Skip to content

Skip to table of contents

ZYAKACHITIKA MUBUUMI

Ndakali Kuyanduula Buumi Buli Aamakanze

Ndakali Kuyanduula Buumi Buli Aamakanze

NINDAKALI kweenzya bboodi kandili aakati kaLwizi lwaMediterranean, ndakazoobona kuti bboodi lyangu lyakali kunjizya maanzi miingi nkaambo lyakali lyaba lyachiindi. Mpawo kwakaba guwo. Ndakayoowa alubo ndakakomba kakusaanguna mubuumi bwangu. Amuleke ndisaangune kumubuzya zyiingi atala abuumi bwangu akuti ndakazoosika biyeni muchiimo eechi.

Nindakali aaminyaka iili 7, ime abamumpuli yangu twakali kukkala kuBrazil

Ndakazyalilwa kuNetherlands mu1948. Mumunyaka wakatobela ime abampuli yangu twakalongela kuSão Paulo iili kuBrazil. Bazyali bangu bakali kwiinka kucheechi chiindi choonse alubo twakali kukkala katubala Bbayibbele nitwakali kumana kulya goko. Mu1959 twakazoolongela kuUnited States mpawo twakakukkala kuMassachusetts.

Mumpuli yesu tuli 8 alubo ndeende wakali kubeleka changuzu kuti akonzye kutulangania. Ndeende wakali kubeleka kali sikuuzya weendeenda, kupanga migwagwa akwiibambulula alubo wakali kubeleka kalangania bbizinesi yakkampani yandeke. Twakabotelwa loko chiindi ndeende naakajana mulimu kukkampani yandeke nkaambo mulimu ooyu wakali kupa kuti tukonzye kweenda kumasena aasiyene-siyene.

Nindakali kuchikolo ndakali kulibuzya kuti, ‘Kuti ndakomena ndizoochitaanzi?’ Bamwi beenzuma bakasala kwiinka ku-univesiti mpawo bamwi bakanjila mulimu wachisoja. Teendakali kuyanda pe kunjila mulimu wachisoja nkaambo zyakukazyania azyakulwana teendakali kuziyanda pe. Ndakazoosala kwiinka ku-univesiti kuchitila kuti nditanjili mulimu wachisoja. Chintu nchindakali kuyanda loko nkugwasya bamwi nkaambo ndakali kubonaanga zilapa kuti ndibe aabuumi buli aamakanze.

CHIINDI NINDAKALI KU-UNIVESITI

Ndakayanduula buumi buli aamakanze kwaminyaka myiingi

Makani aasayensi aali atala abantu ngindakali kwiiya ku-univesiti akali kundinoneezya nkaambo ndakali aachiyandisyo chakuziba kuti buumi bwakatalika biyeni. Twakali kuyiisigwa kuti zintu zyakalisandukila alubo bayiisi besu bakali kulangilila kuti tusyome kuti njiisyo eeyo njachoonzyo. Bumwi bupanduluzi bwabo teebwakali aamutwe pe alubo bakali kuyanda kuti ndisyome zintu zitakwe bumboni pe.

Ku-univesiti teetwakali kuyiisigwa njiisyo zikonzya kutugwasya kusiyanisya chibotu achibi. Pesi bayiisi besu bakali kutusungwaazya kuti tubeleke changuzu kuchitila kuti tupase. Ndakali kubotelwa kwiinka aabeenzuma kumapaati akubelesya madrugs pesi kubotelwa ooko kwakali kwachiindi chifwiifwi biyo. Ndakalibuzya kuti, ‘Mbuubuumi mbutweelede kupona na oobu?’

Mukuya kwachiindi ndakazoolongela kudolopo litegwa Boston alubo ndakazootalika kwiiya ku-univesiti iili nkuko. Kuti ndikonzye kujana mali yakubbadala ku-univesiti, ndakali kubeleka chiindi nitwakali kujala. Nindakali kumulimu, ndakabonana aawumwi Kamboni waJehova alubo kakali kakusaanguna kubonana aaKamboni. Mwaalumi ooyo wakandibuzya atala abupulofita buli atala ‘aziindi zili ciloba’ bujanika muli Daniyele chaandaano 4 alubo wakandipandulwida kuti tulikupona kumazuba aakumamanino. (Dan. 4:13-17) Ndakazoobona kuti, kuti ndayinkilila kunembo kwiiya Bbayibbele amwaalumi ooyu akusyoma zintu nzindakali kwiiya, zyakali kuyoopa kuti ndichinche maponeno aangu. Ndakachita zyoonse nzindikonzya kuti nditajani mweenya wakwaambuulaawe pe.

Nindakali ku-univesiti ndakayiila kuchita zimwi zintu kuchitila kuti ndikakonzye kuchita mulimu wakulipeda kuSouth America. Ndakayeeya kuti kugwasya bantu bayanda lugwasyo kwiinda mukubachitila zintu zibotu, kwakali kuyoopa kuti ndibe aamakanze mubuumi. Pesi ndakazoobona kuti eezi taakwe nizyakandigwasya pe. Teezyakandijata kabotu pe mpawo ndakaleka univesiti.

NDAKAZUMANANA KUYANDUULA BUUMI BULI AAMAKANZE

MuMay 1970, ndakayinka kuAmsterdam iili kuNetherlands kuti ndikabelekele kukkampani yandeke njaakali kubelekela ndeende. Mulimu ooyu wakali kundipa mweenya wakuti ndiswaye nyika zisiyene-siyene zili kuAfrica, America, Europe akuAsia. Ndakazoobona kuti kufumbwa nyika njindakali kuswaya, bantu boonse bakali kuswaanana aamapenzi alubo taakwe muntu pe wakali kukonzya kwaamaninsya. Ndakachili kuyanda kuzuzikizya nzindakali kuyanda mubuumi bwangu nkinkaako, ndakasala kuti ndibweede lubo ku-univesiti kuBoston iili kuUnited States.

Nindakabweeda lubo kuchikolo ndakazoobona kuti taakwe nindakali kujana nsandulo zyamibuzyo yangu ili atala abuumi. Teendakachizizi pe zyakuchita. Ndakakumbila umwi muyiisi kuti andigwasye. Nzyaakandibuzya zyakandigambya, wakati: “Nkamboonzi nulikuzumanana kwiiya, wabonaanzi kuleka?” Teendakayeeya tubili pe. Ndakaleka zya-univesiti.

Akaambo kakuti buumi bwangu teebwakalikwe makanze pe, ndakasala kuti ndiliswaanizye aakamwi kabunga kakali kukazyania aaziyanza zyabantu. Alubo kabunga aako kakali kubonekaanga kalikupa kuti bantu babe aaluumuno. Ime abeenzuma twakeenda kuzwa kuUnited States kusika kuAcapulco iili kuMexico. Twakali kukkala aakabunga kabachikula kakali kukazyania aamilawu yeelede kutobelezegwa aabantu alubo buumi bwabo bwakali kubonekaanga tabukwe mapenzi pe. Nindakabaziba kabotu bantu aaba, ndakazoobona kuti buumi bwabo teebwakalikwe makanze pe akuti teebakali kujana kubotelwa kwachoonzyo pe. Biingi babo teebakali kusyomeka pe.

NDAKAZUMANANA KUYANDUULA BUUMI BULI AAMAKANZE NINDAKALI KWEENDA AABBOODI

Ime amweenzuma twakayanduula kasuwa kabotu kakuti tukkale

Aachiindi eecho ndakasaanguna kuyeeya atala azintu nzindakali kuyanda kuchita nindakachili muniini. Ndakali kuyanda kuba sikweenzya bboodi. Kuti ndikonzye kuchita oobo, ndakeelede kuba aalyangu bboodi. Mweenzuma wakali kutegwa Tom wakali aamakanze aali mbuli aangu. Nkinkaako, twakajatana mpawo twakasala kuti katweenda aabboodi katuzyunguluka nyika yoonse. Ndakali kuyanda kuti ndiyanduule kasuwa kabotu kuti ndikakkale kunkuko kakutakwe milawu njindeelede kutobelezya.

lme aTom twakeenda mpawo twakakusika aafwiifwi akuBarcelona kuSpain. Nitwakali kubusena oobo, twakawula bboodi lyeenda aamaseyili lilamampa mamita aasika ku9.4 mpawo twakalipa zina lyakuti Llygra. Twakalibambulula bboodi lyesu kuchitila kuti likonzye kweenda mulwizi. Mbukunga taakwe nkutwakali kuchijaanina pe twakagwisya injini mpawo twakabikka maanzi eesu aakunywa aakali injini. Kuti tukonzye kwiimikizya bboodi lyesu muzito zyamabboodi zyakali ziniini, twakali kubelesya zikwalapulisyo zibili zyakali kulampa mamita aali 5. Kuzwa waawo, twakazoosaanguna lweendo katuya kuSeychelles iili aakati kaIndian Ocean. Makanze eesu akali aakuti tukasike kundawu zili kububbila bwaAfrica akuCape of Good Hope iili kuSouth Africa. Twakali kubelesya nyenyeezi, mamepu, mabbuku azimwi zibelesyo kuchitila kuti tutasweeki nkutwakali kuya. Ndakali kugamba zintu eezi nizyakali kutugwasya kuti tukonzye kusika kundawu nkutwakali kuya.

Twakazoobona kuti bboodi lyesu lyakali lyazakala zyakuti teezyakachili kuchita pe kuti tukonzye kweenda aalyo mulwizi. Bboodi lyesu lyakali aampako yakali kunjizya malita aamaanzi aasika ku22 mu-awa iimwi. Mbuli mbundaamba kumasaangunino, nikwakaba guwo ndakayoowa mpawo ndakakomba kakusaanguna mubuumi bwangu alubo ndakasyomezya Leza kuti, kuti twafutuka ndiyanda kukuziba. Guwo lyakayimikila mpawo ndakazuzikizya chisyomezyo changu.

Ndakasaanguna kubala Bbayibbele katuli mulwizi. Ndakabotelwa loko nindakali mubboodi kandili aakati kaLwizi lwaMediterranean kandili kubona misyobo-misyobo yabaswi alubo ndakali kubona maanzi luzutu kusikila kwakali kugolela meso aangu. Mansiku ndakali kubotelwa kubona kkondo lyabasimpongo alubo eezi zyakapa kuti ndibe aachoonzyo chakuti kuli Leza uli aandaba abantu.

Nikwakayinda mviki, twakakusika kuchito chili kuAlicante kuSpain. Nitwakasika twakayanduula muntu uuwula bboodi lyesu kuchitila kuti tujane limwi lili kabotu. Teekwakali kuuba pe kuti tukonzye kujana muntu wakali kukonzya kuula bboodi lyesu lyakali lyaba lyachiindi, lyakatalikwe injini alubo lyakali kuzuza. Chiindi nchitwakabweza katuyanduula muntu uuwula chakapa kuti ndijane mweenya wakubala Bbayibbele.

Nindakali kuyoobwiinkilila kunembo kubala Bbayibbele, ndakali kubona kuti Bbayibbele lili aamakani aakonzya kutugwasya kuti tubotelwe mubuumi. Ndakabotelwa loko nindakabona kuti Bbayibbele lilakonzya kugwasya bantu kuti bapone buumi bulikabotu, pesi ndakali kulibuzya kuti nkamboonzi bantu biingi kuswaanizya andime nitwakali kulyaamba kuti tuli maKristu pesi katutaponi kweendelana anzilyaamba.

Ndakakanza kuti ndichinche maponeno aangu aatali kabotu mpawo ndakazooleka kubelesya madrugs. Ndakazooyeeya kuti kweelede kuti kuli bantu bapona kweendelana amilawu iili muBbayibbele alubo ndakali kuyanda kubabona. Kachibili, ndakakomba kuli Leza kandikumbila kuti andigwasye kuti ndibajane bantu aaba.

NDAKAYANDUULA CHIKOMBELO CHAKASIMPE

Ndakabona kuti zili aamutwe kuti ndilange-lange zikombelo zyoonse kusikila ndijane chikombelo chakasimpe. Nindakali kuyoobweendeenda muAlicante ndakabona macheechi miingi. Akaambo kakuti miingi ngindakali kubona aakali aazifanikisyo, kwakanduubila kuziba kuti macheechi aayo taakali aakasimpe pe.

Limwi zuba munsondo sikati ndakalikkede aachilundu kandilangide chito chamabboodi alubo ndakali kubala Jakobo 2:1-5, yaambuula kuti tatweelede kuyanda bantu akaambo kakuti balinotede pe. Nindakali kubweeda kubboodi lyesu, ndakabona imwi ng’anda yakali aachibbakaani aajulu aamulyango chakalembedwe kuti: “Ng’anda yaBwaami yaBakamboni baJehova.”

Ndakalibuzya kuti, ‘Ndiyanda kubasunka bantu aaba, ndibone kuti balanditambula biyeni.’ Ndakanjila muNg’anda yaBwaami kanditakwe nsangu naakuti bbusu, kandizwide zilezu alubo kandizwete jini lidelukide. Mulindi wakanditambula mpawo wakanditola akakkede mwanakazi wakali wachembaala. Mwanakazi ooyo wakandigwasya kuti ndijane Magwalo aakali kwaambwa aamuntu wakali kwaambuula kunembo. Niyakamana miswaangano, ndakagamba kubona bantu boonse kabaza kuzoondijuzya. Umwi mwaalumi wakanditamba kuti ndizoosike kung’anda yakwe kuti tuzooyiye Bbayibbele, pesi akaambo kakuti teendakalinalimana pe kulibala, ndakamubuzya kuti, “Ndizoomubuzya, lino tandinalibambila pe.” Pesi ndakali kunjila miswaangano yoonse.

Nikwakayinda mviki zyiingi, ndakazooswaya mwaalumi uulya kung’anda yakwe mpawo wakasandula mibuzyo njindakalaayo. Nikwakayinda mviki, wakandipa chikwama chakazwide zigogo zibotu. Wakandibuzya kuti munaazigogo eezi wakali mujele akaambo kakuti wakaswiilila mulawu uuli muBbayibbele wakuti tuyandane akuti wakaka kwiiya zyankondo. (Is. 2:4; Joh. 13:34, 35) Ndakali ndaba aachoonzyo chakuti ndakali ndazijana nzindakali kuyanduula. Ndakabajana bantu bapona kweendelana amilawu yamuBbayibbele. Makanze aangu taakachili aakuti ndiyanduule kasuwa kabotu kakukkala pe pesi akali aba aakuti ndiiye Bbayibbele kusikila ndilimvwisisisye. Ndakazoobweeda kuNetherlands.

NINDAKALI KUYANDUULA MULIMU

Ndakeenda kwamazuba aali 4 kuti ndikakusike kuGroningen iili kuNetherlands. Ndakayanduula mulimu kuchitila kuti ndijane zintu zyakumubili. Nindakali kuyanduula mulimu, ndakasika aali iimwi kkampani yakubeza mpawo bakandipa foomu lyakali aamibuzyo iisiyene-siyene, umwi mubuzyo wakali kubuzya chikombelo nchindakali kunjila mpawo ndakalemba kuti “Bakamboni baJehova.” Munaakkampani naakabala ndakabona kuti busyu bakwe bwakachincha. Wakandibuzya kuti, “Tuzookwiita” pesi taakwe naakandiita pe.

Nindakasika aali imwi kkampani yakubeza, ndakakumbila munaakkampani eeyo kuti andinjizye mulimu. Wakandibuzya kuti ndimupe mapepa atondeezya kuti ndakayinka kuchikolo amapepa aatondeezya milimu njindakachita. Ndakamubuzya kuti kuli bboodi lyamapulanga ndindakali ndabambulula. Ndakagamba naakandibuzya kuti, “Ulakonzya kusaanguna mulimu sunu sikati pesi kuti twazuminana chintu chimwi. Tandiyandi pe kuti upambanisye zintu aano nkaambo ndili uumwi waBakamboni baJehova alubo ndipona kweendelana amalayilile aamuBbayibbele.” Ndakamulanga kandigambide mpawo ndakamusandula kuti, “Andime ndili Kamboni.” Wakazibona kuti tandili Kamboni pe nkaambo ndakali aamasusu malamfu alubo ndakazwide zilezu. Wakazoondibuzya kuti, “Ndinooyiya Bbayibbele anduwe.” Ndakazumina. Ndakazoobona kaambo kakapa kuti munaakkampani yakusaanguna atandinjizyi mulimu nkaambo Jehova wakali kuyanda kuti ndibelekele Kamboni akuti ndiiye Bbayibbele. (Int. 37:4) Ndakabeleka aakkampani yamukwesu ooyu kwamunyaka. Aachiindi eecho, mukwesu ooyo wakandiyiisya Bbayibbele mpawo ndakazoobbabbatizigwa muJanuary 1974.

KUMAMANINO NDAKAZOOBUJANA BUUMI BULI AAMAKANZE

Nikwakayinda mweezi ndakasaanguna kupayona. Mulimu ooyu wakali kupa kuti ndikkutisikane. Mumweezi wakatobela, ndakalongela kuAmsterdam kuti ndikagwasilizye kukabunga kapya kaambuula mulaka wachiSpanish. Ndakabotelwa loko kuyiisya bantu Bbayibbele mumulaka wachiSpanish awachiPortuguese. MuMay 1975 ndakajana chilongezyo chakubeleka kandili payona uuyandikana.

Limwi zuba umwi muchizi wakali payona uuyandikana uutegwa lneke wakaza aamuntu ngwaakali kwiiyaawe Bbayibbele wakuBolivia kuti azoozibane aabakwesu abachizi baambuula mulaka wachiSpanish. Ime alneke twakasala kuti tuzibane kabotu kwiinda mukulembelana magwalo mpawo twakazoobona kuti zintu nzitwakali kuyanda kuchita mubuumi zyakali kozyenie. Twakachada mu1976 mpawo twakabeleka katuli mapayona aayandikana kusikila mu1982 nitwakatambwa kuti tukanjile kkilasi yachi73 yachikolo chaGiliyadi. Twakagamba alubo twakabotelwa nitwakakumbilwa kuti tukabelekele kuMombasa iili kuKenya ooko nkutwakabeleka kwaminyaka iili 5. Mu1987 twakazookumbilwa kuti tukabelekele kuTanzania mbukunga mulimu wakukambawuka wakali wabuzumizigwa. Twakabeleka kubusena oobu kwaminyaka iili 26 mpawo twakazoobweeda kuKenya.

Kugwasya bantu bakuEast Africa kuti bayiye kasimpe kamuBbayibbele kwakapa kuti ime amwanakazi wangu tubotelwe loko

Kugwasya bantu bali aachiyandisyo chakwiiya atala akasimpe kali muBbayibbele kulikupa kuti tubotelwe mubuumi. Muchikozyano, muntu ngundakasaanguna kwiiyaawe Bbayibbele kuMombasa, nguumwi mwaalumi ngundakajana chiindi nindakali kuchita bukambawusi bwaantanganana. Nindakamupa mamagazini aabili wakandibuzya kuti, “Kuti ndaamana kwaabala ndichite biyeni?” Mviki yakatobela twakasaanguna kwiiya Bbayibbele katubelesya bbuku lyakali kutegwa You Can Live Forever in Paradise on Earth, lyakachili kuzwa aakugwisigwa muchiSwahili. Wakazoobbabbatizigwa mumunyaka wakatobela alubo wakaba payona wachiindi choonse. Kuzwa waawo, mwaalumi ooyu amwanakazi wakwe bakagwasya bantu basika ku100 kuti balipede kuli Jehova akubbabbatizigwa.

Ime amwanakazi wangu twakalibonena Jehova mbalongezya bakombi bakwe kuti bapone buumi buli aamakanze

Chiindi nindakasaanguna kuziba atala amakanze aabuumi, ndakalibona mbuli sikuuzya weendeenda wakajana ngale mbotu alubo wakatali kuyanda pe kuti asweekelwe aangale eeyo. (Mt. 13:45, 46) Ndakali kuyanda kuti kwabuumi bwangu boonse ndigwasye bantu kuti bapone buumi bubotezya alubo buli aamakanze. Ime amwanakazi wangu, twakalibonena kuti Jehova ulabagwasya bantu kuti bapone buumi buli aamakanze.