1. ¿Apóstol Pedro dre niebare nitre kristiano siklo kena ie aune ñobätä ni ñan raba mike täte raba tuin nie?

TODEKARA nikwe nünankäre kä kwinbiti o kä tibienbätä, akwa kukwe niebare Pedrokwe nitre kristiano siklo kena ie yebätä nikwe ja tötikai ngwane, raba ni dimike krubäte. Niebare kwe: “Ngöbö käkwe mun käräbare ja ie; Ngöbö ne abrä kwin deme. Ne kwrere arato munkwe ja ngüba deme jondron jökräbätä. Ñobätä ñan angwane tä tikani täräbätä krörö: Ja mike deme munkwe, ñobätä ñan angwane ti abrä deme” (1 Ped. 1:15, 16, NGT). ¿Kukwe ne tä dre driere nie? Jehová abokän ja ngwanka bäri deme, ye erere ni raba ja ngwen. Ni raba ja ngwen deme aune ni rabadre nuainne ni ngite yebätä ñan raba nemen bare nie tuin nie yebiti ta. Apóstol Pedro ara käkwe ja mikani ngite bä kabre, akwa kukwe kwin bämikani kwe yebiti ni raba ja ngwen deme ye mikani gare metre kwe.

2. ¿Nibike kukwe ngwantarita meden mike gare jai kukwe ja tötikara nekänti?

² Kukwe ja tötikara nekänti, nibike kukwe ngwantarita ne mike gare jai: ¿Ja ngwan deme ye abokän dre gärätä? ¿Jehová deme yebätä Biblia tä dre driere nie? ¿Nita ja ngwen ño yebiti ni raba ja ngwen ño deme? ¿Aune ja keta Jehovabe aune ja ngwan deme ye ñobätä bäsi ja erebe?

3. ¿Ni ja ngwanka deme yebätä nitre kwati tä töbike ngwane dreta nüke töite, akwa medente kukwe metre nieta kukwe yebätä?

³ Ni ja ngwanka deme yebätä nitre tä töbiketari ngwane, ni ye nänkä iglesiate aune kätä ulire ngwärebätä jükata nitrekwe üaibätä ye erere tä nemen ruin nitre kwati ie. Akwa metrere ye ñan ai gärätä. Ñobätä ñan aune Jehová abokän deme ye “Ngöbö kä juto bökänkä” mikata gare Bibliabätä (1 Tim. 1:11, TNM). Juta kwe niara mikaka täte yebätä kä juto mikata gare arato (Sal. 144:15). Aune nire nämäne dän nga kite jabätä aune kukwe metre nuainne ja bämikakäre jerekäbe nitre okwäbiti ye rüere Jesukwe ñäkäbare (Mat. 6:1; Mar. 12:38). Ja ngwan deme ye dre gärätä ye gare nitre kristiano ie, Biblia tä dre niere yebätä. Ni rün kä kwinbiti deme aune ni tarekä ye ie, kukwe meden ñaka raba nemen  nuaindre nie ye niara ñaka raba ribere nie. Ye medenbätä, “Ja mike deme munkwe” nieta Jehovakwe nie ngwane, ni raba nuainne. Akwa nita ja ngwen ño yebiti nikwe ja ngwandre deme, yekäre ja ngwan deme ye dre gärätä ye nikwe mikadre gare jai.

4. ¿Santo aune santidad ye dre gärätä?

⁴ ¿Ja ngwan deme ye dre gärätä? Bibliabätä kukwe santo aune santidad nieta ye abokän jondron merebe o ja ngwan deme ja mika gure yebiti aune Ngöbö mikata täte yebiti ye meden gärätä. Aune nita ja denkä mento sribikäre Jehová kräke ye meden gärätä arato. Nita Ngöbö mike täte niara tö ño ye ererebätä, nita ja kete kwin ben aune nita ja ngwen kwin ye ngwane, nita ja ngwen deme. Ni ngite, akwa yebiti ta ni raba ja kete Jehová abokän ja ngwanka bäri deme yebe ye tä ni töi mike niä.

5. ¿Angeletre ja ngwanka metre ye tä dre driere Jehovabätä nie?

⁵ Jehová ye abokän kwin aune mrebe kukwe jökrä känti. Serafín ruäre, ye abokän angeletre tä kürä gobrankäre Jehovai ye ken käkwe kukwe ye erere niebare. Niebare kwetre: “Jehová ye abokän deme, deme, deme niara ye nitre rükä jie ngwanka” (Is. 6:3). Akwa angeletre ye rabadre ja kete kwin Jehovabe yekäre, niaratre rabadre ja ngwen deme arato aune tätre ja ngwen deme. Ye medenbätä, ángel itibe nämäne nüke kä tibienbätä ngwane, kä meden känti nämäne nüke ye nämäne nemen deme. Kri mu jutra ngitiekä ye ken Moisés krötabare ngwane, kukwe ye erere namani bare (Éx. 3:2-5; Jos. 5:15).

6, 7. a) Éxodo 15:1, 11 tä niere erere, ¿Ngöbö deme ye Moisekwe mikani gare ño? b) ¿Ngöbö deme ye dre nämäne ngwenta tärä nitre israelita ie? (Üai kena täräkwatabätä mikadre ñärärä).

⁶ Moisés nikani nitre israelita ngwena mar Rojo yete ta ye bitikäre, Jehová Ngöbö kwe ye abokän deme, ye mikani gare metre kwe (ñäkädre Éxodo 15:1, 11 yebätä). * Aune nitre nämäne Ngöbö Egipcio ye mike täte ye ñaka nämäne ja ngwen deme jire chi ye bämikani kwetre. Aune ye erere nie raba nitre nämäne ngöbö Canaán mike täte yebätä, ñobätä ñan aune niaratre nämäne monsotre ye murie kete aune nemen kämekäme jabe ngöbö kwetre ye käikitakakäre (Lev. 18:3, 4, 21-24; Deut. 18:9, 10). Akwa Jehová ñaka ngöbö ngwarbe mika nämäne täte ye erere, ñobätä ñan aune kukwe meden raba ni bämike käme ye niara ñaka ribere jire chi nie. Niara abokän deme krubäte. Sacerdote bäri kri nämäne jondron ngwen dokwäbiti yebätä placa orore nämäne, känti kukwe meden nie nämäne ye tä kukwe ye mike gare metre. Yete nie nämäne: “Kukwe deme ye kite Jehovakri” (Éx. 28:36-38).

⁷ Nire nämäne placa ye tuin ngwane, Jehová ye deme krubäte nämäne nemen gare ie kukwe nie nämänebätä yebätä. Akwa nitre israelita ñaka nämäne sacerdote bäri kri ye tuin ngwane, ¿Jehová deme ye nämäne nemen gare ietre? Jän. Ñäkä nämäne kukwe Ngöbökwe yebätä nitre jökrä ngwärekri ye ngwane, monsotre aune nitre jökrä nämäne kukwe nuin (Deut. 31:9-12). Ni tädre yete akräke, nikwe kukwe ne erere kukwe nuadre: “Ti abokän Jehová Ngöbökwe munkwe, aune mun rabadre ja ngwen deme, ñobätä ñan aune ti abokän deme” aune “mun rabadre ja ngwen deme ñobätä ñan aune ti, Jehová, abokän deme” (Lev. 11:44, 45; 20:7, 26).

8. ¿Kukwe nieta Levítico 19:2 aune 1 Pedro 1:14-16 ye tä dre driere nie?

⁸ Kukwebätä ñäkä nämäne juta Israel ye jökrä ngwärekri yebätä ani töbike, kukwe ye tä Levítico 19:2. Jehovakwe kukwe ne niebare Moisés ie: “Mäkwe blita nitre Israelita jökrä ben aune  mäkwe nie ietre: ‘Mun rabadre deme, ñobätä ñan aune ti Jehová Ngöbö munkwe deme’”. “Munkwe ja ngüba deme” niebare apóstol Pedrokwe nitre kristiano ie ngwane kukwe ye kädekaninte kwe raba ruin nie (ñäkädre 1 Pedro 1:14-16 yebätä). * Erametre ni ñaka niena kukwe biani Moisés ie ye mike täte, akwa Jehová ye deme aune nire tä niara tarere ye ja di ngwandre ja ngwandre deme arato mikata gare Levítico 19:2 yete, ye erere nikwe nuaindre ye nemen gare metre nie kukwe niebare Pedrokwe yebiti. Tödekara nikwe nünankäre kä kwinbiti o kä tibienbätä, akwa kukwe ne ni jökrä kräke (1 Ped. 1:4; 2 Ped. 3:13).

9. ¿Nikwe ja tötikadre Levítico kapitulo 19 yebätä ye ñobätä kwin ni kräke?

⁹ Ni tö ja kä ngäbitimana Jehovai, ye medenbätä ni tö ja ngwain deme niara erere arato. Akwa ye rabadre bare nie yekäre, Jehovata kukwe keta kabre mike gare nie. Aune kukwe ye ruäre raba kwen nie Levítico kapitulo 19 yekänti. Ni ja tötikaka kukwe hebreobätä kädekata Marcus Kalisch käkwe tikabare: “Levítico kapitulo 19 ye abokän bäri ütiäte kapitulo mada mada ye ngätäite, o bäri ütiäte Pentateuco yebätä, ñobätä ñan aune ye tä ükaninte metre, kwin aune kukwe keta kabre mikata garebätä”. “Mun rabadre deme” kukwe ye nieta Levítico kapitulo 19 ye kömikakäre ye nikwe ngwandre törö jai. Aune ani bersikulo ruäre ye mike gare jai abokän tä kukwe ütiäte driere nie ja ngwandre ño mantre jetebe yebätä.

10, 11. ¿Kukwe meden mikata gare Levítico 19:3 yete ja ngwan deme yebätä aune nikwe kukwe ye mikadre tuin ño jai?

¹⁰ Nitre israelita rabadre ja ngwen deme ye Jehovakwe niebare ietre ye bitikäre kukwe mada ne niebare kwe ietre: “Mun itire itire rabadre mun rün aune mun meye ye mike ütiäte jai [...]. Ti abokän Jehová Ngöbö munkwe” (Lev. 19:2, 3).

¹¹ Ni rabadre ni rün aune ni meye mike ütiäte jai nuain mananta nie ye ni rabadre mike täte ye gare nie. Bati, ni iti käkwe kukwe ngwanintari  Jesús ie ye nikwe ngwandre törö jai, niebare kwe ie: “¿Guiere käin nuaindre tikwe, abokän kwe ja nire käre rabadre tikwe?”. Kukwe keta kabre Jesukwe niebare ie ye ngätäite niara rabadre rün aune meye mike ütiäte jai niebare kwe ie (Mat. 19:16-19, NGT). Nitre fariseo aune escriba nämäne kukwe ñokwä nuainne ñaka kukwe ye mikakäre täte ye rüere Jesukwe ñäkäkäre. Ye medenbätä, kukwe ne erere niebare kwe ietre “Ngöbökwe kukwe biani nuendre abko munta kite temen” (Mat. 15:3-6). Kukwe keta jätä biani Ngöbökwe ye ngätäite ketarikekäre mikata gare Levítico 19:3 yete (Éx. 20:12). Nikwe kukwe ne ngwandre törö jai, nikwe ni rün aune ni meye mikadre ütiäte jai nieta Levítico 19:3 ye bitikäre, kukwe ne nieta “Mun rabadre deme, ñobätä ñan aune ti Jehová Ngöbö munkwe deme”.

12. ¿Kukwe nieta Levítico 19:3 ye ererebätä ni raba kukwe meden ngwentari jai?

¹² Nikwe ni rün aune ni meye mikadre ütiäte jai nuain mananta nie ye nita mike täte o ñakare ye ni kristiano jökrä rabadre ngwentari jai. Ni ñaka nuainne ngwane ni raba ja töi mike nuainbätä. Erametre nikwe dre nuain barera ye ni ñaka raba ükete, akwa ni raba ja di ngwen bäri kukwe nuainne bentre aune kräketre. Ñodre, kä denkä kräketre jai, dimike ngwian o jondron mada yebiti, dimike kukwe ja üairebiti aune töi mike jäme. Nikwe kukwe ye erere nuaindi ngwane, Levítico 19:3 tä kukwe niere ye nikwe mikai täte.

13. a) ¿Kukwe meden mada mikata gare nie Levítico 19:3 yete? b) Kukwe nieta Jesubätä Lucas 4:16-18 yete, ¿ye erere ni raba nuainne ño?

¹³ Levítico 19:3 ye tä kukwe ütiäte mada driere nie ja ngwan deme yebätä. Yete sábado ye mikadre ütiäte jai ribe nämäne. Ni ñaka niena kukwe biani Moisés ie ye mike täte, ye medenbätä ni köbö diandrekä jai bämän kratire kratire ja dükakäre ye ñan ribeta nie. Akwa nitre israelita nämäne dre nuainne köbö ye näire aune dre kwin nämäne nemen kwetre yebätä kukwe ütiäte raba nemen gare nie. Sábado yete niaratre ñaka nämäne sribire aune nämänentre Jehová mike täte. * Ye medenbätä, Jesús nämäne niken köbö yete ñäke Ngöbö kukwei yebätä sinagogate (Éx. 31:12-15; ñäkädre Lucas 4:16-18 yebätä). Sábado mikadre ütiäte jai ribe nämäne Levítico 19:3 yebätä ye käkwe ni töi mikadre kä denkä bäri jai kukwe ja üaire ye kräke. ¿Nikwe ja di ngwandre bäri kukwe ne mikakäre täte tuin nie? Käre nikwe kä diainkä jai kukwe ja üaire ye kräke ngwane, ni rabai ja kete bäri kwin Jehovabe. Kukwe ye ütiäte krubäte ja ngwankäre deme.

14. ¿Kukwe meden ütiäte mikata gare Levítico kapitulo 19 yekänti?

¹⁴ Levítico kapitulo 19 yekänti kukwe ütiäte mikata gare nie ne kwe nikwe ja ngwandre deme jankunu. “Ti abokän Jehová Ngöbö munkwe” yebiti bersikulo 4 ye mikata krüte. Kukwe ne erere o kukwe mada bäsi erere mikata gare 16 jire kapitulo 19 yebätä. Kukwe keta jätä biani ye ngätäite, kena tä niere ne erere: “Ti Jehová Ngöbö mäkwe [...]. Mäkwe ñaka ngöbö mada mika ngöböre jai ti täte” (Éx. 20:2, 3). Ni kristiano jökrä ñaka rabadre jondron o ni mada ye mike bäri ütiäte jai ja keta Jehovabe ye kräke. Aune ni kädekata testiko Jehovakwe yebätä, nita ja töi mike kwatibe ñaka kukwe käme nuainkäre Jehová kä ye mikakäre käme (Lev. 19:12; Is. 57:15).

15. Levítico kapitulo 19 yekänti bersikulo ruäre tä blite jondron nire bian nämäne kukwadre yebätä, ¿ye käkwe ni töi mikadre dre nuainne?

¹⁵ Kukwe meden ükaninte Jehovakwe ye nitre israelita nämäne mike täte ngwane, niaratre nämäne Jehová kain ngäbiti Ngöbö jakwe ye kwrere ye bämika nämäne kwetre. Levítico 18:4 tä niere: “Kukwe ükateta tikwe ye munkwe nuain aune kukwe ükateta tikwe ye ererebätä munkwe ja jie ngwan aune mika täte. Ti abokän Jehová  Ngöbö munkwe”. Kukwe meden ükaninte Jehovakwe nitre israelita ye kräke ye mikata gare ruäre kapitulo 19 yekänti. Ñodre, jondron nire biandre yebätä blitata bersikulo 5 nemen 8, 21 aune 22 yebätä. Jondron nire ye bian nämäne ngwane ja ngüba nämäne ne kwe ñaka “jondron deme Jehovakwe” ye mikadre käme. Nita ñäke bersikulo nebätä ngwane, ye rabadre ni töi mike kukwe kwin nuainne Jehová kräke, kukwe ñaka nuäre nuainne niara käikitakakäre aune kukwe meden tuin kwin niara ie ye ererebätä, ye erere ni töi mikata nuainne Hebreos 13:15 yebätä.

16. Ni ñaka ja erebe nitre mada mada yebe, ¿ye kukwe meden tä Levítico kapitulo 19 tä ngwen törö nie?

¹⁶ Ni abokän ñaka nitre mada mada ye erere ye ni tädre juto bämikakäre ja ngwankäre deme. Akwa kukwe ye ñaka nuäre, ñobätä ñan aune nitre nänkä kwelate nibe, sribi muko nikwe, ni mräkätre ñaka kukwebätä o nitre mada raba ni töi mike ñaka sribikäre kwin Jehová kräke. Kukwe ye erere nuainta kwetre ngwane, nikwe kukwe ütiäte diandre nuaindre jai. ¿Dre raba ni dimike kukwe kwin den jai? Kukwe ütiäte mikata gare Levítico 19:19 yete, yebätä ani blite. Yete nieta: “Dän sribebare kö ketebubiti ye ñaka kitadre jabätä”. Kukwe ye erere nuain mananbare nitre israelita ie ne kwe niaratre ye ñaka ja erebe juta mada mada nämäne niaratre bäre ye kwrere ye bämikakäre. Kä nengwane, dän sribebare kö jene jenebiti ñodre, nylon aune däbärä yebiti ye kitadre jabätä ye ñaka blo. Akwa kukwe käme ñäkäita Bibliabätä ye nitre tä nuainne aune mike täte ye erere ni bä rabadre yebrä blo, niaratre ye nänkä kwelate nibe, sribi muko nikwe o ni mräkätre akwa yebiti ta ni ñaka tö kukwe ye erere nuaindi. Bäkänä, nierare ni mräkätre ye tare nikwe aune ni tö ja tare ye bämikai nire tä nüne ni bäre ye ie. Akwa kukwe ütiäte tädre diandre jai nie ngwane ni Jehová mikaka täte ye jene ye nita juto biare bämikakäre. Ni tö ja ngwain deme ngwane nikwe ja diandrekä mento Jehová Ngöbö nikwe ye aibe kräke, ye ütiäte krubäte ye nikwe ngwandre törö jai (2 Cor. 6:14-16; 1 Ped. 4:3, 4).

17, 18. ¿Kukwe meden ütiäte drieta nie Levítico 19:23-25 yete?

¹⁷ “Ti abokän Jehová Ngöbö munkwe” niebare yebiti nitre israelita nämäne ja kete Jehovabe ye rabadre bäri ütiäte kräketre ye namani gare ietre raba ruin nie. Levítico 19:23-25 tä niere erere, kukwe keteitibiti nuaindre ño kwetre niebare ietre ye ani mike gare jai (ñäkädrebätä). * Nitre israelita nikani kä käbämikani ietre yete ye bitikäre kukwe ye namani tuin ño ietre yebätä ani töbike. Ni iti nämäne kri nökö ngwä kwetakäre  jai ngwane, ñaka rabadre kise mikebätä kä komä te. Kä kräbokäkäre yete, niaratre rabadre ngwä ye bien santuario ye kräke. Akwa kä kwärikekäre ye ngwane batibe ni kri ye bökänkä nämäne ngwä kwete. Nitre israelita nämäne dre ribere jai ye ñan ai mikadre bäri ütiäte kwetre jai namani gare ietre kukwe nebiti raba ruin nie. Niaratre rabadre sribi Jehovakwe ye mike bäri ütiäte jai aune niaratre nämäne dre ribere jai ye Jehovakwe biandi ietre ye ie niaratre rabadre tö ngwen. Jehová ara nämäne mrö bien ietre. Aune niaratre nämäne Jehová mike täte santuario yekänti ye kräke, ja töi mikadre kwetre jondron bien töi mantiamebiti ye Ngöbökwe mikani gare ietre.

¹⁸ Jesukwe kukwe kä driebare ngudrebiti ye Levítico 19:23-25 tä ngwenta törö nie, niebare kwe: “Munkwe mrö ño kwetadre nünankrä amne munkwe dre ñadre tomnane nünankrä jae, yebtä munkwe ñan töbika dikaro”. Aune kukwe mada ne niebare kwe arato: “Mun käta dre mdei nike, ye abko garera jökrä Ngöbö mun Rün kä käinbti seye” (Mat. 6:25, 26, 32). Jehovakwe ni ngübai ye ie nikwe tö ngwandre. Ne madakäre, nire tä jondron ribere jai ye ni tädre juto biare dimikakäre käbube aune dre dre ribeta konkrekasionte ye ni tädre juto biare biankäre arato. Nita ja ngwen mantiame ye Jehovata mike ñärärä aune ütiä bianta kwe nie (Mat. 6:2-4). Nikwe ja ngwai mantiame ngwane, kukwe ütiäte mikata gare nie Levítico 19:23-25 ye nüke gare nie ye nikwe bämikai.

19. ¿Nikwe ja tötiri chi tärä Levítico nebätä ye käkwe mä dimiri ño?

¹⁹ Ni raba kukwe keta kabre nuainne ja ngwankäre deme Jehová erere, ye bersikulo ruäre Levítico 19 yete tä driere nie ye nikwe mirira gare jai. Nita ja ngwen niara erere ngwane, nita ja di ngwen ja ngwankäre deme kukwe jökrä känti ye nita bämike (1 Ped. 1:15). Nita ja ngwen ño ye nitre kwati ñaka Jehová mikaka täte tä miketari ñärärä. Aune niaratre ruäre töita nemen Jehová käikitakabätä siba (1 Ped. 2:12). Akwa, Levítico kapitulo 19 ye tä kukwe keta kabre mada driere nie. Kukwe ja tötikara ja känenkärebätä nikwe bersikulo mada mada ye mikai gare jai aune kukwe keta kabre mada mada känti ni raba ja ngwen deme, niebare apóstol Pedrokwe erere ye rabai gare nie.