Okutauluka omutete

Okutauluka omutete wononthele

ONTHELE YOKULILONGESWA 44

Oityi Tyihangununa Oluembia Olunene Lwa Siovaa Pala Ove?

Oityi Tyihangununa Oluembia Olunene Lwa Siovaa Pala Ove?

“[Siovaa] oluembia luove olunene lutualako.” — SAL. 136:1.

OTYIIMBO 108 Ohole Yotyotyili ya Huku

ETYI MATULILONGESA *

1. Siovaa uhanda tukale natyi?

SIOVAA una oluembia olunene. (Osé. 6:6) Siovaa uhanda novafendi vae vakale noluembia. Siovaa watumine omuuli Miqueia etupopile okuti tuna “okukala noluembia.” (Miq. 6:8, okatoi.) Opo tukale ovanthu vokuna oluembia, tuna okunoñgonoka oityi oluembia.

2. Oityi oluembia olunene?

2 Oluembia olunene oityi? Ondaka “oluembia olunene” mo Tradução do Novo Mundo ivasiwa-mo 230. Mahi oityi oluembia olunene? “Oluembia olunene, okukala omukuatyili, okutualako okuhumba otyipuka tyimwe, oluembia Siovaa ena novanthu, oluembia ovanthu vakala nalo poyavo. Omunthu wokuna oluembia olunene, uhole mukuavo emukuate-po umwe, tyihahondovoka ponthele yae.” Siovaa oe una vali oluembia olunene. Monthele ei matulilongesa, oñgeni Siovaa akala noluembia novanthu. Onthele mailandulako aipopi, oityi ovanthu va Siovaa vena okulinga vemuhetekele, okukala noluembia na vakuavo.

SIOVAA OE “UNA VALI OLUEMBIA OLUNENE”

3. Oityi Siovaa apopilile Moisesi?

3 Etyi pakala katutu tunde apa ova Isilayeli vatunda ko Isitu, Huku apopila Moisesi enyina liae, no ñgeni ekahi. Apopi okuti: ‘Ame Siovaa, Huku wokankhenda, weevela, wahanumana liwa, wokuna oluembia olunene, notyili. Una oluembia olunene novanthu ovanyingi, weevela oviponyo, novipengi, no nonkhali.’ (Êx. 34:6, 7) Monondaka apopila Moisesi, Siovaa wapopia otyipuka tyimwe otyiwa tyayemba koluembia lwae olunene. Oityi?

4-5. (a) Oityi Siovaa ena apopia? (b) Omapulo patyi matulilongesa?

4 Siovaa katile una oluembia, mahi wati ndyina “oluembia olunene.” Onondaka ombo mbokuati Siovaa una oluembia olunene, mo Mbimbiliya mbuvasiwa-mo epandu. (Núm. 14:18; Nee. 9:17; Sal. 86:15; 103:8; Joel 2:13; Jonas 4:2) Mahi mbupopia vala Siovaa, kambupopi ovanthu. Otyo Siovaa apopila okuti una oluembia olunene. Tyili Siovaa una umwe oluembia olunene. * Otyo Daviti apopila okuti: “Ove Siovaa, oluembia luove olunene, luhika keulu . . . Ove Huku yange, oluembia luove olunene oluwa unene ngatyi! Ovana vovalume vaholama mombuelo yomavava ove.” (Sal. 36:5, 7) Okuti no ove uhambukilwa oluembia lwa Huku nga Daviti?

5 Opo tunoñgonoke oityi oluembia olunene, matulilongesa omapulo aa evali: (1) Ovalie Siova alingila oluembia? (2) Ava alinga oluembia oityi vapola-ko?

OVALIE SIOVAA ALEKESA OLUEMBIA OLUNENE?

6. Ovalie Siova alekesa oluembia olunene?

6 Ovalie Siova alinga oluembia? Ombimbiliya ipopia okuti tupondola okupanda ovipuka ovinyingi, ngetyi ‘ovikuna vietu’ “ovinyu,” “okuviyulwa,” “enoñgonoko,” “ounongo.” (2 Cró. 26:10; Pro. 12:1; 21:17; 29:3) Mahi tukala vala noluembia olunene novanthu tyapwa. Siovaa kakala noluembia olunene novanthu aveho. Ngwe ukala vala noluembia olunene nomapanga ae. Siovaa omukuatyili komapanga ae. Una ovipuka oviwa mekevelingila komutwe wandyila.

Siovaa waavela ovanthu aveho ovipuka ovinyingi oviwa, namphila vehemufende. (Tala opalangalafu 7) *

7. Oityi Siovaa alinga tyilekesa okuti una oluembia novanthu aveho?

7 Siovaa una oluembia novanthu aveho. Sesusi wapopilile omulume umwe utiwa o Nikondemu, okuti: “Mokonda Huku una unene oluembia nouye [ovanthu aveho], waava Omona wae wongunga, opo kese omunthu ukala nekolelo mwe ahakahanyue-ko, mahi akakale nomuenyo uhapu.” — Suau 3:1, 16; Mat. 5:44, 45.

Ngetyi tyapopia Ohamba Daviti nomuuli Daniele, Siovaa una oluembia olunene, na vana vemwi vemuhole, vemulinga onthilo, vaendela movitumino viae. (Tala opalangalafu 8-9)

8-9. (a) Oityi Huku akalela noluembia olunene novaumbili vae? (b) Oityi pahe matulilongesa?

8 Ngetyi tuapopia-le, Siovaa ukala vala noluembia olunene nomapanga ae, ovaumbili vae. Onondaka mbohamba Daviti no mbomuuli Daniele mbutyilekesa umwe nawa. Mongeleka, Daviti watile: “Tualako okukala noluembia olunene na vana vekwii.” “Oluembia olunene lwa Siovaa lutualako apeho-apeho ku vana vemulinga onthilo.” Tupu omuuli Daniele wapopia okuti: “Ove Siovaa, Huku yotyotyili, ove una oluembia olunene na vana vekuhole, vaendela movitumino viove.” (Sal. 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Onondaka ombu mbulekesa okuti, Siovaa una oluembia olunene novaumbili vae mokonda, (1) ngwe vemwii (2) vemulinga onthilo, (3) vemuhole, (4) vaendela movitumino viae. Siovaa una vala oluembia olunene novanthu vae vemuumbila ngetyi ahanda.

9 Etyi tuhenehimbike okuumbila Siovaa ankho una-le oluembia no onthue. (Sal. 104:14) Pahe etyi tuakala ovaumbili vae, akala noluembia olunene no onthue. Siovaa utupopila onthue ovaumbili vae okuti: “Himayeke-po okukala noluembia olunene no ove.” (Isa. 54:10) Daviti wetyimuene nawa okuti, ‘omunthu omukuatyili ku Siovaa, Siovaa umutekula nawa.’ (Sal. 4:3) Pahe okutekulwa nawa na Siovaa tyituavela ondundo yokulinga tyi? Omuimbi umwe wono Salmo watile: “Omunthu omunongo masoko kovipuka evi, masoko umwe nawa kovipuka vilekesa oluembia olunene lwa Siovaa.” (Sal. 107:43) Onondaka ombo tuembupopilwa na Siovaa. Pahe matulilongesa ovipuka vitatu Siovaa alinga, vilekesa oluembia olunene ena no onthue, ovaumbili vae, no ñgeni etukuatesako tyina akala noluembia olunene no onthue.

OÑGENI TUKUATESUAKO NOLUEMBIA OLUNENE SIOVAA ENA NO ONTHUE?

Siovaa waavela vana vemufenda ovipuka ovinyingi. (Tala opaafu 10-16) *

10. Oñgeni tukuatesuako noluembia olunene lwa Siovaa lutualako? (Salmo 31:7)

10 Oluembia olunene lwa Huku lutualako. Onondaka ombu, mo Salmo 136, mbapopiwa-mo 26. Ovelesikulu yokuhimbika yati: “Tupandulei Siovaa mokonda omunthu omuwa; oluembia lwae olunene lutualako.” (Sal. 136:1) Okupolelela movelesikulu 2 atee mo 26, onondaka mbokuati “oluembia lwae olunene lutualako” mbapopiwa-mo. Tyina tutanga onovelesikulu mbo Salmo oyo, okutala oluembia olunene lutualako Siovaa akalele nalo, tyituhuvisa unene. Onondaka mbokuati “oluembia lwae olunene lutualako” mbulekesa okuti, Siovaa apeho ukala noluembia novanthu ovakuatyili kwe. Okunoñgonoka okuti Siovaa kayeke-po okukala noluembia olunene novaumbili vae ovakuatyili kwe, tyituhambukiswa unene. Siovaa ukuata-po ovaumbili vae, keveyeke-po tyina vena ovitateka. Okuti onondaka ombo kambutupameka? Mbutupameka unene. Okunoñgonoka okuti Huku ketuyeke-po, tyituhambukiswa, tyituavela ononkhono, tutualeko okukoleleya movitateka vietu, atutualako okuendela mondyila ituala komuenyo. — Tanga Salmo 31:7.

11. Ngetyi tyipopia Salmo 86:5, omokonda yatyi Siovaa etuevelela?

11 Huku weevela mokonda yoluembia olunene. Tyina omunthu alingile onkhali, elivele, ayeke-po okulinga ovipuka ovivi ankho alinga, Siovaa umuevela mokonda yoluembia lwae olunene. Daviti wapopile okuti: “Siovaa ketulingi etyi tyata mononkhali mbetu. Ketulingi etyi tyata moviponyo vietu.” (Sal. 103:8-11) Daviti ankho utyii umwe nawa okuti, tyina omunthu elivela onombei mokonda yetyi alinga tyiihama unene. Mahi tupu wamuene okuti Siovaa “wafuapo pala okuevela.” Oityi Siovaa aevelela? Ekumbululo lili mo Salmo 86:5. (Tanga.) Ngetyi Daviti apopia melikuambelo liae, Siovaa weevela tupu, oluembia olunene ena. Weevela aveho vemuita eveevele.

12-13. Ine tulivela onombei mokonda yovipuka tualingile kohale, oityi tyipondola okutukuatesako?

12 Tyina tualinga onkhali, pahe omutima auhimbika okutukoyesa, otyipuka otyo tyikahi nawa, mokonda tyitukuatesako okulivela, atuyeke-po etyi tyapenga tualinga. Ovaumbili ovinyingi va Siovaa, velivela onombei ovipuka ovivi valingile kohale. Vasoka okuti Siovaa kemevevela-le, namphila velivela umwe nomutima auho, vahalingi vali ovipuka ovivi valingile kohale. Ine no ove pamwe otyo usoka, matyikukuatesako okuhasoko vali ngotyo, okunoñgonoka okuti Siovaa una oluembia olunene no ove.

13 Otyo tyitulongesa-tyi? Otyo tyitulongesa okuti namphila tulinga oviponyo, tupondola okufenda Siovaa nomutima wasukuka, tyetyi “ohonde ya Sesusi Omona wae itusukukisa monkhali aiho.” (1 Suau 1:7) Tyina pamwe wamasoyo mokonda yoviponyo viove, hinangela okuti Siovaa wafuapo pala okuevela, ine welivela umwe mekuevela. Pahe tala onondaka mba Daviti, onondaka ombo mbulekesa okuti oluembia olunene luelikuata nokuevela. Daviti wati: “Ngetyi eulu liaya vali peulu tyipona ohi, oluembia una na vana vena onthilo nove, olunene. Ngetyi outundilo ukahi kokule noutakelo, tupu Huku ononkhali mbetu wembupaka kokule nonthue.” (Sal. 103:11, 12) Siovaa, wafuapo pala ‘okuevela.’ — Isa. 55:7.

14. Ngetyi tyapopia Daviti, oñgeni tuyakulilwa noluembia olunene lwa Huku?

14 Oluembia olunene lwa Huku lutuyakulila koupanga wetu nae. Daviti welikuambelele ku Siovaa, ati: “Ove utyiholamo tyange; Mondyakulila kovitateka. Ove mondyovola onthyambukiswa. . . . Una uyumba onthumbi mu Siovaa ukala pokati koluembia lwae olunene.” (Sal. 32:7, 10) Kohale ovimato ankho vieliseta nepunda-umbo viyakulila ovanthu vakala-mo konondyale, tupu oluembia olunene lwa Siovaa lukahi ngotyimato tyituyakulila kovipuka vipondola okunyona oupanga wetu na Siovaa. Tupu, Siovaa wetukokela kwe moluembia lwae olunene. — Jer. 31:3.

15. Oñgeni oluembia olunene lwa Siovaa lukahi ngondyakulilo yetu, ngeumbo lietu?

15 Daviti wapopia onondaka ononkhuavo mbulekesa, oñgeni Huku ayakulila ovanthu vae. Daviti wati: “Huku otyiholamo tyange tyapama, una oluembia olunene na ame.” Daviti ati vali: “Huku una oluembia olunene na ame, oe eumbo liange, oe otyiholamo tyange tyapama, Oe ondyakulilo yange, ndyipondola okuholama.” (Sal. 59:17; 144:2) Oityi Daviti apopila okuti oluembia olunene lwa Huku, lukahi ngondyuo, tupu lukahi ngondyakulilo? Siovaa waavela ovanthu vae etyi vesukisa opo vayakulile oupanga wavo nae, tyihetei apa vakala. O Salmo 91 ityipopia umwe nawa. Omuimbi wo Salmo oyo wapopia okuti: “Mandyipopila Siovaa okuti: ‘Ove tyiholamo, ove umbo liange.’”(Sal. 91:1-3, 9, 14) Tupu Moisesi wapopile onondaka ngo ombo. (Sal. 90:1, okatoi.) Pahe etyi ehungi kokunkhia Moisesi apopi okuti: “Huku otyiholamo tundee kohale, omankhanya ae apeho ena ove.” (Deut. 33:27) Onondaka “omankhanya ae apeho ena ove” mbutulongesa-tyi?

16. Oityi Siovaa alinga etukuateseko? (Salmo 136:23)

16 Tyina tuyeka Siovaa akale Otyiholamo tyetu, tukala nawa, tukala tyapoleya. Mahi no ngotyo, pamwe tusoya. Tyina tuasoya oityi Siovaa alinga etukuateseko? (Tanga Salmo 136:23.) Opo Siovaa etukuatesako, utukatula atuhasoyo vali. (Sal. 28:9; 94:18) Okuti onondaka ombo mbupameka? Yoo, onthue tutyii okuti Siovaa apeho metukuatesako, tupu utukuatesako movipuka vivali. Tete, katyesukisile apa tukala, tuna otyiholamo tyapama, Siovaa apeho metuyakulila. Vali, Siovaa mokonda o tate una oluembia apeho metukuatesako.

OITYI TUTILA HUKU MATUALAKO NOLUEMBIA OLUNENE?

17. Mokonda yoluembia olunene lwa Huku, onthumbi patyi tuna? (Salmo 33:18-22)

17 Tuelilongesa okuti, tyina tuna ovitateka, tuyumbei-ko onthumbi yokuti Siovaa metukuatesako, atutualako noupanga wapama nae. (2 Kol. 4:7-9) Omuuli Selemiya wapopile okuti: “Mokonda yoluembia olunene lwae Siovaa, onthue katuanyiminwe-ko, tyetyi okankhenda kae tyotyili kamakapu.” (Lam. 3:22) Tupondola okukala nonthumbi yokuti, Siovaa una oluembia olunene no onthue, tyetyi omuhoneki wo Salmo imwe wati, “omaiho a Siovaa ayunga vana vemulinga onthilo, vana vakevelela moluembia lwae olunene.” — Tanga Salmo 33:18-22.

18-19. (a) Oityi tuna okuhinangela? (b) Oityi matulilongesa monthele mailandulako?

18 Oityi tuna okuhinangela? Tuesukisa okuhinangela okuti, etyi ankho tuhaumbila Siovaa, mwene ankho utuhole-ale. Pahe etyi tuakala ovaumbili vae, Siovaa una oluembia olunene no onthue. Mokonda yoluembia, apeho metukuatesako, apeho makala ponthele yetu, uhanda tukale omapanga ae apeho, tupu malingi etyi etuhandela! (Sal. 46:1, 2, 7) Naina, katyesukile otyitateka patyi tukala natyo, Siovaa metukuatesako, metuavela ononkhono tuesukisa tutyivili okukoleleya noukuatyili.

19 Tuelilongesa oñgeni Siovaa akala noluembia olunene novaumbili vae. Ngwe uhanda ovaumbili vae vakale noluembia poyavo. Oñgeni tupondola okutyilinga? Onthele mailandulako otyo maipopi.

OTYIIMBO 136 “Ondyambi Yafuapo” Maitundu ku Jeova

^ pal. 5 Oluembia olunene, oityi? Ovalie Siovaa alingila oluembia olunene? Ava alingila oluembia olunene oityi vapola-ko? Onthele ei, nei mailandulako mambukumbulula omapulo oo.

^ pal. 4 Tupu mo Mbimbiliya muna ono tesitu ononkhuavo mbovanthu vapopia oluembia olunene lwa Huku. — Tala Neemias 13:22; Salmo 69:13; 106:7; Lamentações 3:32.

^ pal. 54 ONONDAKA MBOKUHANGUNUNA OLUTALATU: Siovaa una oluembia novaumbili vae novanthu aveho. Omalutalatu eli moulola alekesa ovipuka Siovaa aavela ovanthu moluembia lwae. Otyinene vali etuavela, omona wae wetunkhila.

^ pal. 62 ONONDAKA MBOKUHANGUNUNA OLUTALATU: Vana vakala ovaumbili va Siovaa, vena ekolelo motyilikutila tya Sesusi, Siovaa uvetekula vali nawa. Haluembia vala Siovaa ena novanthu vatyo aveho, mahi oluembia olunene. Moulola ou pena vimwe, vilekesa oluembia olunene lwa Huku.