1. Jehova ulususueza kuezañi?

JEHOVA utabela lilato lelisa feli. (Hos. 6:6) Ubata kuli ni luna lueze nto yeswana. Mwa Linzwi lahae, Mulimu ulususueza kuli lusike lwatuhela kubonisa “lilato lelisa feli.” (Liprov. 3:3) Kono pili lusika eza kale cwalo, lutokwa kuziba kuli lilato lelisa feli ki nto mañi.

2. Lilato lelisa feli ki nto mañi?

² Lilato lelisa feli ki nto mañi? Pulelo ya “lilato lelisa feli” ifumaneha kufitelela ha 200 mwa Bibele ya Toloko ya Lifasi Lelinca. Pulelo yeo italusañi? Ka kuya ka taba yeli, “Litaluso za Manzwi Aitusisizwe Mwa Bibele,” yefumaneha mwa Bibele ye, pulelo yeo italusa “lilato lelitiswa ki kuisa pilu kwa sika, kuba ni niti, kusepahala, ni kuswalisana hahulu ni nto yeñwi. Pulelo yeo hañata iitusiswanga kutalusa lilato la Mulimu kwa batu, kono hape italusa lilato lebabonisa batu kwa batu babañwi.” Jehova ki yena mutala omunde hahulu mwa taba ya kubonisa lilato lelisa feli. Mwa taba ye, lukanyakisisa mo Jehova aboniseza lilato lelisa feli kwa batu. Mwa taba yetatama, lukanyakisisa mo luna batanga ba Mulimu lukona kulikanyiseza Jehova ka kubonisa lilato lelisa feli ku babañwi.

3. Jehova naaizibahalize cwañi ku Mushe?

³ Nakonyana kuzwa fobazwela Maisilaele mwa Egepita, Jehova naaizibahalize ku Mushe ka kumutaluseza za libizo lahae ni tulemeno twahae. Naaize: “Jehova, Jehova, Mulimu yanani makeke ni mukekecima, yasaakufi kuhalifa ni yatezi lilato lelisa feli ni niti, yabonisa lilato lelisa feli kwa masika aeza  likiti, yaswalela bufosi ni bumaswe ni sibi.” (Exo. 34:6, 7) Ka kubulela manzwi amande ao, Jehova naapatululezi Mushe nto yeñwi yende hahulu ka za lilato lahae lelisa feli. Ki nto mañi ona yeo?

4-5. (a) Jehova naaizibahalize cwañi? (b) Ki lipuzo mañi zeluka nyakisisa?

⁴ Jehova naasika talusa feela kuli unani lilato lelisa feli, kono hape naabulezi kuli ‘utezi lilato lelisa feli.’ Pulelo yeo yafumaneha ni mwa mañolo amañwi aketalizoho. (Neh. 9:17; Samu 86:15; 103:8; Joe. 2:13; Jona. 4:2) Mwa mañolo ao kaufela, pulelo yeo iama feela ku Jehova isiñi batu. Kwatabisa luli kuziba kuli Jehova naakoñomekile hahulu za kalemeno kahae ka lilato lelisa feli. Kusina kukakanya, Jehova uunga kalemeno ka lilato lelisa feli kuba ka butokwa hahulu. * Ki lona libaka Mulena Davida hanaamakalile kuli: “Jehova, lilato lahao lelisa feli lifita ni kwa mahalimu . . . Lilato lahao lelisa feli ki la butokwa hahulu, wena Mulimu! Mwa muluti wa mafufa ahao, ki mona mobasabela bana ba batu.” (Samu 36:5, 7) Ka kuswana ni Davida, kana ni mina mwaitebuha luli lilato la Mulimu lelisa feli?

⁵ Kuli luutwisise hande taluso ya lilato lelisa feli, halunyakisiseñi lipuzo zepeli zelatelela: Jehova ubonisanga bo mañi lilato lelisa feli? Mi lutusiwa cwañi ki lilato la Jehova lelisa feli?

6. Jehova ubonisanga bo mañi lilato lelisa feli?

⁶ Jehova ubonisanga bo mañi lilato lelisa feli? Bibele ibonisa kuli batu bakona kulata lika zecwale ka “njimo,” “waine ni oli,” “kalimelo,” “zibo,” ni “butali.” (2 Makol. 26:10; Liprov. 12:1; 21:17; 29:3) Lilato lelisa feli lona halikoni kuboniswa kwa lika kamba nto yeñwi; likona feela kuboniswa kwa batu. Kono haki kuli Jehova ubonisanga batu kaufela lilato lelisa feli. Ubonisanga feela lilato leo kwa batu babanani silikani sesinde ni yena. Mulimu waluna wasepahalanga kwa balikani bahae. Ulela kubaezeza lika zende, mi haana kutuhela kubalata.

7. Jehova ubonisize cwañi lilato kwa batu kaufela?

⁷ Jehova ubonisize lilato kwa batu kaufela. Jesu naataluselize muuna yabizwa Nekudema kuli: “Mulimu naalatile hahulu lifasi [la batu] kuli mane naafile Mwanaa hae wa libanda, kuli mutu kaufela yabonisa tumelo ku yena asike atimezwa kono abe ni bupilo bobusa feli.”—Joa. 3:1, 16; Mat. 5:44, 45.

8-9. (a) Ki kabakalañi Jehova habonisanga batanga bahae lilato lelisa feli? (b) Ki lika mañi zeluka nyakisisa cwale?

 ⁸ Sina mose lunyakisiselize, Jehova ubonisanga feela lilato lelisa feli kwa batu babanani silikani sesinde ni yena, bona batanga bahae. Taba yeo iiponahalela hande mwa manzwi anaabulezi Mulena Davida ni mupolofita Daniele. Ka mutala, Davida naabulezi kuli: “Uzwelepili kubonisa lilato lahao lelisa feli ku baba kuziba.” Hape naaize: “Lilato la Jehova lelisa feli ki la kamita ku baba musaba.” Mi Daniele naabulezi kuli: “Wena Jehova Mulimu wa niti, . . . [yabonisa] lilato lelisa feli ku baba mulata ili babamamela milao yahae.” (Samu 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Mañolo ao aañozwi ka kususumezwa ki moya wa Mulimu atalusa kuli Jehova ubonisanga batanga bahae lilato lelisa feli kabakala kuli bamuziba, bamusaba, bamulata, mi bamamela milao yahae. Jehova ubonisanga feela lilato lelisa feli kwa batanga bahae, bona baba mulapela ka nzila yeswanela.

⁹ Pili lusika kala kale kusebeleza Jehova, naalubonisanga lilato labonisa kwa batu kaufela. (Samu 104:14) Kono bakeñisa kuli lwamusebeleza, hape ulubonisanga lilato lelisa feli. Mane Jehova usepisa batanga bahae kuli: “Lilato laka lelisa feli halina kuzwisiwa ku [mina].” (Isa. 54:10) Davida yena kasibili, naaiponezi buniti bwa taba yeo, mi naaize: “Jehova ukaeza ka nzila yeipitezi mutu yasepahala ku yena.” (Samu 4:3) Luswanela kuezañi kabakala kuli Jehova walubabalela ka nzila yeipitezi cwalo? Muñoli wa samu naabulezi kuli: “Mutu kaufela yabutali ukamamela litaba ze mi ukanahanisisa likezo za Jehova za lilato lelisa feli.” (Samu 107:43) Halunze lunahanisisa manzwi aañozwi ka kususumezwa ki moya wa Mulimu ao, halunyakisiseñi linzila zetaalu zebonisa mo batanga ba Jehova batusezwa ki lilato lahae lelisa feli.

10. Lutusiwa cwañi ki lilato la Mulimu lelisa feli? (Samu 31:7)

¹⁰ Lilato la Mulimu lelisa feli liina kuya kuile. Taba ya butokwa yeo yeama lilato la Mulimu lelisa feli ifumaneha ha 26 kwa Samu 136.  Timana yapili mwa samu ye ibulela kuli: “Muitumele ku Jehova, kakuli ki yomunde; lilato lahae lelisa feli liina kuya kuile.” (Samu 136:1) Mwa litimana 2 kuisa 26, lufumana manzwi aali: “Kakuli lilato lahae lelisa feli liina kuya kuile.” Halunze lubala litimana zeñwi za samu yeo, lukaitebuha hahulu litaba zebonisa mo Jehova azwelapili kubonisa lilato lahae lelisa feli mwa linzila zeñata. Manzwi aali: “Kakuli lilato lahae lelisa feli liina kuya kuile,” alukolwisa kuli lilato la Mulimu kwa batu bahae halina kucinca. Kwaomba-omba kuziba kuli Jehova hatuhelangi kulata batanga bahae! Kono uzwelangapili kulata batu baba musebeleza mi wabakumalelanga, sihulu ka nako yebakopana ni miinelo yetaata. Molutusezwa: Bakeñisa kuli lwaziba kuli Jehova uzwelangapili kuba ni luna, lubanga ni tabo ni maata a kutiyela miinelo yetaata yelukopana ni yona, mi taba yeo ilutusa kuzwelapili kuzamaya mwa nzila yeisa kwa bupilo.—Mubale Samu 31:7.

11. Ka kuya ka Samu 86:5, ki kabakalañi Jehova haswalelanga batu?

¹¹ Lilato la Mulimu lelisa feli litahisa kuli alate kuswalela. Jehova halemuhanga kuli muezalibi ubakile mi utuhezi mikwa yahae yemaswe, wamuswalelanga kabakala lilato lahae lelisa feli. Muñoli wa samu Davida naabulezi cwana ka za Jehova: “Haasika lueza ka kuya ka libi zaluna, mi haasika lukutiseza sesi luswanela kabakala lifoso zaluna.” (Samu 103:8-11) Davida naaziba kuli mutu ukona kuikutwa hahulu mulatu haiba asisitwa ki lizwalo lahae kakuli akile aipumana mwa muinelo ocwalo. Kono hape naaiponezi kuli Jehova “ulata kuswalela.” Ki kabakalañi Jehova haswalelanga batu? Lufumana kalabo kwa liñolo la Samu 86:5. (Mubale.) Kaniti luli, sina mwanaabulelezi Davida mwa tapelo yahae, Jehova waswalelanga kabakala kuli ubonisa lilato lelituna lelisa feli ku babahuweleza ku yena kaufela.

12-13. Ki lika mañi zekona kulutusa haiba luikutwa mulatu kabakala mafosisa ene luezize kwamulaho?

¹² Haiba luezize sibi, kwaswanela luli kuikutwa bumaswe ka za sibi seo. Kuikutwa cwalo kwakona kulutusa kubaka ni kucinca mupilelo waluna. Kono batanga ba Mulimu babañwi bazwelangapili kuikutwa bumaswe kabakala  mafosisa ene baezize kwamulaho. Baikutwanga kuli Jehova haana feela kubaswalela nihaike kuli bakupile swalelo mi babakezi sibi sabona. Haiba ni mina ki mona momuikutwela cwalo, muhupule kuli Mulimu watabela kubonisa batanga bahae lilato lelisa feli.

¹³ Molutusezwa: Nihaike kuli halusika petahala, lwakona kusebeleza Jehova ka tabo inze lunani lizwalo lelikenile. Taba yeo ikonahala kabakala “mali a Jesu Mwanaa hae alukenisa kwa sibi kaufela.” (1 Joa. 1:7) Haiba muzwafile kabakala mafosisa amañwi emuezize, muhupule kuli Jehova watabela kuswalela muezalibi yabakile. Mulemuhe zanaabulezi Davida ka za lilato la Mulimu lelisa feli ni kuswalelwa ki yena. Naañozi kuli: “Sina mahalimu mwapahamezi kufita lifasi, lilato lahae lelisa feli ni lona ki lelituna cwalo ku baba musaba. Sina mapazulelo haainzi kwahule ni malikelelo, ubeile cwalo lifoso zaluna kwahule ni luna.” (Samu 103:11, 12) Kaniti luli, Jehova ulata ‘kuswalela ka kutala.’—Isa. 55:7.

14. Davida naatalusize cwañi molusilelelezwa ki lilato la Mulimu lelisa feli?

¹⁴ Lilato la Mulimu lelisa feli lalusileleza kwa moya. Davida naalapezi ku Jehova kuli: “Ki wena maipato aka; uka nisileleza kwa ziyezi. Uka nibeya mwahali ka mihuwo ya tabo ya puluso. . . . Yasepile Jehova uapesizwe ki lilato lahae lelisa feli.” (Samu 32:7, 10) Sina feela limota la mwa linako za kwamulaho hane likona kusileleza batu mwa muleneñi, lilato la Jehova lelisa feli ni lona liluapesize, ili kulusileleza kwa lika zekona kusinya silikani saluna ni yena. Hape Jehova uluhohezi ku yena kabakala lilato lahae lelisa feli.—Jer. 31:3.

15. Ki kabakalañi lilato la Jehova lelisa feli haliswaniselizwe kwa masabelo ni ku musilelezi?

¹⁵ Davida naaitusisize swanisezo yeñwi yebonisa mwasileleleza batu bahae Mulimu. Naañozi kuli: “Mulimu ki masabelo aka atiile, yena Mulimu yanibonisa lilato lelisa feli.” Davida hape naabulezi cwana ka za Jehova: “Ki yena lilato laka lelisa feli ni musilelezi waka, masabelo aka atiile ni mulamuleli waka, tebe yaka ni konifumana makundamo.” (Samu 59:17; 144:2) Ki kabakalañi Davida hanaaswaniselize lilato la Jehova lelisa feli kwa masabelo ni ku musilelezi? Kusina taba ni kolupila, Jehova ukazwelapili kulusileleza ni kulutusa kuba ni silikani sesinde ni yena, ibile feela luzwelapili kumusebeleza. Taba yeo hape yafumaneha ni kwa Samu 91. Muñoli wa samu yeo naabulezi kuli: “Nikali ku Jehova: ‘Ki wena masabelo aka ni musilelezi waka.’” (Samu 91:1-3, 9, 14) Mushe naaitusisize swanisezo yeswana yeo kubonisa kuli Jehova walusileleza. (Samu 90:1) Kuzwa fo, Mushe hanaatuha ashwa, naabulezi taba yeñwi yeomba-omba. Naañozi kuli: “Mulimu ki masabelo kuzwa kwakale, mazoho ahae a kamita a kwatasaa hao.” (Deut. 33:27) Manzwi aali: “Mazoho ahae a kamita a kwatasaa hao,” alulutañi ka za Jehova?

16. Jehova ulutusa mwa linzila lifi zepeli? (Samu 136:23)

¹⁶ Haiba luba ni buikolwiso bwa kuli Jehova uka lusileleza, lukaikutwa kuomba-ombiwa. Kono fokuñwi lwazwafanga mi luzwelangapili kuikutwa cwalo. Ki lika mañi zasepisa kuluezeza Jehova haluzwafile? (Mubale Samu 136:23.) Ukabeya mazoho ahae kwatasaa luna, kulunanula ka lilato, ni kulutusa kuyema hape. (Samu 28:9; 94:18) Molutusezwa: Lwaziba kuli lwakona kuitinga ku Mulimu, mi taba yeo ilutusa mwa linzila zepeli. Sapili, kusina taba ni kolupila, lwaziba kuli Jehova ukazwelapili kulusileleza. Sabubeli, Ndataa luna yalilato ya kwa lihalimu waluisa pilu luli.

17. Ki buikolwiso mañi bolunani bona bakeñisa kuli Mulimu unani lilato lelisa feli? (Samu 33:18-22)

¹⁷ Sina mose lunyakisiselize, lwakona kukolwa kuli Jehova uka lutusa kuzwelapili kusepahala ku yena halukopana ni miliko. (2 Makor. 4:7-9) Mupolofita Jeremia naabulezi kuli: “Halusika yunda ki kabakala lilato la Jehova lelisa feli, kakuli makeke ahae haafeli.” (Mali. 3:22) Lunani buikolwiso bwa kuli Jehova ukazwelapili kulubonisa lilato lelisa feli kakuli Bibele ilubulelela kuli: “Meeto a Jehova atalima baba musaba, babalibelela lilato lahae lelisa feli.”—Mubale Samu 33:18-22.

18-19. (a) Ki lika mañi zeluswanela kuhupulanga? (b) Lukanyakisisañi mwa taba yetatama?

¹⁸ Ki lika mañi zeluswanela kuhupulanga? Pili lusika kala kale kusebeleza Jehova, naalubonisanga lilato labonisa kwa batu kaufela. Kono bakeñisa kuli lwamusebeleza, hape ulubonisanga lilato lahae lelisa feli. Jehova walusilelezanga kabakala lilato leo. Ukazwelapili kuba bukaufi ni luna mi ukataleleza lika zalusepisize. Ubata kuli lukondise! (Samu 46:1, 2, 7) Kacwalo, kusina taba ni miliko yelukona kukopana ni yona, lukolwe kuli Jehova uka lufa maata elutokwa ilikuli luzwelepili kusepahala ku yena.

¹⁹ Luiponezi mo Jehova aboniselize lilato lelisa feli kwa batanga bahae. Mi ubata kuli ni luna lubonise lilato lelisa feli ku babañwi. Lukona kueza cwañi cwalo? Taba ya butokwa yeo ikanyakisiswa mwa taba yetatama.