Мәзмунға өтүш

Мундәриҗигә өтүш

44-ТӘТҚИҚ МАҚАЛИСИ

Йәһваниң көрситидиған садиқ меһир-муһәббити

Йәһваниң көрситидиған садиқ меһир-муһәббити

«[Йәһваниң] садиқ муһәббити өчмәс вә әбәдийдур» (ЗӘБ. 136:1, ЙД).

18-НАХША Худаниң чин муһәббити

БУ МАҚАЛИДӘ a

1. Йәһва бизни немә қилишқа дәвәт қилиду?

 ЙӘҺВА ХУДА үчүн садиқ меһир-муһәббәт көрситиш бәк муһим (Һош. 6:6). У Өз хизмәтчилириниңму Өзигә охшаш көзқарашта болушини халайду. У Мика пәйғәмбәр арқилиқ бизни садиқ меһир-муһәббәтни сөйүшкә дәвәт қилиду (Мика 6:8). Бирақ шундақ қилалишимиздин бурун садиқ меһир-муһәббәт немә екәнлигини билишимиз зөрүр.

2. Садиқ меһир-муһәббәт немиләрни өз ичигә алиду?

2 Садиқ меһир-муһәббәт дегән немә? Садиқ меһир-муһәббәт дегән ибарә «Муқәддәс китап. Йеңи дуния тәрҗимисидә» 230 қетимдин көпирәк учрайду. Бу ибаригә берилгән изаһәттә мундақ йезилған: «Садиқ меһир-муһәббәт көрситидиған киши вәдисигә әмәл қилиду, сәмимий сөйгү, вападарлиқ көрситиду вә өзи сөйгән кишигә чин меһир-муһәббәт риштиси билән бағлиниду. Бу ибарә көпинчә вақитларда Худаниң инсанларға көрсәткән сөйгү-муһәббитини ипадиләштә ишлитилгән болсиму, бирақ адәмләр арисидики меһир-муһәббәтни көрситиштиму ишлитилгән». Йәһва садиқ меһир-муһәббәт көрситиштә әң есил үлгә қалдурған. Бу мақалидә биз Йәһва Худаниң инсанларға Өзиниң садиқ меһир-муһәббитини қандақ көрсәткәнлигини муһакимә қилимиз. Кейинки мақалидә Худа хизмәтчилири сүпитидә биз Йәһвани үлгә қилип, бир-биримизгә қандақ садиқ меһир-муһәббәтни көрситәләйдиғанлиғимизни муһакимә қилимиз.

ЙӘҺВА САДИҚ МЕҺИР-МУҺӘББИТИ МОЛ ХУДАДУР

3. Йәһва Худа Өзи һәққидә Мусаға немиләрни ашкарилиған?

3 Исраиллиқлар Мисирдин чиқип узун өтмәй, Худа Өз исмини вә пәзиләтлирини Мусаға билдүрүш арқилиқ Өзини ашкарә қилған. У мундақ дегән: «Йәһва, Йәһва, меһрибан вә рәһимдил, асанлиқчә ғәзәпләнмәйдиған, садиқ меһир-муһәббити вә һәқиқити мол Худадур. Миңлиған инсанларға садиқ меһир-муһәббитини көрситип, хаталиқни, сәвәнликни вә гунани кәчүриду» (Чиқ. 34:6, 7, ЙД). Әшу чирайлиқ сөзләр арқилиқ Йәһва Өзиниң садиқ меһир-муһәббити һәққидә алаһидә нәрсиләрни Мусаға ейтип бәргән. Немиләрни ейтип бәргән?

4, 5. а) Йәһва Худа Өзини қандақ тәсвирлигән? ә) Қайси соалларни муһакимә қилимиз?

4 Йәһва Өзини садиқ меһир-муһәббити бар дәп әмәс, бәлки садиқ меһир-муһәббити мол дәп тәсвирлигән. Муқәддәс китапта бу ибарә бирқанчә қетим тилға елинған (Сан. 14:18; Нәһ. 9:17; Зәб. 86:15; 103:8; Йоел 2:13; Юнус 4:2). Бу тәсвирләш пәқәт Йәһва Худағила ишлитилгән. Һәргизму инсанлар үчүн қоллинилмиған. Йәһваниң дайим Өзини Муқәддәс китапта шундақ тәсвирлигәнлиги диққәт қилишимизға әрзийду. Наһайити ениқки, садиқ меһир-муһәббәт Униң үчүн интайин муһим b. Шу сәвәп, Давут мону тәсирлик сөзләрни қилған: «И Пәрвәрдигар [садиқ, ЙД] муһәббитиң әриш кәби бүйүкликтә. Бебаһадур мәңгүлүк [садиқ, ЙД] муһәббитиң, и Худа! Пана тапар инсанлар қанатлириң сайисида» (Зәб. 36:5, 7). Худди Давутқа охшаш бизму Йәһва Худаниң садиқ меһир-муһәббитигә болған чоңқур миннәтдарлиғимизни ипадиләймизму?

5 Садиқ меһир-муһәббәт һәққидики чүшәнчимизни чоңқурлаштуруш үчүн төвәндә икки соални муһакимә қилимиз: Йәһва Худа кимләргә садиқ меһир-муһәббәт көрситиду? Йәһваниң көрсәткән садиқ меһир-муһәббити бизгә қандақ ярдәм бериду?

ЙӘҺВА КИМЛӘРГӘ САДИҚ МЕҺИР-МУҺӘББӘТ КӨРСИТИДУ?

6. Йәһва Худа кимләргә Өзиниң садиқ сөйгү-муһәббитини көрситиду?

6 Йәһва Худа кимләргә садиқ меһир-муһәббәт көрситиду? Муқәддәс китапта бизниң нурғун нәрсиләрни, мәсилән деханчилиқ, шарап вә май, тәрбийә, билим, даналиқ дегәндәк нәрсиләрни сөйүп, уларға амрақ болидиғанлиғимиз тилға елинған (Тар. 2-яз. 26:10; Пәнд н. 12:1; 21:17; 29:3). Бирақ садиқ меһир-муһәббәт һәргизму нәрсиләргә әмәс, бәлки инсанларға қарита ишлитилиду. Ундақта Йәһва кимләргә қарита садиқ сөйгү-муһәббитини көрситиду? У һәммила кишиләргә әмәс, бәлки Өзи билән йеқин мунасивәттә болғанларға шу сөйгү-муһәббитини көрситиду. Худайимиз Йәһва Өз достлириға вападар. Униң Өз достлири үчүн әҗайип мәхсити бар. Униң достлириға болған сөйгү-муһәббити һәргизму совуп қалмайду.

Йәһва пүткүл инсанийәткә, һәтта Өзигә ибадәт қилмайдиғанларғиму яхши нәрсиләрни бериду (7-абзацқа қараң) c

7. Йәһва барлиқ инсанларға болған меһир-муһәббитини қандақ көрситиду?

7 Йәһва пүткүл инсанларға меһир-муһәббитини көрситиду. Әйса Никадимус исимлиқ бир кишигә шундақ дегән: «Худа дунияни шу қәдәр сөйдики, Өзи яратқан йеганә Оғлиға етиқат билдүрүватқан һәр бир киши һалак болмай, мәңгүлүк һаятқа еришиши үчүн, Оғлини қурванлиққа бәрди» (Йоһ. 3:1, 16; Мәт. 5:44, 45).

Давут падиша вә Даниял пәйғәмбәр ейтқандәк, Йәһва Өзиниң хизмәтчилиригә садиқ сөйгү-муһәббитини көрситиду. Сәвәви улар Уни тонуйду, Униңдин әйминиду, Уни сөйиду вә Униң әмирлиригә бойсуниду (8, 9-абзацларға қараң)

8, 9. а) Немә үчүн Йәһва Өз хизмәтчилиригә садиқ сөйгү-муһәббитини көрситиду? ә) Һазир немиләрни муһакимә қилимиз?

8 Жуқурида тилға алғандәк, Йәһва Худа пәқәт Өз хизмәтчилиригә, йәни Униң билән йеқин мунасивәттә болғанларға Өзиниң садиқ меһир-муһәббитини көрситиду. Буни биз Давут падиша вә Даниял пәйғәмбәрниң сөзлиридин ениқ көрүвалалаймиз. Мәсилән, Давут шундақ дәп язған: «Көрсәткәйсән садиқ меһир-муһәббитиңни Сени тонуғанларға... Йәһва Униңдин қорққанларға көрситәр Өзиниң садиқ меһир-муһәббитини». Даниял болса, мундақ сөзләрни қилған: «И Йәһва,... Сени сөйгән вә әмир-пәрманлириңға итаәт қилғанларға садиқ меһир-муһәббәт көрситидиған,... һәқ Тәңри» (Зәб. 36:10; 103:17, ЙД; Дан. 9:4). Мошу айәтләрдики сөзләргә асасланғанда, Йәһва Өзиниң хизмәтчилиригила садиқ меһир-муһәббитини көрситиду. Сәвәви улар Уни тонуйду, Униңдин қорқиду, Уни сөйиду вә Униң әмирлиригә бойсуниду. Демәк, Йәһва Өзиниң садиқ меһир-муһәббитини Өз хәлқигә, йәни Униңға тоғра усулда ибадәт қилғанларғила көрситиду.

9 Биз Йәһваға хизмәт қилишни башлаштин бурун пүткүл инсанларға охшаш Униң көрсәткән сөйгү-муһәббитидин бәһриман болған (Зәб. 104:14). Бирақ һазир Униңға ибадәт қилғучилар сүпитидә Униң садиқ сөйгү-муһәббитидин бәһримән болуватимиз. Йәһва Өз хизмәтчилиригә шундақ капаләт бәргән: «[Садиқ, ЙД] меһир-муһәббитим сәндин һәргиз кәтмәйду» (Йәшая 54:10). Буниңдин башқа Давут өзиму мону сөзләрни баштин өткүзгән: «Йәһва Өзигә вападар болғанларға алаһидә муамилә қилиду» (Зәб. 4:3, ЙД). Йәһва Худаниң бизгә қилған өзгичә муамилисигә қандақ инкас қайтурушимиз керәк? Зәбур язғучиси мундақ дегән: «Ким дана болса, буни байқайду вә Йәһваниң вапа муһәббәтиниң oмәл-ишлирини тонуп-билиду» (Зәб. 107:43). Мошу сөзләр — Йәһвадин кәлгән мәслиһәтләр. Һазир бирликтә Йәһваниң садиқ меһир-муһәббитини қайси үч йол билән көрситидиғанлиғи вә У бизгә шу садиқ меһир-муһәббитини көрсәткәндә, биз үчүн қандақ ярдими болидиғанлиғи һәққидә муһакимә қилимиз.

ЙӘҺВАНИҢ КӨРСӘТКӘН САДИҚ МЕҺИР-МУҺӘББИТИ БИЗГӘ ҚАНДАҚ ЯРДӘМ БЕРИДУ?

Йәһва Униңға ибадәт қилидиғанларға йәнә қошумчә бәрикәтләрни әта қилиду (10—16 абзацларға қараң) d

10. Худаниң садиқ меһир-муһәббитидин қандақ бәһримән болалаймиз? (Зәбур 31:7)

10 Худаниң садиқ сөйгү-муһәббити өзгәрмәс вә мәңгүлүктур. Зәбур 136-бап, 1-айәттә мундақ йезилған: «Йәһваға тәшәккүр ейтиңлар, чүнки У яхшидур. Униң садиқ муһәббити өчмәс вә әбәдийдур» (Зәб. 136:1, ЙД). Зәбур 136-бапта «садиқ муһәббәт» дегән бу муһим ипадә 26 қетим тилға елинған. Бу бапниң 2—26 айәтләрниң һәммисидә Худаниң «садиқ муһәббити өчмәс вә әбәдийдур» дегән сөзләр қайта-қайта тәкрарланған. Биз Зәбурниң мошу бабидин Йәһваниң түрлүк йоллар билән Өзиниң садиқ сөйгү-муһәббитини көрситишни тохтатмайдиғанлиғини оқуғанда, қәлбимиз һаяҗанға толиду. «Униң садиқ муһәббити өчмәс вә әбәдийдур» дегән ибариниң қайта-қайта тәкрарлиниши Худаниң Өз хәлқигә болған меһир-муһәббити һәргиз өзгәрмәйдиғанлиғини көрситиду. Йәһваниң дәрһалла меһир-муһәббәт көрситишни тохтитип қоймайдиғанлиғини билиш бизгә көп тәсәлли бериду. Әксинчә, Йәһва Униңға хизмәт қилғанларни ташлимайду, болупму мошу қийинчилиққа толған ахирқи күнләрдә улар билән мәһкәм меһир-муһәббәт риштисини бағлайду. Биз үчүн ярдими: Йәһваниң биз билән күчлүк үзүлмәс риштә бағлайдиғанлиғини билиш бизгә хошаллиқ вә күч әта қилиду. Шу сәвәп биз түрлүк қийинчилиқларға бәрдашлиқ берип, һаятлиққа йетәкләйдиған йолда давамлиқ маңалаймиз (Зәбур 31:7ни оқуң).

11. Зәбур 86:5-айәткә асасланғанда, Йәһвани кәчүрүмчан болушқа немә үндәйду?

11 Худаниң садиқ сөйгү-муһәббити Уни кәчүрүмчан болушқа үндәйду. Йәһва бир кишиниң гунасиға товва қилип, яман ишлардин қол үзгәнлигини көргәндә, Униң садиқ меһир-муһәббити Уни кәчүрүмчан болушқа үндәйду. Зәбур язғучиси Давут Йәһва Худа һәққидә мундақ дегән: «Биз билән гуналиримиз бойичә иш тутмайду вә биз лайиқ болған җазани қолланмайду» (Зәб. 103:8—11). Давут өзиму виждан азавини баштин өткүзгәч, гуна өткүзгән кишиниң қанчилик виждан азави тартидиғанлиғини яхши билгән. Бирақ у Йәһва Худаниң һәрқачан кәчүрүшкә тәйяр екәнлигини билгән еди. Йәһвани кәчүрүмчан болушқа немә үндәйду? Бу соалниң җававини Зәбур 86:5-айәттин тапалаймиз (Оқуң). Худди Давут дуасида ейтқандәк, Йәһва гуналириға товва қилғанларни кәчүрүшкә тәйяр. Сәвәви гунакар киши өз гуналириға товва қилип, Униңдин кәчүрүм тилисә, У Өзиниң мол садиқ меһир-муһәббитини көрситиду.

12, 13. Әгәр илгири өткүзгән хаталиқлиримиз сәвәплик виждан азави чекип, еғир жүкни көтиривалғандәк жүрсәк, немә ярдәм берәләйду?

12 Биз гуна өткүзгәндә, хаталиқлиримиз үчүн пушайман қилиш орунлуқ вә интайин яхши. Пушайман қилиш бизни товва қилип, өткүзгән хаталиқлиримизни түзитишкә һәрикәт қилишқа үндәйду. Бирақ Худаниң бәзи хизмәтчилири илгирики өткүзгән хаталиқлири үчүн виждан азави тартип, еғир жүкни көтиривалғандәк жүриду. Һәтта улар өз гуналири үчүн кәчүрүм сориған вә гуналиқ ишлардин қол үзгән болсиму: «Йәһва Худа мени һәргизму кәчүрмәйду»,— дегән ой-пикирдин қутулалмайду. Әгәр сизму шундақ ой-пикирдә болсиңиз, Худаниң Өз хизмәтчилиригә садиқ меһир-муһәббитини һәрқачан көрситишкә тәйяр екәнлигини билиш сизгә ярдәм бериду.

13 Биз үчүн ярдими. Намукәммәллигимизгә қаримай, биз пак виждан билән Йәһваға шат-хорам хизмәт қилалаймиз. Сәвәви Худаниң Оғли Әйса Мәсиһниң қурбанлиғи бизни барлиқ гунадин пак қилиду (Йоһ. 1-х. 1:7). Бәзи нуқсанлириңиз түпәйли үмүтсизләнсиңиз, шуни әстә сақлаңки, әгәр товва қилсиңиз, Йәһва сизни һәрқачан кәчүрүшкә тәйяр. Давут садиқ меһир-муһәббәт билән кәчүрүмчанлиқ арисидики бағлинишни көрситип, мундақ дәп язған: «Асман йәрдин қанчилик егиз болса, Униңдин қорқидиғанларға болған [садиқ, ЙД] муһәббитиму шунчилик зордүр. Шәриқ ғәриптин қанчилик жирақта болса, биздики асийлиқларниму шунчә жирақлаштурди» (Зәб. 103:11, 12). Һәқиқәтән, Йәһва мәртлик билән кәчүрүшкә тәйяр (Йәшая 55:7).

14. Йәһваниң садиқ меһир-муһәббити бизни қоғдайдиғанлиғини Давут қандақ тәсвирлигән?

14 Йәһваниң садиқ сөйгү-муһәббити роһий җәһәттин қоғдайду. Давут Йәһваға дуа қилип, шундақ дегән: «Әй Пәрвәрдигар, Сән мениң панагаһимдурсән, Сақлайсән азаптин мени, Яңрар әтрапимда ниҗатлиқ нахшилири... Пәрвәрдигарниң мәңгүлүк [садиқ, ЙД] муһәббити қучақ ачар Униңға таянғанларға» (Зәб. 32:7, 10). Худди қедимки заманда шәһәрни қоршап турған сепил тамлар шу шәһәрниң хәлқини қоғдиғандәк, Йәһваниң садиқ сөйгү-муһәббити Униң билән болған мунасивитимизни бузидиған һәрқандақ хәтәрдин бизни қоғдайду. Униңдин башқа, садиқ меһир-муһәббәт Йәһвани бизни Өзигә йеқинлаштурушқа үндәйду (Йәр. 31:3).

15. Йәһваниң садиқ сөйгү-муһәббити билән қорған вә панагаһ арисида қандақ бағлиниш бар?

15 Давут Худаниң Өз хәлқини қоғдайдиғанлиғини башқа сөзләр биләнму тәсвирлигән. У мундақ язған: «Худа мениң жуқури қорғинимдур, маңа өзгәрмәс [садиқ, ЙД] муһәббәт көрсәткүчи Худайимдур». У йәнә Йәһва һәққидә мундақ дәп язған: «Мениң өзгәрмәс шәпқитим вә мениң қорғаним, мениң егиз мунарим вә ниҗаткарим, мениң қалқиним вә таянғиним, мән Униңдин һимайә тапимән» (Зәб. 59:17; 144:2). Немә үчүн Давут Йәһваниң садиқ сөйгү-муһәббитини қорған вә панагаһ билән селиштурған? Мәйли йәрниң қайси бурчигидә яшайли, биз Йәһва Худаниң хизмәтчилири болсақла, Униң билән болған мунасивитимизни қоғдашқа дуч кәлгәндә, У һәрқачан бизни һимайә қилиду. Шуниңға охшаш сөзләр Зәбурниң 91-бабидинму тепилиду. Шу бапни язғучи шундақ дегән: «Ейтармән Пәрвәрдигарға: “Башпанайим, Қорғинимсән”» (Зәб. 91:1—3, 9, 14; 90:1). Мусаму өмриниң ахирқи мәзгилигә кәлгәндә, башпана сөзини ишлитип, әҗайип бир селиштурушни қилған (Зәб. 90:1). У мундақ дәп язған: «Әзәлий Худа сениң башпанаһиңдур, астиңда әбәдий биләкләр туриду» (Қ. шәр. 33:27). «Астиңда әбәдий биләкләр туриду» дегән ибарә Йәһва һәққидә бизгә немини ечип бериду?

16. Йәһва бизгә қайси икки йол билән ярдәм бериду? (Зәбур 136:23)

16 Йәһва бизниң Башпанайимиз болғанда, биз өзүмизни бехәтәр һис қилимиз. Бирақ биз қийинчилиқларға дуч келип, үмүтсизләнгәндә, өзүмизни шундақ бехәтәр һис қилмаслиғимиз мүмкин. Шундақ вақитларда Йәһва биз үчүн немә қилиду? (Зәбур 136:23ни оқуң) У биләклири билән бизни йөләп, мулайимлиқ билән турғузиду. Путлиримиз тейилип жиқилғанда, орнимиздин дәс турушқа ярдәм бериду (Зәб. 28:9; 94:18). Биз үчүн ярдими: Һәрқачан Йәһваға тайиналайдиғанлиғимизни билиш икки нәрсини әстә сақлишимизға ярдәм бериду. Биринчи, мәйли қәйәрдә яшимайли, Йәһва бизгә башпана болуп, бизни қоғдайду. Иккинчи, бизниң асмандики меһир-муһәббәтлик Атимиз бизгә интайин көңүл бөлиду.

ХУДАНИҢ ДАВАМЛИҚ БИЗГӘ САДИҚ МЕҺИР-МУҺӘББИТИНИ КӨРСИТИДИҒАНЛИҒИҒА ИШИНИҢ

17. Худаниң садиқ меһир-муһәббити сәвәплик биз немигә ишинәләймиз? (Зәбур 33:18—22)

17 Биз үгинип өткәндәк, қачанла қийинчилиқларға дуч кәлмәйли, Йәһваниң Униңға болған садақәтмәнлигимизни сақлишимизға ярдәм беридиғанлиғиға ишинәләймиз (Кор. 2-х. 4:7—9). Йәрәмия пәйғәмбәр шундақ дәйду: «Йәһваниң садиқ меһир-муһәббити сәвәплик биз йоқ болуп кәтмидуқ. Чүнки Униң рәһим-шәпқити һеч қачан түгимәйду» (Йәр. ж. 3:22, ЙД). Биз Йәһваниң давамлиқ бизгә садиқ меһир-муһәббитини көрситидиғанлиғиға ишинәләймиз, чүнки Муқәддәс китап бизгә шундақ дәйду: «Худаниң нәзири Униңға ихлас қилғанларда, Униң мәңгүлүк [садиқ, ЙД] муһәббитигә үмүт бағлиғанларда» (Зәбур 33:18—22ни оқуң).

18, 19. а) Биз немиләрни әстә сақлишимиз керәк? ә) Кейинки мақалидә немини муһакимә қилимиз?

18 Биз Йәһваға хизмәт қилиштин бурун Худаниң инсанларға көрсәткән меһир-муһәббитидин бәһримән болған. Бирақ Униң хизмәтчиси болғандин кейин әнди Униң йәнә садиқ меһир-муһәббитидин бәһримән болуватимиз. Бу меһир-муһәббәт сәвәплик Йәһва бизни өз қанити астиға елип қоғдайду. У давамлиқ бизни өзигә йеқинлаштуруп, бизгә бәргән вәдисини әмәлгә ашуриду. У бизниң мәңгү Униң дости болушимизни халайду (Зәб. 46:1, 2, 7). Шуңа мәйли қандақ синақларға дуч кәлмәйли, Йәһва бизгә Униңға болған садақәтмәнлигимизни сақлашта зөрүр болған күч-қувәтни бериду. Мошуларни һәргизму әстин чиқармайли!

19 Биз Йәһваниң Өз хизмәтчилиригә садиқ сөйгү-муһәббитини қандақ көрситидиғанлиғини көрүп чиқтуқ. У бизниму өз ара бир-биримизгә шу садиқ меһир-муһәббәтни көрситишимизни тәләп қилиду. Биз буни қандақ қилалаймиз? Кейинки мақалидә бу муһим мавзу һәққидә муһакимә қилимиз.

26 НАХША Рәб Йәһ билән жүр

a Садиқ меһир-муһәббәт дегән немә? Йәһва кимләргә бу меһир-муһәббәтни көрситиду? Улар үчүн бу садиқ меһир-муһәббәтниң қандақ пайдиси бар? Мошу соалларға бу мақалидә җавап тапимиз. Кейинки мақалидиму бу есил пәзиләт тоғрилиқ муһакимә қилимиз.

b Худаниң мол садиқ меһир-муһәббити дегән ибариму Муқәддәс китаптики башқа айәтләрдә тилға елинған. Нәһәмия 13:22, Зәбур 69:13; 106:7 вә Йәрәмияниң жиғиси 3:32гә қараң.

c СҮРӘТТӘ: Йәһва Өз хизмәтчилирини өз ичигә алған барлиқ инсанларға меһир-муһәббәт көрситиду. Жуқуридики бир топ адәмләрниң үстидики бирқанчә сүрәттә Худаниң Өз муһәббитини көрситишиниң бирқанчә йоли көрситилгән. Шуларниң арисидики әң муһими, Худаниң Өз Оғли Әйсани биз үчүн төләмгә бәргәнлиги.

d СҮРӘТТӘ: Йәһва Униң хизмәтчилири болуп төләмгә ишәнч қилғанларға алаһидә муамилә қилиду. Йәһваниң хизмәтчилири барлиқ инсанларға көрситилгән муһәббәттин бәһримән болупла қалмай, йәнә Униң садиқ меһир-муһәббитидинму бәһримән болиду. Йәһваниң Өзиниң садиқ меһир-муһәббитини көрситишиниң йоллири жуқуриқи сүрәтләрдә тәсвирләнгән.