Skip to content

Shimbukira oku mukololo gw'ebili mo

MWAZI G’OKUYIGA 48

“Mukwanene Kuba Bachesibwa”

“Mukwanene Kuba Bachesibwa”

“Mube bachesibwa omu lugenzi lwenyu loshi”​—1 PE. 1:15.

OLWIMPO 34 Nitatembea kwa Uaminifu-Mushikamanifu

OKU BUGEKE *

1. Bichi Petro abwiraga Abakristu bajire, na bulagurhe byaliboneke oku birhakagalikana kukenga elyola hano?

CHIRO rhwakaba rhugwerhe obulangalire b’okulama omu mbingu changwa oku gulu, rhwakayungukirwa omu kulola ehano entumwa Petro ahaga Abakristu bashigwa b’omu myaka 100 ya burhanzi. Petro aliyandikire ntya: “Mube bachesibwa omu lugenzi lwenyu loshi kuguma n’owabahamagalaga naye ali muchesibwa: Mukwanene mube bachesibwa; Bulala nani ndi muchesibwa.’” (1 Pe. 1:15, 16) Kugerera ebila binwa, rhwabwene oku rhwakagala kuyiganya Yehova oli mufano gwinja g’obuchesibwa. Rhwakaba, rhunakwanene kuba bachesibwa omu lugenzi lwerhu. Ebyola bibonekene oku birhakagalikana bulala rhurhashinganene. Petro alijirire magosa manene; aliko omufano gwage gurhuyerekere oku ‘rhwakaba bachesibwa.’

2. Bibazo bihe rhwaganirako mu gunola mwazi?

2 Mu gunola mwazi, rhwaganira ku binola bibazo: obuchesibwa bili bichi? Bichi Ebiblia erhuyigirize kugerera obuchesibwa bwa Yehova? Nka gurhe rhwakaba bachesibwa omu lugenzi lwerhu loshi? Kandi obuchesibwa n’obwira bwerhu haguma na Yehova ngahe bihuzenye?

OBUCHESIBWA BILI BICHI?

3. Bichi bantu banene banawaza oku bilolere omuntu muchesibwa, aliko ngahe rhwakabona emyazi y’okuli?

3 Amango abantu bamawaza oku muntu oli muchesibwa, banene banabona konyine omuntu orhashagalukire, oyambere emyambaro y’echidini onazigana bonekana nk’ayubahire Mungu. Aliko arhali ntyo k’omuntu muchesibwa aba. Ebiblia eyerekene oku Yehova, oli muchesibwa, ali “Mungu w’omwishingo.” (1 Ti. 1:11) Balala bamuharamya nabo bayirikirwe oku bagwerhe “omwishingo.” (Zb. 144:15) Yesu achirire olushinja balala banayambala emyambaro erhali kuguma n’ey’abandi n’okujira ebintu binja mpu y’abandi bababona. (Mt. 6:1; Mk. 12:38) Abakristu b’okuli bayinji okuba muchesibwa bichi biderhere bulala bayinji ebi Ebiblia ederhere. Rhumenyere oku Mungu arhuzigiire, arhakanarhubwira haba n’akatyu rhujire echintu rhurhakagala kujira. Bobola amango Yehova amarhubwira ntya: “mukwanene mube bachesibwa,” nta ngangane rhugwarhage bulala byakahashikana. Bobola embere rhube bachesibwa omu lugenzi lwerhu rhukwanene rhumenye obuchesibwa bili bichi.

4. Okuba “muchesibwa” k’okuderha gurhe?

4 Obuchesibwa bili bichi? Omu Biblia, echinwa “buchesibwa” ahanene chiba chiderhere okuntu omuntu anachigendesa bwinja n’okucheswa changwa obuchesibwa oku bilolere eby’edini. Echola chinwa chakashuba kuyerekana okuhebwa eburhambi eju y’okukolera Mungu. Omu bindi binwa, rhwakayerekana oku rhuli bachesibwa amango rhuli rhwachigendesa bwinja, amango rhuli rhwaharamya Yehova omu njira eyemererwe, n’amango rhugwerhe obwira bukomere haguma naye. Rhunasomerwa okubona oku rhurhali bashinganyanya, aliko Yehova yewe ali muchesibwa loshi, alonzeze rhugwarhe obwira bukomere haguma naye.

“MUCHESIBWA, MUCHESIBWA, MUCHESIBWA ALI YEHOVA”

5. Bichi rhwakayiga oku bilolere Yehova kugerera bamalayika bage bimana?

5 Yehova achere omu njira zoshi. Intyo ku abaserafi changwa ba malayika bayegerere echirhi ch’Obwami cha Yehova baderhere. Baguma mubo bamenyesa ntya: “Muchesibwa, muchesibwa, muchesibwa ali Yehova w’oburungu.” (Isa. 6:3) Kweri, yibagwarha obwira bukomere haguma na Mungu wabo oli muchesibwa, na ba malayika nabo bonyine bakwanene kuba bachesibwa, banali bachesibwa. Che chirhumire, ahantu bamalayika baliri bahanira oburhumwa kunola gulu, naho haliri hayirikwa hachesibwa. Echola che charhengereraga amango Musa aliri ahaburhambi bw’echishaka chili chagulumira.​—Kut. 3:2-5; Yos. 5:15.

Ebinwa “Obuchesibwa, buli bwa Yehova” bibonekene oku mubano gwe oro gwaliri oku chishema ch’omudahwa mukulu (Olole echifungo che 6-7)

6-7. a) Nk’oku olwandiko lwa Kutoka 15:1, 11 luyerekene, nka gurhe Musa aliyerekene wazi oku Mungu ali muchesibwa? b) Bichi byaliri byarhabala Abaizraeli bayibuke oku Mungu aba muchesibwa? (Olole efoto eli oku chiganda.)

6 Amango Musa amala kuyambusa Abaizraeli Enyanja Ndukula, abarhabala bayunve bwinja oku Mungu wabo, Yehova, ali muchesibwa. (Osome Kutoka 15:1, 11.) Abamisri baliri baharamya ba mungu b’obubeshi barhaliri bachesibwa chiro haba n’akatyu. Konakuguma, Abakanani nabo baliri baharamya ba mungu b’obubeshi, nabo barhaliri bachesibwa. Emparamyo yabo yaliheberwemo okuhaana abana babo nka nterekero n’ebijiro by’obubaraga bikozeze eshonyi. (Law. 18:3, 4, 21-24; Kum. 18:9, 10) Aliko Yehova yewe, arhali kuguma n’abola ba mungu b’obubeshi. Arhakahema haba n’akatyu abanamuharamya, bakole echintu chigayisize. Ali muchesibwa loshi. Echola chalibonekene oku mandiko maliri oku mubano gwe oro gwaliri oku chishema ch’omudahwa mukulu. Ogola mubano gwaliyandikirweko ntya: “Obuchesibwa, buli bwa Yehova.”​—Kut. 28:36-38.

7 Oburhumwa bwaliri k’ogola mubano bwakarhabere buli muntu yeshi abone oku kweri Yehova ali muchesibwa. Gurhe si byakabere oku Muizraeli orhakagalire kubona ogola mubano bulala arhakayegerere omudahwa mukulu? Ka akachigenderere kumenya oku Yehova ali muchesibwa? Nechi! Buli Muizraeli aliri ayunva echola amango Esheriya yaliri yasomwa embere y’abalume, abakazi n’abana. (Kum. 31:9-12) Nka waliri ahola, wakayunvirhe ebila binwa biderhere ntya: “Ndi Yehova Mungu wawe, mukwanene mube . . . bachesibwa, bulala ndi muchesibwa.” “Mukwanene mube bachesibwa embere zani, bulala nyono, Yehova, ndi muchesibwa.”​—Law. 11:44, 45; 20:7, 26.

8. Bichi rhwayigire omu Mambo ya Walawi 19:2 n’omu 1 Petro 1:14-16?

8 Rhujage rhwashambala oku binwa bili omu Mambo ya Walawi 19:2 byaliri byasomwa oku Baizraeli boshi. Yehova abwira Musa ntya: “Oshambale n’olubaga loshi lw’Abaizraeli, onababwire ntya: ‘Mukwanene mube bachesibwa embere zani, bulala nyono, Yehova, ndi muchesibwa.’” Nkabaga Petro aliri agalukira ebyola binwa amango aliri aheba Abakristu omurhima “babe bachesibwa.” (Osome 1 Petro 1:14-16.) Zene, rhurhali eshishi we Sheriya ya Musa. Aliko ebi Petro ayandikaga biyemezeze ebi rhuyigire omu Mambo ya Walawi 19:2, biyerekene oku Yehova ali muchesibwa na balala banamuzigira bakwanene kuchihangana kuba bachesibwa Ebyola birhulolere rhweshi, rhube rhugwerhe obulangalire b’okulama omu mbingu changwa oku gulu.​—1 Pe. 1:4; 2 Pe. 3:13.

“MUBE BACHESIBWA . . . OMU LUGENZI LWENYU LOSHI”

9. Bichi rhwayunguka omu kuyiga Mambo ya Walawi sura 19?

9 Bulala rhulonzeze rhusimise Mungu werhu oli muchesibwa, rhulonzeze kuyiga nka gurhe rhwakaba bachesibwa. Yehova arhuhere mahano maguma makarhurhabala rhumenye gurhe rhwakajira ntyo. Rwakabona amola mahano omu chitabu cha Mambo ya Walawi sura 19. Musomi muguma w’Omuebraniya oyirikirwe Marcus Kalisch aliyandikire ntya: “Nkabaga eyola sura ye y’akamaro bwenene omu chitabu cha Walawi n’omu bitabu 5 birhanzi bye Biblia.” Rhushambalage ku mistari miguma y’eyola sura eli mw’amasomo rhwakakolesa omu kalamo kerhu ka buli lusiku. Oku rhunali rhwayiga amola masomo, oyibuke oku echitabu cha Mambo ya Walawi sura 19 chihwanzize n’ebinwa: “Mukwanene kuba bachesibwa.”

Erhegeko lilolere abazere libonekene omu Mambo ya Walawi 19:3 lyakashunika Abakristu bawaze ku bichi? (Olole echifungo che 10-12) *

10-11. Bichi olwandiko lwa Mambo ya Walawi 19 lurhubwirire oku rhukwanene kujira na bulagurhe bili bya’akamaro?

10 Enyuma y’okubwira Abaizraeli oku bakwanene kuba bachesibwa, Yehova ayongera ntya: “Buli muguma wenyu akwanene akenge eshe na nyina . . . Indi Yehova Mungu wawe.”​—Law. 19:2, 3.

11 Kweri, bili byakamaro okukulikira erhegeko lya Mungu ly’okukenga abazere berhu. Oyibuke ebi Yesu aderhaga amango mulume muguma amubazaga ntya: “Binja bihe nkwanene kujira yi ngwarha akalamo k’esiku n’amango?” Echigabi ch’echishubizo cha Yesu chaliri oku, oyola mulume alikwanene akenge eshe na nyina. (Mt. 19:16-19) Yesu alikalihiire Abafarisayo n’abandisi bulala balijirire okwabo koshi yibarhalema bashishikala abazere babo. Mu eyola njira, “balijirire echinwa cha Mungu chibe cha busha.” (Mt. 15:3-6) “Echinwa cha Mungu” chihebere mw’erhegeko lya karhano omu marhegeko ekumi nk’oku rhwakasoma omu Mambo ya Walawi 19:3. (Kut. 20:12) Amandi mango, oyibuke oku ehano libonekene omu Mambo ya Walawi 19:3 ly’okukenga yisho na nyoko, lye likulikire erhegeko liderhere oku: “Okwanene kuba muchesibwa, bulala nyono, Yehova, Mungu wawe, ndi muchesibwa.”

12. Nka gurhe rhwakakenga erhegeko lili omu Mambo ya Walawi 19:3?

12 Amango rhwamawaza oku rhegeko Yehova arhuhere ly’okukenga abazere berhu, rhwakachibaza ntya, ‘Ka nankenga abazere bani?’ Akaba owazize oku hali binene wakajirire omu mango magerere, wakahigirira kujira ebi wahindamula zene. Orhakahindamula ebyagerere, aliko zene wakajira okwawe koshi ogalire y’ogeza bisanzi binene haguma n’abazere bawe n’okubarhabala bwenene. Nkabaga wakapanga gurhe wageza kasanzi kanene haguma nabo. Changwa hali okwindi wakajira y’obarhabala nk’okuja kugula ebi bakenere, okukomeza obwira bwabo haguma na Yehova n’okugenderera kumukolera. Changwa kandi wakabaheba omurhima n’okubakomeza bwenene. Omu kujira ntyo, waba eyi makenga erhegeko libonekene omu Mambo ya Walawi 19:3.

13. a) Lindi hano lihe libonekene omu Mambo ya Walawi 19:3? b) Nka gurhe rhwakakulikira omufano gwa Yesu gubonekene omu Luka 4:16-18?

13 Olwandiko lwa Mambo ya Walawi 19:3 lurhuyigirize echindi chintu oku bilolere okuntu rhwakaba bachesibwa. Hayerekene okukulikira esabato. Abakristu barhali eshishi w’Esheriya, che chirhumire rhurhakulikira Esabato ya buli boso. Na zene, rhwakayiga binene kugerera okuntu Abaizraeli baliri bakulikira Esabato na nka gurhe baliri bayunguka omu kujira ntyo. Esabato kaliri kasanzi k’okuhumuka n’okuharamya Mungu. * Che chirhumire, olusiku lwe Sabato, Yesu agendaga aja omu sinagogi eli hofi n’aha mwabo n’okusomera mw’Echinwa cha Mungu. (Kut. 31:12-15; osome Luka 4:16-18.) Erhegeko lya Mungu libonekene omu Mambo ya Walawi 19:3, “ly’okukulikira esabato [zage]” lyakarhuma rhwarhola oku bisanzi byerhu bya buli lusiku yi rhuharamya Mungu. K’owazize oku hali bindi binene wakakola y’okenga elyola rhegeko si? Nk’orholere buli mango akasanzi k’okuharamya Yehova, wagwarha obwira bukomere haguma naye, che chintu ch’akamaro chakurhabala obe muchesibwa.

OKOMEZE OBWIRA BWAWE HAGUMA NA YEHOVA

14. Kuli kuhe kw’akamaro kushubire kugalukirwa omu Mambo ya Walawi sura 19?

14 Olwandiko lwa Mambo ya Walawi sura 19 eshubire kuyerekana okuli kw’akamaro kwakarhurhabala rhugenderere kuba bachesibwa. Omustari gwa 4 gumalirize n’ebinwa biderhere ntya: “Indi Yehova Mungu wawe.” Elyola wazo libonekene kali 16 mw’eyila sura. Echola chirhuyibwise erhegeko ly’oburhanzi liderhere ntya: “Indi Yehova Mungu wawe . . . Orhakwanene kugwarha abandi ba Mungu olekere nyono.” (Kut. 20:2, 3) Buli Mukristu walonza kuba muchesibwa akwanene kumenya oku nta chintu chilebe akwanene kuheba embere olekere obwira bwage haguma na Mungu wage. Na bulala rhuli Bahamirizi ba Yehova, rhuhigirire kurhajira chintu chilebe chakakoza eshonyi changwa kudukangisa ezino lyage lichesibwa.​—Law. 19:12; Isa. 57:15.

15. Bichi emistari ebonekene omu Mambo ya Walawi sura 19 ederhere oku bilolere enterekero, yakarhushunika rhujire?

15 Abaizraeli baliyerekene oku bayemerere Yehova okw’ali Mungu wabo, omu kukenga amarhegeko mage. Mambo ya Walawi 18:4 ederhere ntya: “Mukwanene kukulikira esheria zani, munakwanene kukenga amarhegeko mani n’okumakulikira. Indi Yehova Mungu wenyu.” Esura ye 19 egwerhe maguma mw’amola “marhegeko” Abaizraeli baliri bakenga. Omufano, emistari ya 5-8, 21, 22 eyerekene enterekero z’ebirhungano baliri bahana. Abola Baizraeli baliri bahana ezola nterekero, barhalikwanene ‘kusuzagura echintu chichesibwa cha Yehova.’ Okusoma eyola mistari, kwakarhushunika rhulonze kusimisa Yehova n’okumuha enterekero z’obukuze ziyemererwe, nk’oku Waebrania 13:15 erhuhanwire rhujire.

16. Kanuni kahe kali omu Mambo ya Walawi 19 kakarhurhabala rhumenye etofauti eli ahakagarhi k’abantu bakolera Mungu n’abarhamukolera?

16 Yi rhuba bachesibwa, rhukwanene kuba tayari kuyerekana oku rhurhali kuguma n’abarhaharamya Mungu. Ebyola byakarhukomerera. Mango maguma abarhunasoma nabo, abarhuchuruza nabo, ab’omulala gwerhu barhali Bahamirizi n’abandi, bakarhuhidika rhuleke kuharamya Yehova nk’oku alonzeze. Amango bamajira ntyo, rhugwerhe omuhigo gw’akamaro rhwakarhola. Bichi byakarhurhabala rhuchishoge bwinja? Rhulole akanuni k’akamaro kabonekene omu Mambo ya Walawi 19:19, chigabi chiguma chiderhere ntya: “Orhakwanene kuyambala omwambaro gukolerwe n’euzi z’embero ebiri zichangirwe haguma.” Elyola rhegeko lyalirhabere Abaizraeli bamenye baba kuguma n’amandi mashanja malibazungulukire. Bulala rhurhali eshishi w’Esheriya, kurhali kubi amango Omukristu amayambala emyambaro echangirwe mw’epamba n’epoliyestere n’enilo. Aliko rhunalahira kuba kuguma n’abantu ab’obwemere bwabo n’ebijiro byabo birhafarhene n’enyigirizo ze Biblia. N’abola bantu bakaba balala rhunasoma nabo, abarhuchuruza nabo changwa ab’omulala gwerhu. Aliko chiro akaba ntyo, rhunajira akasisi oku bantu b’omulala gwerhu n’okuzigira abaturanyi berhu. Aliko ebi rhwachishoga omu kalamo, byayerekana oku rhukengere Yehova chiro akaba okujira ntyo kwarhumire rhurhaba kuguma n’abantu rhulamire nabo. Oyibuke ok’okuhebwa eburhambi eju y’okukolera Mungu, che chigabi ch’obuchesibwa bwerhu. Che chirhumire kuli kw’akamaro rhugenderere kuchihangana kuba bachesibwa.​—2 Ko. 6:14-16; 1 Pe. 4:3, 4.

Hano lihe Abaizraeli bayigaga kugerera Mambo ya Walawi 19:23-25, na somo lihe wayigire kugerera eyola mistari? (Olole echifungo che 17-18) *

17-18. Hano lihe ly’akamaro rhwayigire omu Mambo ya Walawi 19:23-25?

17 Echinwa “Indi Yehova Mungu wawe” chakayibwise Abaizraeli oku obwira bwabo haguma na Yehova che chaliri chintu ch’akamaro bwenene omu kalamo. Nka gurhe bakajirire ntyo? Mambo ya Walawi 19:23-25 eyerekene njira nguma. (Osome.) Rhulole bichi ebyola binwa byakaderhere oku Baizraeli enyuma y’okuja omu Chihugo Chilaganano. Nk’omuntu akasimire emirhi enalibwa, alikwanene kumala myaka esharhu buzira kulya oku malehe m’eyola mirhi. Omu mwaka gwa kane, baliri baheba amalehe eburhambi yimakoleswa omu hantu h’okuharamiza Mungu. Omu mwaka gwa karhano gonyine gunyin’omurhi alikwanene kulya kw’amola malehe. Elyola rhegeko lyalikwanene kurhabala Abaizraeli bamenye oku barhali kwanene kuheba enyungu zabo oku nafasi y’oburhanzi omu kalamo kabo. Yehova alilonzeze bamulangalire oku akabarhabere bahebe emparamyo yage oku nafasi y’oburhanzi omu kalamo kabo. Akabarhabere bagwarhe ebilyo biyalire. Na Mungu abaheba omurhima baleme bahana empembo oku bulonza omu hantu h’okuharamiza.

18 Erhegeko libonekene omu Mambo ya Walawi 19:23-25 lirhuyibwise ebinwa Yesu aderhaga omu Mahubiri m’oku Musozi. Aderha ntya: “Muleke okulaga bwenene oku bilolere . . . bichi mwalya changwa bichi mwaywa.” Yesu agenderera ntya: “Yisho w’embingu amenyere oku mukenere ebyola bintu byoshi.” Mungu arhuha ebi rhwalya nka kulala anabihereza enyunyi. (Mt. 6:25, 26, 32) Rhuchizerere Yehova Mungu werhu onarhushishikala. Kandi rhunahaana “empembo z’olukogo” buzira abandi okumenya, ku balala bali omu bulagirire. Kandi rhunaba juba-juba kuhaana enshololo n’okurhabala oku makasi m’echibaga. Yehova anabona amango rhuli rhwahaana ebyola byoshi nj’anarhujuha. (Mt. 6:2-4) Amango rhuli rhwahaana, rhwanayerekana oku rhwayunvirhe amahano mabonekene omu Mambo ya Walawi 19:23-25.

19. Bichi wayungukire omu kuyiga echila chigabi cha Mambo ya Walawi?

19 Rhwamaganira ku mistari migeke yonyine y’echitabu cha Mambo ya Walawi sura 19, yanarhurhabere rhumenye nka gurhe rhwakaba kuguma na Mungu werhu oli Muchesibwa. Amango rhwamamuyiganya, okola kwayerekana oku rhuli rhwajira okwerhu koshi rhugalire yi ‘rhuba bachesibwa omu lugenzi lwerhu loshi.’ (1 Pe. 1:15) Banene barhali Bahamirizi ba Yehova bachibwenere bwinja emifarhire minja y’olubaga lwa Mungu. Bobola, echola chashunikire baguma baharamye Yehova. (1 Pe. 2:12) Aliko, hali binene bwenene rhwakayiga kurhenga omu Mambo ya Walawi 19. Omwazi gukulikire, gwaganirira eyindi mistari y’eyola sura, kandi yarhurhabala rhumenye mu njira zihe zindi “rhwakabamo bachesibwa,” nk’oku Petro arhuhebaga omurhima rhujire.

OLWIMPO 80 “Uonje na Uone Vile Yehova Ni Mwema”

^ mus. 5 Rhuzigire Yehova bwenene, rhunalonzeze kumusimisa. Yehova ali muchesibwa analonzeze abanamuharamya nabo babe bachesibwa. Ka kweri ebyo byakahashikana oku bantu barhashinganene? Nechi, byakahashikana. Rhwakayiga nka gurhe rhwakaba bachesibwa omu bijiro byerhu byoshi omu kuyiga ebi Petro abwiraga Abakristu n’ebi Yehova ahemaga eshanja lye Izraeli bajire.

^ mus. 13 Yi rhumenya binene oku bilolere Esabato n’amasomo rhwakayiga mo, rhulole omwazi “‘Buli Chintu Chijira Akasanzi Kacho, Akasanzi k’Okukola n’ak’Okuhumuka” omu Munara g’Omulanzi gwa Mwezi gwe 12, 2019.

^ mus. 57 AMAFASIRIYO M’EFOTO: Omusole ali ageza ebisanzi haguma n’abazere bage, alerhere mukage n’omwana wage kubalambagirira, kandi banaganira nabo buli mango.

^ mus. 59 AMAFASIRIYO M’EFOTO: Omuhinzi w’Omuizraeli ali alola amalehe oku mirhi asimaga.