Za aha birimu

Za ahari Ebirimu

EKICWEKA C’OKWEGA 44

Rukundo etari kuhemuka nemanyisa ki ahari iwe?

Rukundo etari kuhemuka nemanyisa ki ahari iwe?

‘Musime [Yehova], ahakuba ni murungi; kandi embabazi zeye ni ez’ebiro byona.’​—ZAB 136:1.

ECESHONGORO CA 108 Rukundo ya Ruhanga Etarikuhwaho

EMPINYE *

1. Ni enki eki Yehova ari kutuhiga kukora?

YEHOVA nayereka rukundo etari kuhemuka omu bwijwire. (Hos 6:6) Nahiga abahereza beye kugira eyo rukundo. Birabire aha muhanuzi Mika Yehova akagamba ku tushemerire ‘kukunda embabazi.’ (Mik 6:8) Konka mbere y’okwereka rukundo etari kuhemuka, tushemerire kubanza twamanya eki eri kumanyisa.

2. Rukundo etari kuhemuka ni enki?

2 Ebigambo “Rukundo etari kuhemuka” nibirebeka emirundi 230 omuri Bibuli y’Obuhinduzi bw’ensi ensya bw’Ebyahandikirwe ebiri kwera. Bibuli zimwe omu mwanya g’okukoresa ebigambo “rukundo etari kuhemuka” nizikoresa ekigambo “embabazi.” Obwe rero enyiriri z’omuri eki kicweka n’eziri omu kicweka ekiri kukurataho eziri kukoresa ekigambo “embabazi” niziba ziri kumanyisa “rukundo etari kuhemuka.” Konka shi, rukundo etari kuhemuka ni enki? Omuntu yagamba ku ari kukunda ondijo rukundo etari kuhemuka naba ari kumanyisa ku ariguma kumukunda, kandi akamuhamiraho omu bwesigwa. Nekira kukoresibwa omu kwereka rukundo eyi Ruhanga ari kukunda abantu, konka nambwenu abantu na bo nibabasa kukundana eyo rukundo. Yehova ni we ori kwereka rukundo etari kuhemuka omu bwijwire. Omuri eki kicweka twaza kushwijuma oku Yehova ari kwereka abantu eyo rukundo. Omu kicweka ekirikurataho, nitwija kushwijuma oku abahereza ba Ruhanga bari kubasa kutoreza Yehova omu kwerekana eyo rukundo.

YEHOVA AYIJWIRE RUKUNDO ETARI KUHEMUKA

3. Ni enki eki Yehova yagambire Musa?

3 Hahwireho obwire buce Abisirayeli barugire omu Misiri, Yehova, akagambira Musa izina ryeye n’emitwarize yeye. Akagamba ati: ‘[Yehova, Yehova], Ruhanga ow’okusaasira n’embabazi, otarahuka kugira ekiniga, oyijwire embabazi n’amazima, ogirira embabazi abantu enkumi n’enkumi, osaasira okutahikirira n’okushisha n’ekibi.’ (Kur 34:6, 7) Omuri ebyo bigambo ebiri kukora aha mutima, ebiri kugamba aha mitwarize ya Yehova, akashururira Musa ebintu by’omutano ebiri kukwata aha mutwarize gweye gwa rukundo etari kuhemuka. Mbwenu shi ebyo bintu ni biha?

4-5. (a) Yehova akegambaho enki? (b) Ni biha bibuzo ebi twaza kushwijuma?

4 Yehova taragambire ku ayine rukundo etari kuhemuka, ahobwe akagamba ku ‘ayijwire rukundo etari kuhemuka.’ Ebyo bigambo nibigambwa n’omu zindi nyiriri z’omuri Bibuli. (Kub 14:18; Neh 9:17; Zab 86:15; 103:8; Yoel 2:13) Ezo nyiriri zona nizikoresa ebyo bigambo ziri kugamba ahari Yehova kusha; ti ha bantu. Ni ec’omugasho munonga, kuba Yehova ari kukira kwegambaho ogo mutwarize, omuri Bibuli. Hatariho okubanganisa, rukundo etari kuhemuka ni omutwarize mukuru gweye. * Ni yo nshonga omugabe Dawudi yagambire ati: ‘Embabazi zawe, ayi [Yehova], ni nyingi, zihika omu iguru. Ayi Ruhanga, embabazi zawe ka ni ez’obuguzi bwingi! Ni ahabw’eco abantu bahungira omu mapapa gawe.’ (Zab 36:5, 7) Mbehi nk’oku Dawudi yakikozire, n’itwe nitwereka ku nitusima Ruhanga ahabwa rukundo yeye etari kuhemuka?

5 Kugira ngu tumanye eki rukundo etari kuhemuka kiri kumanyisa, reka tushwijume ebi bibuzo bibiri: Ni baha abu Yehova ari kwereka rukundo etari kuhemuka? Kandi shi ni bata oku turi kugasirwa Yehova yatwereka rukundo etari kuhemuka?

NI BAHA ABU YEHOVA ARI KWEREKA RUKUNDO ETARI KUHEMUKA?

6. Ni baha abu Yehova ari kwereka rukundo etari kuhemuka?

6 Ni baha abu Yehova ari kwereka rukundo etari kuhemuka? Bibuli negamba ku turi kubasa kukunda ebintu byingi, harimu nk’‘okuhinga,’ ‘vinyo n’amajuta,’ ‘okuhanwa,’ ‘okumanya,’ n’‘obwenge.’ (2 Bus 26:10; Enf 12:1; 21:17; 29:3) Konka, rukundo etari kuhemuka yo, teri kukoresibwa aha bintu; nekoresibwa aha bantu kusha. Konka Yehova tari kwereka rukundo etari kuhemuka abantu bona. Eyo rukundo nayereka abantu abine obunywani bw’omutano na we. Ruhanga witu ni omwesigwa ahari banywani beye. Abinire ekigendererwa kirungi munonga kandi tari kubasa kureka kubakunda.

Yehova naha abantu ebintu byingi, nangwa n’abatari kumuramya (Reba paragurafu ya 7) *

7. Ni bata oku Yehova yayerekire rukundo abantu bona?

7 Yehova nayereka rukundo abantu bona. Yesu akagambira omushija owabire ari kwetwa Nikodemu ati: ‘Oku ni ko Ruhanga yakunzire asyo ensi, akahayo Omwana weye omwe nyamunegere, ngu omuntu wena ori kumwikiriza areke kuhwerecerera, kureka atunge amagara agatahwaho.’—Yoh 3:1, 16; Mat 5:44, 45.

Tukuratize ebi omugabe Dawudi n’omuhanuzi Daniyeli bagambire, Yehova nayereka rukundo etari kuhemuka abari kumumanya, abari kumutina, bakamukunda, kandi bakagumizamu korobera ebiragiro byeye (Reba paragurafu ya 8-9)

8-9. (a) Ahabw’enki Yehova ari kwereka abahereza beye rukundo etari kuhemuka? (b) Ni enki eki twaza kushwijuma?

8 Nk’oku tubire tukigambire, Yehova nayereka rukundo etari kuhemuka abantu abine obunywani bw’omutano na we, ni okugamba abahereza beye. Eco nitukimanya twashwijuma ebi omugabe Dawudi n’omuhanuzi Daniyeli bagambire. Ecokureberaho: Dawudi akagamba ati: ‘Guma ogirire abari kukukunda embabazi nyingi.’ ‘Embabazi za [YEHOVA] ziguma ah’abari kumutina okwiha [karenakare].’ Omuhanuzi Daniyeli na we akagamaba ati: ‘Ayi [YEHOVA], Ruhanga omukuru kandi ori kutinisa, kandi ogirira embabazi abari kukukunda, bakorobera ebiragiro byawe.’ (Zab 36:10; 103:17; Dan 9:4) Tukuratize ebyo bigambo ebiri omuri Bibuli, Yehova nayereka rukundo etari kuhemuka abahereza beye ahakuba bari kumumanya, bari kumukunda, kandi bari kugumizamu korobera ebiragiro byeye. Yehova nayereka rukundo etari kuhemuka abahereza beye, abari kumuramya omu buryo obu ari kukunda.

9 Obu twabire tutakatandikire kuhereza Yehova akaba natukunda rukundo eyi ari kukunda abantu bona. (Zab 104:14) Konka, ku twamazire kuba abahereza beye, akatukunda rukundo etari kuhemuka. Yehova nahamiza abahereza beye ati: ‘Embabazi zange, tizirikurugaho.’ (Isa 54:10) Nk’oku Dawirdi yakigambire, ‘Yehova nayetoranira ori kumutina.’ (Zab 4:3) Mbehi eco kishemerire kutuma twakora ki? Omuhandiki wa zaburi akahandika ati: ‘Oyine obwenge wena ate omutima aha bigambo ebyo; abantu batekatece ha mbabazi za [Yehova].’ (Zab 107:43) Tucayine obwo buhabuzi omu bitekateko, reka tushwijume oburyo bushatu obu abahereza ba Yehova bari kugasirwamu n’ebikorwa bya Yehova ebiri kwereka rukundo etari kuhemuka.

NI BATA OKU TURI KUGASIRWA N’EBIKORWA BYA YEHOVA EBIRI KWEREKA RUKUNDO ETARI KUHEMUKA?

Yehova naha abahereza beye emigisha eri kukiraho (Reba paragurafu ya 10-16) *

10. Okumanya ku rukundo etari kuhemuka ya Ruhanga etari kuhwaho nikitugasira kita? (Zaaburi 31:7)

10 Rukundo etari kuhemuka ya Ruhanga teri kuhwaho. Ebyo bigambo ebiri kugamba ahari rukundo etari kuhemuka nibigambwa emirundi 26 omuri Zaaburi ya 136. Orunyiriri rw’okubanza nirugira ngu: ‘Musime [YEHOVA], ahakuba ni murungi; kandi embabazi zeye ni ez’ebiro byona.’ (Zab 136: 1) Omu runyiriri rwa 2 kuhisya aha rwa 26, nitushangamu ebigambo ebiri kugira ngu: ‘Ahakuba embabazi zeye ni ez’ebiro byona.’ Twaba nitushoma egi zaburi nitwija kutangara twareba oburyo obu Yehova ari kwerekamu rukundo etari kuhemuka atari kuruha. Ebigambo ebiri kwegarukamu ebiri kugira ngu: ‘Ahakuba embabazi zeye ni ez’ebiro byona’ nibituhamiza ku rukundo eyi Yehova ari kukunda abahereza beye etari kuhinduka. Mazima nikitushemeza kumanya ku Yehova atarireka kwereka rukundo atari kuhemuka abahereza beye! Ahobwe nayereka eyo rukundo abahereza beye, na munonga omu bwire bw’ebizibu. Oku biri kutugasira: Okumanya ku Yehova ari kutuhamiraho, nikituma twagumizamu kushemererwa, kituha amani agu turi kwetenga ngu twehanganire ebizibu, kandi tugumizamu kugendera omu muhanda gw’amagara.—Shoma omuri Zaaburi ya 31:7.

11. Tukuratize ebiri kugambwa omuri Zaaburi ya 86:5, ni enki ekiri kutuma Yehova yasaasira?

11 Rukundo etari kuhemuka ya Ruhanga netuma yasaasira. Yehova ku ari kwetegereza omusiisi oyehanire abyihire aha mutima kandi akareka ebibi byeye, rukundo etari kuhemuka netuma yamusaasira. Dawudi omuhandiki wa zaburi, akagamba ahari Yehova ati: ‘Tatugira nk’ebibi byitu oku biri, n’obu kwakuba okutuzimurira nk’okutahikirira kwitu oku kuri.’ (Zab 103:8-11) Dawudi akerebera oku omuntu ari kushasha yaba ayine omuntuwomunda ori kumucwera orubanja. Konka nambwenu akamanya ku Yehova ari ‘kurahuka kusaasira.’ Ni enki ekiri kutuma Yehova yasaasira? Ecokugarukamu, kiri omuri Zaaburi ya 86:5. (Hashome.) Nk’oku Dawudi yakigambire omu kushaba, Yehova nasaasira, ahakuba ayinire rukundo etari kuhemuka abari kumushaba embabazi.

12-13. Ni enki ekiri kutukwasa twaba turi kwecwera orubanja ahabw’ebibi ebi twakozire kare?

12 Kihikire kandi ni kirungi kwehurira kubi, twacumura. Nikibasa kutuma twayehana kandi tutera entambwe z’okureka kukora ebikorwa bibi. Bamwe omu bahereza ba Ruhanga nibecwera orubanja ahabw’enshobi ezi bari kuba bakozire kare. Nibagumizamu bari kutekateka ku Yehova atari kubasa kubasaasira n’obu bakuba bamushabire embabazi kandi bakareka kukora ebikorwa bibi. Yaba ori kwehurira basyo, omanye ku Yehova ari kuba ayetegwire kwereka rukundo etari kuhemuka abahereza beye.

13 Oku biri kutugasira: N’obu tutahikirire nitubasa kuhereza Yehova tushemerirwe, twine omuntuwomunda otari kutucwera orubanja. Eco nikibasika ahabw’okuba ‘eshagama ya Yesu Kristo Omwana weye neguma netwozyaho ebibi byona.’ (1 Yoh 1:7) Wahurira ohwiremu amani ahabw’okutahikirira, yijuka ku Yehova ari kutura ayetegwire kukusaasira, wayehana obyihire aha mutima. Reba oku omugabe Dawudi yayerekire ahu rukundo etari kuhemuka n’okusaasira biri kubuganira. Akahandika ati: ‘Nk’iguru oku riri ah’iguru munonga okuruga ahaasi, n’embabazi ezi agirira abari kumutina ni ko ziri nyingi. Nk’oburugwizoba oku eri hare n’oburengerwizoba, ni ko atwire asyo hare eby’okushisha byitu.’ (Zab 103:11, 12) Mazima Yehova ayetegwire ‘kukusaasirira kimwe.’—Isa 55:7.

14. Ni bata oku Dawudi yashoborwire oku rukundo ya Yehova etari kuhemuka eri kuturinda?

14 Rukundo etari kuhemuka ya Ruhanga netuma yaturinda. Dawudi akashaba Yehova ngu: ‘Ni iwe bweshereko bwange, oryandinda ndece kureba enaku; oryanyehinguririza n’ebyeshongoro by’okujunwa. Oyesiga [Yehova], embabazi ziryamwehinguririza.’ (Zab 32:7, 10) Nk’oku ebisika by’etawuni za kare byabire biri kurinda abatwiremu, ni ko n’ebikorwa bya Yehova biri kuturinda ebiri kubasa kugeza obwesigwa bwitu. Nambwenu, rukundo ya Yehova etari kuhemuka netuma yatuhika hihi.—Yer 31:3.

15. Ahabw’enki Dawudi yagereranisize rukundo ya Yehova etari kuhwaho n’orukiri hamwe n’obuhungiro?

15 Nambwenu Dawudi akakoresa ekindi kigambo ekiri kwereka ku Yehova ari kurinda abahereza beye. Akahandika ati: ‘Ruhanga onsaasira ni we rugo rwange orugumire.’ Akongeraho ati: ‘Ni we rukiri rwange, n’orugo rwange orugumire; omunara gwange muringwa, kandi omujuni wange; engabo yange, kandi owu nyesiga.’ (Zab 59:17; 144: 2) Ahabw’enki Dawudi yagereranisize rukundo ya Yehova etari kuhemuka n’orukiri hamwe n’obuhungiro? Abahereza ba Yehova ahu twakuba turi hona, natuha ebi turi kwetenga n’oburinzi, kugira tugumizemu kugira obunywani burungi na we. Ebindi bigambo ebiri nk’ebyo biri omuri Zaaburi ya 91. Omuhandiki w’eyo zaburi akagamaba ngu: Ndyagira [Yehova] nti: ‘Ni iwe buhungiro bwange, kandi orugo rwange orugumire.’ (Zab 91:1-3, 9, 14) Musa akakoresa ekigambo ekiri kushushana n’eco ari kugamba aha buhungiro. (Zab 90:1.) Ekiri kukira byona, obu Musa yabire yaza kufa, akongeraho ebindi bigambo ebiri kuhumuriza. Akahandika ati: ‘Ruhanga otahwaho ni we butaho bwawe, kandi ahaasi yawe hariho emikono etahwaho.’ (Bir 33:27) Ni enki eki ebigambo ‘ahaasi yawe hariho emikono etahwaho,’ biri kutwegesa ahari Yehova?

16. Ni buha buryo bubiri obu Yehova ari kutuhamu emigisha? (Zaaburi 136:23)

16 Okumanya ku Yehova ari obuhungiro bwitu, nikituma twahurira turinzirwe. Konka, hariho obu turi kuhurira tuhwiremu amani ahabw’ebintu bibi ebi twabugana. Twaba turi omuri ezo mbera, ni enki eki Yehova ari kutukorera? (Shoma omuri Zaaburi ya 136:23.) Yehova naturamiza omukono gweye, atwimusya, kandi atukwasa kushuba kwemerera. (Zab 28:9; 94:18) Oku biri kutugasira: Twamanya ku turi kubasa kwesiga Yehova burijo, nikituma twayijuka ku arije kutuha emigisha omu buryo bubiri. Obw’okubanza: Nitumanya ku Yehova ari kubasa kuturinda ahu twakuba turi hona. Obwakabiri: Tata witu w’omu iguru ori kutukunda, natufaho omu bwijwire.

OKU RUKUNDO YA YEHOVA ETARI KUHEMUKA ERI KUTUMA TWAYEYESIGA

17. Ahakuba Ruhanga ayine rukundo etari kuhemuka, ni enki eki turi kubasa kwesiga? (Zaaburi 33:18-22)

17 Nk’oku twamara kubishwijuma, twabugana ebigezo, nitubasa kwesiga tutari kubanganisa ku Yehova arije kutukwasa tukaguma turi abesigwa ahari we. (2 Kor 4:7-9) Omuhanuzi Yeremiya akagamaba ati: ‘Embabazi za [Yehova] tizihwaho, n’okusaasira kweye kugumaho ebiro byona.’ (Tonz 3:22) Nitubasa kwesiga tutari kubanganisa, ku Yehova arije kugumizamu kutwereka rukundo etari kuhemuka, ahakuba omuhandiki wa zaburi akatuhamiza ngu: ‘Erisho rya [Yehova] riguma ah’abari kumutina, abagira amasiko omu mbabazi zeye.’—Shoma omuri Zaaburi ya 33:18-22.

18-19. (a) Ni enki eki tushemerire kuguma kwijuka? (b) Ni enki eki turije kushwijuma omu kicweka ekiri kukurataho?

18 Ni enki eki tushemerire kuguma turi kwijuka? Tutakatandikire kuhereza Yehova, akaba natukunda rukundo eyi ari kukunda abantu bona. Konka ku twabire abahereza beye, akatukunda rukundo etari kuhemuka. Ahabw’eyo rukundo, Yehova naturamiza omukono gweye g’oburinzi. Burijo ayetegwire kuba munywani witu kandi nayija kuhikiriza ekigendererwa eki atwinire. Nayenda ngu tube banywani beye ebiro byona! (Zab 46:1, 2, 7) Ni ahabw’eco, ebizibu byona ebi twakubugana, Yehova nayija kutuha amani agu turi kwetenga kugira ngu tugumizemu turi abesigwa ahari we.

19 Twareba oku Yehova ari kwereka rukundo etari kuhemuka abahereza beye. Konka n’itwe, natushaba kwerekana eyo rukundo. Nitubasa kukikora tuta? Omu kicweka ekiri kukurataho nitwija kubishwijuma.

ECESHONGORO CA 136 ‘Ekihembo Ekihikire’ Kuruga Ahari Yehova

^ par. 5 Rukundo etari kuhemuka ni enki? Ni baha abu Yehova ari kwereka rukundo etari kuhemuka kandi shi nikibagasira kita? Ebyokugarukamu by’ebyo bibuzo nitwija kubishwijuma omu kicweka c’okubanza, omu bicweka bibiri ebiri kugamba ahari ogo mutwarize.

^ par. 4 Ebigambo ngu ‘Ruhanga oyijwire rukundo etari kuhemuka,’ nambwenu nibikoresibwa omu zindi nyiriri z’omuri Bibuli.—Reba omuri Nehemia 13:22; Zaaburi 69:13; 106:7; n’omu Kutonzya 3:32.

^ par. 54 EKISHUSHANI: Yehova nayereka rukundo abantu bona, harimu n’abahereza beye. Otushushani oturi ah’iguru y’omutwe gw’abantu oturi kwereka rukundo ya Ruhanga. Ekiri kukira byona ni oku yahireyo Omwana weye ngu atufere.

^ par. 62 EKISHUSHANI: Abantu abari kuhereza Yehova kandi bakikiriza ekitambo, Yehova nabatwariza omu buryo bw’omutano. Oyihireho rukundo eyi Ruhanga ari kukunda abantu bona, Yehova nakunda abahereza beye rukundo etari kuhemuka. Ebyokureberaho ebiri kwereka rukundo etari kuhemuka byayerekwa aha bishushani.