Za aha birimu

Za ahari Ebirimu

EKICWEKA C’OKWEGA 48

‘Mushemerire kuba abari kwera’

‘Mushemerire kuba abari kwera’

‘Mube abari kwera omu micwe yanyu yona.’​—1 PET 1:15.

ECESHONGORO CA 34 Okugyendera omu Bwesigwa

EMPINYE *

1. Ni buha buhabuzi obu entumwa Petero yahire Abakristo bagenzi beye, kandi shi ahabw’enki turi kubasa kureba obwo buhabuzi nk’obutari kubasika?

ABINE amasiko g’okwija kutura omu iguru n’abarije kutura omu nsi, twena nitugasirwa twashwijuma obuhabuzi obu entumwa Petero yahire Abakristo abashukirweho omwika b’omu kinyigana c’okubanza. Petero akahandika ati: ‘Nk’ogo owabesire oku ari ori kwera, n’imwe mube ni ko mwaba abari kwera omu micwe yanyu yona; ahakuba kikahandikwa ngu: Muryaba abari kwera, ahabw’okuba nyowe ndi ori kwera.’ (1 Pet 1:15, 16) Ebyo bigambo nibitwereka ku turi kubasa kutoreza Yehova, we cokureberaho kirungi aha bikwatirine n’okuba abari kwera. Nitubasa kuba abari kwera omu micwe yitu kandi eco ni ekiragiro. Obumwe eco nikitugumira ahabw’okuba tutahikirire. Petero akakora enshobe nyingi; konka ecokureberaho ceye nicereka ku turi kubasa ‘kuba abari kwera.’

2. Ni biha bibuzo ebi twaza kushwijuma omuri eki kicweka?

2 Omuri eki kicweka twaza kushwijuma ebi bibuzo: Okuba abari kwera nikimanyasa ki? Ni enki eki Bibuli eri kutwegesa aha bikwatirine n’okwera kwa Yehova? Ni bata oku turi kubasa kuba abari kwera omu mitwarize yitu? Kandi shi ni nkahe ahu okuba abari kwera biri kubuganira n’obunywani bwitu na Yehova?

OKUBA ABARI KWERA NIKIMANYISA KI?

3. Abantu bingi nibatekateka ku omuntu ori kwera ari kuba ari bata, konka shi ni nkahe ahu turi kubasa kwiha amazima gijwire?

3 Abantu bingi ku bari kutekateka aha muntu ori kwera, omu bitekateko byabo nihakira kwijamu omuntu otine okushemererwa, ojwire ebijwaro by’abanyedini kandi otari kubasa kuzanisibwa. Konka omuntu ori kwera, tari nk’ogo. Bibuli negamba ku Yehova, ori kwera, ari Ruhanga w’okushemererwa. (1 Tim 1:11) Kandi abari kumuramya nibagambwaho ku bine okushemererwa! (Zab 144:15) Yesu akajumirira ababire nibajwara ebijwaro by’ekitinisa kandi bagenda bari kweyereka abantu ku ni abahikirire. (Mat 6:1; Mak 12:38) Ahakuba turi Abakriso ab’amazima tukega eki kuba abari kwera kiri kumanyisa. Nitumanya ku Yehova ari kutukunda, kandi ku atari kubasa kutugambira kukora ekintu eki tutari kubasa. Ahakuba Yehova yatugambire ngu: ‘Mube abari kwera,’ titushemerire kubanganisa yaba turije kubibasa. Kugira ngu tube abari kwera omu micwe yitu, tushemerire kubanza twamanya eki kuba abari kwera kiri kumanyisa.

4. Ebigambo ‘okwera,’ n’‘okuba abari kwera’ nibimanyisa ki?

4 Okuba abari kwera nikimanyisa ki? Omuri Bibuli ebigambo ‘okwera,’ n’‘okuba abari kwera’ nibikoresibwa emirundi myingi biri kumanyisa okugira emicwe mirungi n’okweyeza omu by’edini. Nambwenu, ebyo bigambo nibibasa kukoresibwa biri kumanyisa okwehayo ngu okorere Ruhanga. Omu bindi bigambo, nituba abari kwera twaba twine emicwe mirungi, turamya Yehova omu buryo obu ari kusima, kandi tugira obunywani burungi na we. Nikitushemeza munonga, kumanya ku Yehova ori kwera munonga ari kwenda ngu tube banywani beye, n’obu tutahikirire.

‘YEHOVA NI ORI KWERA, NI ORI KWERA, NI ORI KWERA’

5. Ni enki eki ba marayika b’abesigwa bari kubasa kutwegesa ahari Yehova?

5 Yehova ni ori kwera omuri byona. Ebyo nitubihamya ahabw’ebigambo ebyagambirwe na ba marayika abari kwetwa abaserafi, abari kuhereza omu misho g’ekitebe ca Ruhanga. Omwe omuri bo akagira ati: ‘[Yehova] ow’amahe ni ori kwera, ni ori kwera, ni ori kwera.’ (Isa 6:3) Abo ba marayika ni banywani ba Ruhanga ori kwera, ahabw’okuba na bo ni abari kwera. Ni yo nshonga ahu babire bari kutangaza obutumwa omu nsi habire hari ahari kwera. Eco ni co ecabireho obu Musa yarebire ekishaka ekiri kwaka, konka kitari kusya.—Kur 3:2-5; Yos 5:15.

Ebigambo ngu “okwera ni okwa Yehova” bikaba nibirebeka aha kipande c’ezabu ecabire kiri aha kitambaro c’omutambi mukuru (Reba paragurafu ya 6-7)

6-7. (a) Nk’oku biri kugambwa omu Kuruga 15:1, 11, ni bata oku Musa yahamize ku Ruhanga ari ori kwera? (b) Ni enki ecabire kiri kwijusya Abisirayeli ku Ruhanga ari ori kwera? (Reba ekishushani c’aha kishembeso.)

6 Abisirayeli ku bamazire kwambuka enyanja eri kutukura, Musa akabagambira ku Ruhanga wabo Yehova ari ori kwera. (Shoma omu Kuruga 15:1, 11.) Abanyamisiri ababire bari kuramya ba ruhanga b’ebishuba, bakaba batari abari kwera. Kandi ni ko oku cabire kiri n’ah’ababire bari kuramya ba ruhanga b’Abanyakanani. Omu kuramya kwabo bakaba nibatamba abana babo kandi bakorera obushambani omuri hekalu. (Lev 18:3, 4, 21-24; Bir 18:9, 10) Ekiri kutana n’eco, Yehova akazibira abari kumuramya kukora ebintu bibi. Ni ori kwera munonga. Ebyo bigambo bikaba nibirebeka aha kipande c’ezabu ecabire kiri aha kitambaro c’omutambi mukuru. Ahari eco kipande hakaba hariho ebigambo ebiri kugira ngu: ‘Oyerezibwe [Yehova].’—Kur 28:36-38.

7 Omuntu ku yabire nareba ebyo bigambo bihandikire aha kipande akaba nayijuka ku Yehova ari ori kwera. Mbwenu shi, bikaba biragendekere bata Omwisirayeli owabire atarabugane n’omutambi mukuru ngu ashome ebyo bigambo? Ni enki ecabire kirije kumukwasa kumanya ku Yehova ari ori kwera? Omwisirayeli wena akaba ari kubasa kuhurira ebyo bigambo obu byabire nibishomerwa abashija, abakazi, n’abana. (Bir 31:9-12) Kuri wabire oriho bari kushoma ebyo bigambo okaba orahurire ebigambo ebiri kugira ngu: ‘Ndi [Yehova] Ruhanga wanyu mube abari kwera, ahakuba ndi ori kwera.’ ‘Muryaba abari kwera ahari inye; ahabw’okuba nyowe [Yehova] ndi ori kwera.’—Lev 11:44, 45; 20:7, 26.

8. Ahabw’enki kiri ec’omugasho kushwijuma ebigambo ebiri omu Baleevi 19:2 n’omuri 1 Petero 1:14-16?

8 Reka tushwijume ebigambo ebiri omu Baleevi 19:2, ebi Yehova yagambire Musa kushomera Abisirayeli bona. Yehova akagambira Musa ati: ‘Gambira ihanga ry’Abisirayeli ryona ebi ndi kugamba ningira nti: Mushemerire kuba abari kwera; ahakuba nyowe [Yehova] Ruhanga wanyu ndi ori kwera.’ Petero nabasa kuba yabire ari kugamba ahari ebyo bigambo obu yagambire Abakristo ku babire beshemerire ‘kuba abari kwera.’ (Shoma omuri 1 Petero 1:14-16.) Ni amazima, tituri kugendera aha biragiro bya Musa. Konka, ebi Petero yahandikire nibihamya ku turi kubasa kwegera aha bigambo ebiri omu Baleevi 19:2, ebiri kwereka ku Yehova ari ori kwera kandi ku n’abari kumukunda bashemerire kuba abari kwera. Ebyo bigambo nibitukwataho twena, yaba abine amasiko g’okwija kutura omu iguru ninga omu nsi.—1 Pet 1:4; 2 Pet 3:13.

‘MUBE ABARI KWERA OMU MICWE YANYU YONA’

9. Ni bata oku turije kugasirwa twashwijuma obuhabuzi oburi omu Baleevi ekicweka ca 19?

9 Ahakuba turi kwenda kuhimbisa Tata witu ori kwera, tushemerire kumanya oku turi kubasa kuba abari kwera. Yehova natuha obuhabuzi oburi kutukwasa kumanya oku turi kubasa kukikora. Obwo buhabuzi nitubasa kubushanga omu Baleevi ekicweka ca 19. Omunyabwenge w’Omuheburayo ori kwetwa Marcus Kalisch akahandika ati: “Ekicweka ca 19 c’omuri eco kitabo c’Abaleevi ni co c’omugasho munonga, kandi orebire ni co c’omugasho omu bitabo bitano bya Bibuli ebyahandikirwe na Musa.” Reka tushwijume enyiriri zimwe z’omuri eco kicweka, ezirimu amashomo g’omugasho agari kubasa kutukwasa kuba abari kwera omu kubaho kwitu. Twaba turi kubishwujuma, oyijuke ku aga mashomo gari kukuratira ebigambo ebiri kugira ngu: ‘Mushemerire kuba abari kwera.’

Ekiragiro ekiri omu Baleevi 19:3, kishemerire kuhiga Abakristo kukora ki? (Reba paragurafu ya 10-12) *

10-11. Ni bata oku okuba abari kwera omu by’emicwe biri kurebeka omu bigambo ebiri omu Baleevi 19, kandi shi ni bata oku tushemerire kureba obwo buhabuzi?

10 Yehova ku yamazire kugambira Abisirayeli ku babire bashemerire kuba abari kwera, akongeraho ati: ‘Omuntu wena omuri imwe ashemerire kutina nyina n’ishe. Ni inye [Yehova] Ruhanga wanyu.’—Lev 19:2, 3.

11 Mazima ni ec’omugasho munonga, korobera obuhabuzi bwa Ruhanga oburi kutushaba kutina abazire bitu. Yijuka omushija owaburize Yesu ngu: ‘Nkakora kirungi ki okutunga amagara agatahwaho?’ Bimwe omu bi Yesu yamugarukiremu, ni oku yabire ashemerire kutina ishe na nyina. (Mat 19:16-19) Yesu akajumiririra abafarisayo n’abahandiki ababire batari kufa aha bazire babo. Ebyo bikaba biri kwereka ku babire bari kuhindura ‘Ekigambo ca Ruhanga busha.’ (Mat 15:3-6) ‘Ekigambo ca Ruhanga’ nikitwariramu n’ekiragiro ca katano omu biragiro ikumi nk’oku kiri omu Baleevi 19:3. (Kur 20:12) Obwe rero, oshemerire kugumizamu kwijuka ku obuhabuzi oburi omu Baleevi 19:3, oburi kutushaba korobera abazire bitu, ari bwo oburi kukuratira ebigambo ebiri kugira ngu: ‘Mushemerire kuba abari kwera; ahakuba nyowe [Yehova] Ruhanga wanyu ndi ori kwera.’

12. Tukuratize obuhabuzi oburi omu Baleevi 19:3, ni kiha kibuzo eki tushemerire kwebuza?

12 Kugira ngu tukuratize obuhabuzi bwa Yehova bw’okuha ekitinisa abazire bitu, nitubasa kwebuza ngu: ‘Mbehi nimpa ekitinisa abazire bange?’ Washanga otari kukikora nobasa kugira ebi wahindura, rero obaha ekitinisa. Tori kubasa kuhindura ebi wakozire omu bwire bwa kare. Konka nobasa kukora cona eki ori kubasa, omara obwire na bo kandi obakwasa. Nambwenu nobasa kubaha ebi bari kwetenga by’omubiri, obafaho omu by’omwika, ninga shi obahumuriza. Wakikora osyo, noba ori kukuratiza obuhabuzi oburi omu Baleevi 19:3.

13. (a) Ni buha bundi buhabuzi obu turi kushanga omu Baleevi 19:3? (b) Ni bata oku turi kubasa kukuratiza ecokureberaho ca Yesu, ekiri omuri Luka 4:16-18 omuri obu bwire?

13 Omu Baleevi 19:3 nihatwegesa ekindi kintu aha bikwatirine n’okuba abari kwera. Nihagamba aha kweza Sabato. Abakristo tibari kutegekwa n’ebiragiro bya Musa. Obwe rero, tituri kukuratiza Sabato ya buri sande. Konka nitubasa kwegera byingi aha ku Abisirayeli babire bari kukuratiza Sabato n’oku cabire kiri kubagasira. Ahari Sabato bukaba buri obwire bw’okwemereza emirimo yabo ya burijo bakata omutima aha kuramya Ruhanga. * Ni yo nshonga, ah’izoba rya Sabato Yesu yabire naza omuri sinagogi y’omu tawuni y’owabo kugira ngu ashome Ekigambo ca Ruhanga. (Kur 31:12-15; shoma omuri Luka 4:16-18.) Ekiragiro ca Ruhanga ekiri omu Baleevi 19:3 c’okugumizamu kweza Sabato, kishemerire kutuhiga kuronda obwire bwa burijo bw’okuramya Ruhanga omu kubaho kwitu. Mbehi hine ahu ori kureba oshemerire kukora empinduka aha bikwatirine n’okorobera eco kiragiro? Wakora entebekanisa yawe y’oku orakorese obwire bwawe ori kukora ebikorwa by’omwika, nikija kugumya obunywani bwawe na Yehova, kandi eco ni co kintu c’omugasho ekirije kukukwasa kuba ori kwera.

GUMYA OBUNYWANI BWAWE NA YEHOVA

14. Ni biha bigambo by’omugasho ebiri kugarukwamu omu Baleevi 19?

14 Omu Baleevi 19 nihagamba munonga aha buhabuzi oburi kubasa kutukwasa kugumizamu kuba abari kwera. Orunyiriri rwa 4 niruhendera n’ebigambo ebiri kugira ngu: ‘Ni inye [Yehova] Ruhanga wawe.’ Ebyo bigambo n’ebindi ebiri kushushana na byo nibirebeka emirundi 16 omuri eco kicweka. Kandi ebyo nibitwijusya ekiragiro c’okubanza ekiri kugira ngu: ‘Ni inye [Yehova] Ruhanga wawe. Otarigira ba ruhanga abandi.’ (Kur 20:2, 3) Omukristo wena ori kwenda kuba munywani wa Yehova, ashemerire kwijuka ku hatine ekintu na kimwe ekishemerire kuba kikuru okukira obunywani bweye na Ruhanga. Kandi ahabw’okuba turi kwetererwa izina rya Yehova, tushemerire kumarira kwerinda ekintu cona ekiri kubasa kutuma izina ryeye eriri kwera ryajumwa.—Lev 19:12; Isa 57:15.

15. Enyiriri eziri omu Baleevi ekicweka ca 19 ezikwatirine n’okuhayo ebitambo nizituhiga kukora ki?

15 Abisirayeli bakaba nibereka ku Yehova ari Ruhanga wabo bari korobera ebiragiro byeye. Omu Baleevi 18:4 nihagamba ngu: ‘Ebi ndi kubaragira mube ni byo mwahurira, ebiragiro byange mubyorobere mubigenderemu. Ni inye [Yehova] Ruhanga wanyu.’ Ekicweka ca 19 kikaba kirimu bimwe omuri ebyo biragiro by’Abisirayeli. Ecokureberaho: Orunyirira rwa 5-8, 21, n’orwa 22 bikaba biri kugamba aha kuhayo ebitambo by’amatungu. Ebyo bakaba bashemerire kubikora kugira ngu batashisha ebintu bya Yehova ebiri kwera. Okushoma ezo nyiriri nibituhiga kuhimbisa Yehova kandi bituhiga kumuha ebitambo ebiri kumuhimbisa, nk’oku kiri kugambwa omu Baheburaayo 13:15.

16. Emisinge eri omu Baleevi 19 ni enki eki eri kutwijusya aha bikwatirine n’entanisa eri ahagati y’abahereza ba Ruhanga n’abatari kumuhereza?

16 Kugira ngu tube abari kwera, tushemerire kukora ebintu ebiri kutana n’ebi abantu abatari kuramya Ruhanga bari kukora. Eco nikibasa kutugumira. Obumwe abu turi kwega hamwe, abu turi kukora hamwe, abanyabuzare abatari kwikiriza n’abandi, nibabasa kutugema ngu twekatanise omu bikorwa ebi Yehova atari kukunda. Eco ku kiri kutuhikaho nituba tushemerire kukora ensharamu z’amani. Ni enki ekiri kubasa kutukwasa kucwamu ge? Tekateka ahari ogu musinge oguri omu Baleevi 19:19, ahari kugira ngu: ‘Otarijwara ekijwaro kibaziire omu myenda y’emiringo ebiri’ Eco kiragiro kikaba nikwasa Abisirayeli kwetanisa n’amahanga agabire gabehinguririze. Ahakuba tutari kugendera aha biragiro bya Musa, ti kibi aha Mukristo kujwara ekijwaro kikozirwe omu myenda y’emiringo ebiri. Konka titushemerire kuba nk’abantu abatari kukuratiza emisinge ya Bibuli, n’obu bakuba abu turi kwega hamwe, abu turi kukora hamwe, ninga abanyabuzare. Ni amazima nitwereka rukundo abanyabuzare bitu n’abatahi. Konka ensharamu ezi turi kukora omu kubaho kwitu nizereka ku turi korobera Yehova, n’obu zakuba ziri kubashasha. Eco ni ec’omugasho munonga, ahakuba yaba turi kwenda kuba abari kwera, tushemerire kweyeza omu misho ga Ruhanga.—2 Kor 6:14-16; 1 Pet 4:3, 4.

Ni gaha mashomo agu Abisirayeli babire bari kwiha omu Baleevi 19:23-25, kandi shi iwe nobasa kwegera ki ahari ezo nyiriri? (Reba paragurafu ya 17-18) *

17-18. Ni gaha mashomo agu turi kwegera omu Baleevi 19:23-25?

17 Ebigambo ‘ni inye [Yehova] Ruhanga wanyu’ bikaba nibyijusya Abisirayeli ku babire bashemerire kureba obunywani bwabo na Yehova nk’obw’omuhendo omu kubaho kwabo. Bata shi? Omu Baleevi 19:23-25 nihatwereka oburyo bumwe. (Hashome.) Reka turebe oku ebyo bigambo byabire birije kuhikirira Abisirayeli bamara kuhika omu ihanga eryaraganisibwe. Omuntu ku yabire nabyara ebiti ebiri kuribwa akaba namara emyaka ishatu atari kurya aha bijuma byabyo. Omu mwaka gwa kana ebyo bijuma bikaba nibiba ebitambo by’okuhimbisa Ruhanga. Omu mwaka gwa katano nibwo obu babire bari kubasa kurya aha bijuma by’ebyo biti. Eco kiragiro kikaba nikwasa Abisirayeli kumanya ku babire batashemerire kuta omu mwanya g’okubanza ebi bari kwetenga, okukira ebya Ruhanga. Yehova akaba ari kwenda ngu besige batari kubanganisa ku yabire arije kubafaho, bata okuramya kweye omu mwanya g’okubanza. Yehova akaba arije kubaha ebyokurya byona ebi bari kwetenga. Nambwenu Ruhanga akabagambira ku babire bashemerire kwereka obufura bari kugira eki bahayo omu mwanya g’okuramizamu.

18 Ebigambo ebiri omu Baleevi 19:23-25, nambwenu nibitwijusya ebigambo ebi Yesu yagambire omuri toku y’aha rushozi. Akagira ati: ‘Mutariyemereza emitima nimutonzya muti: Turyarya ki? Turyanywa ki?’ Yesu akagumizamu ari kugira ati: ‘Sho ow’omu iguru namanya ku ebyo byona bibashemerire.’ N’itwe Ruhanga nayija kutuha ebi turi kwetenga, nk’oku ari kubiha enyonyi. (Mat 6:25, 26, 32) Nitwesiga ku Yehova arije kutufaho. N’itwe nitutunga okushemererwa kandi twereka obwenge turi kugira eki twaha abandi. Nambwenu nituhika turi kugira eki twakora, twamanya ku omu kibina hine ebiri kwetengwa. Yehova nashemerererwa oku turi kushagika okuramya kweye kandi nayija kutuha emigisha. (Mat 6:2-4) Ku turakore ebyo, nituba turi kwereka ku twashoborokirwe amashomo agu turi kwiha omu Baleevi 19:23-25.

19. Ni enki eki wayega omuri eki kicweka ekiri kugamba aha kitabo c’Abaleevi?

19 Twamara kushwijuma ebintu bice ebiri omu Baleevi ekicweka ca 19, ebiri kutwereka oku turi kubasa kuba abari kwera nka Ruhanga. Twagumizamu kumutoreza, nikiba kiri kwereka ku turi kwenda kuba abari kwera omu micwe yitu yona. (1 Pet 1:15) Abantu bingi abatari kuramya Yehova niberebera eyo micwe mirungi, kandi eco nikituma abamwe batandika kuhimbisa Yehova. (1 Pet 2:12) Konka hariho ebindi bintu byingi ebi turi kubasa kwegera omu Baleevi ekicweka ca 19. Ekicweka ekiri kukurataho, nikija kutwereka ezindi nyiriri eziri omu Baleevi ekicweka ca 19, eziri kubasa kutukwasa kugumizamu ‘kuba abari kwera’ nk’oku Petero yakigambire.

ECESHONGORO CA 80 Roza Oreebe Yehova ku Ari Murungi

^ par. 5 Nitukunda Yehova munonga, kandi nitwenda kumushemeza. Yehova ni ori kwera kandi nayenda ngu n’abari kumuramya babe abari kwera. Mbehi eco kikabasika kandi turi abantu abatahikirire? Yego mazima. Twaza kushwijuma obuhabuzi obu entumwa Petero yahire Abakristo bagenzi beye hamwe n’ebiragiro ebi Yehova yahire Abisirayeli by’okubakwasa kuba abari kwera omu mitwarize yabo yona.

^ par. 13 Kugira ngu omanye byingi ahari Sabato n’eki eri kubasa kutwegesa, reba ekicweka ekiri kugira ngu “Hariho obunaku bw’okukora n’obw’okuhumuraho,” omu Munara g’Omurinzi g’Okwikuminabiri 2019.

^ par. 57 EKISHUSHANI: Abazire bari n’omutabani wabo omukuru owija kubatayayira we n’omukazi weye n’omwana, kandi bataho entebekanisa y’oku baragume kuganira.

^ par. 59 EKISHUSHANI: Omuhingi w’Omwisirayeli ari kushwijuma ebijuma ebiri omu kiti eki yabyire.