Skip to content

Skip to table of contents

CHIIYO 44

Luyando lwaJehova Lutamani Lukugwasya Biyeni?

Luyando lwaJehova Lutamani Lukugwasya Biyeni?

“Luyando [lwaJehova] lutamani nkoluli lyoonse mane kukabe kutamani.”—INT. 136:1.

LWIIMBO 108 Luyando lwa Leza Lutamani

ZITAYIIGWE *

1. Jehova utusungwaazya kuti tuchiteenzi?

JEHOVA uyandisya luyando lutamani. (Hos. 6:6) Usungwaazya bakombi bakwe kuti ambabo batobelezye chikozyano chakwe. Kwiinda mumupolofita Mikka, Jehova utusungwaazya kuti ‘tuyande luyando lutamani.’ (Mik. 6:8, makani aamunsi.) Pesi katutanachita oobo, tuyanda kuziba kuti luyando lutamani niinzi.

2. Luyando lutamani niinzi?

2 Luyando lutamani niinzi? Bbala lyakuti “luyando lutamani” lijanika kwaziindi zisika ku230 muBbaibbele lya Busanduluzi Bwanyika Mpya. Chitegwa luyando lutamani niinzi? “Bupanduluzi Bwamabala Aamu Bbaibbele” bwaamba kuti luyando lutamani lwaamba “luyando luboola akaambo kakulyaaba, kusyomeka alimwi akukakatila. Kanji-kanji lilabelesyegwa kwaamba luyando Leza ndwajisi kubantu, alimwi aluyando ndobatondezyanya bantu.” Jehova nchikozyano chilikabotu loko chakutondeezya luyando lutamani. Muchiiyo eechi, tulabona kuti Jehova ubatondeezya biyeni bantu luyando lutamani. Alubo muchiiyo chitobela, tuyoolanga-langa kuti bakombi baJehova ngabalachitobelezya biyeni chikozyano chakwe kwiinda mukutondeezyania luyando lutamani.

JEHOVA ‘UZWIDE LUYANDO LUTAMANI’

3. Jehova wakamubuzyaanzi Mozesi?

3 Kakuli kwayinda chiindi chifwiifwi maIsrayeli kabali bazwa kuEgepita, Jehova wakaambilizya zina lyakwe abuntu bwakwe kuli Mozesi. Wakati: “Jehova, Jehova, Leza siluse alimwi silweetelelo, uutafwambaani kukalala alimwi uuzwide luyando lutamani akasimpe, uutondezya luyando lutamani kubantu bali zyuulu, uulekelela milandu, nsotoko alimwi azibi.” (Kul. 34:6, 7) Chiindi Jehova naakali kubuzya Mozesi atala abuntu bwakwe bubotu wakaamba chimwi chintu chiyandikana chili atala aluyando lwakwe lutamani. Chintu eecho niinzi?

4-5. (a) Jehova wakaamba kuti nguLeza uulibiyeni? (b) Njiili mibuzyo njitutasandule?

4 Jehova taakaamba kuti ulaaluyando lutamani luzutu pesi wakaamba kuti ‘uzwide luyando lutamani.’ Majwi aakuti ‘uzwide luyando lutamani’ ajanika kwaziindi zyiinda ku5 muBbayibbele. (My. 14:18; Neh. 9:17; Int. 86:15; 103:8; Joel. 2:13) Alubo majwi aaya abeleka kuli Jehova luzutu kutali kubantu. Zilagambya kubona kuti Jehova ulyaamba kuti uzwide luyando lutamani kwaziindi zyiingi zili boobu. Eezi zitondeezya kuti Jehova ulubona kaluyandikana luyando lutamani. * Akaambo kazeezi, Mwaami Davida wakati: “O Jehova, luyando lwako lutamani lulisikide kujulu . . . Eelo kaka taluliboteli luyando lwako lutamani, O Leza! Mucimvwule camababa aako, mobayuba bana babantu.” (Int. 36:5, 7) Tulubona kaluyandikana na luyando lwaLeza lutamani mbuli Davida?

5 Kuti tuzibe zyiingi atala aluyando lutamani, atusandule mibuzyo iibili yakuti: Mbaani Jehova mbatondeezya luyando lutamani? Tugwasigwa biyeni chiindi Jehova natutondeezya luyando lutamani?

MBAANI JEHOVA MBATONDEEZYA LUYANDO LUTAMANI?

6. Mbaani Jehova mbatondeezya luyando lutamani?

6 Mbaani Jehova mbatondeezya luyando lutamani? Bbayibbele lyaamba kuti tulakonzya kuyanda zintu zyiingi zili mbuli “lulayo,” “luzyibo,” “busongo,” “waini amafwuta.” (Tus. 12:1; 21:17; 29:3) Nikuba boobo, luyando lutamani talutondeezegwi kuzintu pe pesi lutondeezegwa kubantu luzutu. Alubo Jehova tatondeezyi luyando lutamani kumuntu woonse pe. Pesi ulutondeezya kubantu bali aabweenzinyina buli aafwiifwi anguwe. Leza ulasyomeka kubeenzinyina. Uli aamakanze aalikabotu atala ambabo alubo unoozumanana kubayanda.

Jehova ubapa zintu zibotu bantu boonse kuswaanizya abaabo batamukombi (Langa fuka 7) *

7. Jehova wakatondeezya biyeni kuti ulabayanda bantu boonse?

7 Kuzwa chiindi, Jehova ulikubatondeezya luyando bantu boonse. Jesu wakabuzya Nikkodimasi kuti: “Nkaambo Leza wakaiyanda kapati nyika cakuti wakapa Mwanaakwe simuzyalwaalikke, kutegwa muntu uuli woonse uumusyoma atanyonyoonwi, pele abe abuumi butamani.”​—Joh. 3:1, 16; Mt. 5:44, 45.

Mwaami Davida amupolofita Daniyele bakaamba kuti Jehova utondeezya luyando lutamani kubantu bamuzi, bamuyoowa, bamuyanda abaswiilila milawu yakwe (Langa fuka 8-9)

8-9. (a) Nkamboonzi Jehova nabatondeezya luyando lutamani bakombi bakwe? (b) Tuyanda kulanga-langaanzi?

8 Mbuli mbutwabona aajulu, Jehova utondeezya luyando lwakwe lutamani kubantu bali aabweenzinyina buli aafwiifwi anguwe luzutu. Eezi tulazibona mumajwi akaambwa aaMwaami Davida amupolofita Daniyele. Muchikozyano, Davida wakati: “Kozumanana kutondezya luyando lwako lutamani kulibaabo bakuzyi.” “Luyando lwa Jehova lutamani nkoluli lyoonse alyoonse mane kukabe kutamani kuli baabo bamuyoowa.Alubo Daniyele wakaamba kuti: “O Jehova Leza mwini-mwini, omupati alimwi uuyoosya, yebo oobamba cizuminano cako akutondezya luyando lutamani kulibaabo bakuyanda abaabo babamba milawo yako.” (Int. 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Kweendelana amavesi aaya, Jehova ubatondeezya luyando lutamani bakombi bakwe akaambo kakuti balimuzi, balamuyoowa, balamuyanda akuti baswiilila milawu yakwe. Zilaantanganana kuti Jehova utondeezya luyando lwakwe lutamani kubakombi bakwe bakasimpe luzutu.

9 Katutanaba bakombi baJehova, Leza wakali kutuyanda mbuli mbayanda bantu boonse. (Int. 104:14) Pesi lino akaambo kakuti twakaba bakombi bakwe, ulikututondeezya luyando lutamani. Jehova ubuzya bakombi bakwe kuti: ‘Luyando lwangu lutamani talukagusyigwi pe kulindinywe.’ (Is. 54:10) Davida wakalibonena kuti eezi nzyachoonzyo nkaambo wakaamba kuti: “Jehova ulamucitila kabotu muntu wakwe uusyomeka.” (Int. 4:3) Eezi zyeelede kupa kuti tuchiteenzi? Sintembawuzyo wakati: “Kufwumbwa muntu musongo uyoozibikkila maano zintu eezyi alimwi uyooyeeyesya milimo ya Jehova yaluyando lutamani.” (Int. 107:43) Katuchili aamuzeezo ooyu, atubone nzila zitatu bakombi baJehova mbubagwasigwa akaambo kamilimu yaJehova yaluyando lutamani.

LUYANDO LWAJEHOVA LUTAMANI LUTUGWASYA BIYENI?

Jehova ubachitila zintu zyiingi bakombi bakwe (Langa fuka 10-16) *

10. Luyando lwaLeza lutamani lutugwasya biyeni? (Intembauzyo 31:7)

10 Luyando lwaLeza lutamani lunooliko lyoonse. Majwi aaya ajanika kwaziindi zili 26 muli Intembauzyo 136. Vesi yakusaanguna yaamba kuti: “Amumulumbe Jehova, nkaambo mubotu; luyando lwakwe lutamani nkoluli lyoonse mane kukabe kutamani.” (Int. 136:1) Kuzwa muvesi 2 kusika kuvesi 26, muyindulwidwe majwi aakuti “nkaambo luyando lwakwe lutamani nkoluli lyoonse mane kukabe kutamani.” Chiindi nitubala Intembawuzyo eeyi, tulabotelwa kubona nzila zisiyene-siyene Jehova mbalikuzumanana kutondeezya luyando lutamani. Majwi aaya aakayindululwa-yindululwa aakuti “nkaambo luyando lwakwe lutamani nkoluli lyoonse mane kukabe kutamani,” atupa choonzyo chakuti luyando Jehova ndwatondeezya bakombi bakwe taluchinchi pe. Zilasungwaazya kuziba kuti Jehova unoozumanana kubayanda bakombi bakwe alubo takabasiyi pe ikapati nibali mumapenzi. Mbutugwasigwa aluyando lwaLeza lutamani: Kuziba kuti Jehova unooli aandiswe chiindi choonse kupa kuti tubotelwe akuti tube aamanguzu aakuti tukonzye kulisimya nituli mumapenzi akuti tuzumanane kumubelekela.​—Bala Intembauzyo 31:7.

11. Kweendelana alugwalo lwa Intembauzyo 86:5, niinzi chipa kuti Jehova atulekelele?

11 Luyando lwaLeza lutamani lumupa kuti atulekelele. Luyando lutamani lupa kuti Jehova alekelele sizibi uunga weempwa. Sintembawuzyo Davida wakaamba kuti atala aJehova: “Kunyina naatucitila kweelana azibi zyesu, naa kutupa cisubulo citweelede kweelana amilandu yesu.” (Int. 103:8-11) Davida lwakwe wakalizi mbuzichisa kuti moyo kuli kukupa mulandu akaambo kazintu zibi nzwaakachita. Pesi wakazoobona kuti Jehova “ulilibambilide kulekelela.” Niinzi zipa kuti Jehova atulekelele? Nsandulo ijanika muli Intembauzyo 86:5. (Bala.) Mbuli mbakaamba Davida munkombyo yakwe, Jehova ulalekelela nkaambo uzwide luyando lutamani kuli baabo bakumbila kulekelelwa aanguwe.

12-13. Niinzi zikonzya kukugwasya kuti kuli kulipa mulandu akaambo kazibi nzwaakachita chiindi?

12 Kulisola akaambo kazintu nzitwakabisya kulikabotu nkaambo kutugwasya kuti tukonzye kukumbila lulekelelo akuti tusiye michito mibi. Pesi bamwi bakombi baLeza ngabachilipa mulandu akaambo kazibi nzibakachita chiindi. Alubo ngabachiyeeya kuti Jehova tazoobalekeleli pe nikuba kuti batondeezya kweempwa kwachoonzyo. Kuti kuli kulimvwa munzila eeyi, kuziba kuti Jehova ulilibambilide kutondeezya bakombi bakwe luyando lutamani kuyookugwasya kuti utalipi mulandu pe.

13 Mbutugwasigwa aluyando lwaLeza lutamani: Nikuba kuti tulaachibi, tulakonzya kubotelwa alubo tulakonzya kukomba Jehova moyo wesu kutatupi mulandu. Eezi zilakonzeka nkaambo “bulowa bwa Jesu Mwanaakwe bulatusalazya kuzibi zyoonse.” (1 Joh. 1:7) Kuti wamana manguzu akaambo kakulubizya kwako, weelede kuyeeya kuti Jehova ulilibambilide alubo ulayanda kukulekelela kuti weempwa. Bona zyakaambwa aaDavida zitondeezya kunjililana kuliwo aakati kaluyando lwaLeza lutamani akulekelela. Davida wakati: “Mbubonya julu mbolisumpukide kapati kwiinda nyika, alwalo luyando lwakwe lutamani ndupati kapati kuli baabo bamuyoowa. Mbubonya kumapolelo aazuba mbokuli kulamfwu kapati kuzwa kumabbililo aazuba, akwalo nkwabikkide zinyonyoono zyesu mbokubede kulampa kuzwa kulindiswe.” (Int. 103:11, 12) Nisimpe, Jehova ulilibambilide ‘kulekelela cakumaninina.’​—Is. 55:7.

14. Luyando lwaLeza lutukwabilila biyeni?

14 Luyando lwaLeza lutamani lulatukwabilila mubukombi. Naakali kukomba kuli Jehova, Davida wakaamba kuti: “Uli mayubilo aangu; uyoondikwabilila kumapenzi. Uyoopa kuti koongolola akusekelela kwalufwutuko kukandizinguluke. . . . Ooyo uusyoma Jehova ulizingulukidwe aluyando lwakwe lutamani.” (Int. 32:7, 10) Muchiindi chaBbayibbele, miduli yakazyungulukide myuunzi yakali kukwabilila bantu kuli basinkondonyina. Mbulubede aluyando lwaJehova lutamani, lulatukwabilila kuzintu zikonzya kunyongania lusyomo lwesu. Alubo lutugwasya kuti tuswene aafwiifwi anguwe.​—Jer. 31:3.

15. Luyando lutamani lwaJehova lukozyenie biyeni amayubilo alubo amampangala?

15 Kuli chimwi chintu lubo Davida nchakakozyanisya aaluyando lutamani. Wakalemba kuti: “Leza mayubilo aangu aakwabilidwe, Leza uunditondezya luyando lutamani.” Alubo wakaamba kuti Jehova: “Ndoluyando lwangu lutamani amampangala aangu, mayubilo aangu aakwabilidwe alimwi ngomuvwuni wangu, nintobo yangu alimwi mulinguwe mondiyuside.” (Int. 59:17; 144:2) Nkamboonzi Davida naakakozyanisya luyando lwaJehova lutamani amayubilo amampangala? Nkaambo kuti twakkala katuli bakombi bakwe, Jehova ulatukwabilila kuti tukkale katuli aabweenzinyina buli aafwiifwi anguwe kazitakwe ndaba kuti tukkala kuli. Majwi akaambwa aaDavida aleendelana amajwi aajanika muli Intembauzyo 91. Mulembi waIntembauzyo eeyi wakalemba kuti: “Ndilaambila Jehova kuti: ‘Yebo uli mayubilo amampangala aangu.’” (Int. 91:1-3, 9, 14) Mozesi anguwe wakakozyanisya luyando lwaLeza lutamani amayubilo. (Int. 90:1) Kuyungizya waawo, Mozesi naakali waba aafwiifwi kufwa wakaamba aamwi majwi aawumbulizya. Wakati: “Leza mayubilo kuzwa kaindi, maanza aakwe aatamani ali kunsi lyako.” (Dt. 33:27) Majwi aakuti “maanza aakwe aatamani ali kunsi lyako” atubuzyaanzi atala aJehova?

16. Kuziba kuti Leza unooli aandiswe chiindi choonse kutugwasya biyeni? (Intembauzyo 136:23)

16 Kuti Jehova kali mayubilo eesu, tunoolimvwa katukwabililidwe. Nikuba boobo, chimwi chiindi ngatwaswaanana aazyiimo zitumana manguzu alubo ngatwakachilwa kuti tubuke. Muziindi zili boobo, niinzi Jehova nzyatuchitila? (Bala Intembauzyo 136:23.) Jehova ubikka maboko aakwe kunsi lyesu, ulatunyampula kabotu-kabotu alubo ulatugwasya kuchitila kuti tukonzye kweenda lubo. (Int. 28:9; 94:18) Mbutukonzya kugwasigwa aaluyando lwaLeza lutamani: Kuziba kuti Leza unooli aandiswe chiindi choonse kutugwasya munzila zibili. Yakusaanguna, tunoozi kuti Leza unootukwabilila kazitakwe ndaba kuti tulikuli. Yachibili, Taateesu wakujulu siluyando unootulangania.

TULAACHOONZYO KUTI JEHOVA UNOOTUTONDEEZYA LUYANDO LUTAMANI

17. Tulaachoonzyo chanzi? (Intembauzyo 33:18-22)

17 Mbuli mbutwabona, kufumbwa mapenzi ngitukonzya kuswaana tulaachoonzyo chakuti Jehova unootugwasya kuti tuzumanane kusyomeka. (2 Kor. 4:7-9) Mupolofita Jeremiya wakati: “Nduyando lutamani lwa Jehova ilwapa kuti tutalobi, nkaambo luse lwakwe talumani pe.” (Malo. 3:22) Tulaachoonzyo chakuti Jehova unoozumanana kututondeezya luyando lutamani nkaambo sintembawuzyo wakati: “Liso lya Jehova lilangide baabo bamuyoowa, aabo ibalangila luyando lwakwe lutamani.”​—Bala Intembauzyo 33:18-22.

18-19. (a) Tweelede kukkala katuyeeya atalaanzi? (b) Tuyoolanga-langaanzi muchiiyo chitobela?

18 Tweelede kukkala katuyeeya atalaanzi? Tweelede kuyeeya kuti katutanaba bakombi baJehova, Jehova wakali kututondeezya luyando mbuli mbachita kubantu boonse. Pesi lino akaambo kakuti twakaba bakombi bakwe ulikututondeezya luyando lutamani. Luyando oolu lupa kuti atukwabilile akuti atumbundile amaboko aakwe. Ukkala kali aandiswe chiindi choonse alubo uyoozizuzikizya zisyomezyo zyakwe nzyaakatusyomezya. Uyanda kuti tube beenzinyina kukabe kutamani. (Int. 46:1, 2, 7) Kufumbwa mapenzi ngitukonzya kuswaana, Jehova uyootupa manguzu aakuti tukkale katusyomeka.

19 Twabona Jehova mbatondeezya bakombi bakwe luyando lutamani. Pesi uyanda kuti ambabo bakombi bakwe batondeezyanie luyando lutamani. Ngatulazichita biyeni? Tuyoolanga-langa atala ankani eeyi muchiiyo chitobela.

LWIIMBO 136 “Bulumbu Bukkwene” Kuzwa Kuli Jehova

^ par 5 Luyando lutamani niinzi? Mbaani Jehova mbatondeezya luyando lutamani alubo bantu aabo bagwasigwa biyeni aluyando lutamani? Nsandulo zyamibuzyo eeyi, tulazijana muchiiyo eechi amuchiiyo chitobela. Zyiiyo eezi zibili zinoowaambuula atala aluyando lutamani.

^ par 4 Kuli amwi mavesi aambuula atala abupati bwaluyando lwaLeza.​—Langa Jona 4:2; Nehemiya 13:22; Intembauzyo 69:13; 106:7; a Malilo 3:32.

^ par 54 BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Jehova utondeezya bantu boonse luyando bamukomba abatamukombi. Zifanikisyo zili aajulu aabantu zitondeezya zimwi nzila Leza mbatutondeezya luyando. Chintu chiyandikana loko nchaakachita nkutupa Mwanaakwe kuti atufwide.

^ par 62 BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Jehova ubajata munzila iisiyene bantu banga baba bakombi bakwe alubo basyoma muchinunuzyo. Ubatondeezya luyando mbuli mbachita kubantu boonse alubo ubatondeezya luyando lutamani. Zifanikisyo zili aajulu aabantu zitondeezya nzila Jehova njabatondeezyaayo luyando lutamani.