Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 48

“Mubye Babuyirire”

“Mubye Babuyirire”

“Mubye babuyirire omwa mighendere yenyu.”​—1 PET. 1:15.

OLHWIMBO 34 Erilendera Omwa Buthaleghulha

EBIKENDI KANIBWAKO *

1. N’ihabulha lyahi erya mukwenda Petero aha abikirirya balikyabu, kandi busana naki erihabulha liwe lyanganabya nga siryanga thokekana?

MBULHA thuwithe amaha w’erisyaghenda elhubulha kutse erisyabya okwa kihugho, thwangana ghasirwa omw’ilebya erihabulha erya mukwenda Petero aha Abakristayo abahakabibwa omwa kighana ky’erimbere. Petero mwahandika athi: “Mubye babuyirire omwa mighendere yenyu, nga Nyamuhanga oyuwababirikira abuyirire. Kusangwa Amasako athi, mwasyabya babuyirire, ngoku naghe nyibuyirire.” (1 Pet. 1:15, 16) Omo binywe ebi, thukigha ngoku thwangana gherererya Yehova, oyuli ky’erileberyako ekirengire kutsibu omo bubuyirire. Thwanganabya babuyirire omo mighendere yethu kandi thutholere ithwabya thuthya. Ekyo kyanganabya nga sikyanga thokekana kundi sithuhikene. Petero iyuwene-wene mwanakolha ebisobyo; aliwe, eky’erileberyako kiwe kikakanganaya ngoku thwanganabya ‘babuyirire.’

2. Ni bibulyo byahi ebyo thukendi kaniako omo mwatsi ono?

2 Omo mwatsi ono, thukendi kania okwa bibulyo bino: Obubuyirire niki? E Biblia yikathukangirirayaki okwa bubuyirire bwa Yehova? Thwangabya thuthi babuyirire omo mighendere yethu? Kandi obubuyirire buhambene buthi n’obughuma bwethu na Yehova?

OBUBUYIRIRE NIKI?

3. Abandu bangyi bawithe malengekaniaki okwa bubuyirire, aliwe ni hayi aho thwangabana awahikire?

3 Abandu bakabya bakalengekania okwa mundu oyubuyirire, abangyi bakathera akasasani k’omundu oyuthe tsanga, oyukambalha ebyambalho by’edini kandi mughulhu wosi oyukalhangirika mw’olhudini-dini oko busu. Aliwe kwa bithe bithya. Yehova, oyubuyirire, akakanibawako nga “Nyamuhanga oyutsemire.” (1 Tim. 1:11, NWT) E Biblia yikabugha yithi abakamuramaya batsemire. (Esy. 144:15) Yesu mwatsweba ababya bakambalha ebyambalho by’edini n’erikangania erithunganene lyabu embere sy’abandu. (Mt. 6:1; Mk. 12:38) Ithwe ng’Abakristayo, thukaminya obubuyirire nga niki busana n’ebya thuk’igha omo Biblia. Thuyikethere ngoku Nyamuhanga wethu oyubuyirire kandi ow’olhwanzo syanga thuha ekihano ekyo thuthe thwanga thoka erighenderako. Neryo Yehova akabya akathubwira athi: ‘Mubye babuyirire,’ thuyikethere ngoku eki kithokekene. Nomwabine, thuthe thwabya babuyirire omo mighendere, thutholere ithwatsuka eriminya obubuyirire nga niki.

4. Ebinywe “buyirire” na “obubuyirire” bikamanyisayaki?

4 Obubuyirire niki? Omo Biblia, ebinywe “buyirire” na “obubuyirire” kwilhabirirya bikakanaya okwa by’esyongeso n’eryera omo by’edini. Kandi ebinywe ebi byangana manyisya erihighulhwa busana n’omubiiri wa Nyamuhanga. Ni bugha ambu, ithukendibya babuyirire thwamabya ithun’erire omo by’esyongeso, thwamaramya Yehova omo nzira ey’akaligha, kandi thwamabya n’obughuma obwa hakuhi nayu. Eky’eribugha indi thwanganabya banywani ba Nyamuhanga wethu oyubuyirire kikathuswekaya kutsibu, kwilhabirirya omughulhu thukalengekanaya okwa bya Biblia yikathukangiriraya okwa bubuyirire bwa Yehova.

“ABUYIRIRE, ABUYIRIRE, ABUYIRIRE YO MWAMI MUKULHU”

5. Abamalaika abathaleghulha bakathweghesayaki oku Yehova?

5 Yehova erire kandi ahenirye omo buli kindu. Thukaminya eki okwa ebya baserafimu​—abamalaika abali hakuhi n’ekithumbi kiwe ky’obwami bamukanayako. Abaghuma b’okw’ibo mubabugha bathi: “Abuyirire, abuyirire, abuyirire, yo Mwami Mukulhu w’emilhondo.” (Isa. 6:3) Ni kwenene, abamalaika eribya n’obughuma na Nyamuhanga wabu oyubuyirire, nabu batholere ibabya babuyirire​—kandi babuyirire. Ky’ekyaleka omwanya ogho mumalaika wa Yehova aby’akahikamo okwa kihugho iniakabya owabuyirire. Ekyo ky’ekyabya omughulhu Musa abya hakuhi n’ekisaka ekikaka mw’omuliro.​—Eri. 3:2-5; Yos. 5:15.

Ebinywe ‘Eribuyirire oku Yehova’ ibikabya oko kapande k’esyamaghetse akabya okwa kitambara ky’omuhereri mukulhu (Lebaya enungu 6-7)

6-7. (a) Ngoku kiri omwa Eriluayo 15:1, 11, Musa mwakangania athi ndeke-ndeke obubuyirire bwa Nyamuhanga? (b) Ni kyahi ekyabya kikibukya Abaisraeli ngoku Nyamuhanga abuyirire? (Lebaya ekisasani ky’okwa kidipa.)

6 Musa abere abirisondolha Abaisraeli erilhaba omo Ngetse y’Engulha, mwabakangania ndeke-ndeke ngoku Nyamuhanga wabu, Yehova, abuyirire. (Soma Eriluayo 15:1, 11.) Abanya Misiri ababya bakaramya esyonyamuhanga sy’amabehi sibabya babuyirire na hake. Kubyanabya bithya n’okwa babya bakaramya esyonyamuhanga sye Kanana. Eriramya lyabu imuli erihonga abaana n’eby’obusingiri eby’esyonye. (Law. 18:3, 4, 21-24; Ebi. 18:9, 10) Mbaghane n’ekyo, Yehova syanga bugha athi abaramya biwe bakole ekindu kyosi-kyosi ekyanga baghunzamo ekitsumbi. Iyo yuli n’obubuyirire bwosi. Eki kyabya kilhangirikire ndeke okwa byabya bisakire okwa kapande k’esy’amaghetse akabya okwa kitambara ky’omuhereri mukulhu. Akapande aka kabya kasakireko kathi: ‘Eribuyirire oku Yehova.’​—Eri. 28:36-38.

7 Omwatsi owabya oko kapande ako iniakakakasaya owosi-wosi oyukalhangiragho ngoku kwenene Yehova abuyirire. Kandi ibbwa Omuisraeli oyuwabya isyanga thoka erilhangira ebiri oko kapande ako habw’eribya isyanga thoka erihika ahali omuhereri mukulhu? Mbwino isyendi minya omwatsi mukulhu oyu? Eyihi! Obuli Muisraeli iniakayowira omwatsi oyu Emighambo yikasomerwa embere sy’abalhume, abakali, n’abaana. (Ebi. 31:9-12) Nawu kuwabyaho, wangowire ebinywe bino: “Ingye indi Mwami Mukulhu Nyamuhanga wenyu . . . neryo mwasyabya babuyirire, kusangwa indi mubuyirire.” “Nenyu mwasyabya babuyirire busana naghe; kusangwa ingye Mwami Mukulhu indi mubuyirire.”​—Law. 11:44, 45; 20:7, 26.

8. Ebiri omwa Abalawi 19:2 n’omu 1 Petero 1:14-16 bikathweghesayaki?

8 Thuthalebya omwatsi mughuma owali omwa Abalawi 19:2 owasomerawa Abaisraeli abosi. Yehova mwabwira Musa athi: “Wubughe n’endeko yosi y’abaana ba Israeli, wubwirebo wuthi, mwasyabya babuyirire; kusangwa ingye Mwami Mukulhu Nyamuhanga wenyu nyibuyirire.” Petero angabya imwasuba omo mwatsi oyu akabwira Abakristayo athi “mubye babuyirire.” (Soma 1 Petero 1:14-16.) Ni kwenene, si thuli ahisi sy’Emighambo ya Musa. Aliwe, ebya Petero ahandika bikaghumaya ebya thukigha omwa Abalawi 19:2, ni bugha ambu, Yehova abuyirire kandi abamwanzire batholere ibalengaho eribya babuyirire. Eki kitholere mbulha thuwithe amaha w’erisyaghenda elhubulha kutse aw’eribya okwa kihugho paradiso.​—1 Pet. 1:4; 2 Pet. 3:13.

“MUBYE BABUYIRIRE OMO MIGHENDERE YENYU”

9. Thukendi ghasirwa thuthi omw’ilebya ebiri omwa Abalawi 19?

9 Kundi thwanzire eritsemesya Nyamuhanga wethu oyubuyirire, thwanzire kutsibu erigha ngoku thwangabya babuyirire. Yehova akathuha amenge awatholere awanga thuwathikya erikolha ekyo. Amenge ayo ali omwa Abalawi sura 19. Omusomi Omuebrania ya Marcus Kalisch mwahandika athi: “Esura eyikaswekaya eyi yangabya iy’eyiri mw’emyatsi mingyi muthina-muthina, kandi omwa sindi nzira ikyabya iky’ekitsweka kikulhu omo kitabu ky’Abalawi, obundi nibya omo bitabu bithano by’erimbere-mbere ebye Biblia.” Thulebaye emilhondo mirebe omwa sura eyi eyiri mwa masomo w’omughaso awahambire oko mibere ey’engebe yethu ya buli kiro. Thukakolha ekyo, thwibuke ngoku amasomo aya akakwama ebinywe ebikatsuka: “Mwasyabya babuyirire.”

Ekihano ekihambire okwa babuthi ekiri omwa Abalawi 19:3 kitholere ikyahira omwa Bakristayo mw’omuhwa w’erikolhaki? (Lebaya enungu 10-12) *

10-11. Ni mubere wahi ow’emighendere eyibuyirire owakanganibwe omwa binywe ebikatsuka omwa Abalawi sura 19, kandi thutholere ithwalhangira thuthi erihabulha eri?

10 Yehova abere abiribugha athi Abaisraeli batholere ibabya babuyirire, mw’ongerako athi: ‘Obuli mundu asyakenga nyinya wiwe n’ise wiwe; indi Mwami Mukulhu Nyamuhanga wenyu.’​—Law. 19:2, 3.

11 Neryo kwesi ni kikulhu ithwe erighendera okwa busondoli bwa Nyamuhanga obw’erisikya ababuthi bethu. Ibuka omughulhu omulhume abulhaya Yesu athi: “Nanga kolha mubiiri wahi mubuya, inabana engebe y’erikotha kwehi?” Ekighuma ky’okwa bya Yesu asubiraya kyabya indi omulhume oyo atholere iniasikya thatha wiwe na mama wiwe. (Mt. 19:16-19) Yesu nibya mwatsweba Abafarisayo n’abakangirirya b’emighambo busana n’erithendi ghendera okwa kihano eki eky’erisikya. Omw’ikolha eki, mubabya ibakapona “ekinywe kya Nyamuhanga.” (Mt. 15:3-6) “Ekinywe kya Nyamuhanga” mwamuli ekihano ekyakathano okwa Bihano ikumi kuthya n’ebya thukasoma omwa Abalawi 19:3. (Eri. 20:12) Kandi wibuke erihabulha eriri omwa Abalawi 19:3​—omundu erisikya mama na thatha wiwe​—likakwama ebinywe: “Mwasyabya babuyirire; kusangwa ingye Mwami Mukulhu Nyamuhanga wenyu nyibuyirire.”

12. Erikwamana n’erihabulha eriri omwa Abalawi 19:3, ni kibulyo kyahi ekya thwanga yibulya?

12 Erikwamana n’ekihano kya Yehova eky’erisikya ababuthi bethu, ithwangana yibulya, ‘Ngane mukolha indi omw’eki?’ Wamayowa omwa buthuku bw’ahanyuma isiwulhue wukakolha ekyo kya ndeke, wangana thwamu lino erikolha esyombinduka. Siwanga hindulha ebyabya kera, aliwe iwangana thwamu lino eryuwania emyatsi n’ababuthi bawu. Obundi iwangana hiraho obuthuku obw’erisiba nabu. Kutse iwangan’ongera eribaha obuwathikya kinyamubiri, bunyakirimu, kutse omw’iyowa. Erikolha ekyo kihambangene n’ebiri omwa Abalawi 19:3.

13. (a) Ni rindi habulha lyahi eriri omwa Abalawi 19:3? (b) Nethu munabwire thwanga gherererya thuthi eky’erileberyako kya Yesu ekiri omu Luka 4:16-18?

13 Ebiri omwa Abalawi 19:3 bikathukangiriraya ekindi kindu ekihambire okw’ibya babuyirire. Hakakanaya okw’itheya e Sabato. Abakristayo sibali ahisi sy’Emighambo, neryo sithuli yithagha eritheya e Sabato y’obuli yenga. Aliwe, thwangan’igha bingyi okwa mibere Abaisraeli babya bakasikiryamo e Sabato kandi ngoku baghasirawa omw’ikolha ekyo. E Sabato bwabya buthuku bw’erilhuhuka okwa mibiiri ya buli kiro neryo ibatsomana eby’obunyakirimu. * Ky’ekyaleka okwa kiro ekyo, Yesu iniabya akaghenda omwa sinagogi y’ewabu n’eriyasoma Ekinywe kya Nyamuhanga. (Eri. 31:12-15; soma Luka 4:16-18.) Ekihano kya Nyamuhanga ekiri omwa Abalawi 19:3 ‘eky’eritheya esyo sabato siwe’ kitholere ikyathuhira mw’omuhwa w’erisondya obuthuku bw’erilhuhuka okwa mibiiri yethu ya buli kiro nuku thwongere eritsomana eby’obunyakirimu. Mbwino wukalhangira wunatholere iwakolha esyombinduka omw’eki? Mughulhu wosi wamahiraho obuthuku bw’eritsomana eby’obunyakirimu, iwukendibya n’obunywani obuwene na Yehova, ekindu ekikayithaghisibawa eribya mubuyirire.

GHUMAYA OBUNYWANI BWAWU NA YEHOVA

14. Ni kwenene yahi ngulhu eyikanibweko omwa Abalawi 19?

14 Abalawi sura 19 hakasubirira omwa kwenene ngulhu eyanga thuwathikya eribya ithune babuyirire. Omulhondo 4 akaghunzerera n’ebinywe bino: ‘Ingye indi Yehova Nyamuhanga wenyu.’ Ebinywe ebyo kutse ebiri ng’ebyo bikabanika mirundi 16 omo sura eyi. Eki kikathwibukaya ekihano ky’erimbere kino: “Ingye indi Mwami Mukulhu [Yehova] Nyamuhanga wawu . . . Susyebya n’esindi nyamuhanga nina ngye.” (Eri. 20:2, 3) Obuli Mukristayo oyuwanzire eribya mubuyirire atholere inialhangira athi sihali ekindu kyosi-kyosi kutse mundu wosi-wosi oyukayikyika ahakathi-kathi k’obughuma bwiwe na Nyamuhanga. Kandi kundi thukahulhawamo Bema ba Yehova, thukathwamu eriyihighulha okw’ikolha ekindu kyosi-kyosi ekyanga tsandya kutse erikinia erina liwe eribuyirire.​—Law. 19:12; Isa. 57:15.

15. Emilhondo eyiri omwa Abalawi sura 19 eyikakanaya okw’ihonga yitholere iyathuhira mw’omuhwa w’erikolhaki?

15 Okwa Baisraeli, erikangania ngoku Yehova ya Nyamuhanga wabu mwabya imwamuli erighendera okwa bihano bingyi. Abalawi 18:4 hathi: “Erihamulha lyaghe lyo mwasyakolha, n’emighambo yaghe yo mwasyatheya, erighendera mubyo; ingye indi Mwami Mukulhu Nyamuhanga wenyu.” Omo sura 19 mune emighuma y’okwa ‘mighambo’ eyahebawa Abaisraeli. Ng’eky’erileberyako, omulhondo 5-8, 21, 22 yikakanaya okw’ihonga ebisoro. Erihonga eryo iritholere iryakolhwa omwa nzira eyithe yanga tsandya ‘ekindu kibuyirire kya Yehova.’ Erisoma emilhondo eyi kitholere ikyathuhira mw’omuhwa w’erianza eritsemesya Yehova n’erimuha obuhere bw’eripipa obw’akaligha ngoku Abaebrania 13:15 hakathubwira hathi thukole.

16. Ni byahi ebyanga thw’ibukya embaghane eyiri ahakathi-kathi k’abakakolera Nyamuhanga n’abathemukolera?

16 Eribya babuyirire, thutholere ithwabya ithunayitheghekire eribya mbaghane. Ekyo kyangana kalha. Okwa bundi buthuku, abathukasoma nabu, abathukakolha nabu, abahughu abathikirirye, n’abandi bangana thuhathikana bathi thuyingiraye omwa mibiiri eyangingirira eriramya lyethu. Bamakolha ekyo, obo ithuwithe erithwamu likulhu. Ni kyahi ekyanga thuwathikya erithwamu ndeke? Thulebaye ebike by’okwa musingyi mukulhu owali omwa Abalawi 19:19, ebikabugha bithi: ‘Siwusyembalhaya omubiri wawu olhukimba olhulhukire omo mihanda ibiri y’engohe.’ Omughambo oyo mwaleka ikyathokekana erighabulha Abaisraeli okwa bindi bihanda ebibathimbireko. Munabwire, ithwe sithuli ghana esyongyimba esikolirwe omwa bindu muthina-muthina, ng’ekotoni, esiliki, n’enayiloni. Aliwe ithwe thukaghana eribya ng’abandu abo esyonyikirirya n’emitse yabu bihukene okwa bya Biblia yikakangiriraya, nomuthwangabya ithukasoma nabu, ithukakolha nabu, kutse ini bahughu. Ni kwenene, thwanzire abahughu bethu, kandi thukakanganaya abaliranwa bethu b’olhwanzo. Aliwe, bikabya bikahika okwa myatsi mikulhu-mikulhu omo ngebe, ithwe ng’abandu ba Yehova thukabya ithunayitheghekire eriyihighulha. Wibuke ngoku erihighulhwa busana na Nyamuhanga ni kighuma ky’okw’ibya babuyirire. Ekyo ni kikulhu thwamabya thunemulengaho eribya babuyirire.​—2 Kor. 6:14-16; 1 Pet. 4:3, 4.

Ni nzumwa yahi eya bandu ba Nyamuhanga batholere eribya imub’igha omwa Abalawi 19:23-25, kandi n’isomo lyahi erya thukigha omwa milhondo eyo? (Lebaya enungu 17-18) *

17-18. N’isomo lyahi ery’omughaso erya thwang’igha omwa Abalawi 19:23-25?

17 Ebinywe ‘Ingye indi Yehova Nyamuhanga wenyu’ bitholere eribya imubyawathikya Abaisraeli erihira obughuma bwabu na Yehova bw’embere. Bithi? Abalawi 19:23-25 hakabisulha enzira nguma. (Soma.) Thalengekania ebinywe ebyo nga byanga ghasire bithi Abaisraeli babiringira omo Kihugho Ekyalhaghanisibawa. Omundu iniamahera emithi busana n’akalyo, isyatholere akalya okwa bighuma byayu ahabw’emyaka isathu. Omo mwaka wakani, ebighuma byayu ibikahighulhawa busana n’erikolesibwa okwa hekalu ya Nyamuhanga. Omwinyeyo iniakalya okwa bighuma byayu omo mwaka owakathano. Ekihano eki kitholere eribya imukyawathikya Abaisraeli eriminya ngoku ebiyithawa byabu si bitholere bikabya embere. Babya batholere eriyikethera Yehova ng’oyukabaha ebiyithawa byabu n’erihira eriramya liwe ly’embere. Iniakalhangira athi banawithe eby’erirya ebikaghunza. Kandi Nyamuhanga mwabahira mw’omuhwa w’eriletha ebihembo okwa hekalu ahathe erikakwa, ahabya hakabya eriramya liwe.

18 Ekihano ekiri omwa Abalawi 19:23-25 kikathwibukaya ebinywe ebya Yesu abugha omw’ikangirirya liwe ly’okwa kithwe. Mwabugha athi: “Simuyilhuhaye n’amaghaniryo . . . Muthi mwasyalyaki.” Yesu mwalholha embere athi: “Thatha wenyu w’elhubulha anasi ebyosi ebibali bwagha.” Nyamuhanga akendi thuha ebya thukayithagha, ngoku akanakolha okwa syonyonyi. (Mt. 6:25, 26, 32) Thukayikethera Yehova ng’oyukathuha ebiyithawa byethu. Kandi ‘thukahithaya’ eriwathikya abali omo buyithawa ahathe erikilhalhania. Kandi thukanguhirawa erihayo erisighika emibiiri y’ekithunga. Yehova akalhangira erihithya ng’eryo kandi akendi syathuhemba. (Mt. 6:2-4) Erikolha ebi thukabya ithwamakangania ku thukayitheghereraya amasomo awali omwa Abalawi 19:23-25.

19. Wamaghasirwa wuthi omw’ilebya ebiri omwa kitsweka ky’Abalawi eki?

19 Thwamabirilhangira bike omwa Abalawi sura 19, eriminya esyonzira esyo thwangaberamo nga Nyamuhanga wethu oyubuyirire. Omw’imugherererya, thukalengaho eribya ‘babuyirire omo mighendere yethu yosi.’ (1 Pet. 1:15) Abangyi abathekolera Yehova babiriyilhangirira emibere mibuya eyi. Nibya kyabirileka abandi ibaha Yehova y’olhukengerwa. (1 Pet. 2:12) Aliwe hakine bingyi ebya thwang’igha omwa Abalawi sura 19. Omwatsi owakakwamako akendi syakania okwa yindi milhondo omwa sura eyo kandi akendi syathuwathikya eriminya esindi nzira omo ngebe yethu esyo thwangaberamo ‘babuyirire,’ ngoku Petero abugha.

OLHWIMBO 80 ‘Wulenge, Wulebaye Yehova kw’Ali Mubuya’

^ enu. 5 Thwanzire Yehova ya kutsibu, kandi thwanzire ithwamutsemesya. Yehova abuyirire, kandi anzire abaramya biwe nabu ibabya babuyirire. Mbwino ekyo ikyanathokekana okwa bandu abathahikene? Ee, kithokekene. Erilebya ndeke erihabulha erya mukwenda Petero aha abikirirya balikyabu n’ebihano ebya Yehova aha Abaisraeli kera kikendi thuwathikya eriminya ngoku thwangabya babuyirire omwa mighendere yethu yosi.

^ enu. 13 Eriminya ebihambire okwa Sabato n’amasomo agho thwang’ighira kuyo, lebaya omwatsi “Hali Omughulhu w’Erikolha n’ow’Erilhuhuka” omwa Kaleberyo ak’Okwerikuminibiri 2019.

^ enu. 57 ERISOBORERA EBISASANI: Omughalha oyukulire akasiba n’ababuthi biwe, akababungira iyo na mukali wiwe n’omwana wiwe, kandi akalhangira athi akabya inianemukanirania nabu.

^ enu. 59 ERISOBORERA EBISASANI: Omulimi Omuisraeli anemulebya ebighuma by’okwa muthi ogho ahera.