1. Tera te kaungaunga ae e anganira Iehova?

 E RANGI ni kimwareirei Iehova n te tangira ae koaua. (Otea 6:6) E tangirira naba bwa ti na iangoa anne. E kaungaira Atuara rinanon ana burabeti ae Mika, bwa ti na tangira te tangira ae koaua. (Mika 6:​8, kbn.) Ma imwain anne, ti riai moa n ataia bwa tera te tangira ae koaua.

2. Tera te tangira ae koaua?

² Tera te tangira ae koaua? E taekinaki “te tangira ae koaua” 230 tabun te tai n te Baibara ae Tabu​—Te Rairai ae te Aonnaba ae Boou. Ni kaineti ma “Nanon Taeka Aika Kabonganaaki n te Baibara,” te taeka anne e nanona “te tangira ae kairaki n te kakaonimaki, te aroaro ae eti, te kakaonimaki ni koaua, ao te reitaki ae rangi ni kaan. E kabonganaaki n angiin te tai ni kaineti ma ana tangira te Atua ibukia aomata, ma bon te tangira naba ae kaotaki i marenaia aomata.” Iehova bon te katoto ae rianako ibukin te tangira ae koaua. N te kaongora aei, ti na maroroakina aron Iehova ni kaotiota te tangira ae koaua nakoia aomata. N te kaongora are imwina, ti na maroroakina arora ngaira aika ana toro ni kakairi iroun Iehova ni kaotiota te tangira ae koaua i marenara.

3. E kangaa Iehova ni kaotia nakoni Mote?

³ E aki maan imwin otinakoia tibun Iteraera mai Aikubita, ao e a kaotia Iehova nakoni Mote ngke e kaota Arana ma aroarona. E taku: “Iehova, Iehova, ae te Atua ae nanoanga ao e atataiaomata, ae iremwe n un ao e bati irouna te tangira ae koaua ao e bwabwaina te koaua. E kaota te tangira ae koaua nakoia rooro aika nga ma nga, e kabwarai kairua ma buure.” (TeOti.  34:​6, 7) N ana taeka Iehova aika tamaroa aikai, e a tuanga Mote te bwai ae okoro ibukin Ana tangira ae koaua. Ae tera?

4-5. (a) E kangaa Iehova ni kabwarabwaraa taekana? (b) Baikara titiraki aika ti na rinanoi?

⁴ E aki tii taekinna Iehova bwa iai irouna te tangira ae koaua, ma e taekinna naba bwa “e bati irouna te tangira ae koaua.” Bon onoua riki te tai ae taekinaki iai anne n te Baibara. (WarIte. 14:18; Neem. 9:17; TaiAre. 86:15; 103:8; Ioera 2:13; Iona 4:2) Ni kiibu akanne, a tii kaineti ma taekan Iehova ao tiaki aomata. E aki kakawaki ngkanne aron Iehova ni katereterea aroarona ae te tangira ae koaua? Akea te nanououa bwa e kakawaki irouna te tangira ae koaua. * Maroaka are e a kairaki te Uea ae Tawita bwa e na taekina aei: “E rota karawa am tangira ae koaua ngkoe ae Iehova . . . Ai batira kakawakin am tangira ae koaua ngkoe ae te Atua! A kamanoia natiia aomata i aan nuuni baim ni kiba.” (TaiAre. 36:​5, 7) N aron Tawita, e kakawaki naba iroura ana tangira ae koaua te Atua?

⁵ Ibukini karababaan riki otara n te tangira ae koaua, ti na rinanoi titiraki aika uoua: E kaotiota te tangira ae koaua Iehova nakoia antai? Ao ti na kangaa ni kakabwaiaaki man ana tangira ae koaua Iehova?

6. E kaotiota te tangira ae koaua Iehova nakoia antai?

⁶ E kaotiota te tangira ae koaua Iehova nakoia antai? E taekinaki n te Baibara bwa ti kona n tangiri baika bati n aron “te ununiki,” “te wain ma te oera,” “te reirei ni kaetieti,” “te atatai,” “te wanawana,” ao a a bati riki. (2Rong. 26:10; TaeRab. 12:1; 21:17; 29:3) Ma e tii kona ni kaotaki te tangira ae koaua nakoia aomata, ao tiaki bwaai. E aki kaotiota te tangira ae koaua Iehova nakoia aomata nako, ma tii nakoia naake a kaan aia iraorao ma ngaia. E kakaonimaki ni koaua Atuara nakoia raoraona. Iai te kantaninga ae tamaroa ae e katauraoia ibukia, ao e na bon aki kaaki taekaia.

7. E kangaa Iehova ni kaota te tangira nakoia aomata ni kabane?

⁷ E kaotiota te tangira Iehova nakoia aomata ni kabane. E taekina aei Iesu nakon Nikotemo: “E rangi n tangiriia kaain te aonnaba te Atua, n te aro are e a anga Natina ae te rikitemanna, bwa e aonga n aki kamaunaaki ane e onimakinna, ma e na reke irouna te maiu are aki toki.”​—Ioa. 3:​1, 16; Mat. 5:​44, 45.

8-9. (a) E aera ngkai e kaotiota te tangira ae koaua Iehova nakoia ana toro? (b) Tera ae ti na rinanona imwina?

 ⁸ N aron are taekinaki mai mwaina, e tii kaota ana tangira ae koaua Iehova nakoia naake e kaan aia iraorao ma ngaia, ke ana toro. E oti koauan anne man ana taeka te Uea ae Tawita ao te burabeti ae Taniera. N te katoto, e taku Tawita: “Teimatoa ni kaotiota am tangira ae koaua nakoia akana kinako.” “E teimatoa n aki totoki ana tangira ae koaua Iehova nakoia akana maakua.” Ao e taekina aei Taniera: “Ngkoe ae Iehova ae te Atua ae koaua [ae] kaota te tangira ae koaua nakoia te koraki ake a tangiria ma ni kawakin ana tua.” (TaiAre. 36:10; 103:17; Tan. 9:4) N aron ae oti ni kiibu aikai, e kaota te tangira ae koaua Iehova nakoia ana toro ibukina bwa a kinaa, a maakua, a tangiria, ao a kawakin ana tua. E tii kaota te tangira ae koaua Iehova nakoia ana aomata aika taan taromauria ni koaua.

⁹ Imwain ae ti beku ibukin Iehova, ti karekea moa te tangira are e kaotia te Atua nakoia aomata ni kabane. (TaiAre. 104:14) Ma ngkai ti a riki bwa taan taromauria, ti a karekea naba ana tangira ae koaua. E karaui nanoia ana toro Iehova ni kangai: “E na bon aki kona n nako [mairoumi] au tangira ae koaua.” (Ita. 54:10) N aron are e rinanona Tawita, “e na kaotiota [naba] te akoi Iehova nakon ane e kakaonimaki ni koaua nakoina.” (TaiAre. 4:3) Tera arora nakon ana akoi Iehova anne? E korea aei te tia areru: “Ane e wanawana ao e na mutiakini baikai, ao e na iaiangoi raoi ana mwakuri Iehova aika kaota ana tangira ae koaua.” (TaiAre. 107:43) N iaiangoan te taeka n reirei anne, ti na rinanoi aanga aika tenua ake a kona iai ni kakabwaiaaki ana toro Iehova man ana tangira ae koaua.

10. Ti kangaa ni buokaki n ana tangira ae koaua te Atua ae teimatoa? (Taian Areru 31:7)

¹⁰ E teimatoa ana tangira ae koaua te Atua. E taekinaki te taeka aei 26 te tai n Taian Areru 136. E koreaki aei ni moani kibuna: “Katituaraoa Iehova bwa e raoiroi. E teimatoa n aki toki ana tangira ae koaua.” (TaiAre. 136:1) Ni kibuna 2 nakon 26, ti nora iai te taeka ae okioki ae “e teimatoa n aki toki ana tangira  ae koaua.” Ngkana ti wareki kiibu ake imwina, e na bon anaaki nanora n aron Iehova ni kaota ana tangira ae koaua n aanga aika bati, n akea tutukana. Te taeka ae okioki ae “e teimatoa n aki toki ana tangira ae koaua,” e karaui nanora bwa e aki bibitaki ana tangira te Atua ibukia ana aomata. Ai kaungananora ataakin ae e aki waekoa Iehova ni kaaki taekaia ana toro! Ma e nimtiia te koraki ake a beku ibukina, ao e memena irouia moarara riki n tain te rawawata. Kakabwaiaakira iai: Ataakin ae e memena Iehova iroura, e kona ni karekea kimwareireira ao te korakora ae ti kainnanoia ibukini kaitaraan rawawatara ao kateimatoaan ara beku ibukina.​—Wareka Taian Areru 31:7.

11. Ni kaineti ma Taian Areru 86:​5, tera ae e kaira Iehova bwa e na kabwarai buure?

¹¹ E kairaki te Atua n ana tangira ae koaua bwa e na kabwarai buure. Ngkana e noria Iehova bwa e raira nanona ni koaua te tia bure ao n rarawa nakon aroarona ae buakaka, e na boni kabwaraa ana bure ibukin Ana tangira ae koaua. E taekina aei te tia areru ae Tawita ibukin Iehova: “E aki karaoa nakoira ae e kaineti ma ara bure, ao e aki naba anganira uaan ara kairua ae bon tau n reke iroura.” (TaiAre. 103:​8-11) E a tia Tawita n ataa te rawawata ae reke man te mataniwinnano ae tabeaianga. Ma e ataia naba ae e “tauraoi ni kabwarabure” Iehova. Tera ae e kaira Iehova bwa e na kabwarai buure? E kaekaaki anne n Taian Areru 86:5. (Warekia.) Eng, n aron are e taekinna Tawita n ana tataro, e boni kabwarai buure Iehova ibukina bwa e bati ana tangira ae koaua ibukia te koraki ni kabane ake a weteia.

12-13. Ngkana ti taonakinako n te uringaaba ibukin ara bure, tera ae ti na buokaki iai?

¹² E bon riai ao n raoiroi namakinan te uringaaba imwini karaoan ae bure. E kona ni kairira bwa ti na raira nanora, ao ni karaoi bitaki. Ma tabeman ana toro te Atua, a taonakinako n te uringaaba ibukin aia bure ake a a tia ni karaoi. A teimatoa n iangoia ae e aki kona ni kabwarai aia bure Iehova, e ngae ngke a a tia ni bubutii kabwaraan aia bure ao ni katoka karaoan ae buakaka. Ngkana ko namakina anne, e na buokiko ataakin ae Iehova e kani kaotiota te tangira ae koaua nakoim.

 ¹³ Kakabwaiaakira iai: N aki ongea aki kororaoira, ma ti kona ni kimwareirei ni beku ibukin Iehova ma te mataniwinnano ae itiaki. E kona n riki anne ibukina bwa e “kaitiakira raraan Natina ae Iesu man te bure ni kabane.” (1Ioa. 1:7) Ngkana e bwara nanom ibukin aki kororaoim, uringnga ae e kukurei ao n ingainga Iehova ni kani kabwaraa ana bure ane e raira nanona. Nora irekereken te tangira ae koaua ma te kabwarabure ae e kaotia Tawita. E korea aei: “N ai aroni karawa ngkai e rietata riki nakon te aonnaba, ao ai aron naba korakoran ana tangira ae koaua nakoia akana maakua. N ai aron raroan otin taai ma bungin taai, ao ai arona naba ni kararoai ara bure mairoura.” (TaiAre. 103:​11, 12) Eng, e na boni “kaabwabwaka kabwaraan te bure” Iehova.​—Ita. 55:7.

14. E kangaa Tawita ni kabwarabwaraa aroni kamanoara n ana tangira ae koaua te Atua?

¹⁴ E kamanoira ana tangira ae koaua te Atua. E taekina aei Tawita n ana tataro nakon Iehova: “Bon au tabo ni karaba ngkoe, ao ko na kawakinai man te rawawata, ko na otabwaniniai ma te takarua ni kimwareirei ibukin te kamaiu. . . . E otabwaniniaki ane e onimakina Iehova n Ana tangira ae koaua.” (TaiAre. 32:​7, 10) N aron te oo ae otabwaninia te kaawa rimoa ao ni kamanoia kaaina, e otabwaninira naba ana tangira ae koaua Iehova ni kamanoira mani baika kona n urua etin arora. E kairaki naba n te tangira ae koaua Iehova bwa e na katikira nakoina.​—Ier. 31:3.

15. Tera irekereken ana tangira ae koaua Iehova ma te tabo ni kamanomano ao te nono?

¹⁵ E kamanena te kabotau riki teuana Tawita ni kaota aron te Atua ni kamanoia ana toro. E korea aei: “Bon te Atua au tabo ni kamanomano ae mano raoi, ae te Atua ae kaota nakoiu te tangira ae koaua.” E taekina naba aei: “E kaotiota nakoiu te tangira ae koaua, ao bon au nono ngaia, au tabo ni kamanomano ae mano raoi ao te tia kamaiuai, au otanga ao Teuare I kamanoai irouna.” (TaiAre. 59:17; 144:2) E aera bwa e kairekerekea Tawita ana tangira ae koaua Iehova ma te tabo ni kamanomano ao te nono? N aki ongeia bwa ti mena ia, ma ngkai ana toro Iehova ngaira, e na boni karekea te kamanomano ae ti kainnanoia ibukini kawakinan ara iraorao ma ngaia. E kaotaki naba te karaunano anne n Taian Areru 91. E taekina aei te tia areru: “N na kangai nakon Iehova: ‘Bon au tabo ni kamanomano ngkoe ao au nono.’ ” (TaiAre. 91:​1-3, 9, 14) E kamanena naba te kabotau anne Mote. (TaiAre. 90:​1, kbn.) Ao imwaini mateni Mote, e taekina te kabotau riki teuana ae tamaroa. E korea aei: “Bon te tabo ni kamanomano te Atua mangkoangkoa, a mena baina aika teimatoa i aam.” (TuaKau. 33:27) Tera reireiara ibukin Iehova n te taeka ae “a mena baina aika teimatoa i aam”?

16. Baikara aanga aika uoua aika ti kakabwaiaaki iai? (Taian Areru 136:23)

¹⁶ Ngkana e riki Iehova bwa ara Tabo ni Kamanomano, ti na boni mano raoi. Ma e bae n iai taai ake ti namakina iai te bwarannano ao te rawawata. Tera ae e na karaoia Iehova ibukira? (Wareka Taian Areru 136:23.) E na kaaki baina i aara, e na tabekira, ao ni buokira bwa ti na tei i aoni waera. (TaiAre. 28:9; 94:18) Kakabwaiaakira iai: Ataakin ae e boutokaira Iehova n taai nako, e kauringira ae ti kakabwaiaaki n aanga aika uoua. Te moan, iai ara tabo ni kamanomano ae mano raoi n aki ongeia bwa ti mena ia. Te kauoua, e rangi n tabeakinira Tamara are i karawa ae tatangira.

17. Ibukin ana tangira ae koaua te Atua, tera ae ti aki nanououa iai? (Taian Areru 33:​18-22)

¹⁷ N aron ae ti a tia n rinanona, ngkana ti aitara ma kataaki, ti kona ni kakoauaa ae e na boni buokira Iehova ni kateimatoa etin arora. (2Kor. 4:​7-9) E taku te burabeti ae Ieremia: “Ti aki roko n tokira ibukin ana tangira Iehova ae koaua, bwa akea tokin ana nanoanga.” (Bwae. 3:22) Ti aki nanououa bwa e na boni mena i aora ana tangira ae koaua Iehova, bwa e taekina aei te tia areru: “E tarataraiia akana maakua matan Iehova, ake a kakantaningaa ana tangira ae koaua.”​—Wareka Taian Areru 33:​18-22.

18-19. (a) Tera ae ti riai ururingnga? (b) Tera ae ti na rinanona n te kaongora are imwina?

¹⁸ Tera ae ti riai n ururingnga? Imwain ae ti beku ibukin Iehova, ti karekea moa ana tangira te Atua are kaotia nakoia aomata ni kabane. Ma ngkai ai taan taromauria ngaira, ti a karekea naba ana tangira ae koaua. E kairaki Iehova n te tangira anne bwa e na kamanoira ni baina. E na teimatoa ni kaanira ao ni kakororaoa ana kantaninga ibukira. E tangiria bwa ti na tokanikai! (TaiAre. 46:​1, 2, 7) Ngaia are n aki ongei kataaki ake ti kaaitarai, ma e na bon anganira Iehova korakorara ibukini kateimatoaan etin arora.

¹⁹ Ti a tia n nora aron Iehova ni kaota te tangira ae koaua nakoia ana toro. Ma e kantaningaira bwa ti na kaotiota naba te aroaro anne i marenara. N te aro raa? E na maroroakinaki anne n te kaongora are imwina.