa loaky iaby! Fe ndre zay, lasa nanam-potoa hamakia Baiboly koa aho.

Lafa nahavita vaky lavalava aho le nihitako hoe miresaky toromariky hanampy antsika ho sambatsy ty Baiboly. Nahatseriky ahy hoe kay hondy resahiny mazava ao ty mikasiky fandaisam-bata noho fomba fiaina malio, kanefa maro biby ty olo tsy midary ani-raha rey ndre manao ty vatany ho Kristiana aza. Ndre zaho koa aza mba nanao ani-zay.

Nitapa-kevitsy hanao raha bevata aho mba hahavy ty fiainako halio, le tsy nitroky jamala sasy aho. Nieritseritsy koa aho hoe tsy maintsy misy olo manaraky soa ty raha volanini-Baiboly avao any ho any. Tena ta hahita an-drozy aho ka nivavaky ndraiky. Nangataky tamy Ndranahary aho mba hanampy ahy hahita an-drozy.

NILA FIVAVAHA MARINA

Nieritseritsy aho hoe soa kokoa laha dinihiko kiraidraiky ty fivavaha iaby zisiky ahitako ty tena fivavaha marina. Niteteziko amy zay tanàni-Alicante iny, le nahita trano fivavaha maro aho. Fe misy sary masy iaby ty ankamaroan-drozy. ‘Le fa tsy ie retỳ!’ hoasako.

Ndraiky Lahady hariva zay, namaky Baiboly tamy pilasy aboabo mahajilo ani-port iny zay aho. Jakoba 2:1-5 ty nivakiko tamin’io. Volaniny ao hoe tsy mety ty manavakavaky olo arakaraky ty raha ananany. Lafa nandeha nimpoly tamy botrinay iny any amy zay aho, le nahita trano ataho fivavaha zay. Nisy soratsy tanabo varavara iny teo hoe “Vavolombeloni-Jehovah Efitrano Fanjakà-Ndranahary.”

‘Mba hovonjeko tse hoasako olo reto, vasa akory ty ho fandrambesan-drozy ahy.’ Nilitsy tamy Efitrano Fanjakà iny ao aho, tsy an-kapa, be volombava, sady nanisy patalo driadriatsy zay. Nameani-mpikarakara mpanatriky zay pilasy tanilani-njarahy soa fanahy zay teo aho. Natoroni-njarahy iny ahy ze andinin-teny nitononini-mpandahateny iny. Nitseriky aho fa niarahaba ahy iaby ty olo tao lafa nirava fivoria iny, sady tena nisoa fanahy rozy. Nisy lahilahy raiky zay aza nanasa ahy ho an-tranony any mba hiresadresaky. Fe mbo tsy nivitako vaky Baiboly iny ka nivolaniko avao ie hoe: “Aleo miresaky aminao avao aho lafa parè.” Nanomboky namonjy ty fivoria iaby aho tafarani-zay.

Vola vitsivitsy tafara atoy, nandeha tan-tranoni-lahilahy iny any aho, le nivaleany baka amy Baiboly ao iaby ze fanontanea napetrako. Herinandro tafarani-zay, nameany paniè feno siky soasoa rezay aho. Gadra hoasany ty tomponi-siky rey satria manaraky ty safàni-Baiboly ka tea olo noho tsy mialy. (Isaia 2:4; Jaona 13:34, 35) Niresy lahatsy aho hoe nihitako avao raha nilàko iny, zany hoe olo manoriky ty raha volanini-Baiboly mikasiky fandaisam-bata noho fomba fiaina malio. Niova amy zay ty faniriako. Lasa ta hahazo soa ty raha volanini-Baiboly aho fa tsy hoe hila nosy soasoa mban-driaky any sasy. Farany aho nimpoly a Holandy any.

NILA ASA

Nandeha lala efatsy andro aho vo niavy ta Groningen, a Holandy any. Tsy maintsy nila asa aho lafa tany. Nila asa tamy mpandrafitsy zay aho, le nampamenoa taratasy misy fanontanea maromaro rezay. Ho zao ty raiky amy fanontanea rey: ‘Ino ty fivavahanao?’ Le nisoratiko teo hoe: “Vavolombeloni-Jehovah.” Lafa namaky ani-raha iny patron iny le niova ty tarehiny. Bakeo hoy ty asany: “Mbo hokaihiko avao iha.” Fe le liany zay.

Namonjy mpandrafitsy hafa koa aho, le nanontaneako tsy no mila fanampea ie. Nanontaneany aho hoe: ‘Mana diplomy amy fandrafeta iha sa fa nandrafitsy taloha?’ Nihazavaniko taminy hoe fa namboamboatsy botry raiky zay aho. Nitseriky aho fa nivola ie hoe: “Afaky manomboky miasa iha folakandro fe raha raiky toy avao ro tsy maintsy ambenanao. Ao iha tsy hampisy problemo amiko ato. Vavolombeloni-Jehovah aho le manaraky ze raha volanini-Baiboly.” Nitolihiko ie le hoy ty asako: “Ka zaho koa ane Vavolombeloni-Jehovah!” Mazava ho azy fa hainy hoe tsy Vavolombeloni-Jehovah aho satria lava volo noho be volombava, ka hoy ty asany: “Ndao zany fa hampianariko Baiboly iha!” Avy le naneky aho. Aia koa ty hahitako raha ho zay. Zay vo azoko hoe nanino mpandrafitsy raiky iny ro tsy nikaiky ahy mihintsy. Namaly ty vavaky nataoko Jehovah. (Sal. 37:4) Niasa tamy rahalahy iny ao aho tanatini-tao raiky sady nampianariny Baiboly, bakeo natao batisa aho tamy Zanviè 1974.

ELA TY ELA FA LASA NISY DIKANY AVAO TY FIAINAKO!

Vola raiky tafarani-zay, nanomboky nanao mpisava lala aho. Tena nahafalifaly ahy asa io. Vola raiky tafarani-zay ndraiky aho nifindra tan’Amsterdam any mba hanampy antoko-mpitory vaovao amy safà espaignoly zay. Tena nifalifaly biby aho nampianatsy Baiboly tamy fivolana espaignoly noho portigè! Nivoatendry mpisava lala manoka koa aho tamy Mey 1975.

Ndraiky andro, nisy ranabavy mpisava lala manoka mana anara Ineke zay niaraky nivory taminay, satria nisy mpianatsiny baka Bolivỳ any zay mba teany hatoro mpiara-manompo manao fivolana espaignoly. Nanapa-kevitsy hifandramby zahay amy Ineke soa mba afaky mifankahay. Nifanoratsy taratasy matetiky zahay, le hitanay hoe tena nitovy ty raha kendrenay. Nifanambaly zahay tamy 1976 le nanohy nanao mpisava lala manoka avao zisiky tamy 1982. Nahazo fanasà hanatriky ty sekolini-Gileada kilasy faha-73 zahay tamy tao io. Nitampoky anay hoe nivoatendry tan’Afriky Antinana any zahay. Tena nifalifaly biby zahay! Nanompo limy tao ta Mombasa, a Kenya any zahay, bakeo nivoatendry ta Tanzanỳ any tamy 1987. Fa tsy nisy fandrarà sasy tany tamy zay. Nanompo 26 tao tany zahay bakeo nimpoly ta Kenya ndraiky.

Nifalifaly biby zahay morovaly nanampy olo tan’Afriky Antinana any hahay ty marina amy Baiboly ao

Tena misy dikany ty fiainanay satria manampy olo miambany hianatsy ty fahamarina amy Baiboly ao zahay. Ohatsy avao zao, lahilahy nampianariko Baiboly voalohany ta Mombasa any zay. Nihitako tamy fitoria anjavalala rey ie. Lafa nameako gazety roe rezay ie le nivola hoe: “Ka lafa vitako vaky zany reto, ino amy zay ty ataoko?” Herinandro tafarani-zay zahay nanomboky nianatsy tamy boky hoe Afaky ho Velo Zisiky Farany An-tany Etoy Iha. Vo niboaky tamy safà swahili boky io tamy zay. Natao batisa ie tao raiky tafarani-zay le bakeo nanao mpisava lala maharitsy. Kely sisa tsy ho 100 henanizao ty olo nampean-drozy morovaly niavy zisiky amy fanokanam-bata noho batisa.

Nihitanay amy Ineke tamy ty raha niainanay hoe ampeani-Jehovah hana fiaina misy dikany ty mpanompony

Laha vo nanomboky niazoko soa ty tena raha kendreni-fiaina, le nahatsapa manahaky ani-mpitety tsena volanini-Baiboly iny aho. Nahita perla miavaky ie le tsy teany ho trobo raha iny. (Mat. 13:45, 46) Nanao ho zay koa aho. Naniry hanampy olo hahita ty tena raha kendreni-fiaina toy aho, le niteako hatoka ho amy zay ty androm-piainako. Hitanay morovaly tamy ty raha niainanay hoe ampeani-Jehovah hana fiaina misy dikany ty mpanompony.