1. Ania ti iparparegta ni Jehova nga aramidentayo?

PAKARAGSAKAN ni Jehova ti napudno nga ayat. (Os. 6:6) Kayatna met a kasta ti aramiden dagiti adipenna. Babaen ken propeta Mikias, iparparegta ti Diostayo nga ‘ayatentayo ti napudno nga ayat.’ (Mik. 6:8, ftn.) Ngem sakbay a maaramidtayo dayta, masapul nga ammotayo no ania ti napudno nga ayat.

2. Ania ti napudno nga ayat?

² Ania ti napudno nga ayat? Ti termino a “napudno nga ayat” ket nausar iti agarup 230 a daras iti Baro a Lubong a Patarus ti Nasantuan a Kasuratan. Ania dayta? Sigun iti “Glosario Dagiti Termino ti Biblia” a masarakan iti dayta a patarus, tumukoy dayta iti “ayat a tigtignayen ti debosion, kinamatalek, kinasinged, ken panagbalin a napudno. Masansan a nausar a tumukoy iti ayat ti Dios iti tao, ngem tumukoy met iti ayat nga ipakpakita dagiti tattao iti padada a tao.” Ni Jehova ti kasayaatan nga ulidan iti napudno nga ayat. Iti daytoy nga artikulo, ammuentayo no kasano nga ipakpakita ni Jehova ti napudno nga ayat kadagiti tattao. Iti sumaruno nga artikulo, ammuentayto no kasanotayo a matulad ni Jehova kas ad-adipenna babaen ti panangipakitatayo iti napudno nga ayat iti maysa ken maysa.

3. Ania ti imbaga ni Jehova ken Moises maipapan iti kinasiasinona?

³ Di nagbayag kalpasan ti ipapanaw dagiti Israelita iti Egipto, adda impakaammo ni Jehova ken Moises maipapan iti kinasiasinona babaen ti panangibagana iti naganna ken kadagiti kualidadna. Kinunana: “Ni Jehova, ni Jehova, maysa a Dios a naasi ken mannakipagrikna, nabannayat nga agpungtot ken dakkel ti napudno nga ayatna ken kanayon a tungpalenna  ti saona, mangipakpakita iti napudno nga ayat kadagiti rinibu, mangpakpakawan kadagiti kamali, biddut, ken basol.” (Ex. 34:6, 7) Kadagita a nagpintas a sasao ni Jehova, adda espesial unay nga impakaammona ken Moises maipapan iti napudno nga ayatna. Ania dayta?

4-5. (a) Kasano a dineskribir ni Jehova ti bagina? (b) Ania dagiti saludsod nga usigentayo?

⁴ Saan laeng a dineskribir ni Jehova ti bagina kas addaan iti napudno nga ayat no di ket “dakkel ti napudno nga ayatna.” Namin-adu a nadakamat dayta iti Biblia. (Num. 14:18; Neh. 9:17; Sal. 86:15; 103:8; Joel 2:13; Jon. 4:2) Kada madakamat dayta a panangdeskribir, ni laeng Jehova ti tuktukoyenna, saan a pulos a kadagiti tattao. Saan kadi a makapainteres a ni Jehova a mismo ti nangyunay-unay iti kualidadna a napudno nga ayat? Sigurado a napateg kenkuana ti napudno nga ayat. * Isu met la a naibaga ni Ari David: “O Jehova, tumukno sadi langit ti napudno nga ayatmo . . . O Dios, anian a nagpateg ti napudno nga ayatmo! Iti linong dagiti payakmo, agkamang dagiti annak ti tattao.” (Sal. 36:5, 7) Kas ken David, nauneg kadi ti apresasiontayo iti napudno nga ayat ti Dios?

⁵ Tapno ad-adda a maawatantayo no ania ti napudno nga ayat, usigentayo ti dua a saludsod: Pangipakpakitaan ni Jehova iti napudno nga ayat? Ken ania ti maitulong kadatayo ti napudno nga ayat ni Jehova?

6. Pangipakpakitaan ni Jehova iti napudno nga ayat?

⁶ Pangipakpakitaan ni Jehova iti napudno nga ayat? Kuna ti Biblia nga adu a banag ti mabalin a magustuan wenno pagay-ayattayo kas iti “agrikultura,” “arak ken lana,” “disiplina,” “pannakaammo,” ken “kinasirib.” (2 Cron. 26:10; Prov. 12:1; 21:17; 29:3) Ngem ti napudno nga ayat ket maipakita laeng kadagiti tattao, saan a pulos a kadagiti bambanag. Nupay kasta, saan nga iti uray siasino lattan ti pangipakitaan ni Jehova iti napudno nga ayat. Ipakpakitana dayta kadagidiay addaan iti espesial a relasion kenkuana. Napudno ti Diostayo kadagiti gagayyemna. Adda nagsayaat a panggepna para kadakuada, ken saan a pulos a mauma kadakuada.

7. Kasano nga impakita ni Jehova ti ayatna iti intero a sangatauan?

⁷ Impakita ni Jehova ti ayatna iti intero a sangatauan. Imbaga ni Jesus iti lalaki nga agnagan Nicodemo: “Kasta unay ti panagayat ti Dios iti lubong [ti sangatauan] nga uray la intedna ti bugbugtong nga Anakna, tapno saan a madadael ti asinoman a mangipakita iti  pammati kenkuana no di ket maaddaan iti biag nga agnanayon.”​—Juan 3:1, 16; Mat. 5:44, 45.

8-9. (a) Apay nga ipakpakita ni Jehova ti napudno nga ayatna kadagiti adipenna? (b) Ania ti sumaruno nga usigentayo?

⁸ Kas nadakamaten, ipakpakita ni Jehova ti napudno nga ayatna kadagiti laeng nasinged kenkuana​—kadagiti adipenna. Makitatayo dayta kadagiti imbaga da Ari David ken propeta Daniel. Kas pagarigan, imbaga ni David: “Itultuloymo nga ipakita ti napudno nga ayatmo kadagiti makaam-ammo kenka.” “Agnanayon ti napudno nga ayat ni Jehova kadagidiay agbuteng kenkuana.” Ken indeklara ni Daniel: “O Jehova a pudno a Dios, [a] mangipakpakita iti napudno nga ayat kadagidiay mangay-ayat kenka ken agtultulnog iti bilbilinmo.” (Sal. 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Sigun kadagita, ipakpakita ni Jehova ti napudno nga ayatna kadagiti adipenna gapu ta am-ammoda isuna, agbutengda kenkuana, ay-ayatenda isuna, ken agtultulnogda iti bilbilinna. Ipapaay laeng ni Jehova ti napudno nga ayat kadagiti adipenna, kadagiti pudno nga agdaydayaw kenkuana.

⁹ Sakbay pay a nangrugitayo nga agserbi ken Jehova, nariknatayon ti ayat ti Dios nga ipakpakitana iti intero a sangatauan. (Sal. 104:14) Ngem kas agdaydayaw kenkuana, marikriknatayo met ti napudno nga ayatna. Kinapudnona, ipaspasigurado ni Jehova kadagiti adipenna: “Saanto a maikkat ti napudno nga ayatko kenka.” (Isa. 54:10) Kas napadasan a mismo ni David, “espesial ti panangtratonto ni Jehova kadagiti napudno kenkuana.” (Sal. 4:3) Ania koma ti reaksiontayo gapu iti espesial a panangasikaso kadatayo ni Jehova? Kinuna ti salmista: “Pampanunotento dagitoy ti asinoman a masirib ken utobennanto a naimbag dagiti pakakitaan ti napudno nga ayat ni Jehova.” (Sal. 107:43) Ni Jehova ti nagtaudan dayta a balakad. Usigentayo ngarud ti tallo a pamay-an no kasano a makatulong ti napudno nga ayat ni Jehova kadagiti adipenna.

10. Kasano a makatulong kadatayo ti agnanayon a napudno nga ayat ti Dios? (Salmo 31:7)

¹⁰ Agnanayon ti napudno nga ayat ti Dios. Daytoy a napateg nga aspeto ti napudno nga ayat ket namin-26 a nadakamat iti Salmo 136. Mabasatayo iti bersikulo 1: “Agyamankayo ken  Jehova ta isu ket naimbag; agnanayon ti napudno nga ayatna.” (Sal. 136:1) Iti bersikulo 2 agingga iti 26, maulit-ulit a mabasatayo ti liriko a, “ta agnanayon ti napudno nga ayatna.” Bayat a basbasaentayo ti dadduma pay a bersikulo daytoy a salmo, agbilibtayo iti nakaad-adu ken awan sarday a panangipakita ni Jehova iti napudno nga ayatna. Ti liriko a, “ta agnanayon ti napudno nga ayatna” ipasiguradona kadatayo a ti ayat ti Dios kadagiti adipenna ket saan nga agbalbaliw. Makatukay-puso a maammuan a saan a dagus a mauma ni Jehova kadagiti adipenna! Imbes ketdi, dina pulos panawan dagidiay agserserbi kenkuana, ken kumpet kadakuada, nangruna iti tiempo ti rigat. No kasano a makatulong kadatayo: Gapu ta ammotayo a dinatayo panawan ni Jehova, naragsaktayo ken bumilegtayo a mangsango kadagiti pakarigatan ken makapagtultuloytayo a magna iti dalan ti biag.​—Basaen ti Salmo 31:7.

11. Sigun iti Salmo 86:5, apay a manangpakawan ni Jehova?

¹¹ Manangpakawan ti Dios gapu iti napudno nga ayatna. No makita ni Jehova nga agbabbabawi ti maysa a nakabasol ken isardengnan ti dakes nga ar-aramidenna, isu ket pakawanen ni Jehova gapu iti napudno nga ayatna. Imbaga ni salmista David maipapan ken Jehova: “Saannatayo a dusaen sigun kadagiti basoltayo, dinatay met supapakan sigun kadagiti kamalitayo.” (Sal. 103:8-11) Ammo ni David manipud iti nasaem a kapadasanna no kasano kadagsen ti mariknam no sidirennaka ti konsiensiam. Ngem naammuanna met a ni Jehova ket ‘sisasagana a mangpakawan.’ Apay a manangpakawan ni Jehova? Mabasa ti sungbat iti Salmo 86:5. (Basaen.) Wen, kas iti inkararag ni David, manangpakawan ni Jehova gapu ta aglaplapusanan ti napudno nga ayatna kadagidiay umaw-awag kenkuana.

12-13. No makonkonsiensiatayo unay gapu kadagiti napalabas a kamalitayo, ania ti makatulong kadatayo?

¹² No agbasoltayo, rumbeng laeng ken nasayaat a maladingitantayo. Makatulong dayta tapno agbabawitayo ken ilintegtayo dagiti kamalitayo. Ngem dadduma nga adipen ti Dios ti nakaro unay ti pannakakonsiensiada kadagiti napalabas a kamalida. Gapu iti panangsidir ti pusoda, pampanunotenda a saan ida a pulos a pakawanen ni Jehova uray no kasta  unay ti panagbabawida. No kasta ti marikriknam, makatulong kenka no maawatam a situtulok nga ipakita ti Dios ti napudno nga ayatna kadagiti adipenna.

¹³ No kasano a makatulong kadatayo: Uray imperpektotayo, siraragsak a makapagserbitayo latta ken Jehova a nadalus ti konsiensiatayo. Posible dayta gapu ta “ti dara ni Jesus nga Anakna ti mangdalus kadatayo iti amin a basol.” (1 Juan 1:7) No maup-upayka gapu kadagiti pagkapuyam, laglagipem a situtulok ni Jehova, wen, magagaran a mangpakawan iti agbabbabawi a nakabasol. Siputam no kasano nga inkonektar ni David ti napudno nga ayat ken panangpakawan. Insuratna: “No kasano a nangatngato ti langit ngem ti daga, kasta ti kadakkel ti napudno nga ayatna kadagiti agbuteng kenkuana. No kasano ti kaadayo ti pagsingisingan ti init iti paglennekanna, kasta met ti kaadayo ti nangikabilanna kadagiti basoltayo.” (Sal. 103:11, 12) Talaga a ‘naan-anay a mangpakawan’ ni Jehova.​—Isa. 55:7.

14. Kasano a dineskribir ni David ti panangprotektar kadatayo ti napudno nga ayat ti Dios?

¹⁴ Ti napudno nga ayat ti Dios protektarannatayo iti naespirituan. Inkararag ni David ken Jehova: “Sika ti paglemmengak; salaknibannak iti rigat. Iti aglikmutko, mangngegkonto ti naragsak nga ikkis ti pannakaisalakan. . . . Daydiay agtalek ken Jehova tagiragsakennanto ti napudno nga ayatna.” (Sal. 32:7, 10) Idi un-unana, dagiti pader iti aglikmut ti maysa a siudad ti nangprotektar kadagiti umili. Ti napudno nga ayat ni Jehova ket kas iti pader a mangprotektar kadatayo iti aniaman a posible a mangdadael iti relasiontayo kenkuana. Gapu met laeng iti napudno nga ayat ni Jehova, inyasidegnatayo kenkuana.​—Jer. 31:3.

15. Apay a ti napudno nga ayat ni Jehova ket kas iti lugar a pagkamangan?

¹⁵ Nangusar manen ni David iti sabali a sao a mangiladawan iti proteksion a tagtagiragsaken ti ili ti Dios. Insuratna: “Ti Dios ti natalged a pagkamangak, ti Dios a napudno ti panagayatna kaniak.” Imbaga pay ni David maipapan ken Jehova: “Isu ti napudno nga ayatko ken salaknibko, ti natalged a pagkamangak ken mangisalakan kaniak, ti kalasagko ken Daydiay nagkamangak.” (Sal. 59:17; 144:2) Apay nga imbaga ni David a ti napudno nga ayat ni Jehova ket kas iti lugar a pagkamangan? Ngamin, sadinoman ti pagnanaedantayo ditoy daga, no la ket ta agserserbitayo ken Jehova, ipaayna ti amin a proteksion a kasapulantayo tapno masalakniban ti napateg a relasiontayo kenkuana. Kasta met laeng ti ipasigurado ti Salmo 91. Imbaga ti nangisurat iti dayta a salmo: “Ibagakto ken Jehova: ‘Sika ti kamang ken salaknibko.’” (Sal. 91:1-3, 9, 14) Inusar met laeng ni Moises ti pagkamangan kas mangiladawan a sao. (Sal. 90:1, ftn.) Sa idi dandanin matay ni Moises, dinakamatna daytoy makaliwliwa a detalye. Insuratna: “Ti Dios ket pagkamangan manipud pay idi un-unana, sarapaennaka ti agnanayon a takiagna.” (Deut. 33:27) Ania ti masursurotayo maipapan ken Jehova iti sasao a, “sarapaennaka ti agnanayon a takiagna”?

16. Iti ania a dua a pamay-an a parparaburannatayo ni Jehova? (Salmo 136:23)

¹⁶ No ni Jehova ti Pagkamangantayo, natalged ti riknatayo. Ngem mabalin nga adda dagiti aldaw a malidlidaytayo ken kasla matuangtayon. Kadagita a tiempo, ania ti aramiden ni Jehova? (Basaen ti Salmo 136:23.) Sarapaennatayo, ubbaennatayo, ken tulongannatayo tapno makatakdertayo manen. (Sal. 28:9; 94:18) No kasano a makatulong kadatayo: Ammotayo a kanayon a manamnamatayo a saranayennatayo ti Dios. Dayta ti makatulong tapno ditay liplipatan a parparaburannatayo iti dua a pamay-an. Umuna, adda natalged a lugar a pagkamangantayo sadinoman ti ayantayo. Maikadua,  kasta unay ti panangipateg kadatayo ti nadungngo a nailangitan nga Amatayo.

17. Gapu iti napudno nga ayat ti Dios, ania ti masiguradotayo? (Salmo 33:18-22)

¹⁷ Kas iti napagsasaritaantayon, no maipasangotayo iti pannubok, masiguradotayo nga agtignay ni Jehova para kadatayo. Ipaayna ti tulong a kasapulantayo tapno agtalinaedtayo a matalek. (2 Cor. 4:7-9) Imbaga ni propeta Jeremias: “Gapu iti napudno nga ayat ni Jehova, saantayo pay a natay, ta saan nga agpatingga dagiti asina.” (Un. 3:22) Masiguradotayo a kanayon nga ipakita ni Jehova ti napudno nga ayatna kadatayo ta impanamnama ti salmista, “ti mata ni Jehova ti mangbambantay kadagidiay agbuteng kenkuana, kadagidiay mangin-inanama iti napudno nga ayatna.”​—Basaen ti Salmo 33:18-22.

18-19. (a) Ania ti kayattayo a tantandaanan? (b) Ania ti usigentayo iti sumaruno nga artikulo?

¹⁸ Ania ti kayattayo a tantandaanan? Sakbay pay a nangrugitayo nga agserbi ken Jehova, nariknatayon ti ayat ti Dios nga ipakpakitana iti intero a sangatauan. Ngem kas agdaydayaw kenkuana, marikriknatayo met ti napudno nga ayatna. Gapu iti dayta nga ayat, ar-arakupennatayo ni Jehova kadagiti manangsalaknib a takiagna. Pagtalinaedennatayo a nadekket kenkuana ken tungpalenna ti panggepna maipapan kadatayo. Kayatna nga agballigitayo! (Sal. 46:1, 2, 7) Aniaman ngarud a pannubok ti maipasango kadatayo, ipaay ni Jehova ti bileg a kasapulan tapno agtalinaedtayo a matalek kenkuana.

¹⁹ Nakitatayon no kasano nga ipakpakita ni Jehova ti napudno nga ayatna kadagiti adipenna. Ekspektarenna met nga ipakitatayo ti napudno nga ayat iti maysa ken maysa. Kasanotayo a maaramid dayta? Usigen ti sumaruno nga artikulo daytoy napateg a topiko.