1. Eeghe oroma kụ edị otelhedom mọ aPita angọ Kristẹn, kụ uḍighi ika kụ ekịgh bọ mudị yira ko/tue odaphạn?

MUGHUMỌ oḍuomolhoghi ayira ogheel k’akẹ obobọ orọl isiẹn ade phọ, yira komooghọm ni suọ esi ooḅeghiọn oroma phọ otelhedom mọ aPita angọ bọ Kristẹn phọ abuphẹ osagharạn bọ oḅẹl okuron asiạ phọ. APita agẹ mọ: “Itọl ghụn dọl aruukuan esi atorobọ iyaạr lọ nyina reḍighi, idiphọ Enaạn phọ imạgh bọ inyina eḍighi bọ oye aruukuan phọ. Idiphọ aḍinyạ iigbia phọ reḅẹm ghan bọ mọ, ‘Iikuan ghan, idị eḍighi bọ mị oye aruukuan.’ ” (1 Pit. 1:15, 16) Ikpo onhụ phọ iphẹn phọ eḍeenhaan mọ yira kotue ni otuughaạny aZihova phọ aḍighi bọ emạ eḍeenhaan dị epeleghiom, ilọ orọl adọl aruukuan. Yira kotue ni, kụ emoghi kẹn m’ookuan esi atorobọ iyaạr lọ yira roḍighi. Etue ni ekịgh mudị ke/dugh loor esi dị yira u/munughan. Ghalhamọ r’aPita bịn apiomạn ni ibadị amem, kuolọ eḍeenhaan phọ odị emạ emiteom mọ yira kotue ni otọl dọl “aruukuan.”

2. Ighẹn kụ asipuru dị yira kooḅeghiọn siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ?

² Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira kooḅeghiọn sipuru dị eḅẹm mọ: Ookuan phọ remạ ghan eeghe? ABaibul phọ utughemhị iyira eeghe ilọ adọl aruukuan phọ aZihova? Ika kụ idị yira kotue ookuan esi oomo iḍighinhom araraạr ayira? Eeghe amasian kụ odi igbo adọl aruukuan r’asiya phọ ayira r’aZihova?

3. Ibadị rootughiạn ghan eeghe mem dị rokaạph ilọ oye dị aakuan, kụ iḍighen kụ edị yira kokị kụ okạr otu olegheri?

³ Rokaạph ilọ oye aruukuan, ibadị awe kootughiạn mọ pọ oye dị ra/yịgh ghan kụ amhoọgh iinmenan ekụ iiḅereghị dị raanmenian ghan, ḅilhẹ eghịgh mudị oomo amem apạm ni iyaạr dị raḍighi. Kuolọ ki/diphọ. Okaạph ilọ aZihova phọ aḍighi bọ Enhaạn iigbia, mọ “Enhaạn oḅaạl olhoghi.” (1 Tim. 1:11 NWT.) Buphẹ rooseeny bọ nyodị romạgh ghan mọ awe “oḅaạl olhoghi.”  (Ps. 144:15) AZizọs aghel li buphẹ okpologhiạn ghan bọ iinmenian dị egbatanhaạn oḅilhẹ oḍighi ghan iiḅi abidị egananaan. (Mat. 6:1; Mạk 12:38) Idiphọ aKristẹn, ipẹ yira ophogh bọ dọl aruukuan edaphạn ipẹ yira omhiịn bọ siphẹ aBaibul phọ. Yira okuphom ni owol mọ Enhaạn ephomhoghiạn phọ ayira aakuan bọ, iyira ku/ngọ itọ dị kikparanhaạn iyira odaphạn. Kụ iḍighi kụ iyaạr dị tutụ aZihova kụ aḅẹm mọ: “Iikuan ghan,” pọ iikia i/lo, yira kotue ni. Okạr oghaạph, tutụ yira kotue ookuan pọ ewạ monhaghanhạn iyaạr phọ ookuan remạ ghan bọ.

4. Ekpo onhụ phọ ookuan remạ ghan eeghe?

⁴ Ookuan phọ remạ ghan eeghe? Siphẹ aBaibul phọ ekpo onhụ phọ ‘ookuan’ remạ ghan oḅaạl esi aroozọ r’isiphẹ iiseeny phọ yira rongọ bọ Enhaạn. Eḅilhẹ kẹn remạ ghan ogbatanhaạn orọl sạm bịn okumu Enhaạn. Iduọn phọ pọ, eḍighi maạr dị yira omhoọgh roozọ dị eḅaạl, rooseeny aZihova ipẹ eḅeraạn bọ nyodị, oḅilhẹ omhoọgh siya dị egbiphạn r’aZihova pọ yira oḍighi we dị ookuan. Reḍighi ghan iikia esi ayira mọ ghalhamọ r’iduọn yira u/munughan bọ ni, aZihova Enhaạn aruukuan phọ rawạ ni oḍigh arighirị dị ekpulạn r’ayira.

5. Aruukpaạny phọ okpẹ bọ oḍuomolhoghi phọ utughemhị iyira eeghe ilọ aZihova?

⁵ AZihova asererẹ aḅilhẹ aḅaạl esi oomo areten. Yira ulhegheri iphẹn phọ esi ipẹ aruukpaạny phọ oghol bọ mọ seraphs, otuman bọ agadạ itooghị phọ odị oghaạph bọ ilọ odị. Abuniin abidị uḅẹm ghan mọ: “Iigbia, iigbia, iigbia kụ aZihova opọ asita araaghạm mọ.” (Isa. 6:3) Iyaạr phọ eḍighi bọ kụ aruukpaạny phọ abuphẹ phọ orue bọ ni omhoọgh masian dị akpulạn r’Enhaạn phọ aakuan bọ, pọ iduọn bidị ookuan bọ. Ephẹn kụ iyaạr phọ ariisi phọ aruukpaạny phọ erọl ghan bọ eḅenhị we dom siẹn ade phọ eten ghan bọ esi iigbia. Ipẹ kụ imite bọ mem mọ aMozis arọl bọ epẹ ekpu eḍum onuzạ phọ.—Ex. 3:2-5; Josh. 5:15.

6-7. (a) Odaphạn Exodus 15:1, 11, ika kụ idị aMozis agananamhi ilọ adọl iigbia phọ Enhaạn? (b) Eeghe kụ iitughianhạm ghan we phọ Izrạl ilọ adọl iigbia phọ Enhaạn? (Miịn afoto oḅẹl opoḍi phọ.)

⁶ Mem mọ aMozis arelheom bọ we Izrạl aḅeenyọm Ophiịny Igbila phọ, odị aghaạph ni alhọgh iiphaghamhiọm mọ aZihova Enhaạn phọ abidị aḍighi Enhaạn iigbia. (Bạl Exodus 15:1, 11.) Abuphẹ ooḅereghị ghan bọ rumhụgh Ijipt phọ u/tọl ghan dọl iigbia. Kụ idiphọ kẹn kụ idị abuphẹ ooḅereghị ghan bọ rumhụgh aCanaan phọ orọl aani. Iiḅereghị phọ abidị iḅaramaạm osighẹ ibạm anmụny ophinyonhọm arikiạ r’orolạn esi dị u/ḅaạl. (Lev. 18:3, 4, 21-24; Deut. 18:9, 10) Dị egbạgh r’ipẹ phọ, aZihova r’amem r’amem o/wạ dị abuphẹ rooseeny bọ nyodị koḍighi r’eniin iyaạr dị i/ḅaạl. Odị kụ azin iigbia phọ. Iphẹn phọ ikạr kụ eganana siphẹ igẹ phọ erọl ghan bọ elhor okaghaạm ogbogh opinyọn rikiạ phọ. Igẹ phọ iḅẹm mọ: “Iigbia ilọ k’aZihova.”—Ex. 28:36-38.

⁷ Igẹ phọ ipẹ phọ iigholhomhi eḍeenhaan torobọ oye mọ aZihova akạr aḍighi Enhaạn iigbia. Kuolọ kokaạph ika eḍighi maạr dị onyọ Izrạl u/tue umiịn aani igẹ phọ ipẹ phọ loor iduọn odị ka/tue bọ atuman ogbogh opinyọn rikiạ phọ? Ipẹ phọ keḍighi ni idị odị ka/legheri ilọ ephigh adom mọ aḍiphẹ phọ ḍughụm? Eeye! Torobọ olọ Izrạl anhaghạn ghan ni dom mọ aḍiphẹ phọ mem dị robạl Olhogh phọ risigh awe, nmariịr, ḅilhẹ r’ibạm anmụny phọ. (Deut. 31:9-12) Ḅẹm loor mọ nạ urọl aani siphẹ, nạ munaghạn ni dị robạl mọ: “Mị aZihova Enhaạn phọ anyinha, kụ nyinha emoọgh . . . orọl adọl iigbia, loor esi dị mị oye iigbia.” “Iḍighi we aruukuan esi amhị, loor esi dị mị aZihova oye aruukuan.”—Lev. 11:44, 45; 20:7, 26.

8. Uḍighi ika kụ ekpẹ bọ ni ooḅeghiọn ipẹ ogẹ bọ Leviticus 19:2 r’1 Pita 1:14-16?

 ⁸ Uguạ omhiịn iyaạr dị edi siphẹ Leviticus 19:2 dị aạl oḅenhị we phọ Izrạl. AZihova aḅenhị Mozis mọ: “Ḅaanhaạn oomo ookpomhoghan phọ Izrạl kụ aḅenhị bidị mọ, ‘Itọl dọl iigbia, idị eḍighi bọ mị aZihova Enhaạn phọ anyinha oye iigbia.’ ” Eeni aPita aghaạph ghan ilọ esi phọ isiẹn phọ mem mọ odị aḅenhị bọ Kristẹn phọ mọ “iikuan ghan.” (Bạl 1 Pita 1:14-16.) Etu ni inẹ mọ yira u/lo eeḍiạn Olhogh phọ aMozis. Kuolọ, ipẹ aPita agẹ bọ emeeraam ni r’ipẹ yira otuughạ bọ siphẹ Leviticus 19:2, mọ aZihova aḍighi oye iigbia, ḅilhẹ mọ abuphẹ ophomhoghiạn bọ nyodị okparaghạ orọl adọl iigbia. Iphẹn phọ igbolhomaam ni iyira mughumọ yira omoọgh oḍuomolhoghi ogheel k’akẹ obobọ orọl aparadaịs siẹn ade phọ.—1 Pit. 1:4; 2 Pit. 3:13.

9. Ika kụ idị yira komooghọm suọ esi ooḅeghiọn aLeviticus emhụ phọ 19?

⁹ Loor iduọn yira rowạ bọ oḍighi idị eḅeraạn Enhaạn iigbia phọ ayira, r’ikpukpụ yira rowạ ni otuughạ olhegheri ilọ orọl adọl iigbia phọ. AZihova ungọ ni iyira oroma ilọ orọl adọl iigbia. ALeviticus emhụ phọ 19 kụ aphạm oroma phọ opọ phọ. Oye dị atuughạ ilọ aHebrew dị oghol mọ Marcus Kalisch agẹ mọ: “Eeni emhuoghaạph phọ ephẹn phọ kụ imhạn maạr epu oomo arumhuoghaạph phọ aLeviticus, ḅilhẹ r’iḅẹl oogh arinyạ aBaibul phọ.” Uguạ ooḅeghiọn iniin asiikpịgh dị ephạm imạ araraạr ituughạ dị yira kotue ni osighẹ oḍighinhom siẹn adọl aghuḍum mọ ayira. Iduọn yira kooḅeghiọn bọ, legheri mọ aLeviticus 19 emiighom r’ikpo onhụ dị eḅẹm mọ: “Itọl dọl iigbia.”

10-11. Eeghe iyaạr apakirị adọl iigbia kụ edị aLeviticus emhụ phọ 19 eḅẹm mọ oḍighi, kụ uḍighi ika kụ emhạn bọ maạr?

¹⁰ Mem mọ aZihova aḅenhị bọ we phọ Izrạl mọ bidị orọl dọl iigbia, odị aḅarạm mọ: “Torobọ onyọ anyinha alhọgh eegu odẹ r’onhiin odị . . . Mị aZihova Enhaạn phọ anyinha.”—Lev. 19:2, 3.

¹¹ Eegholhaan ni mọ ekpẹ ni m’onhaghanhạn itọ phọ Enhaạn ilọ olhọgh eegu burudẹ r’aburunhiin. Tuutughiạn mọ mem mọ oniin oye aghị bọ apuru Zizọs mọ: “Minạ kaḍighi bọ eeghe . . . kụ amoọgh aani ghuḍum k’agee-pọ?” Apakirị ophagharanhaạn phọ aZizọs angọ bọ  pọ mọ odị alhọgh eegu odẹ r’onhiin odị. (Mat. 19:16-19) AZizọs aghel li Farisi r’abutughemhiạ iilhogh phọ loor esi dị bidị uwạ ghan reten dị bidị ko/pogh ghan burudẹ r’aburunhiin abidị. Kụ iḍighi kụ bidị uḍighi idị “ikpo onhụ phọ Enaạn i/mạn mun iyaạr.” (Mat. 15:3-6) “Ikpo onhụ phọ Enaạn” iḅarạm ni omhunhenhiom oogh Aḍioph Iilhogh phọ ḅilhẹ r’ipẹ yira aạl bọ siphẹ Leviticus 19:3. (Ex. 20:12) Esi ootughianhạm anyinha, ilegheri mọ oroma phọ odi bọ Leviticus 19:3, ilọ olhọgh eegu odẹ r’onhiin, ungọ mem mọ purukụ otọ bọ mọ: “Itọl dọl iigbia, idị eḍighi bọ mị aZihova Enhaạn phọ anyinha oye iigbia.”

12. Dị emhoọgh muḅọph r’aLeviticus 19:3, eeghe aḍipuru kụ edị yira kopuruan loor?

¹² Dị emhoọgh muḅọph r’itọ phọ aZihova ilọ olhọgh eegu odẹ r’onhiin, yira otue ni opuruan siloor mọ, ‘Mị raḍighi ni agey gạ phọ ophọn phọ ḍughụm?’ Nạ alhoghoma mọ nạ ra/ḍighi iduọn phọ, pọ nạ katue ni asopha oḍighi okuamhị nyiidiphọ. Nạ ka/tue anme ipẹ meten bọ kuolọ nạ katue ni asopha omhiigh obakị odẹ r’onhiin phọ anạ nyiidiphọ. Eeni nạ atue ni alọgh ghan muboom amem atolhạn r’abidị. Obobọ ako ghan raraạr dị ewạ akiọm bidị, aḅilhẹ aloghonhaạn ḍighaạgh okparamhị asiya phọ abidị r’Enhaạn. Iphẹn phọ eḅọph ni r’ipẹ edi bọ Leviticus 19:3.

13. (a) Ighẹn kụ inhọn itọ dị yira omhiịn siphẹ Leviticus 19:3? (b) Ika kụ idị yira kotuughaạny aani eḍeenhaan phọ aZizọs edi bọ Luk 4:16-18?

¹³ ALeviticus 19:3 itughemhị ni iyira enhọn iyaạr ilọ orọl adọl iigbia. Ekaạph ilo ooko ghan Aḍio Ophooghian. Eḍighi bọ edị aKristẹn u/lo bọ eeḍiạn Olhogh phọ, yira roo/ko ghan Ḍio Ophooghian phọ. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, yira kotue ni otuughạ ibadị araraạr esi ipẹ abuọ Izrạl ooko ghan bọ Ḍio Ophooghian phọ r’asuọ phọ bidị omhoọgh ghan bọ. Aḍio Ophooghian phọ iḍighi ḍio dị owilhẹ ghan oomo arukumuan kụ ogbon ghan iiseeny Enhaạn. * Pọ kụ iyaạr phọ ḍio ophooghian phọ aZizọs aghị ghan bọ ruboghotu phọ aghaạph Ekpo phọ Enhaạn aḅenhị we. (Ex. 31:12-15; bạl Luk 4:16-18.) Itọ phọ Enhaạn edi bọ Leviticus 19:3 ilọ ooko ghan ‘Adio Ophooghian phọ,’ inyu ni iyira owạ amem omiteom siphẹ adọl aghuḍum mọ ayira, osighẹ ooseenyom Enhaạn. Nạ aloghoma ni mọ ewạ dị nạ kaaḅenhion raraạr orue odaphạn itọ phọ iphẹn phọ ḍughụm? Nạ agbor ghan awạ mem amiteom aasenyom aZihova, kekparamhị ni siya phọ anạ r’odị, bịn edughanhaan nyinhạ oḍighi oye iigbia.

14. Eeghe ikpanhạ igey kụ edị oghaạph olhọgh iiphaghamhiọm siphẹ Leviticus emhụ phọ 19?

¹⁴ ALeviticus emhụ phọ 19 ekaạph ni ekol ikaika amem ikpanhạ igey dị ketue ni ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh orọl adọl aruukuan. Ekpịgh phọ 4 ekureriom r’ikpo onhụ dị eḅẹm mọ: “Mị aZihova Enhaạn phọ anyinha.” Ikpo onhụ phọ iphẹn phọ emite 16 amem siẹn emhuoghaạph phọ aLeviticus emhụ phọ 19. Iphẹn phọ iitughianhạm iyira olhogh phọ aḅẹm bọ mọ: “Mị aZihova Enhaạn phọ anyinha . . . Imuton imhị onhọn emhụgh kaa/ḅereghị.” (Ex. 20:2, 3) Torobọ onyọ aKristẹn dị rawạ orọl adọl iigbia amhiịn ni mọ iyaạr obobọ oye o/mhạn maạr o/pu siya phọ odị r’Enhaạn. Kụ idiphọ Abugbaanhaạn AZihova, yira osopha ni oghel iḍighinhom araraạr dị keefolomhi eḅilhẹ epuẹ ḍien iigbia phọ odị.—Lev. 19:12; Isa. 57:15.

15. Asiikpịgh aLeviticus emhụ phọ 19 eghaạph bọ ilọ arikiạ inhạm kinyu iyira oḍighi eeghe?

¹⁵ Awe phọ Izrạl uḍeenhaan ghan mọ bidị  osighẹ ni aZihova idiphọ Enhaạn abidị esi odạph ghan iilhogh phọ odị. Leviticus 18:4 eḅẹm mọ: “Idạph ghan itooghị phọ amhị kụ eḍighi, eeko ghan iilhogh phọ amhị. Mị aZihova Enhaạn phọ anyinha.” Emhụ phọ 19 igọ ni iniin iilhogh phọ iphẹn eḅenhị we phọ Izrạl. Esi omaạm, asiikpịgh phọ 5-8, 21, 22 ekaạph ilọ arikiạ inhạm. Iwạ dị kopinyọn rikiạ phọ iphẹn phọ eten dị ‘ke/puẹ iyaạr iigbia dị eḍighi elọ aZihova.’ Aạl ghan asiikpịgh phọ iphẹn phọ inyu ni iyira oḍighi idị keḅeraạn nyodị ḅilhẹ rophighirọn ekiạ iidoronhụ dị odị kasighẹ, idiphọ aHibru 13:15 uroma bọ iyira.

16. Eeghe kụ kiitughianhạm iyira ogbaranhaạn phọ odi bọ igbo abuẹn rooḅereghị bọ Enhaạn r’abuphẹ roo/ḅereghị bọ nyodị?

¹⁶ Idiphọ awe aruukuan, ewạ mọ ogbaranhaạn arọl li igbo ayira r’awe dị roo/ḅereghị Enhaạn. Iphẹn phọ etue ni eḍighi ipaanhaạn. Eeni amem, abuọ askul ayira, buọ otu oḍighi, asiya dị u/ḅọph omheeraam r’ayira, ḅilhẹ r’abunhọn kotue ni ukpaariọm iyira odạph abidị oḍighi araraạr dị i/ḅọph r’iiseeny phọ ayira. Mem dị bidị oḍighi iduọn phọ, yira omoọgh ni osopha dị amhạn maạr. Eeghe kụ ketue ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh osopha agey? Ooḅeghiọn ḍiikiạ aḍinhị olhogh dị edi Leviticus 19:19, apakirị eḅẹm mọ: “I/kpologhiạn ghan asuomạ akọ kirokirọ.” Olhogh phọ ophọn phọ alhoghonhaạn ḍighaạgh ogbatạn awe phọ Izrạl r’abuọ areelhe phọ. Rodon yira u/moọgh olhogh dị aḅẹm mọ ku/ḅạr kirokirọ arukpe u/muuna, idiphọ iziri r’alu. Kuolọ yira okel li orọl aani idiphọ abuphẹ omheeraam mọ agbạgh bọ itughemhị aBaibul phọ, ghalhamọ abuọ askul ayira ni, buọ otu oḍighi, obobọ asiya ayira. Ii, yira opomoghiạn ni buọ asiya phọ ayira oḅilhẹ rowạ oḍeenhaan ephomhoghiạn matuman ayira. Toroboiperolbọ, idị egbolhomaam iphigh araraạr adọl aghuḍum mọ, yira ookolhobian ni ogbatanhaạn idiphọ awe aZihova. Tuutughiạn mọ oghạl aloor oseere ilọ arukumuan Enhaạn eḍighi ni pakirị adọl iigbia. Iphẹn phọ emạn ni maạr eḍighi maạr dị yira rowạ ni orọl adọl iigbia.—2 Kọr. 6:14-16; 1 Pit. 4:3, 4.

17-18. Eeghe ikpanhạ araraạr ituughạ kụ edi Leviticus 19:23-25?

¹⁷ Ikpo onhụ phọ “Mị aZihova Enhaạn phọ anyinha” ikpẹ ni olhoghonhaạn aḍighaạgh buọ Izrạl phọ osighẹ asiya phọ abidị r’aZihova oḍighi eḅẹl. Ika? ALeviticus 19:23-25 egananami ni eniin eten. (Bạl.) Ooḅeghiọn idị ikpo onhụ phọ iphẹn phọ kemạ esi abuọ Izrạl phọ siphẹ Ade Oguan phọ. Eḍighi maạr dị oye azụph oreeny dị ramuum ghan iimuma, esi iraạr asiạ odị ka/le iimuma phọ. Lhạ phọ emhunhenhiom bọ inya phọ kụ odị asighẹ iimuma  phọ akị siphẹ otu phọ Enhaạn. Omhunhenhiom oogh alhạ phọ kụ edị odị kale iimuma phọ. Olhogh phọ ophọn phọ aḍighi idị abuọ Izrạl phọ kolegheri mọ aḍiḅeraạn abidị kụ ke/ḍighi eḅẹl. Iwạ mọ bidị oḍuomolhoghi aZihova idiphọ Ongoọm, kụ oḅilhẹ osighẹ iiseeny phọ odị kụ oḍighi eḅẹl. Odị kaḍighi ni idị bidị komoọgh eḍien dị ekasiạn olhe. Ipẹ phọ ingọ bidị ibuọm osogh ghan iisogh siphẹ otu iiḅereghị phọ eḍighi bọ zin iiseeny phọ Enhaạn.

¹⁸ Olhogh phọ odi bọ Leviticus 19:23-25 ighiọm iyira olhoghi ikpo onhụ phọ aZizọs aghaạph bọ siphẹ Anyụ Eeḅarạph phọ. Odị aḅẹm mọ: “Ke/koI ghan iyaạr oIe, r’ilọ ophughọl, . . . eeḅaghamiạn Ioor anyina.” AZizọs aghiọm ghisigh aḅẹm mọ: “Odẹ phọ anyina odi bọ k’akẹ phọ aIegheri ni mọ iphẹn phọ ekạr ri ikuom inyina.” Enhaạn kamiteom ni ungọ iyira idiphọ odị ramiteom ghan bọ kangọ inhụn phọ. (Mat. 6:25, 26, 32) Yira oḍuom ni olhoghi mọ aZihova kuphogh ni iyira. Ḅilhẹ r’osụ olhoghi yira ronmo ghan ni inmo “nyopọ u/moọgh bọ iyaạr.” R’oḅaạl olhoghi yira rosogh ghan ni ilọ yira omhoọgh pidị osighẹ oḍighinhom raraạr dị ewạ siẹn ookpomhoghan phọ. AZihova ramiịn ghan ni mem dị yira r’oomo ekpom osogh aani obakị ookpomhoghan phọ odị, kụ odị kusẹph ni iyira. (Mat. 6:2-4) Iphẹn phọ reḍeenhaan ghan mọ yira onaghanhạn ni raraạr ituughạ phọ edi bọ Leviticus 19:23-25.

19. Ika kụ idị nạ mamhooghọm suọ pakirị phọ ephẹn yira mooḅeghiọn bọ siẹn Leviticus 19?

¹⁹ Yira mooḅeghiọn iphurukpu asiikpịgh aḍinyạ phọ aLeviticus emhụ phọ 19 omiịn reten dị yira kotue oḍighi we iigbia idiphọ Enhaạn phọ ayira. Esi otuughaạny odị, yira rokparaghạ ghan orọl ‘adọl aruukuan esi atorobọ iyaạr’ lọ yira roḍighi. (1 Pit. 1:15) Ibadị dị roo/ḅereghị ghan aZihova mosighẹ ni riḍien omiinhọm imạ araagharạ phọ ayira. Okạr agey, mekọm idị abuniin oghuenhi aZihova. (1 Pit. 2:12) Kuolọ inhọn ibadị araraạr otuughạ edi ni siphẹ Leviticus emhụ phọ 19. Emhuoghaạph phọ etum bọ siẹn keeḅeghiọn inhọn asiikpịgh aLeviticus 19 phọ, olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh onhaghanhạn inhọn areten dị ewạ mọ orọl “dọl aruukuan” idiphọ aPita aḅẹm bọ.